5 «Μου αρέσει»
2 «Μου αρέσει»
Δεν το ήξερα. Μόλις το πρωτάκουσα.
Χρησιμοποιεί και λεξιλόγιο που δεν είχα ξανακούσει σε ρεμπέτικο (τα αγόρια ντιγκιντάν, μερακλαντάν, παρασάγγας) και μου έκανε εντύπωση.
Μου έκανε εντύπωση και μουσικά και στιχουργικά πως δεν μου κόλλαγε με τα μάγκικα τραγούδια και σκέφτηκα πως κάποιος προσπάθησε να μιμηθεί το μάγκικο λεξιλόγιο και το ρεμπέτικο στυλ στην μουσική.
Το έψαξα λίγο και είδα πως σαν συνθέτης αναφέρονταν ο Κώστας Ρουμελιώτης, άγνωστος σε μένα. Βρήκα λοιπόν πως ήταν ο Φαλτσάιτς με το ψευδώνυμο Ρουμελιώτης. Ο ίδιος (σύμφωνα με την wikipedia) είχε γράψει και ταγκό και φοξ (ευρωπαϊκά δηλαδή), δημοσιογράφος μελετής του ρεμπέτικου.
https://vmrebetiko.gr/item/?id=3954
1 «Μου αρέσει»
Ενδιαφέρον είναι. Η μουσική μοιάζει σαν να την έχει μαζέψει κομματάκι κομματάκι κατευθείαν μέσα από τη ρεμπέτικη παράδοση, συνδυάζοντας όμως τα κομματάκια με εντελώς νεωτερικό τρόπο - ένας παραδοσιακός δε θα έβγαζε ποτέ αυτή τη συνολική σύνθεση.
Ως προς τα λόγια: μήπως είναι σατιρικού/επιθεωρησιακού πνεύματος; «Και απέχει παρασάγγας απ’ τ’ αγόρια ντιγκιντάν», τι συνδυασμός!! Δε νομίζω ότι λέγονται στα σοβαρά τέτοιες φράσεις.
Άσε που ακούω «σπαρασάγγας», και μάλιστα και τις δύο φορές. (Ή «και απέχεις παρασάγγας», αλλά το «απέχεις» δεν ταιριάζει.) Αυτή η μίξη από καθαρευουσιάνικα, σκόπιμα λάθη και μάγκικα είναι τυπική της σάτιρας προς τους μάγκες.
—> σπαρασάγγας —> εις παρασάγγας
ΥΓ Για την ακρίβεια: νομίζω.
Δηλ: απέχει-εις-παρασάγγας–>απεχει΄σ’παρασαγγας. Κάτι τέτοιο…
ΥΓ2 Με πολύ πρόχειρη αναζήτηση, είναι αλήθεια, δεν βρίσκω την έκφραση “απέχει εις παρασάγγας”, όμως την έχω στην (άπιστη) μνήμη μου εξ ακοής
ΥΓ3… “εις παρασάγγας” αποδίδονται οι στίχοι εδώ, καθώς και εδώ.
Επίσης, εδώ, για όποιον έχει όρεξη, στην 27η σειρά της σελίδας του χειρόγραφου από την Κύρου Ανάβαση του Ξενοφώντα, λέει: “εις παρασάγγας πέντε και δέκα”
Στη σελίδας μας έχουμε αναφέρει συχνά τη σχέση Κ.Ρουμελιώτης=Κ.Φαλτάιτς
Και κείμενο του από το 1929.
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΜΠΑΓΛΑΜΑ.pdf (427,7 KB)
Και το μυθιστόρημα του “Ο άλλος κόσμος” από το 1915 σε συνέχειες στην εφημερίδα Ακρόπολις (18/4/1915)
Φωτη, η αληθεια ειναι πως αναφορα στο ονομα Φαλτσαιτς την θυμαμουνα αλλα την συνδεση με τον Ρουμελιωτη καθολου. Οθτε το υραγουδι θυμομουνα να το ειχα ξανακουσει.
Το ενδιαφερον ειναι πως το 1934 καποιος ηθελε να ορισει τι σημαινει ρεμπετης, επομενως ηταν ενας ορος που ηδη ειχε απασχολησει το κοινο.
