Μια άποψη για την Κρητική παραδοσιακή μουσική

Παραδοσιακή Μουσική
1

Καλησπέρα σε όλους!
Εύχομαι να είστε όλοι σας καλά.

Το νήμα όπως δηλώνει και ο τίτλος αφορά την Κρητική παραδοσιακή μουσική.

(Εύχομαι πραγματικά να μην σα θίξει ή προσβάλλει κάτι το οποίο ανέφερα, επίσης όλα αυτά είναι δική μου άποψη και δεν την επιβάλλω σε κανέναν)

Θα ήθελα λοιπόν να εκφράσω την… ίσως και προσβλητική άποψη μου.

Είμαι γεννημένος στη Κρήτη, είμαι 17 χρόνων και συνεχίζω να ζω και να μεγαλώνω στη Κρήτη, έχω ακούσει (αναγκάστηκα) παραδοσιακή κρητική μουσική από παλιά τραγούδια μέχρι και πρόσφατα.

… Μονοτονία… Θαυμάζω την Κρητική μουσική όπως ήταν κάποτε. Πλέον την θεωρώ μονότονη.
Για την ακρίβεια θαυμάζω τους Νίκος Μανιάς, Νίκος Ξυλούρης, Φουσταλιέρης Στέλιος και Αντώνης Ξυλούρης-Ψαραντώνης, μπορεί να έχω ξεχάσει κάποιον και γι’αυτό ζητώ συγγνώμη!

Παρατηρώ ότι τα κρητικά τραγούδια είναι μονότονα, τα όργανα είναι υπέροχα αλλά ανεκμετάλλευτα,
το λαούτο παρόλο τον υπέροχο ήχο του είναι απλά συνοδευτικό…
το μαντολίνο αν και δεν μου αρέσει σαν όργανο, έχω ακούσει ανθρώπους που παίζανε… θεϊκά!!! Ενώ στα τραγούδια θα έλεγα επαναλαμβάνει ένα συγκεκριμένο «δρόμο»;
Η λύρα για μένα είναι απίστευτο όργανο! Θα ήθελα πολύ να μάθω. Πιστεύω πως ο ήχος της είναι… μαγκιορικος αλλά και παραπονιάρικος, λυπητερός αλλά και χαρωπός. Ενώ στα τραγούδια παρατηρώ ότι τις περισσότερες φορές κοντηλιάρει λες και δεν υπάρχει αύριο,στα περισσότερα τραγούδια έχει τον ίδιο σκοπό…και συχνά χρησιμοποιείται μόνο η ψηλή χορδή λες και δεν έχει άλλες(είναι και επίπονο για τα αυτιά).
Οι στίχοι…οι περισσότεροι είναι για το ίδιο πράμα… έρωτα, χαμό αλλά έχουμε και τα καπετανιστικα! Που λένε για μπαλοτιες, κουμπούρια, αστυνομία, οζα, επιδοτήσεις, κακό… Αυτά απεχθάνομαι πιο πολύ από όλα.

Για ριζίτικα δεν το συζητώ, είναι συνήθως τα μόνα που ακούω.

Και βέβαια…Όλοι την θεωρούν την πιο ανώτερη μουσική! Λες και δεν υπάρχει άλλη… ξυπνάνε το πρωί με κρητικά, κοιμούνται με κρητικά…και ειδικά όταν στο δρόμο για το σχολείο 6:30 το πρωί στο λεωφορείο βάζουνε Κονταρό…τι ωραία…(συγγνώμη εδώ λέω το παράπονό μου πιο πολύ…)

Οι μουσικοί που ανέφερα παραπάνω, είναι για μένα καλοί διότι αξιοποιούσαν το κάθε όργανο ξεχωριστά, είχαν και παραπάνω όργανα βέβαια, μπουλγαρί, φλογέρα, η ασκομαντούρα η οποία την συναντάμε και τώρα βέβαια, στην οποία δεν έχω παράπονο. (Τα όργανα αυτά προφανώς τα συναντάμε και τώρα!)

