Λαούτο

Χρόνια πολλά και καλά σε όλους!

Ο κάθε μάστορας έχει τα καλούπια του. Αυτό σημαίνει ότι αυτά είναι ο οδηγός του και στη συνέχεια κάνει ότι καλύτερο μπορεί σύμφωνα με το μεράκι του για να ευχαριστήσει τον μουσικό που θα το αγοράσει.

Πρεπει να υπαρχουν ομως καποια σταθερα στοιχεια βρε παιδια…Αλλοι λενε τυπου Κοπελιαδη,αλλοι αλλου…Πρεπει καπως να υπαρχουν καποιες βασεις…υποθετω

Γεια σου Σπύρο,
Κι όμως η παραδοσιακή μουσική είναι η πιο έντεχνη, πάντα η πιο μοντέρνα και η πιο ζωντανή μουσική. Τα δεδομένα της αλλάζουν γιατί η ζωή αλλάζει και κοιτάει μπροστά. Και ο Κοπελιάδης το προχώρησε το λαούτο, και ο Τόφας το προχωράει τώρα αλλά και ο Θεόφιλος Μπρας.

Ξεχνάς πόσο μπροστά πήγε το ούτι ο Μανώλης Βένιος; Μέχρι τότε υπήρχε μόνο το σκάφος το Αράβικο!

Σωστα,δεν αντιλεγω,απλα ρωταω αν υπαρχουν καποιες σταθερες.Υπαρχουν Περισσοτερα απο ενα μηκη Χορδης;
Σκαφη με διαφορα Μεγεθη αναλογα τις περιοχες;
Περισσοτερες χορδες ή λιγοτερες απο 4;
Σαν καταγραφη τουλαχιστον;

πιστευω πωs προτυπα τυπου ειναι σαν του <<ταδε>>κατασκευαστη δεν πρεπει να μπαινουν σαν μετρο συγκρησηs .το θεμα ειναι πωs το καταλαβαινει ο καθε παικτηs:)

Έχουμε και λέμε: στεριανό λαούτο, κρητικό λαούτο, νησιώτικο λαούτο, πολίτικο λαούτο.

Το στεριανό και το νησιώτικο είναι 100% το ίδιο. Το κρητικό είναι ας πούμε το “μπάσο μοντέλο” του νησιώτικου/στεριανού.

Το πολίτικο είναι αισθητά διαφορετικό όργανο, οπότε εξυπηρετεί να το λέμε “λάφτα” όπως οι Τούρκοι για να μην μπερδευόμαστε. Έχει άλλη κατασκευή, πολύ αλλιώτικο κούρδισμα, μπερντέδες που αποδίδουν με λεπτομέρεια τα μόρια των οθωμανικών μακαμιών, και τέτοιο ήχο ώστε προσφέρεται για πολύ διαφορετικές πενιές από τα ελληνικά λαούτα.

Το νησιώτικο/στεριανό κουρδίζει, από κάτω προς τα πάνω, Λα-Ρε-Σολ-Ντο. Έχει μπερντέδες στα ημιτόνια, οπότε θεωρητικά είναι συγκερασμένο. Ωστόσο μερικοί μετακινούν τους μπερντέδες για να βγάλουν άλλα διαστήματα. Καμιά φορά τους βάζουν και λοξά ακόμα, ώστε ο ίδιος μπερντές να δίνει ένα συγκερασμένο διάστημα σε μία χορδή και ένα ασυγκέραστο στην άλλη. Άλλοι προσθέτουν έξτρα μπερντέδες, αλλά αυτό είναι εντελώς εξωπαραδοσιακό. Η ακρίβεια στα διαστήματα είναι απαραίτητη στις λόγιες μουσικές. Στο δημοτικό τραγούδι ανέκαθεν το παίξιμο προσαρμοζόταν στις δυνατότητες του οργάνου: τα άταστα όντως παίζουν με μόρια, το ίδιο και οι τραγουδιστές, αλλά ασυγκέραστο κλαρίνο ή βιολί ή λύρα με συγκερασμένο λαούτο δεν ακούγεται άσχημα, ποτέ δεν ακουγόταν άσχημα. Από κει και πέρα, ο καθένας που θέλει να βγάλει ένα δικό του ήχο μπορεί να κάνει ό,τι επεμβάσεις θέλει στο όργανο. Το σωστό όμως είναι να τις υπογράφει για δικές του, όχι παραδοσιακές.

Το κρητικό κουρδίζει όλο μαζί μια 4η πιο κάτω: Μι-Λα-Ρε-Σολ. Για τους μπερντέδες ισχύουν τα ίδια.

