Άκουσα κάποτε, ότι υπάρχει μια εξαιρετική έκδοση, (αυτοβιογραφία;) του Ακη Πάνου.
Αν γνωρίζει κάποιος περισσότερα….
Ιάσωνα έχεις δίκιο. Προσπάθησα να κάνω αυτό που είχα προτρέψει εσένα να κάνεις και… έπηξα. Ερώτηση λοιπόν στους γνώστες, αφού εγώ δεν τα πάω καλά με την τεχνολογία:
Πώς ο Ιάσωνας, η Μαρία και όποιος άλλος θα μπορέσουν να ενημερωθούν για όσα κατά καιρούς έχουν λεχθεί στο φόρουμ, σχετικά με τον Πετρόπουλο και τα βιβλία του;
Αν, Ιάσωνα, ενημερωθείς ίσως μπορέσεις να καταλάβεις τι εννοώ λέγοντας ότι δεν είναι “σκληρός” ο Πετρόπουλος, ώστε να μην τα ξαναματαπώ για πεντηκοστή φορά.
Ας ψάξουνε για θέματα του Φόρουμ στην “Αναζήτηση” με λέξεις κλειδιά “Πετρόπουλος”, “Πετρόπουλου” κλπ.
Τί άλλο να κάνουν;
Δική μου παρεξήγηση ήταν, τελικά. Για το «άγιο χασισάκι» μίλαγε ο Ιάσωνας, όχι για το μεγάλο βιβλίο, όπως εγώ κακώς νόμισα.
Παρακαλώ, θα ήθελα τα σχόλιά σας για τη “Ρεμπέτικη Ανθολογία” του Τάσου Σχορέλη εκδόσεις Πλέθρον.
Ευχαριστώ.
Ευχαριστώ πολύ Πάνο για την άμεση απάντηση!
(Βέβαια πρέπει να θυμόμαστε να χρησιμοποιούμε και την αναζήτηση…)
Η “Ρεμπέτικη Ανθολογία” του Τάσου Σχορέλη είναι η πρώτη προσπάθεια (ίσως και μοναδική) να παρουσιαστεί με τη μορφή βιογραφικών το σύνολο (σχετικά πάντα) των ρεμπέτηδων. Δε νομίζω ότι έχει ποτέ διαφωνήσει κανείς στο ότι πρόκειται για μια πολύ αξιόλογη δουλειά.
Σηκώνει μεγάλη κουβέντα το θέμα, αλλά θα αναφέρω μερικά συμπεράσματα χοντρικά.
Στα υπέρ:
Καταρχήν παράθεση πολλών στοιχείων για του βιογραφούμενους.
Επειτα σημαντικότατες αφηγήσεις από τους ίδιους τους ρεμπέτες, όσους πρόλαβε εν ζωή ο Σχορέλης (οι αφηγήσεις του Μπαγιαντέρα είναι θησαυρός!).
Μια πρώτη καταγραφή του έργου των ρεμπέτηδων, με τα όποια λάθη και παραλείψεις υπάρχουν μέσα. Ας μην ξεχνάμε ότι στη δεκαετία του '70 που γράφτηκε η Ανθολογία, τα στοιχεία που κυκλοφορούσαν ήταν ελάχιστα κι αυτά κρυμμένα σε διάφορες συλλογές 78άρηδων.
Η ανάδειξη μερικών προσώπων του ρεμπέτικου που ήταν λίγο ή και καθόλου γνωστοί μέσω της δισκογραφίας (π.χ. Μαρινάκης, Κάρλας κ.ά.).
Σημαντική επίσης η “ιεράρχηση” των προσώπων, δηλαδή ότι έδωσε βάση (με ελάχιστες εξαιρέσεις) στους δημιουργούς του ρεμπέτικου (αν σήμερα κάποιος έγραφε κάτι ανάλογο για τη σύγχρονη μουσική, θα αναφερόταν στον Νταλάρα, την Αλεξίου, τον Παπακωνσταντίνου κι όχι στο Λοΐζο, το Μικρούτσικο κλπ.).