Υπάρχουν και τραγούδια πρόσφατα που μου αρέσουν, απ’είναι ελάχιστα σε σχέση με την τεράστια ποικιλία των κρητικών τραγουδιών.

Αυτά… λίγο πολύ. Συγγνώμη αν προσέβαλα κάποιον! Πραγματικά δεν το ήθελα! Είναι απλά η άποψη μου…

Ένα ακόμα παράπονό μου είναι το ότι όλοι το βρίσκουν τρελό και παράξενο το ότι ακούω… Διαφορετική μουσική, ότι ακούω ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά. Καζαντζίδη, Γαβαλά, Βαμβακάρη…και πόσοι ακόμα…«Γιατί δεν ακούς κρητικά ή πλέον ¡Λαϊκά!» Καρρά, Μαζωνάκη, Παντελίδη και τέτοια… όχι ευχαριστώ. (Αυτό θα πάει ίσως σε άλλο νήμα).

Ναι…ξανά λοιπόν, συγγνώμη και ευχαριστώ!

3 «Μου αρέσει»
2

Δε χρειάζεται να απολογείσαι ρε φίλε, σιγά το πράγμα δηλαδή.
Κι εγώ τα περισσότερα Κρητικά και Ποντιακά δεν τα αντέχω για πάνω από 10-15 λεπτά, πονοκέφαλο μου φέρνει αυτή η συνεχόμενη βούρτσα. Γούστα είναι αυτά, τι να κάνουμε τώρα, καθένας όπως τη βρίσκει. :upside_down_face:
Άλλος τα λατρεύει και σιχαίνεται αυτά που γουστάρω εγώ. No big deal.

1 «Μου αρέσει»
3

Χαίρομαι που ασχολείσαι κριτικά με την Κρητική μουσική, που όχι μόνο έχει πλούσια παράδοση αλλά επιπλέον έχει και παρόν.
Για την λύρα μη σε ξενίζει το ότι οι μελωδίες παίζονται στην πρώτη χορδή, έχουν σοφή διάταξη οι χορδές η οποία ταιριάζει στην φωνή και στα τραγούδια.
Αφού σου αρέσει τόσο η μουσική ιστορία του τόπου σου, αν μπορέσεις πάρε αυτήν την πλήρη και πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση:

https://78strofes.gr/product/μίλιε-μου-κρήτη-απ-τα-παλιά/

3 «Μου αρέσει»
4

Μιχάλη σε νιώθω απολύτως.

