Από πού προέρχεται η λέξη "Γκάιντα";

Όχι βέβαια. Αλλά εξυπηρετεί όταν θες να πεις “γκάιντες, τσαμπούνες και όλα τα συναφή”.

Η γκάιντα δεν είναι παραλλαγή της τσαμπούνας. Είναι δύο πολύ διαφορετικά όργανα. Υπάρχουν οι κοντινοί και μακρινοί συγγενείς του καθενός σε πάρα πολλές χώρες, καθώς και μερικοί άσκαυλοι που είναι οι εντελώς απόμακροι συγγενείς, και όλοι αυτοί, τα όργανα με ασκό δηλαδή, γιορτάζουν το Σάββατο. Οπότε “άσκαυλος” είναι η λέξη ομπρέλα. Στα αγγλικά (bagpipe) ακούγεται καλύτερα.

Το 'χω μπανίσει κι εγώ κάπου. Η πλάκα είναι ότι δεν προέρχεται από τίποτε αγραμμάτους, ώστε να πεις “ε, ντάξει, τουλάχιστον προσπάθησαν”. Χωρίς να θυμάμαι ακριβώς την ερμηνεία, μπλέκει κάπου και το δίγαμμα της ομηρικής μορφής του αείδω κλπ.
Πάντως έχω επιφυλάξεις αν είναι τούρκικη η λέξη: χρησιμοποιείται και στα ισπανικά (gaita). Για τα ονόματα βλ. και εδώ.

Έχει μερικές ανακρίβειες το αρθράκι. Δεν είναι όλο λάθος, απεναντίας, αλλά για ιστότοπο με τίτλο «Musipedia» (και ιδίως για πηγή με τίτλο «Λεξικό της ελλ. μουσικής») θα μπορούσε να είναι και καλύτερο.
Ενδεικτικά:

  1. Ο πρώτος αιώνας είναι πράγματι η παλαιότερη εποχή που έχουμε ασφαλείς μαρτυρίες ότι υπήρχαν άσκαυλοι στην Ελλάδα. Όλα τα παλιότερα είναι αναπόδεικτες πιθανότητες.
  2. Δεν υπάρχει γκάιντα στην Ήπειρο.