Επίσης θετικό είναι το ότι στον τέταρτο τόμο περιέλαβε όσες διορθώσεις πρόλαβε να κάνει, π.χ. για τον Μπάτη, τον Καρίπη κλπ., κι όχι σαν κάτι άλλους που δεν καταδέχτηκαν να διορθώσουν κανένα λάθος τους, παρά το γεγονός ότι έκαναν ένα σωρό νεότερες εκδόσεις.
Το τελικό αποτέλεσμα που μένει στον αναγνώστη είναι μια αρκετά σωστή εικόνα για το χώρο του ρεμπέτικου (σχετικά πάντα με την εικόνα που αφήνουν άλλα κείμενα, π.χ. του Πετρόπουλου).
Στα μείον:
Πρώτα-πρώτα οι αντικειμενικές δυσκολίες (όπως είπα πιο πάνω) λόγω έλλειψης στοιχείων. Πολλά τραγούδια καταγράφονται όχι απλώς σε λάθος χρόνο, αλλά σε λάθος χώρο κι εποχή. Ιδιαίτερα μεγάλη σύγχυση υπάρχει στο θέμα των παραδοσιακών τραγουδιών κι αυτό οφείλεται κυρίως στην ελλιπέστατη εικόνα που είχε ο Σχορέλης για τη δισκογραφία των αρχών του 20ού αιώνα.
Πιο σοβαρά μειονεκτήματα είναι η εμπάθεια του Σχορέλη (παρά την αγάπη του συνολικά προς τους ρεμπέτες) σε δύο κυρίως πρόσωπα: Τον Τσιτσάνη και τον Καζαντζίδη. Στην πρώτη περίπτωση έχει πέσει κι αυτός (ίσως είναι κι ένας από αυτούς που συνέβαλαν στη δημιουργία του ψευτοδιλήμματος) στη “διαμάχη” Βαμβακαρικών - Τσιτσανικών. Στη δεύτερη περίπτωση (Στέλιου) απαξιώνει τόσο το μεγάλο αυτό τραγουδιστή, που χάνει και το δίκιο του σε κάποια σημεία (π.χ. περί Καραπατάκη).
Ακόμη, φαίνεται καθαρά ένα μόνιμο άγχος (εμμονή) να “αποκαταστήσει” τους ρεμπέτες στην κοινωνία. Π.χ. να βγάλει τους χασικλήδες “καθαρούς”, να “μαζέψει” τη ρέμπελη ζωή των ρεμπέτηδων ονομάζοντάς τους “καλούς οικογενειάρχες”, φτάνοντας στο σημείο να ισχυρίζεται ότι η Αυτοβιογραφία του Μάρκου είναι κάλπικη, συκοφαντική, τη στιγμή που υπήρχαν ατράνταχτα στοιχεία (ηχογραφήσεις, χειρόγραφα κλπ.) ότι αυτά που αναφέρονται στο βιβλίο τα 'χει πει ο Μάρκος. Επίσης, προσπαθώντας να βγάλει πάνω από τους ρεμπέτες τη “ρετσινιά” του λουμπεναριού, φτάνει να χαρακτηρίζει τους περισσότερους από αυτούς “αντιστασιακούς”, μη έχοντας ουσιαστικά στοιχεία, πέρα από ορισμένες περιπτώσεις (Μπαγιαντέρας, Μαρινάκης και δυο-τρεις άλλοι). Δε θέλει να δεχτεί σε καμιά περίπτωση το γεγονός ότι ο μοναδικός που κράτησε ηρωική στάση στην Κατοχή (“εγώ δεν παίζω για δοσίλογους και μαυραγορίτες”) ήταν ο Βαγγέλης Παπάζογλου, ενώ πολλοί άλλοι ρεμπέτες αναγκάστηκαν λόγω πείνας να διασκεδάσουν ακόμη και τους καταχτητές.
Αναφέρθηκα, απ’ ό,τι βλέπετε, κυρίως στα αρνητικά σημεία της Ανθολογίας. Αλλωστε αυτή η κριτική έχει ουσία. Το να χειροκροτήσω ακόμη μια φορά το σχωρεμένο το Σχορέλη δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αλλωστε το συγκεκριμένο βιβλίο (τα 4) έχει περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μου και συχνά ανατρέχω εκεί για διάφορα θέματα. Και επαναλάβω ότι πρόκειται για την πιο ολοκληρωμένη δουλειά που αφορά περισσότερους από έναν ρεμπέτες.
