Στην Πλατεία Καραισκάκη είχαν οργανοποιεία ο Αγκοπ Τσακιριάν κι ο Αγαλακτίδης. Θα μπορούσαν τα όργανα του Μπάτη να είναι από εκεί. Ή και του Λαζαρίδη θα έλεγα.
Παιδιά μην λέμε κάθε τόσο τα ίδια, η χροιά δεν αλλοιωνόταν από τους δίσκους, αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι οι φωνές του ρεμπέτικου που ηχογράφησαν και σε “επόμενη τεχνολογία” δηλαδή 45 και 33 στροφές, είχαν ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά. Τα όργανα του Τσαούς πάντα τον ίδιο ήχο είχαν…
Ακούστε και τα παλιά όργανα που υπάρχουν, καμία σχέση με τα σημερινά και κατασκευαστικά και ηχητικά.
όσο για τα όργανα που παίζουν στα τραγούδια του Μάρκου, στα προπολεμικά, παίζουν ο ίδιος κι αργότερα άλλοι μππουζουξήδες. Μπορεί ακόμα και σε αυτά που ο ίδιος παίζει να άλλαζε μπουζούκια.
Αν κλείσουμε τα μάτια και ακούσουμε μια ηχογράφηση ενός ρεμπέτικου, θα δούμε ότι η “εικόνα” αποτύπωσης θέσης της ορχήστρας είχε πολύ σημασία, κι ας μην υπήρχε στερεοφωνία.
Εδώ η διάταξη του πως έχετε καθίσει είναι κατ’ εμέ λανθασμένη, θα μπορούσε να είναι καλύτερη και να έχει βγάλει πιο σωστά τις ισορροπίες. Αλλά στην προκειμένη κοιτάω το φεγγάρι και όχι το δάχτυλο.
Μέρος της απορίας μου “λύθηκε” μετά από ψάξιμο εδώ στο φόρουμ. Στο θέμα: Μπάτης, ο “Ρήγας του ρεμπέτικου”. Στο πρώτο μήνυμα της Ελένης αναφέρει ότι ο Σχορέλης γράφει στην βιογραφία του Μπάτη.
“Ο πιο όμορφος χαρακτηρισμός που γίνηκε για τον Μπάτη είναι αυτός που έκανε ο γερο-Τσακιριάν, που τον γνώριζε καλά. “Ηταν ο Ρήγας του Πειραιά”. Είναι ένας χαρακτηρισμός που μαζί του συμφωνούν όλοι όσοι τον γνώρισαν. Οταν θάψανε τον Μπάτη, του βάλανε μαζί τον αγαπημένο του μπαγλαμά που του 'χε φτιάξει ο Τσακιριάν». (Τ.Σ.)”
έτσι φαίνεται ότι τουλάχιστον ένας από τους μπαγλαμάδες του Μπάτη ήταν φτιαγμένος από γνωστό και πολύ αξιόλογο οργανοποιό.
Πιθανότερα και τα υπόλοιπα όργανα του ήταν το ίδιο.
δυστυχώς μεγαλώσαμε με τις άθλιες εκδόσεις του κουνάδη κλπ (χωρίς να υποτιμώ την προσπάθεια), ευτυχώς πλέον έχουν μπει άλλα στάνταρ. άκου ξανά και πες μου αν σου φαίνεται τόσο μακριά από την πραγματικότητα.
όσο για τα όργανα, με εξαίρεση ένα του κοπελιάδη που είχε όντως χοντρό και ατσούμπαλο μπράτσο σαν 4χορδο, τα υπόλοιπα που έχω πιάσει είναι πολύ εργονομικά. ίσα-ίσα που μου φαίνονται άβολα στο παίξιμο κάτι σκουπόξυλα που βάζουν για μπράτσα σήμερα (και παλεύουν να τα σταθεροποιήσουν με βέργες και ανθρακονήματα). κάτι σαν τις fender και τις gibson ένα πράγμα.
για την ηχογράφηση του κώτσου, όντως ήταν πρόχειρη και ατυχής η διάταξη. δεν ήξερα το μηχάνημα και είχα κάνει λάθος στον άξονα L-R των μικροφώνων.
Στον Πειραιά υπήρχαν μάτσο οργανοποιοί την δεκαετία του 30.Ο Γκελης μπορει να φτιαχνε επίσης.Αλλά ο Αγκόπ σίγουρα έφτιαξε του Μπάτη.Αυτός που έχουν στην Γεννάδειο είναι φανταστικός και ιδιαίτερος.Είναι από φλαμούρι με επικάλυψη από ταρταρούγα και ασημικά.