Περικλη, στιχουργικα φαινεται πως ο στιχουργος δεν ητανε πραγματικος γνωστης (βιωματικα) της μαγκικηςγλωσσας. Συμφωνω με την προσσεγγιση σου, μα Θεωρω πως αφου καθησε και μελετησε το ρεμπετικο πιο πιθανο μου φσινεται να προσπαθει να την μιλησει την γλωσσα παρα να την σατυρισει.
1 «Μου αρέσει»
Εδώ από κείμενο του 1936 γίνεται γνωστό ότι ο Κ.Ρουμελιώτης είναι ο Κ.Φαλτάιτς
Ρουμελιώτης ο εξαιρετικός συνάδελφος κ. Κ. Φαλτάιτς, που με το ψευδώνυμο «Ρουμελιώτης» έχει γράψει τον περίφημο «Τζατζά», το «Πίνω κρασί», τα «Δυο αδέλφια» κλπ.
Ο Φαλτάιτς δεν προερχόταν βέβαια από τα σπλάχνα της μαγκιάς, έκανε όμως επιτόπια έρευνα στους μάγκες του αστικού περιθωρίου before it was cool. Άλλον ένα μόνο ξέρω που να έκανε τέτοια πράγματα, τον Μπέζο. Επίσης, και οι δύο έγραψαν ρεμπετοφανή τραγούδια. Από Μπέζο, θυμίζω το Στρίβε λόγια, παραφορτωμένο με ιδιωματικές μάγκικες εκφράσεις μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Μέτρια μίμηση της αυθεντικής μάγκικης γλώσσας, ή σκόπιμη υπερβολή;
Πάντως υπήρχε και το φτιαχτό ιδίωμα των λογοτεχνικών, χρονογραφικών, θεατρικών κλπ. αναπαραστάσεων του μάγκα. Σταύρακας του θεάτρου σκιών, Τζογές, Τσιφόρος… Η διάθεση πάντα σατιρική (από σατιρική με αγάπη έως οξεία και απορριπτική), και η γλώσσα ο΄πως τη βλέπουμε εδώ, δηλαδή:
Δε νομίζω να έχω συναντήσει τέτοια γλώσσα σε τραγούδια διαπιστωμενα αυθεντικής μάγκικης προέλευσης.
Δύσολο μου φαίνεται. Η κανονική φράση σίγουρα δεν είναι έτσι (απέχουμε χιλιόμετρα, όχι σε χιλιόμετρα!), και αν κάποτε ειπώθηκε και έτσι από λάθος δε νομίζω να είχε διάδοση, αφού δεν το έχω συναντήσει ποτέ.
2 «Μου αρέσει»
Πλην όμως ούτε μάγκικη ή ψευτομάγκικη λέξη “σπαρασάγγας” υπάρχει. Σπαράγγια ναι, σπαρασάγγες όχι.
Τώρα αν στο χειρόγραφο της Κύρου Ανάβασης πρόκειται περί λάθους, ίσως, δεν ξέρω.
Κατά τα άλλα επίσης “απέχει εις παρασάγγας” έχει τη σημασία: η απόσταση μετριέται σε (εις) παρασάγγες, δηλ. είναι τόσο μεγάλη.
Τέλος, λόγω του “υποκειμενικού” χαρακτήρα της εξ ακοής μνήμης, απλώς την αναφέρω ξανά χωρίς να την “επικαλούμαι”…
Σκέφτηκα απλώς ότι «δήθεν» ο μάγκας έχει ακούσει την καθαρευουσιάνικη έκφραση, δεν την έχει μάθει κανονικά, και την αλλοιώνει κωμικά. Το κάνουν συχνά σ’ αυτές τις παρωδίες.
«Κατά παρασάγγας» δεν είναι η φράση; Αλλά όταν το ψάχνω στο Google μόνο κυπριακές ιστοσελίδες μου βγάζει 
Απ’ όσο ξέρω, στο «απέχει τόσο» το τόσο πάντα με μια σκέτη αιτιατική το λέμε. Είτε δίνουμε ακριβή απόσταση (απέχει πέντε χιλιόμετρα), είτε αόριστη (απέχει χιλιόμετρα), είτε χρόνο διαδρομής (απέχει δυο ώρες), είτε κυριολεκτικά είτε μεταφορικά (απέχει κόσμους ολόκληρους), είτε σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Δε βλέπω γιατί με τους παρασάγγες να πάει αλλιώς.
