Γιώργος Κατσαρός Αγία μου Παρασκευή - μετάφραση

Εμ, πού να φανταζόταν ότι θα γινόταν στο μέλλον τόσο απρόσφορη χρήση στο έρμο το ξυραφάκι του…

Από πλευράς μου τοποθετήθηκα και δεν επανέρχομαι.
Η διαφωνία είναι υγεία

Το να πενέψεις μια εκκλησία δεν είναι απίθανο. Έχουμε πχ στίχους που μιλάνε για το μέγεθος της Αγιάς Σοφιάς:

Σημαίνει και η Αγιά Σοφιά το Μέγα Μοναστήρι,
με τετρακόσια σήμαντρα κι εξήντα δυο καμπάνες,
κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.

Παλαιότερα είχαμε συζητήσει την Υπόγα του Μπέζου και προσπαθούσαμε να αποφασίσουμε αν η υπόγα του δεύτερου στίχου που βρίσκεται ο Μάγκας με το κούφιο είναι πίσω απο τη στρατώνα του πρώτου κλπ.

Μήπως τελικά αυτά τα ασύνδετα τοποθετούνται παρέα προκειμένου να σχηματίσουν την έννοια της αφήγησης; Δηλαδή ναι, ασύνδετα αλλά αφού ζευγαρώνουν και λένε μια ιστοριούλα τα κρατάμε παρέα και πλέον μιλάμε για το μπόι της εκκλησιάς και όχι το μπόι ανθρώπου.
Δεν θα εκπλαγώ αν βρούμε τα ίδια λόγια και αλλού , παινεύοντας το μπόι ανθρώπου.

1 «Μου αρέσει»

Δεν είναι παίνεμα αυτό, είναι απλά διαπίστωση για το μέγεθος του κτιρίου. Παίνεμα θα ήταν αν π.χ. ξεκίναγε με κάτι σαν “Πώωω! Τί μεγάλη και όμορφη εκκλησιά είναι αυτή, δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο κάτι τέτοιο”. Και μετά, εις επίρρωσιν, μπορούν να μετρηθούν και τα σήμαντρα (που βεβαίως, κανένα δεν διέθετε η Αγιά Σοφιά), οι καμπάνες κλπ.

Ε τότε, απλές διαπιστώσεις είναι και όλα τα ερωτικά τραγούδια! Πχ “ήταν η ζωή μου κόλαση κι εσύ την έκανες απόλαυση”, ο στιχουργός διαπιστώνει μια αλλαγή στην ποιότητα ζωής του.
Παρεπιμπτόντως, επιμένω ότι το εν λόγω τραγούδι κυρίως για τα κορίτσια μιλάει. Αναφέρεται βέβαια και σε ένα σημαντικό τοπόσημο, αλλά δεν θα το έλεγα θρησκευτικού περιεχομένου…

Το είπαμε ήδη: ο τραγουδιστής, ο Κατσαρός εδώ, δεν σκέφτηκε « - Τί να πώ τώρα; Να πώ για τούτο; Για κείνο; Μήπως να προτάξω κάτι άλλο;» Απλά κάτι έπρεπε να πει, να φτιαχτεί δίσκος και είπε ό,τι του κατέβηκε εκείνη τη στιγμή. Και του κατέβηκαν δύο δίστιχα, τα οποία μάλιστα δεν συνδέονται μεταξύ τους να φτιάξουν ιστορία, και τέλος. Ούτε ειδικά για κάποια συγκεκριμένη εκκλησία ούτε για κορίτσια ήθελε να μιλήσει.

Εγω νομίζω οτι είναι, τουλάχιστον όσο παίνεμα είναι να μιλάς για μπόι.
Η κλίμακα και μέγεθος της Α.Σοφίας ήταν επι αιώνες στοιχείο περιφάνειας και όταν μιλάς και για όλο το παπαδαριό που χρειάζεται κάθε φορά που τη λειτουργάνε, τότε πρόκειται για υπερπαραγωγη

1 «Μου αρέσει»

Σε ευχαριστώ πολύ, Σπύρο!!
Ναι, Μαγδαληνη :wink: (Magdalena που λέμε εδώ)
Σοβαρά μιλάς; Μπορείς να μου πεις για αυτό το φεστιβαλ; Η να βάλεις ένα λινκ αν το έχεις;
Δεν ξέρω αν θα προλάβω να φτιάξω άλλα τραγούδια, αλλα σίγουρα θα ήθελα να έρθω να το δω!

Ευχαριστώ πάρα πολύ!

