Παρακολουθώντας αυτή την συναυλία έπεσα σε τραγούδι-έκπληξη.
Μετά το 46’.
3 «Μου αρέσει»
Έκπληξη, πραγματικά, πού το βρήκανε! Ο κρουστός πάντως, μάλλον Έλληνας είναι.
Το αυτοσχεδιασμένο φωνητικό, εκπληκτικής τεχνικής στάθμης βέβαια, αλλά εκτός τοπικού (μικρασιάτικου / δωδεκανησιακού) ύφους. Συγχωρείται βέβαια, δεν έχει προφανώς λιβισιάνικη καταγωγή η κοπέλα!
Με βάση μια πληροφορία ότι ο σκοπός αυτός ήταν για καντάδες, όλο είναι εκτός ύφους. Και γιατί όχι δηλαδή, νομίζω ότι ήταν εμφανής η πρόθεση διασκευής και όχι πιστής απόδοσης.
Ωστόσο, αν στην ίδια την Ελλάδα δεν είχαν υπάρξει τόσες «ατμοσφαιρικές» διασκευές τέτοιων τραγουδιών, οι οποίες μάλιστα συχνά φαίνεται να μην έχουν συνειδητή πρόθεση διασκευής αλλά μάλλον απλής απόδοσης, θα είχε περισωθεί κάτι περισσότερο από την απλότητα αυτών των σκοπών. Έχω βαρεθεί πια όλο αυτό το γεμάτο περίσκεψη και στοχασμό μπεντίρ, τους βαθείς λυγμούς της λάφτας και γενικά όλη αυτή την κουλτούρα να φύγουμε.
Και φυσικά δε μου φταίνε σε τίποτα οι εξαιρετικοί ξένοι μουσικοί του βίντεο.
Πάντως ναι, για καντάδες και πατινάδες ήταν αυτό το τραγούδι.
Όντως είναι Έλληνας.
Πόσο συμφωνώ με αυτό, να ήξερες!!
παιδιά αυτό είναι μεγάλο θέμα και δεν ξέρω αν είναι σωστό να ξεστρατίσει το αρχικό νημα αλλά θα ήταν ωραίο να συζητηθεί.
Ναι, ο στουντιακός ήχος είναι τεχνητός και η …ωραιοποίηση παραδόσεων έχει προβλήματα…
Συγκεκριμένα όμως για μικρασία υπάρχουν άλλες επιλογές εκτός των μουσικών που ακούμε, ή των παραγωγών που έχουμε μάθει;
θα αγόραζε κανείς Σιντια μικρασιάτικα με ερασιτεχνικές φωνές και ταψιά και κουτάλια αντι για όργανα;
Δηλαδή υπάρχει παρουσία τέτοιου ύφους που αγνοείται δισκογραφικά;
Στη δισκογραφία δεν υπάρχει το παραμικρό, όσο ξέρω, με ζουρνάδες, που φαίνεται να ήταν το βασικό όργανο του γλεντιού στα παράλια.
Υπάρχουν όμως, αν θυμάμαι σωστά,. αρκετές πρωτογενείς καταγραφές στον δίσκο της Σαμίου με τα μικρασιάτικα.
Υπάρχει ένας διπλός δίσκος και μερικά σκόρπια σε άλλους με την περίφημη Κλεονίκη και την παρέα της, ακαπέλα σόλο-αντιφωνία ή με συνοδεία ντενεκέ.
Υπάρχει ένα σιντί με τσαμπούνες από τα Σώκια (πρόσφατη ηχογράφηση από τους απογόνους τους, που ζουν στα Κύργια Δράμας).
Και υπάρχουν και μερικα΄μακροσκελή δημοτικά τραγούδια που όσο θυμάμαι πρέπει και πάλι να είναι ακαπέλα σόλο-αντιφωνία, είτε σε πρωτογενή καταγραφή είτε σε πολύ πιστή επανεκτέλεση, σ’ ένα σιντί της Κατερίνας Παπαδοπούλου με τραγούδια από το Μελί.
Φυσικά, και το στιλ βιολί-ούτι, ή και με κανονάκι και άλλα όργανα, δεν είναι 100% κατασκευή. Υπήρχαν κι αυτά, όπως άλλωστε αποδεικνύουν περίτρανα οι παλιές ηχογραφήσεις των επώνυμων Μικρασιατών συνθετών. Αυτό που θεωρώ κατασκευή είναι το «ατμοσφαιρικό» που έλεγα. Αυτός ο εξωτισμός, το μυστήριο της Ανατολής.