Επιπλέον των όσων (σωστών) γράφει ο Άρης, να πω ότι στα υπέρ του Σχορέλη είναι ότι μαζί με μερικά βιβλία ακόμα είναι… κλασικός! Θες δε θες, θα τον πάρεις υπόψη σου ακόμα και αν έχεις καλύτερα στοιχεία για το τάδε θέμα, απλά και μόνο για να δεις “τι είπε για το τάδε θέμα το Σχορέλης”.
Στα “κατά”, είναι αυτή η αφάνταστα κουραστική πρόθεση να κρίνει πόσο σημαντικός είναι ο καθένας που… βιογραφεί (λέμε τώρα). Για τον Σχορέλη ΟΛΟΙ ήσαν σημαντικοί. Το μόνο στο οποίο διαφοροποιείται η… σημαντικότητα του ενός απ’ του άλλου είναι κρυμμένη πίσω από χαρακτηρισμούς επιπέδου 3ης δημοτικού. Αυτοί οι ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ στο λαιμό μου κάτσανε απ’ τη πρώτη στιγμή που το διάβασα. Δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί το κάνει. “Σπουδαίος” ο Χιώτης, “απ’ τους σπουδαιότερους” ο Μπακάλης, “απ’ τους σπουδαιότερους” ο Παπαϊωάννου, “σπουδαιότατος” ο Τσιτσάνης, “αδιαφιλονίκητος πατριάρχης” ο Μάρκος…
Απίστευτο χασμουρητό.
Τα επίθετα φάγανε την ουσία!
Και σα να μην έφτανε ο Σχορέλης, το ύφος γραφής του έγινε πρότυπο! Βγαίνουνε νέοι Σχορέληδες πια. Ακούς, διαβάζεις - σήμερα πια - μορφωμένους και σοβαρούς ανθρώπους, που απευθύνονται σε επίσης μορφωμένους και σοβαρούς ανθρώπους αλλά όμως η γραφή τους επιμένει να κατατρύχεται από την Σχορέλεια αφέλεια. Λες και είναι κακό να μπορέσεις να βάλεις τα πράγματα στη θέση τους, να πεις δυο αλήθειες. ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΣΟΥ ΡΕ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ. Τι διαολο κάθεσαι και γράφεις αφού έχεις προαποφασίσει ότι δεν θα θιγεί κανένας; Λες και είσαι παπάς κάποιας φανταστικής θρησκείας του “ρεμπέτικου” (τι να είναι αυτό το “ρεμπέτικο” άραγε;) και αισθάνεσαι υποχρεωμένος να πεις έναν καλό λόγο για όλους και όλα. Λες και όποιος μουσικός γεννήθηκε γύρω στο 1900 είναι… a priori μεγάλος και τρανός.
Αυτά για τα “κατά”.
Συνολικά, μαζί με το φωτογραφικό αρχείο του Πετρόπουλου αποτελούν ουσιαστική και σημαντική εισαγωγική ενότητα στο χώρο της αστικολαϊκής μουσικής του πρώτου μισού του 20 αι.
Παρέλαβα ήδη τα 2 από τα τρία. Δεν έχω βρει το “ρεμπέτικο και πολιτική”, θα το πετύχω… Χθες βράδυ στράγγιξα μονορούφι το απολαυστικότατο “Ο Ακρίτας που έγινε ρεμπέτης”. :247: Ελένη νομίζω ότι το συγκεκριμένο το γεύεται κανείς καλύτερα με τη συνοδεία ενός Αγιωργήτικου… ο καφές μάλλον πάει με το “Από το Βυζάντιο στο Μάρκο Βαμβακάρη”, από το οποίο διάβασα ήδη το 1ο κεφάλαιο, και το σταμάτησα με δυσκολία λόγω της ανάγκης ύπνου… είναι βέβαιον ότι, θα το πήγαινα και αυτό μονορούφι, αν δεν δούλευα το πρωί!:107:
Με άλλα λόγια εξαίρετες προτάσεις!:088:
Αγαπητοί ψηφιακοί φίλοι, εκτιμώντας πολύ τη βιβλιοκριτική του ρεμπετοφόρουμ, θα παρακαλέσω επίσης για τα σχόλιά σας σχετικά με τα βιβλία του Στάθη Δαμιανάκου: “Ήθος και πολιτισμός των επικίνδυνων τάξεων στην Ελλάδα” και "Παράδοση ανταρσίας και λαϊκός πολιτισμός. Μελέτες: Η μυθοποιΐα του κλέφτικου: Κοινωνική ληστεία: Ρεμπέτικο και ρεμπέτες: Ο κόσμος του Καραγκιόζη ".