Επίσης δεν έχει ταστιέρα, είναι όπως τα λαούτα και απ’οτι φαίνεται στους περισσότερους μπαγλαμάδες του Μπάτη αυτό ήταν χαρακτηριστικό.Πολύ όμορφο όργανο με μικρή τρυπούλα, μακάρι να γίνει ένα αντιγραφο και αυτού.
Το θετικό σήμερα είναι ότι η αναζήτηση του ήχου , του προπολεμικού για τη συζήτησή μας, δεν αποτελεί πια χίμαιρα.
Πολλοί μουσικοί , αλλά και αρκετοί οργανοποιοί προσπαθούν να προσεγγίσουν τα ηχοχρώματα των παλιών ηχογραφήσεων.
Έχουν να γίνουν πολλά ακόμα ,αλλά είμαστε σε καλό δρόμο.
Θα μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία με ένα όργανο κατασκευής Αντώνη Μυλωνά…
Το ζητούμενο το δικό μου ήταν η προσέγγιση του προπολεμικού ήχου και το συνολικό αποτέλεσμα ηχητικό και αισθητικό ξεπέρασε τις προσδοκίες μου.(κάποιοι φίλοι το είδαν και το άκουσαν στη μάζωξη του Δεκέμβρη).
Ανεβάζω για τη συζήτηση μια πρόχειρη ηχογράφηση στο σπίτι στο “ζειμπεκάνο σπανιόλο” κουρδισμένο σε Ντο δίεση-Λα-Λα.
Την ηχογράφηση την έκανα ως πείραμα για να έχω μια ακόμα ακουστική εικόνα ,εκτός από αυτή που άμεσα εκλάμβανα…
Νομίζω ότι τα όργανα που θα προσεγγίζουν την πανσπερμία των προπολεμικών όλο και θα πληθαίνουν στο άμεσο μέλλον.
Το θετικό σήμερα είναι ότι η αναζήτηση του ήχου , του προπολεμικού για τη συζήτησή μας, δεν αποτελεί πια χίμαιρα.
Πολλοί μουσικοί , αλλά και αρκετοί οργανοποιοί προσπαθούν να προσεγγίσουν τα ηχοχρώματα των παλιών ηχογραφήσεων.
Έχουν να γίνουν πολλά ακόμα ,αλλά είμαστε σε καλό δρόμο.
Θα μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία με ένα όργανο κατασκευής Αντώνη Μυλωνά…
Το ζητούμενο το δικό μου ήταν η προσέγγιση του προπολεμικού ήχου και το συνολικό αποτέλεσμα ηχητικό και αισθητικό ξεπέρασε τις προσδοκίες μου.(κάποιοι φίλοι το είδαν και το άκουσαν στη μάζωξη του Δεκέμβρη).
Ανεβάζω για τη συζήτηση μια πρόχειρη ηχογράφηση στο σπίτι στο “ζειμπεκάνο σπανιόλο” κουρδισμένο σε Ντο δίεση-Λα-Λα.
Την ηχογράφηση την έκανα ως πείραμα για να έχω μια ακόμα ακουστική εικόνα ,εκτός από αυτή που άμεσα εκλάμβανα…
Νομίζω ότι τα όργανα που θα προσεγγίζουν την πανσπερμία των προπολεμικών όλο και θα πληθαίνουν στο άμεσο μέλλον
Καταρχήν να δώσω συγχαρητήρια στον dimak. Το έχω ακούσει αρκετές φορές και κάθε φορά το χαίρομαι σαν την πρώτη.
Για το θέμα του προπολεμικού ήχου τώρα. Όπως παρατήρησε ο Σταύρος Κ και άλλοι, υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στον ήχο σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουμε από τα όργανα που έχουν διασωθεί. Αυτό δεν μπορεί να μας δώσει έναν “κανόνα” ηχητικά.
Για μένα ο μόνος τρόπος να προσεγγίσουμε τον “προπολεμικό ήχο” είναι να κατασκευαστούν μπουζούκια με τα προπολεμικά χαρακτηριστικά, (σπάσιμο στο καπάκι. μήκος χορδής και διατομή μπράτσου, κ.λ.π.), από διαφορετικούς κατασκευαστές έτσι ώστε να “επαναδημιουργηθεί” όσο είναι δυνατόν η πληθώρα οργάνων.