Δεν είμαι Κρητικός. Ζω στην Κρήτη τα τελευταία 7-8 χρόνια. Κι εγώ επίσης αγαπώ πολύ και εκτιμώ αυτό που θα μπορούσε να είναι η κρητική μουσική. Έχω κάνει οικογένεια εδώ, πράγμα που σημαίνει ότι έχω πάει, μεταξύ άλλων, σε άπειρους γάμους και βαφτίσεις, όλες πανομοιότυπες (και στο μουσικοχορευτικό μέρος, αλλά και στις υπόλοιπες λεπτομέρειες, π.χ. φαί -μα ΚΑΜΙΑ έκπληξη ποτέ!). Σ’ όλα αυτά που λες θα μπορούσα να προσθέσω αρκετά ακόμη, όπως την παγιωμένη αντίληψη περί ήχου στα γλέντια (δύο πύργοι από θηριώδη ηχεία, που σκοτώνουν όσους είναι στις 2-3 πρώτες σειρές τραπεζιών προκειμένου να μπορούν και οι τελευταίες σειρές να ακούνε ανεμπόδιστες από κουβέντες που μπορεί να θέλουν να κάνουν, βρε αδερφέ, μέσα στις 5-6 ώρες που θα κάτσουν εκεί), την κονσόλα καθισμένη στην κεντρική καρέκλα της ορχήστρας σαν να είναι το τιμώμενο πρόσωπο, που τη ρυθμίζει ο λυράρης με το… άλλο του χέρι καθώς παράλληλα παίζει τη λύρα με το αριστερό και το δοξάρι με το δεξί. Τον εντελώς παραστρατημένο δρόμο που έχουν πάρει τα πνευστά και τα κρουστά. Τον άθλιο τρόπο που διδάσκονται συνήθως οι χοροί, που βγαίνει και όταν οι άνθρωποι χορεύουν στ’ αλήθεια στο γλέντι, και όχι για παράσταση. Τις γελοίες και απρεπείς συμπεριφορές όπως το φράγμα από μαυροφορεμένες πλάτες, στημένες λες για ν’ αποκρούσουν πέναλτι, που ΠΑΝΤΑ κάποια στιγμή αργούτσικα θα πάρει θέση μπροστά από τον λυράρη μη τυχόν και αποκαταστήσει αυτός την οπτική επαφή με κανέναν άλλο εκτός από την πάρτη τους την ώρα που λέει το αγαπημένο τους ή την παραγγελιά τους. Και λοιπά και λοιπά και λοιπά. Και μάλιστα σκέψου ότι είμαι στο Ηράκλειο, όπου δεν υπάρχει τόση παράδοση σε πραγματικές καφρίλες και καπετανιλήκια με μπαλωθιές, καταναγκαστικές «κούπες» κλπ. που γίνονται δυτικότερα… Δηλαδή βλέπω την ήπια βερσιόν.

Ωστόσο, μέσα σ’ όλο αυτό υπάρχει μια πλειάδα μουσικών με εξαιρετική γνώση του οργάνου τους (ιδίως λαουτιέρηδες, αλλά και στη λύρα, το τραγούδι, το βιολί, και όλα τα λιγότερο συνηθισμένα όργανα). Υπάρχει μια δημιουργικότητα που δεν ξέρω αν απαντά σε άλλα παραδοσιακά ιδιώματα - καινούργια τραγούδια και σκοποί, καινούργιες προσεγγίσεις ενορχήστρωσης και συνολικού ήχου. Υπάρχουν οι διάφορες παραφυάδες του βασικού παγκρήτιου εμπορικού στιλ: από αυτούς που εκπροσωπούν μια πιο τοπική παράδοση με ιδιαίτερο χρώμα (πολλοί Κισαμίτες, μερικοί Λασιθιώτες, κάποιοι με εξειδίκευση σε ταμπαχανιώτικα…) μέχρι όλες τις διάφορες προτάσεις εναλλακτικής προσέγγισης, πιο ψαραντώνικης, πιο ψαρογιώργικης, πιο Μανωλάκη, πιο ροσντέιλικης. Υπάρχουν κάποια τριτοτέταρτα ονόματα που ξέρουν ακόμη σήμερα να κρατήσουν ένα ταπεινό, μερακλήδικο, συμμετοχικό γλέντι λες και όλο το κάλεσμά είναι μια παρέα. Υπάρχουν ακόμη και κάποιοι που ενώ υπηρετούν το εντελώς βασικό συμβατικό κρητικό στυλ, ωστόσο το κάνουν με στενή προσήλωση στην ποιότητα, στον σεβασμό του ακροατή/γλεντιστή, στο κέφι και στην επικοινωνία. Υπάρχουν γενικά όλες οι θετικές συνιστώσες, απλώς, φυσικά, είναι κρυμμένες κάπου μέσα στην υπερπροσφορά «ετοιματζήδικου» προϊόντος.