Ευχαριστώ.
Υ.Γ.
(Μόλις παρέλαβα το “Κοινωνιολογία του Ρεμπέτικου”)
Το βιβλιο του λευτερη παπαδοπουλου για μενα ειναι πολυ σημαντικο,αν κατσεις και το διαβασεις προσεχτικα θα βρεις πληθος πληροφοριων που δεν υπαρχουν αλλου και αυτο για το γεγονος οτι μιλανε οι ιδιοι οι μουσικοι και δεν αφηγητε καποιος τριτος την ιστορια τους,ασχετα αν δεν ειχε σωστο ερωτηματολογιο πολλες φορες ο λευτερης το συγκεκριμενο βιβλιο κατα την γνωμη μου πετυχε αλλα σε πολλα πραγματα αλλα σε αφηνει με μια διαθεση να θες να μαθεις περισσοτερα ,συμπερασμα μου δεν φτανει ενα μονο βιβλιο για να μαθεις για το ρεμπετικο αλλα παρα πολλα και κυριως βιογραφιες και οπου μιλανε οι ιδιοι οπως σωστα λεει ο αρης,πολιτικες αναλυσεις και τα τοιαυτα θα μεινουν στο περιθωριο αφου κατ’εμε δεν εχουν σχεση με το ρεμπετικο και ουτε με τον χαρακτηρα του ρεμπετη.
Μαρία,
- Άλλο ένα καλό βιβλίο του Γεωργιάδη (το οποίο διαβάζεται αφού έχεις “βγάλει” τις σχετικές βιογραφίες και τον Σχορέλη) είναι το Ο ΜΑΡΚΟΣ ΟΠΩΣ ΤΟΝ ΓΝΩΡΙΣΑ.
- Υπάρζουν βεβαίως και τα βιβλία του Κουνάδη, τα οποία όμως σου δίνουν πολύ λίγα πράγματα σε σχέση με το… βάρος τους.
- Συνιστώ ανεπιφύλακτα το ΤΑ ΧΑΪΡΙΑ ΜΑΣ ΕΔΩ, της Αγγέλας Παπάζογλου. Ουσιαστικά πρόκειται περί αφηγήσεων της κυρά Αγγέλας (γυναίκας του μεγάλου Βαγγέλη Παπάζογλου) τις οποίες κατέγραφε ο γιός της, Γιώργης. Απλά Συγκλονιστικό. Να το διαβάσεις ετούτο.
- Αν ενδιαφέρεσαι να δεις και για την νεώτερη γενιά μουσικών, νομίζω αξίζει το βιβλίο για τον μεγάλο μπουζουκσή Κώστα Παπαδόπουλο.
Όσο για το “ντουμάνι”, και μόνον από τον τίτλο καταλαβαίνεις περί τίνος πρόκειται.
Κατ’ αρχήν να ζητήσω συγνώμη από τη Μαρία που έκανα κατάληψη στη δημοσίευση που ξεκίνησε, αλλά το θέμα “Βιβλιογραφία του Ρεμπέτικου” ξεπερνά το ατομικό ενδιαφέρον και νομίζω ότι η παράθεση μιας ανιδιοτελούς και αντικειμενικής βιβλιοκριτικής μας ενδιαφέρει όλους. (ειδικότερα όσους δεν μας περισσεύει χρήμα και χρόνος…)
Προς Σταύρο: Έχω την άποψη ότι, το ρεμπέτικο σαν κοινωνικό φαινόμενο πρέπει να εξετάζεται και από αυτή την οπτική, η οποία δεν είναι καθόλου άσχετη… Στο πλαίσιο μιας επιστημονικής Κοινωνιολογικής προσέγγισης, κάθε ανάλυση είναι ενδιαφέρουσα και χρήσιμη, αρκεί να είναι αντικειμενική και τεκμηριωμένη.