Πάντως αν υπήρχε η δυνατότητα θαύματος εγώ θα διάλεγα τα χέρια αυτού που παίζει μπουζούκι στην κλωστηρού και από όργανο ότι να’ναι.
Για να αιτιολογήσω, πέρα από τον προπολεμικό ήχο του οργάνου είναι και το προπολεμικό στηλ παιξήματος. Δείτε το Βραχνά με τι μπουζούκια έπαιζε και τι ήχος έβγαινε. Τον ακούς και σε ταξιδεύει 70 χρόνια πίσω.
Είναι και τα συναισθήματα και τα βιώματα. Αλλιώς ακούγεται ο ήχος όταν παίζουμε για προπόνηση το πρωί αλλιώς το βράδυ με καλή παρέα και λίγο πιωμένοι. Αλλιώς όταν είμαστε στα χάι μας, αλλιώς σεκλετισμένοι.
Πάντως έχοντας στα χέρια μου ένα μπουζούκι με αυτά τα χαρακτηριστικά που αναζητάμε έχω να πω ότι αυτό που μου κάνει εντύπωση είναι ο μελένιος και παραπονιάρικος ήχος του. Ότι και να παίξεις ακούγεται γλυκό και νοσταλγικό. Παίζει ρόλο και η παλαιότητα βέβαια αλλά έχοντας τόσες κατασκευαστικές διαφορές με τα σύγχρονα όργανα, η παλαιότητα νομίζω παίζει δεύτερο ρόλο.
προσυπογράφω και με τα δυο χέρια τα λεγόμενα του δημήτρη (είσαι και φωνάρα εκτός από παιχταράς) και του λουκά.
μπάμπη, δεν υπάρχει ο ένας προπολεμικός ήχος, που άμα τον πετύχουμε καθαρίσαμε. βάλε την γλύκα του μάρκου, με το τσιμπητό του τσιτσάνη, με το αλανιάρικο του χαλκιά, κλπκλπ. ευτυχώς που υπήρχε τέτοια ποικιλία, μετά είχαμε τον πλαδαρό ήχο του 4χορδου και όλοι με φέντερ ή σόλιτερ…
ευτυχώς όλο και περισσότεροι κατασκευαστές ψάχνονται προς αυτήν την κατεύθυνση, ο καθένας με το ποσοστό επιτυχίας του. τα σκάφη μικραίνουν, η τρύπα στρογγυλεύει, όμως ακόμα υπάρχει ένας δισταγμός στην τσάκιση του καπακιού και την μικρή κλίμακα.
για το παίξιμο, φυσικά και παίζει τεράστιο ρόλο η πενιά και ο γενικότερος χειρισμός του οργάνου. όμως το κάθε όργανο κάπου μας οδηγεί, και πρέπει να το ακούσουμε για να το ακολουθήσουμε. ένα καλό όργανο, πόσο μάλλον καλό και κατάλληλο, βοηθάει και εξελίσσει τον παίχτη.
αν τώρα ο ιορδάνης (άμα τύχαινε) ή ο βραχνάς (πάντα) παίζανε και με σκουπόξυλα, φανταστείτε τί θα έβγαζαν με ταιριαστά τους όργανα.
και ένα τελευταίο, δεν θεωρώ ότι ο προπολεμικός ήχος είναι κάποιου είδους φετίχ. όμως, πέρα από το ότι είναι ο ήχος με τον οποίο έχουμε συνδέσει τα αγαπημένα μας κομμάτια, έχει ποιότητα και εκφραστικότητα που χάθηκε στην εποχή των μαγνητών και της ταχύτητας.
πάντως είμαι αισιόδοξος με αυτά που βλέπω από τους οργανοποιούς και τους οργανοπαίχτες σήμερα!