Το χειρότερο ίσως είναι ο καθ’ υπερβολήν επαγγελματισμός: μουσικοί που μπορεί να έχουν όλες αυτές τις καλές προϋποθέσεις να ξεφύγουν από αυτό που σε πονάει κι εσένα κι εμένα, αλλά που έχουν να παίξουν σχεδόν κάθε μέρα, σήμερα εδώ, αύριο παραδίπλα, με αποτέλεσμα να παρασύρονται από κάποιες καθιερωμένες -πλην κακές- λύσεις αφού δεν μπορείς κάθε μέρα να έχεις δημιουργικές εκρήξεις ζώντας στους απάνθρωπους ρυθμούς του νυχτοκάματου: κάθε βράδυ ξενύχτι, κάθε βράδυ ντεσιμπέλια, κάθε βράδυ μαζώξεις εκατοντάδων αγνώστων, κάθε βράδυ κανονίσματα με καλεστές που κι αυτωνών οι προσδοκίες μπορεί να κινούνται στον χώρο της τυποποιημένης ανούσιας επανάληψης με εμμονή στο «πολύ» και στο «μεγάλο»…

:rofl: :clap:

6 «Μου αρέσει»
5

Γειά και χαρα. Νομίζω όλοι όσοι ακούμε κρητική μουσική θα πρέπει να συμφωνήσουμε μαζί σου ή λίγο η πολύ :joy:. Πάρα ταύτα εγώ θα λεγα να μην τα ρίχνουμε όλα στον βρόντο υπάρχουν τόσοι πολλοί νέοι άνθρωποι που προσπαθούν να φέρουν έναν νέο αέρα στην κρητική μουσική. Τώρα το ποσό το καταφέρνουν επειδή η ορθοτομια υπερισχύει της καινοτομίας είναι άλλο ζήτημα. Επίσης εγώ έχω παρατηρήσει προσωπικά πως η κρητική μουσική παράδοση ίσως να είναι και η πιο ζωντανή! Όπου αλλού και αν κοιτάξεις δεν μπορείς να πεις πως υπάρχει τέτοια ποσότητα δημιουργίας πάνω σε παλιές φόρμες όσο στην κρητική. Επίσης στην Κρήτη ο παράγοντας της παρέας κρατάει πάρα πολύ γερά και κάθε παρέα με την ζύμωση της βάζει και καινούργιο ρεπερτόριο. Θυμάμαι όταν παίζαμε μια παρέα φεριπην και κάθε φορά προσθέτανε και καινούργια κομμάτια, όπως του Βαμβακάκη (και όχι Βαμβακάρη) και διαφόρων άλλων. Άρα αν και η άποψη σου έχει σίγουρα μια γερή δόση πραγματικοτητας, να σκέφτεσαι ότι κάποια στιγμή ο τοίχος της ορθοτομια θα πεσει.

2 «Μου αρέσει»
6

Αν και δεν είμαι κρητικός, ούτε μένω στη Κρήτη, έχω μια εικόνα των κρητικών έξω από τη Κρήτη περισσότερο. Θα συμφωνήσω μαζί σου φίλτατε @Μιχάλης_Τσάτσαρης. Η μουσική του μέρους σου αλλάζει. Όπως αλλάζει παντού και εξελίσσεται. Θα σου πρότεινα σε πρώτη φάση να κάνεις μια “επιστροφή στη ρίζες” και ακούσεις τους πρωτομάστορες της μουσικής της Κρήτης. Η έκδοση που σου πρότεινε πιο πάνω ο liga_rosa είναι μια καλή αρχή. Άκου τι έγραψαν (αφού σου αρέσει η λύρα) ο Σκορδαλός κι ο Μουντάκης. Όσο για τα πανηγύρια σας η μουσική συνήθως είναι αυτό που λέω εγώ “σκυλο-κρητικά”.
Όμως όπως σου είπε ο pepe παραπάνω υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις ακόμα και νέων μουσικών που ψάχνονται με τη κρητική παράδοση και τραβούν το δικό τους δρόμο μακριά από τον χαβαλέ και τον εύκολο στίχο, γυρεύοντας κάτι πιο ποιοτικό.
Όσο για το ότι ακούς ρεμπέτικα και παλιά λαϊκά δε σε εμποδίζει από το να ακούς και τη μουσική του τόπου σου. Μόνο όμως όσα πραγματικά σου αρέσουν και σε εκφράζουν.