Εγώ εντοπίζω τη διαφορά ανάμεσα στο «τι όμορφη που είναι αυτή η εκκλησιά» και το «ω εκκλησιά, τι όμορφη που είσαι». Το πρώτο είναι νορμάλ και δε θα χρειαζόταν κανέναν σχολιασμό. Το δεύτερο θα έστεκε μόνο υπό την προϋπόθεση μιας καθιερωμένης ποιητικής μανιέρας, αλλά τέτοια μανιέρα δεν έχω υπόψη μου να απαντά στη δημοτική ποίηση.

Αν αρχίζαμε να ψάχνουμε σε τι λογής άψυχα απευθύνονται οι άνθρωποι σαν να ήταν έμψυχα, σε δημοτικούς στίχους, θα μοορούσα να αραδιάσω κάμποσες κατηγορίες μέσα σε λίγα λεπτά, με παραδείγματα, και μετά λίγο λίγο να προσθέτουμε για καιρό ακόμη. Αυτήν όμως τη συγκεκριμένη περίπτωση, να απευθυνόμαστε στο κτίσμα ενός ναού μέσα στο πλαίσιο του να επαινούμε τα θρησκευτικά ορόσημα του τόπου μας, δεν την έχω υπόψη μου.

1 «Μου αρέσει»

Τι υπέροχη αντιπαράθεση και ανταλλαγή διαφορετικών απόψεων!
Πόσο το απόλαυσα δεν λέγεται!
Εμείς οι αδαείς μόνο κερδισμένοι μπορεί να βγούμε από τέτοιες εποικοδομητικές διαφωνίες σε πλαίσια ευγένειας και κατάθεσης γνώσεων!
Εγώ πάντως πολλά έμαθα και βρήκα αφορμές να ψάξω και να μάθω πράγματα που δεν είχα υπόψη!
Ευχαριστώ τους συμμετέχοντες και ελπίζω και εις άλλα τέτοια πολλά!

παρ ολίγον ολο το κείμενο σου, θα το ερμήνευα ως “ψιλό γαζί”.
καλα πως τα γράφεις ετσι?, με τέτοιο ύφος?
λες και μας αποχαιρετάς!

1 «Μου αρέσει»

Οχι μακριά από μένα τέτοια πρόθεση!
Πράγματι δεν ήξερα πολλά, μην πω τίποτα, από όλα όσα γράφτηκαν!
Και ουδεμίαν διάθεση έχω να σας αποχαιρετήσω!
Τουναντίον εδώ θα μείνω…:blush::wink:

1 «Μου αρέσει»

Μου κάνει εντύπωση αυτό.

Δυο πρόχειρα παραδείγματα που αναφέρονται στις ομορφιές εκκλησιαστικών κτισμάτων

Σκύρος:

Αγιε μου Γιώργη Σκυριανέ.

Σίφνος

Ω Παναγιά μου του Μπαλή:

(στιχάκια πάνω στον Παριανέικο σκοπό)

Και για τη Σίφνο έχουμε τον εθνικό ύμνο «Αη Νηγιάς» που τα στιχάκια αναφέρονται στο μοναστήρι κυρίως και κατά δεύτερο λόγο στον Προφήτη.

Αη Νηγιά που δέχεσαι βροχάς και τρικυμίας

δέξου τους αναστεναγμούς της μαύρης μου καρδίας

Δεν δέχεται ο Προφήτης Ηλίας τις βροχές και τις τρικυμίες. Το μοναστήρι του ειναι εκτεθειμένο, στην ψηλότερη κορυφή του νησιού. (Φυσικά, ο Προφήτης Ηλίας είναι ο τελικός αποδέκτης των προσευχών αλλά αυτό γίνεται σχεδόν αποκλειστικά δια του συγκεκριμένου μοναστηριού).

1 «Μου αρέσει»

Εκτός από λόγιος, που φαίνεται αμέσως, ο στιχουργός είναι και λιγάκι ευφάνταστος: Ο οποιοσδήποτε Προφήτης Ηλίας πάντα σε βουνοκορφή θα βρίσκεται, πώς θα δεχτεί τρικυμίες, εκεί πάνω;

Μα στον προσωποποιημένο Άγιο απευθύνονται:

Άγιε μου Γιώργη Σκυριανέ
(ναι, άλλη προσωποποιημένη οντότητα είναι ο Άη Γιώργης ο Σκυριανός και άλλη ο Άη Γιώργης του Χ ή του Ψ. Και στον πόλεμο, εμάς μας οδηγάει η Παναγιά μας και κατατρωπώνει τη δικιά σας.)
μεγαλομάρτυρα τρανέ (άρα όχι η εκκλησιά)
και του νησιού καμάρι (αν ήταν μόνο του, θα μπορούσε να σημαίνει εξίσου και τον «άνθρωπο» και τον ναό)
ασημένιε καβαλάρη (δεν είναι ο ναός)

Ψηλά είν’ τα σκαλοπάτια σου (όπως “ψηλά είν’ τα παραθύρια σου”: τα κτίρια έχουν παράθυρα, αλλά τα παράθυρα έχουν ιδιοκτήτη)
στον βράχο είν’ τα παλάτια σου (αν το ακούω σωστά, μόνο σε άνθρωπο ταιριάζει, πραγματικό ή κατά ποιητική σύμβαση)
και κάθεσαι στα κάστρα / στα ?Κάστρα (κάθονται τα κτίρια; οι άνθρωποι κάθονται=κατοικούν κάπου)
…κ.ο.κ.

