Καλησπέρα, ένα ερώτημα που έχω καιρό και δε βρήκα στο Ίντερνετ είναι το εξής: Γιατί η μπουργκανα είναι μονή; Η μια δηλαδή χορδή του ΡΕ είναι χοντρή και η αποκάτω λεπτή αντί και οι δυο να είναι χοντρές; Έχει να κάνει με την αντοχή των χορδών;
οχι.
εχει να κανει με το ηχητικο φάσμα.
αλλιώς, αν ηταν 2 τυλιγμένες, θα έλειπαν τα “πρίμα” στις νότες που θα “περνούσαν” απο εκεί.
1 «Μου αρέσει»
Αν πω ότι κατάλαβα θα είναι ψέματα, ευχαριστω παρά ταύτα 
δηλαδή τα όποια " πρίμα " δεν μας τα δίνει η “χοντρή”, συμπληρώνονται με την ψιλή…
χωρις την ψιλή, θα ακουγόταν σαν κιθάρα…
ειναι μια “πρακτική”, που εφαρμοζουμε και σε άλλα διπλόχορδα όργανα.
Λαούτο, Μαντόλα κτλ
3 «Μου αρέσει»
Μαντόλα, αλήθεια; Δεν ξέρω αν έχω δει ποτέ μου μαντόλα από κοντά. Στο μαντολίνο όλες οι χορδές είναι ζευγάρια από όμοιες, και στις μπουργάνες το αποτέλεσμα είναι όντως πολύ διαφορετικό από των μπουζουκολαουτοειδών με μπουργάνα + ψιλή.
Επηρεασμένος από διάφορες πρόσφατες συζητήσεις για παλιά μπουζούκια με τριπλές κλπ χορδές, για ντουζένια, για παλαιινά παιξίματα κλπ., κάνω τη σκέψη ότι αρχικά η μπουργάνα χρησιμοποιόταν αποκλειστικά ή σχεδόν αποκλειστικά ανοιχτή, για ισοκρατήματα, επομένως σημασία είχε κυρίως να έχει πλούσιο ήχο. Η ίδια νότα σε μια βροντερή τυλιχτή χορδή και σ’ ένα λαμπερό τέλι βγάζει όντως πλούσιο, ενισχυμένο ηχόχρωμα. Διαφορετικό μεν από των άλλων χορδών, αλλά αυτό δεν εμπόδιζε όσο δεν την έπαιζαν μελωδικά.
Αυτή η κληρονομιά έμεινε και όταν η μπουργάνα ανέλαβε σταδιακά μελωδικό ρόλο, και αξιοποιήθηκε με τρόπο διαφορετικό από τις αρχικές προδιαγραφές της.
Ίσως.
Eγώ απλά θα έλεγα “Έτσι έτυχε να διαμορφωθεί η κατάσταση και να παγιωθεί”. Απ’ εκεί και πέρα, σε ό,τι αφορά το γιατί, πάρ’ τ’ αβγό και κούρεφ’το… Όσο για το γιατί μία μπουργκάνα ρε και δίπλα της μία ψιλή ρε, Σπύρο, ό.τι δεν μας δίνει η ψιλή ρε στην πάνω θέση μας τα δίνουν οι δύο ψιλές ρε της κάτω. Μια χαρά θα ήταν και δύο μπουργκάνες πάνω, απλά δεν επεκράτησε Το σίγουρο πάντως, Marioslo, είναι ότι όχι, δεν προκύπτει αυτή η κατάσταση για λόγους αντοχής των χορδών, αν είχε επικρατήσει να υπάρχουν δυο μπουργκάνες πάνω, οι οργανοποιοί θα το συνυπολόγιζαν αυτό κατά την κατασκευή του οργάνου σε ό,τι αφορά τις αντοχές του, δεν νομίζω ότι είναι υπερβολική απαίτηση για τον συγκεκριμένο τύπο οργάνου.
1 «Μου αρέσει»
Τόσο πολύ, που αν την αφαιρέσεις για τους δικούς σου λόγους (πχ Λεμονόπουλος), ξενίζει πλέον στο αυτί.
Λοιπόν. Η μουργκάνα ντουμπλάρεται από την ψιλή χορδή για να δώσει ακριβώς αυτό το “διπλό” ηχόχρωμα. ως κύρια νότα ακούμε την μπάσα και η ψιλή συμπληρώνει το ηχόχρωμα. δεν ήταν πάντα έτσι. Καθώς το μπουζούκι είναι πάντρεμα μαντολίνου και ταμπουρά, αρχικώς μιμήθηκε το μαντολίνο στο οποίο όλες οι χορδές ντουμπλάρονται με ίδια χορδή. Στον ταμπουρά όμως (σάζι το λένε οι τούρκοι) είχαμε ντουμπλάρισμα με διαφορετική οκτάβα. Και κάποια στιγμή υιοθετήθηκε αυτό το ντουμπλάρισμα, μια μπάσα και μια πρίμα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται ένα πιο “ανατολίτικο” ηχόχρωμα. Στο τετράχορδο μπουζούκι έχουμε το ίδιο φαινόμενο σε 2 ζευγάρια χορδών. Στο τρίχορδο το έχουμε μόνο σε ένα ζευγάρι. ΄Σχετικά με προηγούμενα σχόλια, ναι, συναντάμε το ίδιο φαινόμενο και στο λαούτο και στο σάζι, όπως προανέφερα. Προσοχή όμως. Δεν ισχύει το ίδιο για το μαντολίνο και την μαντόλα. Αυτά τα όργανα είναι ιταλικά και αμιγώς δυτικά. Εκεί έχουμε ντουμπλάρισμα με ίδιες χορδές σε όλα τα ζευγάρια του οργάνου
2 «Μου αρέσει»
Πράγματι δεν υπάρχει κανένα θέμα αντοχής της τάσης των χορδών. Μια χαρά αντέχει το όργανο αν του βάλεις 2 μουργκάνες. Απλά ο ήχος είναι πιο “ιταλικός”.
2 «Μου αρέσει»
Στα σύγχρονα σάζια μάλιστα έχουμε ψιλή νότα να την ντουμπλάρει η μπάσα! Σε κούρδισμα Λα-Ρε-Σολ για παράδειγμα, έχουμε:
κάτω χορδή (Λα) τριπλή - δύο τέλια, μία μπουργάνα
μεσαία χορδή (Ρε) διπλη: δύο τέλια
πάνω χορδή (Σολ) διπλή: τέλι + μπουργάνα.
Τα δύο τέλια της μεσαίας είναι στο Ρε μια 5η κάτω από το Λα των δύο τελιών της πρώτης, και μια 4η πάνω από της μπουργάνας της πρώτης. Εκεί, παίζεις π.χ. Ρε-Μι-Φα#-Σολ στη μεσαία - Λα στην ανοιχτή πρώτη, και το Λα αυτό εκλαμβάνεται ως η πιο ψηλή νότα της ακολουθίας, επειδή εκεί ηχούν τα δύο τέλια, και όχι ως ξαφνικό πέσιμο στα χαμηλά όπως θα έδειχνε η μπουργάνα.
Το ζευγάρι Σολ βέβαια είναι άλλη ιστορία, γιατί είναι έναν τόνο πιο κάτω από το ζευγάρι Λα (και όχι μια οκτάβα κι έναν τόνο).
Δηλαδή τελικά το μεσαίο ζευγάρι, το μόνο χωρίς μπουργάνα, θεωρείται η πιο μπάσα από τις τρεις του οργάνου.
1 «Μου αρέσει»