Από Ηρόδοτο είναι :
[6.42.2] ταῦτά τε ἠνάγκασε ποιέειν καὶ τὰς χώρας σφέων μετρήσας κατὰ παρασάγγας, τοὺς καλέουσι οἱ Πέρσαι τὰ τριήκοντα στάδια, κατὰ δὴ τούτους μετρήσας φόρους ἔταξε ἑκάστοισι, οἳ κατὰ χώρην διατελέουσι ἔχοντες ἐκ τούτου τοῦ χρόνου αἰεὶ ἔτι καὶ ἐς ἐμὲ ὡς ἐτάχθησαν ἐξ Ἀρταφρένεος· ἐτάχθησαν δὲ σχεδὸν κατὰ ταὐτὰ τὰ καὶ πρότερον εἶχον.
Νομίζω στην πραγματικότητα, δηλ. η πραγματικά και όχι κωμικά χρησιμοποιούμενη αλλοίωση είναι ακριβώς το “εις παρασάγγας”.
Ένα λάθος περίπου ίσου μεγέθους με το “από ανέκαθεν” και άλλα παρόμοια, όπου το “απέχει εις” υπονοεί “η απόσταση μετριέται σε”.
Και βέβαια και στο κείμενο του Ξενοφώντα λέει “εις παρασάγγας” αλλά ΄σίγουρα όχι σε σύνδεση με το ρήμα “απέχω”. Και άσε, το κυριότερο: το έβγαλε μεν η αναζήτηση, αλλά τώρα που το καλοβλέπω μπορεί να μη λέει καν “εις” παρασάγγας, κι αυτό το δήθεν “εις” να είναι άλλη λέξη (μοιάζει περισσότερο με “ζεις” και περισπωμένη) και μετά από αυτό να υπάρχει και τελεία, όπως τουλάχιστον μου φαίνεται.
Εν πάση περιπτώσει από όταν προ ετών πρωτοάκουσα το τραγούδι, πήγε αμέσως ο νους μου στο “εις παρασάγγας” που το είχε (ο νους μου) ήδη σαν γνωστή έκφραση.
Από ότι καταλαβαίνω το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους δυο τουλάχιστον (βλ. τα λινκ στο #1916 πλην Κύρου Ανάβασης) και περισσότερα δεν ξέρω.
Νομίζω με το ρήμα “μετρώ”, ανάλογα με το νόημα ή την απόχρωση, θα ταίριαζε και “κατά” και “ανά” και “εις” και επίσης χωρίς καμιά πρόθεση.
Και σήμερα μπορύμε να πούμε: μετράω κατά μέτρο ή ανά μέτρο.
Ενώ λέγοντας “σε μέτρα” εννοούμε ότι έχουμε το μέτρο σαν μονάδα μέτρησης και όχι πχ τον πόντο ή το χιλιόμετρο.
Δε νομίζω ότι η έκφραση προέρχεται από κανέναν αρχαίο συγγραφέα. Από αρχαίους συγγραφείς, όσους ασχολήθηκαν με τους Πέρσες, προέρχεται η ίδια η λέξη παρασάγγης. Δεν είχε όμως (εκτός αν κάνω λάθος) καμία ιδιαίτερη έννοια πέρα από την κυριολεκτική: μέσα σε περσικό συμφραζόμενο, ήταν σαν να λέγαμε σήμερα «απέχει τόσα βέρστια / περπάτησα τόσα βέρστια / μέτρησε την απόσταση σε βέρστια» μέσα σε ρώσικο συμφραζόμενο (πολύ συχνό σε μεταφράσεις ρώσικης λογοτεχνίας).
Εκτός όμως από τα συγκεκριμένα αυτά εθνολογικά πλαίσια, η λέξη παρασάγγης (όπως και η λέξη βέρστι) είναι άχρηστες, περιττές και οιονεί ανύπαρκτες στα ελληνικά. Ως μεταφορά για να πούμε ότι δύο πράγματα διαφέρουν πάρα πολύ είναι απίθανες λεξιλογικές επιλογές, και γι’ αυτό ακριβώς το μεν «απέχει παρασάγγας» το θεωρούμε έκφραση κι όχι μια απλή ν/ελλ πρόταση, ενώ με τα βέρστια φυσικά δε λέμε τίποτε.
3 «Μου αρέσει»
3 «Μου αρέσει»