Ω Παναγιά μου του Μπαλή και του νησιού κολώνα
είσαι στολίδι ξακουστό (…) στον Αρτεμώνα

Εδώ πάω πάσο. Πράγματι είναι σαφές ότι μιλάει στα ντουβάρια της εκκλησιάς. Επιμένω ότι το βρίσκω ασυνήθιστο. Άλλωστε το αμέσως επόμενο ποιητικό είναι τουριστικού χαρακτήρα: Έχεις μεγάλες ομορφιές, Σίφνος μου παινεμένη…

Για τον Άην Ηγιά, όπως στο σκυριανό: βρέχεται κι ο ναός, βρέχεται κι ο άγιος, όμως το «δέξου τους αναστεναγμούς» ξεκαθαρίζει ότι μιλάει στον άγιο.


Να διευκρινίσω κάτι:

Δεν ισχυρίζομαι ότι οι πιστοί, ή και απλά ο καθένας που αγαπάει τον τόπο του και τον τραγουδάει, είναι χαζοί ή τόσο τέρμα αμόρφωτοι. Φυσικά και ξέρουν ότι ο ναός είναι για τον ίδιο άγιο όπως όλοι οι ναοί του Άη Γιώργη, όπως και ότι ο Άγιος δεν είναι ένας άνθρωπος που κατοικεί εκεί και όταν βρέχει βροχή βρέχεται.

Αλλά υπάρχουν οι ποιητικές συμβάσεις!

1 «Μου αρέσει»

Συμφωνώ ότι οι αγίοι σε τέτοια δίστιχα εξυπηρετούν πάνω απ’όλα την ομοιοκαταληξία. Στα κυπριακά αντίστοιχα δίστιχα είναι τελείως ξεκάθαρο:

Μα την Αγιάν Παρασσιευκή
έλα τζιαι πόψε τζιαι κανεί

2 «Μου αρέσει»

Κανεί = φτάνει;

… … …

1 «Μου αρέσει»

Εδώ άλλη αμοργιανή μαντινάδα, σε άλλον σκοπό, πάλι για την Αγία Παρασκευή:

Μα στην Αγιά Παρασκευή θα 'ρθω να προσκυνήσω,
να βρω τους φίλους π’ αγαπώ, μαζί τους να γλεντίσω.

Αυτός ξεκάθαρα εννοεί το πανηγύρι, οπότε σκέφτομαι ότι και τα όμορφα κορίτσια του Κατσαρού, παρόλο που βέβαια μπορεί να πήγαιναν οποτεδήποτε ν’ ανάψουν ένα κεράκι, μάλλον κι αυτές κυρίως στο πανηγύρι θα μαζεύονταν.

Αν φανταστώ ότι τα αμοργιανά ήθη είναι ανάλογα με τα καρπάθικα που τα ξέρω, καταλαβαίνω ότι γινότανε μεγάλο πανηγύρι με κεντρικά σημεία αφενός το καθιστό γλέντι, με άντρες, που θέλει ο ένας να πάει να τους ανταμώσει, και αφετέρου τον χορό, με πρωταγωνίστριες τις νεαρές κοπέλες, για τις οποίες τρέχει ο άλλος.

Αυτός ο άλλος (δηλαδή ο Κατσαρός!) θα ήταν νεότερος.

1 «Μου αρέσει»

Μου ήρθε το εξής από τη Σίφνο των αρχών του περασμένου αιώνα.

Μια ομάδα κοριτσιών είχε πάει να ανάψει κεριά σε ένα ξωκλήσι. Στον γυρισμό επισκέφθηκαν έναν ηλικιωμένο, γνωστό στην τοπική κοινωνία για την έφεσή του στα αυτοσχέδια δίστιχα, για να καλαμπουρίσουν. Αυτός τους είπε:

Χαμένα πήγαν τα κεριά, π’ ανάψατε στον Άγιο
ξέρω εγώ τι θέλετε, μα λείπει το κουράγιο

3 «Μου αρέσει»

δηλαδή τί; αμφισβήτησε τον ανδρισμό των συντοπιτών του; Κάπως δύσκολο, για την εποχή…