Φιλοι μου γεια σας κι απο μενα.Ωραιο θεμα,και λιγακι μυστηριο στην εξερευνηση του χαχαχα…μιλαμε για ηχο, δηλ.αστα να πανε…Θεωρω,χωρις διαθεση αντιπαραθεσης,πως ο παλαιος ηχος ειναι συνισταμενη πολλων πραγματων.Δεν ακυρωνω τους παλιους κατασκευαστες(καθως λογω ελλειψης εργαλειων και μονο,ειχαν μεγαλη εμπειρικη γνωση),αλλα οι νεοτερες γενιες εχουν τρομερη εξελιξη.Η αναζητηση του προπολεμικου ηχου,αν δεν ειναι μοδα,με ευχαριστει,ειναι συνναμα αναζητηση εκφρασης.Παντως,δυσκολα θα παιχτουν τετοια ακουσματα,διοτι το ρεμπετικο(ειδικα)ειναι βιωματικη μουσικη κ οι εποχες αλλαζουν.Δηλ. μονο η αντιγραφη ενος προπολεμικου τριχορδου,δεν οδηγει στο αντιστοιχο ακουσμα λογω αλλη η ψυχη του παικτη κλπ.Τον ηχο τον πλησιαζουν αρκετοι οργανοποιοι,αλλα θα ισχυει παντα πως “τα ρασα δε κανουν τον παπά”.
Ταπεινη αποψη τα παραπανω,εως να αποδειχθουν διαφορετικα τα πραγματα.
Σωστά μεν Ιούλιε, αλλά νομίζω ότι το ρεμπέτικο είναι από τις κατεξοχήν περιπτώσεις όπου αποδεικνύεται ότι είναι δυνατόν κάποιος (όχι όλοι, αλλά πάντως κάποιοι) να βρει προσωπική οδό έκφρασης μέσα από τα εκφραστικά μέσα των παλιότερων, και όσο πιστότερα τα αναπαράγει τόσο γνησιότερη, πιο προσωπική, να είναι η έκφρασή του.
Το βλέπουμε σε ρεπερτόριο, σε ενορχηστρώσεις, σε τεχνικές παιξίματος, στα ντουζένια. Γιατί όχι και στον ήχο των οργάνων;
Συμφωνώ μαζί σου pepe και έρχομαι να συμπληρώσω το εξής. Σήμερα υπάρχουν οι τεχνικές που μπορούν να αποδώσουν τρόπους παιξίματος, όχι μόνο στο μπουζούκι, αλλά και στην λαική κιθάρα για παράδειγμα. Κάνω την σύγκριση μεταξύ μπουζουκιού και λαικής κιθάρας γιατί στην λαική κιθάρα έχουμε μια “αναγέννηση” σε παιξίματα αλλά και σε όργανα. Υπάρχουν πολλοί κατασκευαστές επαγγελματίες αλλά και ερασιτέχνες που προσφέρουν λαικές κιθάρες, (άλλοι πετυχημένα άλλοι όχι και τόσο). Αυτό λείπει από το μπουζούκι. Πραγματικά πιστεύω ότι αν φτιαχτούν τέτοια όργανα θα υπάρξει και η ανάλογη ζήτηση.
Κάτι ακόμα, για μένα δεν είναι θέμα να ξαναπαίξουμε τα παλιά τραγούδια με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και με τον ίδιο ήχο. Αν το σκεφτείς καλά καλά κοι ίδιοι που τα έπαιζαν εκείνη την εποχή ειχαν πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις. Αυτό που για μένα θα είναι το θετικό στην κατασκευή οργάνων με παλιά χαρακτηριστικά είναι ότι μέσα από την μελέτη και την προσέγγιση όσο είναι δυνατόν των παλιών εκτελέσεων να λειτουργήσουν σαν εφαλτήριο για σημερινά τραγούδια και παιξίματα.
Ακριβως ετσι.Η μουσικη γεννιεται μεσα μας ως αναγκη εκφρασης αρχικα.Φυσικα και θα χρησιμοποιησω οτι χρειαστω για να το επιτυχω.Οπως εμεις κοιταμε δεξιοτεχνες παλιους ετσι κ οι οργανοποιοι κοιτουν παλια οργανα.Μελετας κ προοδευεις σιγα σιγα.Τολμω να πω,πως μαλλον οι οργανοποιοι εχουν πετυχει προπολεμικους ηχους,ενω εμεις δε μπορουμε να παιξουμε ετσι δυστυχως.(Εδω δε μπορουν επαγγελματιες…).Παντως,ενα ταξιμακι με 2-3-5 η 10 νοτες τονισμενες, μια χαρα προσωπικη εκφραση βγαζουν.Αρκει να μην ειναι φρασεις ωδειακες(σπουδης).
ο ηχος δεν βγαινει μονο απο τα οργανα, βγαινει και απο τον παιχτη. για να βγαλουμε σημερα προπολεμικο ηχο πρεπει να παιξουμε και με τον προπολεμικο χειρισμο… και κυριως να παιξουμε, οχι να γρατσουνισουμε.