Το ιδιαίτερο με τα ελληνικά λαούτα είναι ότι οι χορδές δεν πάνε με τη σειρά: η κάτω κάτω είναι η πιο ψηλή, η διπλανή της είναι πιο μπάσα, η επόμενη είναι η πιο μπάσα απ’ όλες, και η τελευταία είναι μια 4η πιο πάνω από τη διπλανή της και ένα τόνο πιο κάτω από τη δεύτερη. Αυτή η ιδιορρυθμία απαντά και σε άλλα όργανα της γειτονιάς μας: στα τούρκικα σάζια και στις παλιές ελληνικές λύρες (12νησιακή, θρακιώτικη), που είναι όλα τρίχορδα όργανα, η πιο μπάσα χορδή είναι η μεσαία.

Το λαούτο είναι φτιαγμένο βασικά για συνοδεία. Ρυθμικό παίξιμο με όλες μαζί τις χορδές, δηλαδή αυτό που οι Κρητικοί λένε “βούρτσα”, είναι το αντίστοιχο του κρουστού σε άλλα είδη μουσικής. Ο σκοπός του είναι να δίνει γερό πάτημα στον χορευτή. Σε υπαίθριους χορούς πριν να έρθει ο εξηλεκτρισμένος ήχος, αυτό το παίξιμο ακουγόταν δυνατά κι έτσι κάλυπτε την εντελώς πρακτική ανάγκη των χορευτών για ρυθμό.
Μπορεί να παίξει και σόλα, και μάλιστα γοητευτικότατα. Αλλά στην παραδοσιακή μουσική, και σε όλες τις παραδοσιακές τέχνες, η αναζήτηση του Ωραίου δεν είναι ποτέ αυτοσκοπός. Προηγείται η πρακτική σκοπιμότητα, και το Ωραίο βγαίνει μέσα από αυτήν. (Για παράδειγμα, τα παραδοσιακά κεντήματα ή ξυλόγλυπτα που βλέπουμε στα μουσεία ήταν πάντα χρηστικά αντικείμενα, ποτέ δε φτιάχνονταν σαν αυτοτελή έργα τέχνης).
Αν το σόλο λαούτο μπορεί να εξυπηρετήσει πρακτικές ανάγκες, τότε είναι θεμιτό. Παράδειγμα: πιάνομαι από τον Κίκη από την Κάσο που ανέφερε κάποιος φίλος πιο πάνω. Το κασιώτικο γλέντι γίνεται με τη λύρα (μελωδία) και το λαούτο (ρυθμό). Δεν υπάρχουν τραγουδιστές, τραγουδάει η παρέα. Αν η παρέα κουτσοπίνει σ’ ένα μαγαζί, και έρθουν στο κέφι, και θέλουν να τραγουδήσουν, αλλά υπάρχει μόνο ένα λαούτο και όχι λύρα, τότε το λαούτο θα παίζει σόλο -τι να τον κάνεις τον σκέτο ρυθμό χωρίς μελωδία;
Πέρα από τέτοιες ειδικές περιπτώσεις το λαούτο είναι Υπηρέτης. Ο καλός λαουτιέρης είναι εκείνος που έχει συνειδητοποιήσει αυτό το ρόλο και τον αναλαμβάνει με κέφι και συνέπεια, και παίζει λίγα. Όσο πιο λίγα, τόσο το καλύτερο. Αν μπορεί να πιάσει ένα μόνο ακόρντο, ουδέτερο (όχι ματζόρε ή μινόρε, αλλά απλώς Λα-ρε ή ακόμη και Λα-λα-λα), και να το κρατάει απ’ αρχής μέχρι τέλους, παίζοντας σταθερά το ρυθμό χωρίς στολίδια, χωρίς κοψίματα, χωρίς κόντρες, τότε είναι καλός. Παρέχει στον σολίστα (βιολί, λύρα, κλαρίνο) ένα σταθερό πάτημα για να αναπτύξει τα σόλα του, και στους χορευτές το ρυθμό που χρειάζονται για να χορέψουν.
Σε ορισμένα νησιά έχουν αναπτύξει μια τεχνική στο λαούτο όπου παίζουν ταυτόχρονα και μελωδία και αυτοσυνοδεία. Είναι κάτι αρκετά παραπλήσιο προς το παλιό παίξιμο του μπουζουκιού, όπου σε ορισμένα σημεία του ρυθμού βαράνε και τις ανοιχτές. Μόνο που στο μπουζούκι αυτό γινόταν όταν ήταν κύριο ή και μοναδικό όργανο, ενώ στο λαούτο γίνεται όταν από πάνω υπάρχει βιολί ή λύρα.
Τα ακροβατικά σόλα που κάνουν στο λαούτο μερικοί Κρητικοί είναι κακή μουσική. Φλυαρία. Εξυπηρετούν την προσωπική ανάγκη του λαουτιέρη να “τα ρίξει”, και όχι τη μουσική. Πώς αφήνεις φίλε αφύλαχτο το πόστο που σου έχει ανατεθεί, δηλαδή το ρυθμό, και επεμβαίνεις στα χωράφια του αλλουνού (της λύρας) όπου εκείνος θα τα κατάφερνε καλύτερα; Δεν είσαι μόνος σου εδωμέσα! Αν δεν είσαι σε θέση να υποτάξεις την ατομικότητά σου, τότε λάθος όργανο έπιασες!
Στις συμφωνικές ορχήστρες υπάρχει ένας κρουστός, ο οποίος παρακολουθεί από την παρτιτούρα και με το αφτί όλη την υπόλοιπη ορχήστρα, με υπομονή, επί 10 λεπτά, 20 λεπτά, μισή ώρα καμιά φορά, μέχρι να έρθει η στιγμή να πιάσει τις μπαγκέτες του και να κάνει ένα μοναδικό “μπουμ”. Αυτή είναι η μαγκιά του μουσικού!
Στις ζυγιές των ζουρνάδων υπάρχει ένας σολίστας, που παίζει μελωδία, κι ένας “πασαδόρος” που παίζει ισοκράτημα. Ο πασαδόρος μπορεί να βγάλει όχι ένα κομμάτι ή μία βραδιά αλλά μια ολόκληρη ζωή παίζοντας μία μοναδική νότα. Αυτή είναι η μαγκιά του μουσικού!

Αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Ο Ψαρογιώργης παίζει παπάδες στο λαούτο, αλλά παίζει καλά. Όταν παίζει Μαλεβιζιώτη ή Πεντοζάλη (γρήγορους πολύ ρυθμικούς χορούς) και αντί να κρατάει ρυθμό στη λύρα αναλαμβάνει να παίξει ο ίδιος το μέρος της λύρας, αυτό που παίζει μπορεί και πάλι να χορευτεί! Άρα, βγάζει τις προσωπικές του ανάγκες χωρίς να παραμερίζει τις πρακτικές και συλλογικές ανάγκες, αλλά ίσα ίσα καλύπτοντας εκείνες πρώτα. Άλλωστε, αυτό θα γίνει στο 5%-10% της βραδιάς. Όλη την υπόλοιπη ώρα ο Ψαρογιώργης κρατάει τα πάσα στη λύρα, με συνείδηση του ρόλου υπηρέτη που έχει αναλάβει, ακόμη κι αν ο λυράρης είναι πολύ μικρότερο όνομα από τον ίδιο. Αυτή είναι η μαγκιά του μουσικού!

Δύο εξαιρετικοί κατασκευαστές λάφτας και λαούτου στην Αθήνα:

Δημήτρης Ραπακούσιος και Ηλίας Φαχίδης.

Αυτος εισαι ρε φιλε…με κατατοπισες.
Επισης απο Κατασκευαστες εχετε ακουσει τιποτα για Τοφα και Βιτζιλαιο;

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 20:58 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 20:47 —

ειδα οτι κανει και Κεμανεδες…
εχεις κανενα τηλεφωνο για να επικοινωνησει καποιος μαζι του 'η κανα μεηλ;
Σε ευχαριστω
Σπυρος

Τον Φαχίδη εννοείς;

Αθήνα, Αγ.Παντελεήμονας
Διογένους Λαερτίου 16
210-8620834
695-9199296
eliafahidi@gmail.com

Ναι φιλε,σε ευχαριστω παρα πολυ για τις πληροφοριες
Ειμαι περιεργος για τους Κεμανεδες του

πουλαω λαγουτο εμμ ν κοπελιαδου 6984418987

Καλησπέρα ζηταω ενα λαουτο Βελούδιου ευχαριστω

πηγαινε στο μπρα ν σου φτιαξει ντενεκε ν κλαις τοοργανο

Είχες κάποια εμπειρία να την μοιραστείς μαζί μας;

Γειά σας!!! Από το μέλλον 26/11/2022.

1 «Μου αρέσει»

Πές και κάτι πιο κατατοπιστικό, να καταλάβουμε κι εμείς τί εννοείς!