Πάνο: έχεις άποψη για το “Γεια σου περήφανη κι αθάνατη εργατιά” του προαναφερόμενου? περί τίνος πρόκειται?
Υ.Γ.
Ευχαριστώ τους φίλους που παρέθεσαν τα σχόλια και τις απόψεις τους.
Θοδωρή,
Και εγώ συμφωνώ πως και τα δυο αυτά βιβλία του Νέαρχου Γεωργιάδη είναι απαραίτητα για ξεκίνημα, μια και συνδέουν το αστικό λαϊκό μας τραγούδι με την προϊστορία του, απλώνοντας μια γέφυρα με το παρελθόν, με το Βυζάντιο και ακόμα πιο πίσω, με την εποχή των Ακριτών.
Γενικότερα, πιστεύω και εγώ πως το λαϊκό μας τραγούδι δεν γίνεται να το δούμε ξεκομμένο από όλες τις πτυχές της κοινωνίας που το δημιούργησε.
Αντίθετα, όσο καλύτερα γνωρίζουμε τις κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές συνθήκες του 19ου και 20ου αιώνα, τόσο καλύτερη είναι και η πρόσληψη του ρεμπέτικου και μάλιστα χωρίς τις γνωστές αγκυλώσεις περί περιθωρίου κλπ.
Πολύ καλό είναι και το βιβλίο του Στάθη Δαμιανάκου, που αναφέρθηκε, “Παράδοση ανταρσίας και λαϊκός πολιτισμός”, όπως και άλλα βιβλία που αναφέρονται στο θέμα της κοινωνικής ληστείας, συγκεκριμένα του E. J. Hobsbaum, του Κολιόπουλου και του Τάσου Βουρνά.
Όλα αυτά για να καταλάβουμε πόσο ανακριβές είναι να μιλάμε γενικά για κοινωνικό περιθώριο στη χώρα μας και να το ταυτίζουμε μάλιστα με το ρεμπέτικο.
Στο θέμα των βιογραφιών είμαι κάπως επιφυλακτική.
Δεν νομίζω πως ακόμα και οι καλύτερες που αναφέρθηκαν και που αφορούν στο ρεμπέτικο ( μια που το αρχικό μήνυμα της Μαρίας αυτό το είδος αφορούσε και όχι γενικά το λαϊκό μας τραγούδι) , δηλαδή η Αυτοβιογραφία του Μάρκου και το “Ντόμπρα και σταράτα” βοηθούν ιδιαίτερα να κατανοήσουμε ή να προβληματιστούμε πάνω στις συνθήκες εκείνες που γέννησαν το αστικό λαϊκό τραγούδι στη χώρα μας.
Αν μάλιστα συνυπολογιστεί το γεγονός πως απ΄αυτές τις συνεντεύξεις χάθηκε μια μοναδική ευκαιρία να καταγραφούν οι γνώσεις και η εμπειρία του Μάρκου ή των υπόλοιπων πάνω σε μουσικές κλίμακες, κουρδίσματα και άλλα σχετικά, τόσο πολύτιμα για εμάς σήμερα.
Theos1960, δεν υπάρχει λόγος να ζητάς συγγνώμη!!!Ίσα ίσα, εγώ ευχαριστώ για την βοήθειά σας στην επιλογή και αγορά των βιβλίων που θα με βοηθήσουν!
Άλλωστε, γι’ αυτό είναι το forum και οι συζητήσεις!Για να ανταλλάσσονται απόψεις!:088:
…
…
Takis, εμείς εδώ απλά παραθέτουμε στοιχεία προς ενημέρωση και έρευνα. Τα νέα μέλη του φόρουμ (και ο οποιοσδήποτε) δεν είναι χαζοί, θα βγάλουν ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα, με βάση τα όσα έχουν διαβάσει και το δικό τους μυαλό.
Ζητώ συγνώμη για τα διαφορετικά fonts
Μάλλον δεν έχεις συναίσθηση του πόσο προσβλητικά είναι τα μηνύματά σου για τον χώρο και την ομήγυρη. Μήπως να μας έκανες την χάρη να άφηνες το παιδαριώδες υφάκι και τον βλακώδη αντικομμουνισμό σου για εκεί που σε παίρνει;
Μάθαμε τώρα και τον ιστορικό υλισμό…
:240: