Ήθελα να απαντήσω από χτες, ένα μεγάλο θέμα είναι πάλι αυτό με την εγκυρη αξιολόγηση των καταγραφών. Ποιος θα τα τσεκάρει; Ειδικά αν έρθει απότομα μεγάλος όγκος δεν θα είναι εύκολο να γίνει ξεσκαρτάρισμα.
Το έχουμε προσπαθήσει πολλές φορές αλλά φυσικά, αποτέλεσμα δεν βγήκε και ούτε θα βγεί, τουλάχιστον απ’ τη δική μου γενιά. Εδώ, κάποιες προσπάθειες, υπάρχουν σίγουρα και άλλες:
Διάφορα θέματα εγείρονται, αλλά δεν τα θεωρώ απαγορευτικά. Το τι είναι ρεμπέτικο δε χρειάζεται να οριστεί. Το 'χουμε πάρει θαρρώ απόφαση πως μέχρι να συμφωνήσουμε όλοι μέχρι τον τελευταίο και μέχρι κεραίας στον ορισμό του ρεμπέτικου, η ζωή δε χρειάζεται να μας περιμένει.
Ένα άλλο θέμα είναι: τραγούδια χωρίς ακόρντα, τραγούδια με κάποια σημεία χωρίς ακόρντα ή με ακόρντα που απλώς υπονοούνται, τραγούδια με κάποια σημεία όπου κιθάρα-μπαγλαμάς παίζουν διαφορετικά ακόρντα. Τι ακριβώς γράφεις εκεί; Υπάρχουν βέβαια απαντήσεις, αλλά όχι μία μοναδική. Κακά τα ψέματα, η όλη ιδέα της καταγραφής τραγουδιών με στίχους και ακόρντα στηρίζεται σε άλλα είδη τραγουδιών, όπου αν ξέρεις τα ακόρντα ξέρεις κατά μεγάλο μέρος το τραγούδι. Στα ρεμπέτικα τα ακόρντα παίζουν διαφορετικό ρόλο, λιγότερο καταλυτικό.
Σε μια πρόσφατη συζήτηση με κάποιο φίλο (καλός κιθαρίστας) συμφωνήσαμε ακριβώς σε αυτό που αναφέρεις. Μάλιστα έγινε η παρατήρηση και βγήκε το συμπέρασμα ότι εάν υπάρχει έλλειψη από “γέφυρες” και μπασογραμμές, το παίξιμο της λαϊκής κιθάρας μοιάζει σχεδόν αδιάφορο και εκτός κλίματος.
Σε καμία περίπτωση δεν υποβαθμίζω τους παίχτες που επιλέγουν να παίζουν μόνο με ακόρντα, καποτάστο, μπαρέ στα πιασίματά τους κλπ, αλλά είναι εκτός “κλίματος” (εάν μου επιτρέπεται η έκφραση) όταν μιλάμε για ρεμπέτικο και πρώιμο λαϊκό.
Αυτά φυσικά είναι η δική μου γνώμη που φαντάζομαι όμως πως συμμερίζεστε και αρκετοί εξ υμών κιθαρίστες (και όχι μόνο).
είχαμε σχετικό μάθημα στην εθνομουσικολογία οπου επρεπε να δημιουργήσουμε σημειογραφια σε κάποιες παραδόσεις που γνωρίζουμε και κάποιες που δεν μας είναι οικείες.Η άσκηση είχε να κάνει με διαχωρισμό καταγραφης αυστηρά της σύνθεσης ή καταγραφής σύνθεσης σε συνδιασμό με ερμηνεία.
Νομίζω και τα 2 γίνονται σε ικανοποιητικό βαθμο στην περιπτωση μας, αρκεί να υπάρχεί συνειδητός και σαφής διαχωρισμός απο εκείνον που κάνει την καταγραφη.
εγώ σχεδόν διαφωνώ.
ειδικά σε πολύ παλιό ρεπερτόριο, το κύριο στοιχείο που θέλω να ακούσω ειναι ρυθμικοί ισοκράτες και το πολύ κεντημένο παίξιμο μου ακούγεται σαν πυξ-λαξικές φλυαρίες🤣
Επομένως αναφέρεσαι σε κάτι αντιδιαμετρικά αντίθετο με τα σκέτα ακόρντα. Παιξίματα σχεδόν δεξιοτεχνικά και σολιστικά (εάν επιτρέπεται αυτός ο όρος), που πολλές φορές έρχονται με την αντιπαραβολή του παιξίματος του μπουζουκιού ή/και την ύπαρξη δύο κιθάρων.
Σωστά το αντιλαμβάνομαι; Εάν ναι … θα συμφωνήσω και μαζί σου!
Αν δείτε τις ηχογραφήσεις των πρώτων πειραιώτικων, η κιθάρα είναι εξαιρετικά λιτή, έχει επίγνωση ότι είναι παρείσακτη και ότι κανονικά θα έπαιζαν μόνο μπουζουκομπαγλαμάδες. Πιο μετά εμπλουτίστηκε με μπασογραμμές κλπ, όμως οι περισσότεροι κιθαρίστες σήμερα φοράνε καπέλο τα μεταπολεμικά γεμίσματα στις εκτελέσεις των χασικλήδικων.
Δεν αναφέρομαι στην μικρασιάτικη σχολή, εκεί η κιθάρα έχει πολύ πλούσιο παίξιμο στην παράδοση του ουτιού. Ο Σκαρβέλης όμως ήξερε να κεντάει στα δικά του τραγούδια και να συγκρατείται όταν συνοδεύει τον Μάρκο.
Συγκεκριμένα για την κουβέντα μας, δεν είναι η έλλειψη μπασογραμμών που κάνει το παίξιμο αδιάφορο, αλλά η έλλειψη ατάκας και σωστής πενιάς, ο τονισμός των καντινιών εις βάρος των μπάσων, η έλλειψη ύφους γενικότερα.
Στους μίνιμαλ σκοπούς του ενός ακόρντου, η εντελώς σταθερή επανάληψη (όπως όταν βάζει ο Πιστιόλης τη λούπα) μερικές φορές είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεται. Και δεν είναι εύκολο παίξιμο! Όταν όμως τα πράγματα φτάνουν σε αρμονικά επίπεδα κάπως πιο ανεβασμένα, οι ολόσκετες συγχορδίες μπορούν να καταντήσουν διεκπεραίωση.