Τραγούδια ήταν. Για κεφισμένους, για μεθυσμένους, για ερωτευμένους, για πονεμένους, για γάμους, για πανηγύρια, για γλέντια.
τον συγκεκριμένο δίσκο τον αγαπώ αλλά θεωρώ επίσης πως πέφτει στον χώρο της διασκευής. Οι εκφραστικοί αργοί ρυθμοί και η λυρική διάθεση που χωράνε, τα ταξίμια, τα σολάκια στα κρουστά κλπ
αυτό προσπαθω να πω: οτι και να ακούγαμε το γλέντι του 1910κατι, μαλλον ακατέργαστο θα μας φαινότανε. Οι παραγωγές σήμερα γίνονται απο πολύ καλούς επαγγελματίες μουσικούς και αν αλλάξει το ύφος λίγο θα γίνει και απο άποψη αλλά και για να ικανοποιήσει τον σημερινό ακροατή. Δεν γίνεται απο άγνοια
Άλλο παράδειγμα
ακούμε έναν σύνθετο ρυθμό και μια γενική καλλιέργεια.
αυτό προέκυψε όμως απο τον καρά
ο οποίος μάλλον βασιστηκε σε καταγραφές όπως οι 3 της Δόμνας στη σελίδα της που δεν έχουν μεγάλη σχέση
οπότε πιθανών
κάποια στιγμή ο Καράς να αποφάσισε να βάλει αυτόν τον ρυθμό.Εχοντας ακούσει αυτές τις στουντιακές εκτελέσεις που δείχνουν έξυπνες, περίτεχνες και ιδιαίτερες…
οι 3 καταγραφες με απογοητεύουν…και με κάνουν να αισθάνομαι λίγο εξαπατημένος🙂
Κάποια στοιχεία του ύφους είναι απόρροια καθαρά πρακτικών θεμάτων. Αν οι μουσικοί γραφουν σε στούντιο με reverb και λοιπά, ή σε αίθουσα με φυσική ακουστική, θα παίξουν πιο αργά, θα χαθούν λίγο στη μαγεία του ήχου του οργάνου τους κλπ. Ενώ αν παίζουν σε ένα αλώνι π.χ. για να χορέψει το χωριό προφανώς θα βγει το διονυσιακό στοιχείο μπροστά.
1 «Μου αρέσει»
δεν νομίζω οτι μιλάμε απλά για τη φύση του χώρου.
ένα τραγουδάκι 2 στροφές+ λαλαλαλα στην καταγραφή, συχνά θα φτάσει στο στούντιο να έχει
ταξίμια, εισαγωγές με άλλο υλικό, επαναλήψεις και ενορχηστρώσεις με όργανα που μπορεί να μην σχετίζονται άμεσα…
Λάθος θυμάμαι ότι ο δίσκος, με επιμέλεια της Κατερίνας Παπ., περιλαμβάνει και τραγούδια με την ίδια και καταγραφές;
όλα η ίδια τα λέει, και πολύ όμορφα
Κάτσε… Κι αυτά τότε
…από πού τα θυμάμαι εγώ;
Αυτό τον δίσκο εννοούσα, αλλά ίσως να κάνω λάθος.
Μήπως κάτι των Εν χορδαίς; Πάντως, έστω και χωρίς έγκυρη παραπομπή, υπάρχουν και μερικές τέτοιες ηχογραφήσεις. Αυτό κυρίως ήθελα να πω.
Συμπλήρωση αφού άκουσα μέρος του δίσκου στο ΥΤ: Πράγματι, μπέρδεψα τον δίσκο με άλλον. Θα το θυμηθώ…
Ίσως «Στου Μελιού τους καφενέδες», που είναι πράγματι των Εν Χορδαίς, και που το έχω ξαναμνημνεύσει στο φόρουμ σχετικά με μια καταγραφή (σπανιότατη) μικρασιάτικης γκάιντας που περιλεμβάνει. Άρα ίσως περιλαβάνει και άλλες καταγραφές, που να μην παίζουν οι ίδιοι οι Εν Χορδαίς, και επομένως ίσως κι αυτές που μισοθυμάμαι με τα αντιφωνικά τραγούδια. Όμως αυτή τη στιγμή δεν είμαι σε θέση να το επιβεβαιώσω.
Πατινάδα αλλά δεν εκτελέστηκε παραδοσιακά
Νομίζω ότι και η άγνοια έχει παίξει μεγάλο ρόλο, αλλά και η σε παλιότερες εποχές έλλειψη σφαιρικής εικόνας για τα πράγματα. Π.χ. το περίφημο “Απόψιν τα μεσάνυχτα” από τη Σινασό το έχει δισκογραφήσει η Σαμίου σα να είναι συρτό. Από τότε έτσι καθιερώθηκε, έτσι παίζεται από όλους, οι οποίοι δεν ξέρουν καν πώς μπορεί να ήταν το κομμάτι αρχικά. Ακόμα κι αν δείχνει περίεργο κατά τη χορευτική διαδικασία, κανείς δεν προβληματίζεται να πει “Τι γίνεται εδώ;”. Το ίδιο ακριβώς συνάντησα πρόσφατα σε κομμάτι του γάμου από τον Μανταμάδο Λέσβου. Η Σαμίου το έχει ηχογραφήσει έτσι, ενώ το αυθεντικό τραγούδι το βρήκα στο αρχείο του Καρά και πραγματικά είναι τεράστια η διαφορά. Δεν ξέρω. Προφανώς παίζει ρόλο και η προσωπική αισθητική, αλλά νομίζω και η άγνοια. Δεν είμαι σίγουρος ότι η Σαμίου κατανοούσε πλήρως το πόσο διαφορετικό το έκανε…
Η δε “ατμοσφαιρικότητα” της μικρασιατικής μουσικής πραγματικά με έχει κουράσει κι εμένα. Και το κακό είναι ότι δεν προσφέρεται συνήθως ως διασκευή, αλλά ως αυθεντική μορφή.
1 «Μου αρέσει»
Πολύ χαίρομαι που συζητιέται το θέμα. Ένα απο τα μαθήματα εθνομουσικολογίας που παρακολούθησα ήταν Field work και transmission tools
Εκεί συζητήσαμε τις πρακτικές συλλογης και καταγραφής μουσικής καθώς και τις προκλήσεις όταν αυτό γίνεται με immersive τρόπο, όταν δηλαδή ο ερευνητής ο ίδιος γίνεται και εκείνος ερμηνευτής της μουσικής που καταγράφει και όχι μόνο παρατηρητής.
Οι περισσότεροι συμφωνούμε πως η εθνομουσικολογική έρευνα έχει αλλάξει και απο τον καιρό του Μπάρτοκ αλλά και απο τον καιρο των Καρρά/Σαμίου.
Ερευνητές σήμερα πιθανών να είναι εξοπλισμένοι με καταλληλα εργαλεία προκειμένουν να μην αλλοιώσουν το ύφος που μελετούν με την παρουσία τους.
Έχω καταλήξει να βλέπω αυτές τις ηχογραφήσεις/καταγραφές Σαμίου ως πρώιμη/ιστορική εθνομουσικολογία( σίγουρα άξια μελέτης)και όχι αυτόματα ως πιστά δείγματα καταγραφής ήχου.
να πω την αμαρτία μου, εμένα τελικά νομίζω μου αρέσει🙂
Υπάρχουν τόσοι ικανοί μουσικοί σήμερα που κάνουν πράγματα απίστευτης ομορφιάς. Ενταξει θα ακούσω και την Κλεονίκη αλλά πετυχαίνω και νέους μουσικούς πολύ δυνατούς και τους χαίρομαι. Αναρωτιέμαι αν οι αυθεντικές μορφές, ακόμα και να είχαμε καλύτερη εικόνα, θα ήταν αγαπητές απο το σύγχρονο κοινό σήμερα.
Από το κοινό ίσως όχι. Στα πλαίσια κοινότητας (π.χ. παρέας) 100%.
1 «Μου αρέσει»
Η Κλεονίκη παιδιά δεν ακούγεται.
Τη θαυμάζω, τη γουστάρω, χαίρομαι τρομερά για το προνόμιο να την έχω σε ηχογραφήσεις, αλλά δεν ακούγεται. Μια παρέα γιαγιάδες που χτυπάνε ταψιά και λένε χορωδικά «τριαλαλαλαλά» δεν ακούγεται από κανέναν.
Και γιατί θα 'πρεπε άλλωστε; Σάμπως διανοήθηκε ποτέ η ίδια να μαζέψει ακροατήριο και να κάνει συναυλίες; Η παραδοσιακή μουσική δεν είναι για να ακούγεται. Άλλες δουλειές κάνει.
Το γεγονός ότι κάποια ηπειρώτικα μοιρολόγια του κλαρίνου και διάφορες άλλες παραδοσιακές μουσικές, εκτός από τις «άλλες δουλειές» που κάνουν, επιπλέον συνιστούν και ευχάριστο ακρόαμα, είναι απλώς ένα παρπαπλευρο κέρδος.