Αρκετές φορές έχουμε συζητήσει σ’ αυτή την ενότητα για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων που στέκουν ως δαμόκλειος σπάθη επάνω στο μουσικό μας πολιτισμό, ακόμα και στα παραδοσιακά μας τραγούδια.
Αυτή τη φορά, το θέμα έχει να κάνει με τον ίδιο τον εθνικό μας ύμνο…
Πώς εξελίχτηκαν τα γεγονότα:
Δελτίο ειδήσεων των εργαζομένων της ΕΡΤ έξω από το Ραδιομέγαρο αναρτήθηκε στη γνωστή πλατφόρμα προβολής βίντεο YouTube.
Μετά από λίγο, ακολούθησε ειδοποίηση ή να αφαιρεθεί το ηχητικό τμήμα του βίντεο (πρόκειτο για τον Εθνικό μας Ύμνο) ή να επιτραπεί στο YouTube να βάλει διαφημίσεις, προκειμένου να αποδωθούν στον κάτοχο τα πνευματικά δικαιώματα που του αναλογούν…
Εύλογα, αναρωτιέται κανείς, γιατί όλα αυτά, εφόσον οι εθνικοί ύμνοι όπως και τα εθνικά σύμβολα είναι δημόσια περιουσία…
Έπειτα, για ποια απόδωση πνευματικών δικαιωμάτων μιλάμε, αφού από τη μεριά των πνευματικών δημιουργών και των κληρονόμων τους, λογικά, δεν τίθεται θέμα, διότι όπως τουλάχιστον ορίζει ο νόμος:
“Η πνευματική ιδιοκτησία διαρκεί όσο η ζωή του δημιουργού και εβδομήντα (70) χρόνια μετά το θάνατό του, που υπολογίζονται από την 1η Ιανουαρίου του έτους, το οποίο έπεται του θανάτου του δημιουργού” και στην περίπτωσή μας, ο εθνικός ποιητής μας, Διονύσιος Σολωμός, απεβίωσε το 1857 κι ο Νικόλαος Μάντζαρος, ο οποίος ανέλαβε τη μελοποίηση του ύμνου, απεβίωσε το 1872, επομένως, δεν υφίσταται κανένα θέμα;
Ψάχνοντας, διαπιστώνεται ότι το YouTube ανήκει στην εταιρεία διαχείρισης και διανομής μουσικής IODA, που πλέον ονομάζεται Orchard και η οποία ανήκει τελικά στη Sony.
Δυο εκδοχές παίζουν εδώ:
α) Ή το You Tube αυθαιρετεί και προβαίνει σε εμπλοκή προκειμένου να καρπώνεται ποσά από διαφημίσεις ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχουν δικαιώματα, ή
β) κάποιος φορέας συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων έχει δηλώσει κάτοχος πνευματικών ή συγγενικών δικαιωμάτων του Εθνικού ύμνου.
Είναι άραγε δυνατό ο εθνικός μας ύμνος όχι μόνο να μην ανήκει στο ελληνικό κράτος, αλλά επιπλέον κάθε φορά που παίζεται στο διαδίκτυο να πληρώνεται γι’ αυτό μια ξένη ιδιωτική εταιρία;
Ψάχνοντας, επίσης, διαπιστώνεται ότι αντίστοιχο πρόβλημα με εμάς είχαν και οι Τούρκοι.
Τον Απρίλιο του 2007, ένα τουρκικό σχολείο στη Γερμανία αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα, όταν προσπάθησε να αναρτήσει βίντεο που τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια τουρκικών εθνικών εορτασμών το οποίο περιλάμβανε τον εθνικό ύμνο Istiklal Marsi.
Και τότε ζητήθηκε από οργανισμό συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων η καταβολή χρηματικού ποσού.
Οι Τούρκοι τότε ανακάλυψαν ότι ο εθνικός τους ύμνος προστατευόταν από τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας τα οποία ανήκαν στην γερμανική εταιρεία GEMA και έτσι ξεκίνησαν έναν αγώνα νομοθετικών ρυθμίσεων προκειμένου να καταστήσουν τον ύμνο τους δημόσια περιουσία.
Για να ξαναγυρίσουμε στα δικά μας.
Ο υπουργός Πολιτισμού Πάνος Παναγιωτόπουλος παραδέχτηκε ότι ιδιωτική εταιρεία έχει τα πνευματικά δικαιώματα του εθνικού ύμνου…
Πέρα από το θέμα των δημιουργών ενός μουσικού θέματος, τίθεται και θέμα ερμηνείας, παρουσίασής του, απ’ ό,τι φαίνεται.
Εάν όμως ο υφιστάμενος νόμος 2121/93 δεν προστατεύει τον εθνικό ύμνο, πρέπει σύντομα να προστεθεί μια ρύθμιση στο νόμο, το συντομότερο δυνατό.
Το κύριο σημείο της πρότασης νόμου πρέπει να καθορίζει με τέτοιο τρόπο τα δικαιώματα, ώστε να μη μπορεί κάποιος παράνομα να τα απαιτήσει.
Με δημοσιογραφική παρέμβαση, απ’ ό,τι φαίνεται, και όχι με πολιτική - τουλάχιστον ακόμα - αντιμετωπίστηκε το θέμα, με παρέμβαση στο YouTube, το οποίο απέσυρε τις διεκδικήσεις για διαφημίσεις κ.λπ.
Τονίστηκε ότι σύμφωνα με το Νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας υπάρχουν ειδικές κατηγορίες περιεχομένου που δεν δύναται να γίνεται διεκδίκηση πνευματικών δικαιωμάτων. Το Σύνταγμα οι ενσωματωμένες κοινοτικές οδηγίες και η ελληνική νομοθεσία ορίζουν σαφώς ότι τα εθνικά σύμβολα δεν δύναται να φέρουν πνευματική ιδιοκτησία, ανεξάρτητα από την ερμηνεία.
Είναι λοιπόν θεσμικά διασφαλισμένο ότι είτε τραγουδάει ο Θεοδωράκης τον εθνικό ύμνο, είτε η συμφωνική ορχήστρα της Βιέννης είτε οποιοσδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο, κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει δικαιώματα επ’ αυτού.
Άντε να δούμε τι θα δούμε και τι θα ακούσουμε ακόμα!
πάρτυ της υψηλής κοινωνίας στο εξεζητημένο ντεκόρ των “μαρμάρων” του βρετανικού μουσείου, πράγματα που όμως παρά τον εκφραζόμενο “σκεπτικισμό” 