4 «Μου αρέσει»
7

για όσους δεν εχουν αρχείο Κρητικής μουσικής, μια καλη αρχη ειναι και αυτη η συλλογή.

prwtomastores-kas_w1000h1000f
prwtomastores-kas_w1000h1000f1000×1000 93.7 KB

https://www.greekmusicshop.gr/various-i-protomastores-1920-1955-kritiki-mousiki-paradosi

1 «Μου αρέσει»
8

Στην Κρήτη τα κρητικά τα ακούς κυρίως ζωντανά. Οικογενειακές εκδηλώσεις, πανηγύρια (κυρίως τροφίμων -γιορτή φάβας, μυζήθρας κλπ.- και καμιά φορά και αγίων), οργανωμένα γλέντια, μαγαζιά. Φυσικά υπάρχει το ΥΤ, το ραδιόφωνο και η δισκογραφία, αλλά δευτερευόντως. Και βέβαια, στο ζωντανό είναι που ακούς και την πιο κακοπαθημένη μουσική.

Σε ένα εντελώς υπολειμματικό επίπεδο υπάρχει και η ζωντανή μουσική της παρέας. Παρέα στην Κρήτη δε λένε μόνο τη συντροφιά φίλων αλλά και το διαδραστικό γλέντι. Τη φάση δηλαδή όπου δεν υπάρχουν μουσικοί-πομποί και ακροατές-δέκτες αλλά όλοι μαζί το κάνουν και όλοι μαζί το χαίρονται, χωρίς να υπάρχει κάποιος που του το προσφέρουν.

4 «Μου αρέσει»
9

Χαχά, αυτό το έχω κάνει μερικές φορές στη ζωή μου, ήμαρτον :slight_smile:

1 «Μου αρέσει»
10

Φίλοι μου alko και pepe,

Προφανώς και υπάρχουν εξαιρέσεις και ακόμα προσπάθειες να βγεί ένα ποιοτικό τραγούδι αλλά δυστυχώς, αυτοί οι άνθρωποι τις περισσότερες φορές μένουν άγνωστη και συχνά ο κόπος τους πάει χαμένος… οπότε και αυτός σιγά σιγά τους παρασύρει το ρέμα.

Οι πλέον νεολαία αναζητεί πιο πολύ το γρήγορο έτοιμο τραγούδι με ένα στίχο… συχνά ότι να 'ναι, με μουσική πάλι ότι να 'ναι και πάει λέγοντας.
Οι μεγάλοι παρόλο που μπορεί να έχουν γνώσεις και γούστα σε μια πιο “σωστή” εκτέλεση, αναγκάζονται να ακούνε αυτά που ακούει οι νεολαία… γιατί ξέρουμε λίγο πολύ πως πάνε αυτά στην Κρήτη…

Το θέμα είναι όμως, πως παρόλο που υπάρχουν γνώσεις, δεν…τις μοιράζονται θα λέγαμε; Δεν θέλουν να τι διαδώσουν; Εμένα ο πατέρας μου λίγο πολύ μου δίδαξε λίγο πως είναι η ποιοτική μουσική, δεν είναι όλα τα κρητικά κακά, επίσης δεν είναι όλα τα ρεμπέτικα και τα παλιά λαϊκά καλά.

Γιατί δεν διδάσκονται αυτές οι γνώσεις πλέον; Από γονείς σε παιδιά ή από τους γηραιότερους (που άμα ανοίξουν το στόμα λένε χρυσάφι τις περισσότερες φορές).

11

Αυτό που ιθεωρώ πιο θλιβερό από μιαν άποψη, αλλά συνάμα και πιο ελπιδοφόρο από μιαν άλλη, είναι μερικές περιπτώσεις υπερεμπορικών μουσικών, με γλέντια κυριολεκτικά κάθε μέρα σ’ όλο το νησί, με φουλ ισοπεδωτισμό, με ρεπερτόριο από Ιεράπετρα μέχρι Κίσαμο όλα ένα ίσωμα, με λαούτα-πολυβόλα κλπ., που όμως θα τύχει κάποια φορά να τους τσακώσεις σε μια στιγμή που να μην έχουν τα φώτα απάνω τους και θα ανακαλύψεις ότι πρόκειται για αυθεντικούς μερακλήδες, με γνώση, σεβασμό, και μια δεξιοτεχνία διαφορετικού τύπου (πιο ουσιαστικού) από αυτήν που προβάλλουν στο πυρετώδες μεροκάματο.

Κρίμα που δεν το δείχνουν, αλλά από την άλλη πλευρά καλά που το έχουν.

Τώρα, για το αν φταίνε οι ίδιοι ή το «τι θέλει ο κόσμος», ποιος κόσμος, οι νέοι ή οι μεγάλοι κλπ., χιλιοειπωμένη και αδιέξοδη συζήτηση… Το βέβαιο είναι ότι ούτε στα κρητικά, ούτε σε καμία μουσική, ούτε σε τίποτε γενικώς, η αυθεντική ποιότητα δε βρίσκεται στο μέινστριμ. Πάντα κρυμμένη είναι. Σα να συζητούσαμε γιατί τα μπιφτέκια του Μακντόναλντς δεν είναι γκουρμέ… Μα γιατί είναι Μακντόναλντς!

2 «Μου αρέσει»
12

Αμ’ τί να το κάνουμε αυτό, Περικλή μου, όταν δεν αξιοποιείται καθόλου; Ενα. Και, δύο: Όλοι είναι τόσο μερακλήδες, ή καν΄νας - δυο μόνο;

13

Όποιος θέλει να συνεχίσει να ψάχνει, αντί να δέσει μια πέτρα στον λαιμό του και να φουντάρει, καλό είναι να έχει και μια ενθάρρυνση: ότι υπάρχει κάπου αυτό που ψάχνει, δεν το φαντάστηκε!

1 «Μου αρέσει»
14

Υπάρχουν διαμάντια και στα mainstream. Αλλά γενικά η έμφαση είναι να αρέσει στον πολύ κοσμο και οχι η απολυτή ποιότητα. Σε όλα τα είδη.

Δε με ενοχλεί που στα γλέντια και στις γιορτές (και στα mainstream media) παίζουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Ίσως δεν θα έπρεπε να τα βαφτίζουν “παραδοσιακή μουσική” αλλά “μοντέρνα κρητικά”.

Μου αρέσει που υπάρχει παραγωγή νέων κομματιών. Υπάρχει και κόσμος που ασχολείται παραπάνω, μελετάει και ακούει και την πραγματική “παραδοσιακή” μουσική και πλεον βλέπουμε και πιο πολλά σχεδόν ξεχασμένα όργανα στις ορχήστρες (θιαμπολι, ασκομαντουρα, μπουλγαρί κτλ).

2 «Μου αρέσει»
15

Δε νομίζω ότι τα βαφτίζουν κάτι. Κρητικά απλώς, ή ουτε καν, απλώς «ποιος θα παίζει λύρα;».

Παραδοσιακά με την έννοια της δημοτικής παράδοσης δεν είναι βέβαια. Αυτό έχει νεκρωθεί προ πολλού, πιστεύω. Είναι ωστόσο παραδοσιακά εφόσον πατάνε σε κάποια συγκεκριμένα πατήματα της τοπικής παράδοσης: φόρμες (συρτός, κοντυλιά κλπ. από μουσική, μαντινάδα από στίχο…), όργανα…

Οπωσδήποτε. Η κρητική μουσική είναι από τις πιο δημιουργικές τοπικές μουσικές, τώρα στην παρούσα φάση που βρισκόμαστε. Αλλά βέβαια βγαίνει και πολλή σαβούρα.

Τώρα εδώ που τα λέμε αυτό δεν το βρίσκω μονόπαντα καλό. Συγκεκριμένα με τις ασκομαντούρες, που το έχω παρακολουθήσει, ήταν εντελώς ξεχασμένες και σχεδόν χαμένες μέχρι το μεγάλο μπαμ που έγινε γύρω στο 2005. Εμφανίστηκαν δυο-τρεις νέοι μουσικοί που κάπου τις είχαν ακούσει και γοητεύτηκαν και αποφάσισαν να τις πιάσουν, κι επειδή αυτοί είχαν επιτυχία ξαφνικά δημιουργήθηκε μια μόδα που διαδόθηκε εντυπωσιακά γρήγορα. Πλέον έχει εκατοντάδες ασκομαντουράρηδες, από τους οποίους κανείς δεν έχει πραγματικά ακούσει ασκομαντούρα, κανείς δεν έχει καταλάβει ή δεν έχει καν διερωτηθεί ποιος είναι ο ιδιαίτερος ρόλος και χαρακτήρας του οργάνου κι έχουν κρατήσει μόνο τον εντυπωσιακό ήχο, και κάποια εντελώς επιφανειακά στοιχεία «κρητικότητας» (βασικά το σχήμα με την ίσια καμπάνα και την ονομασία, που δεν είναι «τσαμπούνα»). Αυτό που εκπροσωπούσε η ασκομαντούρα τον καιρό που ήταν στα φόρτε της παραμένει εξίσου χαμένο τώρα όπως και πριν το 2000.

Μια από τις στάνταρ λεπτομέρειες που δείχνουν πόσο χωρίς βάση είναι αυτή η μόδα είναι ο ρόλος του ασκομαντουράρη-κρουστού στην ορχήστρα: όσο παίζει η λύρα, αυτός βαράει το νταούλι, πράγμα περιττό αφού έχουμε τουλάχιστον δύο λαούτα για τον ρυθμό. Όταν βγει η ασκομαντούρα, που μόνο εκεί χρειάζεται στ’ αλήθεια το κρουστό, παρατάει το κρουστό γιατί δεν έχει τέσσερα χέρια. Ακόμα και καταμεσίς του ίδιου κομματιού (μαλεβιζιώτης που ξεκινάει με λύρα-λαούτα-κρουστό και συνεχίζει με ασκομαντούρα-λαούτα, πολύ κλασικό, το βλέπεις παντού)!

Γενικά η μόδα των πνευστών στην Κρήτη στηρίζεται στην άγνοια και στην αδιαφορία για τη γνώση. Η γνώση βρίσκεται όχι μόνο στις (λιγοστές ομολογουμένως) καταγραφές από Μπο-Μποβί, Καρά, Σαμίου, Λέιντι (αλλά και εκπομπές Βιτώρου, και κάτι ελάχιστες επαγγελματικές ηχογραφήσεις του Μπαξέ) αλλά και στο παράδειγμα των νησιών όπου η παράδοση της τσαμπούνας παραμένει ενεργή. Και σε καναδυοτρείς μπαρμπάδες που είναι ακόμη ενεργοί αλά παλαιά. Ποιος πήγε να τα ψάξει όλα αυτά; Μόνο οι 2-3 που το πρωτοξεκίνησαν. Υπάρχει και η μεγάλη παρανόηση με τον Θανάση Σταυρακάκη (Επήραν πάλι το Μαριώ…), που έπαιζε ουσιαστικά μια πνευστή λύρα, δηλαδή κάτι εύληπτο, και όλοι λες απ’ αυτόν πιάστηκαν.

4 «Μου αρέσει»
16

Να ρωτήσω εγώ ο άσχετος που περνούσα απ’έξω… Λέιντι είναι ο Ντέιλι;

17

Όχι, Roberto Leydi. Ιταλός. Έχει ποικίλο ερευνητικό έργο, και μεταξύ άλλων αυτός πρέπει να είναι, αν θυμάμαι σωστά, που έγραψε ένα κομμάτι που εμφανίστηκε (δεκαετίες αργότερα) σ’ ένα σιντί με σύγχρονες, κατά τα άλλα, ηχογραφήσεις:

(Η φωτογραφία του Βάρδα είναι άσχετη. Ο ασκομαντουράρης λέγεται Μανώλης Κασαπάκης / μαντουρομανώλης, Οροπέδιο Λασιθίου. Αργότερα, δηλαδή προ 5ετίας χοντρικά, εμφανίστηκε μια βιντεοκασέτα που ο ίδιος έπαιζε πεντοζάλη σε γάμο συγγενών του, και πρέπει επίσης να έχει ανέβει στο ΥΤ, δε θυμάμαι πια πώς βρισκεται. Η ασκομαντούρα του είχε ένα ροζ περιτύλιγμα κι ένα παράξενο ξεκούρδισμα που έκανε τις νότες να ακούγονται όχι φάλτσες, αλλά σε άλλα διαστήματα, καθόλου κακό άκουσμα αλλά για να βγάλεις τι έπαιζε ήθελε μετάφραση. Για να βρεις τι έπαιζαν οι ασκομαντουράρηδες τον καιρό της ασκομαντούρας θέλει όλη αυτή τη διαδικασία: εντοπισμό σπάνιων καταγραφών, μεταφράσεις διάφορες, κλπ. Και βέβαια, όποιος μπορεί να έχει επαφή μα κάποιον πραγματικό παλιό ασκομαντουράρη, όσους ζουν, να τον ακούσει χωρίς να τα ερμηνεύει όλα μέσα από το -αυτονόητο σήμερα, κακώς όμως- φίλτρο της παγκρήτιας επαγγελματικής μουσικής.

Και δεν είναι μόνο τι έπαιζαν, είναι και πώς το έπαιζαν: ο Μπαξές είχε ρεπερτόριο τρία κομμάτια, μια σειρά κοντυλιές που σε όλες τις καταγραμμένες παραλλαγές βγάζουν συνολικά 11 κοντυλιές -ποτέ και τις 11 μαζεμένες όμως-, έναν πηδηχτό κι έναν πεντοζάλη. Τι διαχείριση έκανε ώστε να βγάζει γλέντι με τρία κομμάτια; Συρτά γιατί δεν έπαιζε; (Ενώ τα ήξερε, και τα έπαιζε στο σφυροχάμπιολο.)

Η άλλη λύση είναι να κάτσεις να ξεδιαλέξεις απ’ όλους τους σκοπούς της λύρας ποιοι χωράνε στις 6 νότες της ασκομαντούρας, και να παίζεις πνευστή λύρα. )

Edit: Δεν ήταν και πολύ δύσκολο να το ξαναβρώ. Και δεν είναι απλώς ροζ η ασκομαντούρα, έχει και λουλουδάκια. Μαξιλαροθήκη;

Μια ματιά στους χορευτές δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο αμφιβολίας για το γνήσιο του πράγματος.

2 «Μου αρέσει»
18

Στίς μέρες μας κυκλοφορεί μιά κακοποιητική Κρητική μουσική,
γιατί πολλοί “καλιτέχνες” είναι οι κακοποιητές της !

1 «Μου αρέσει»
19

@Kanakis_Lilikakis κυκλοφορεί όμως γιατί έχει πολλούς “οπαδούς” και ακροατές και όσο θα συνεχίζουν να στηρίζουν αυτό το άκουσμα και ό,τι είναι γύρω από αυτό η δυναμική του θα αυξάνεται και κάποια στιγμή μπορεί και να εδραιωθεί. Ακόμα είναι κάτι που μπορεί να μετριαστεί και να βελτιωθεί.

20

στη Κρήτη εδω και δεκαετίες, γίνεται οτι έγινε στην υπόλοιπη Ελλάδα με τα “σκυλάδικα”.
θα επανέλθουν ! (ίσως)

1 «Μου αρέσει»