Ύφος "γιουρούκικος"

Μουσική Θεωρία
61

Για Admin :

  1. Μην παραποιείς –κι εσύ- τα λόγια μου αγαπητέ Γιώργο… Δεν μίλησα περί υποστήριξης, αλλά για απορία και προβληματισμό πολλών φίλων μελών –όχι μόνο για τα πρόσφατα, μα εδώ και καιρό!- της «κόντρας» σε ότι παραθέτω ή σχολιάζω… Σαφές; Επαναλαμβάνω: Δεν έχω, ούτε είχα, καμμιάν ανάγκη υποστήριξης –σ’ όλη τη διαδρομή της ζωής μου.

  2. Σ’ ευχαριστώ και για τα δημόσια καλά σου λόγια για τις εργασίες μου, μιας και ιδιωτικά με έχεις «περιλούσει» ουκ ολίγες φορές με τα καλά σου σχόλια!

  3. Γιώργο, απαξιωτική στάση στους συνομιλητές μου λόγω των απόψεών μου δεν έχει δει κάποιος, εδώ, ποτέ ! Μιας και αποφεύγω επιμελώς σε «κρίσιμα» άγνωστα θέματα να κάνω ότι έχω άποψη ή να παρουσιάζω την δικιά μου θεώρηση…
    Απαξίωση δεν έχω ούτε καν όταν σχολιάζονται άνευ βάθους και ουσίας οι απόψεις παλιών ερευνητών. Άλλο απαξίωση και άλλο θυμός, κόντρα και «τσαντίλα».
    Και ενοχές δεν αισθάνομαι για “άλλα” πολύ σημαντικά θέματα! Για κάποια τηλεφωνήματα θα αισθανόμουν ;!!
     Παρακαλώ, να ανακαλέσεις.

ΕιρήνηΝ

  1. Πως έχω ξεφύγει επικίνδυνα –χρόνια τώρα- το ξέρω ! Και λόγω αυτογνωσίας και από τα σχόλια του άμεσου περιβάλλοντός μου! Δεν είναι μέσα τα συνήθη πλαίσια η οπτική μου και οι ενασχολήσεις μου…
    Ναι, είμαι «αλλού». Τα κοινωνικά στερεότυπα και οι συμβατικότητες λόγων και έργων δεν μου πάνε…
    Κακό του κεφαλιού μου -ίσως!

  2. Μια συμβουλή (σαν μεγαλύτερή σου, έστω και χωρίς “αγωγή” -του πολίτη; κυκλοφορική; ιντερνετική; Δεν κατάλαβα ακριβώς την επισήμανσή σου πως εσύ έχεις αγωγή… Εμείς οι υπόλοιποι είμαστε ανάγωγοι υπονοείς;) :
    Η κάθε μικρή κι ασήμαντη ιστοριούλα, το κάθε στοιχείο, συνθέτει την ίδια την ιστορία.
    Ιστορία δεν είναι μόνο οι χρονολογίες που έμαθες στο σχολείο.
    Και για το συγκεκριμένο βιβλίο, που ίσως δεν τον γνωρίζεις, μάθε πως είναι ένα σημαντικότατο κεφάλαιο της Ιστορίας του Λαϊκού μας Πολιτισμού. Και όχι μόνον !
    Μέσα από τις προσωπικές μαρτυρίες του Μπίνη, ξεδιπλώνονται εξαιρετικά ενδιαφέρουσες –και πρωτοκαταγεγραμμένες- στιγμές από την καθημερινή ζωή της προπολεμικής και κατοχικής Θεσσαλονίκης –όπου μεγαλώνει- και τον σφυγμό των ανθρώπων και των πόλεων που περιδιαβαίνει. Και γενικά, μια καταγραφή με ιστορικά ντοκουμέντα όλου του κοινωνικοπολιτικού περίγυρου που βιώνει.
    Είναι –όχι μόνο για μένα, αλλά για τους περισσότερους αναγνώστες και κυρίως για κάποιους σπουδαίους ιστορικούς που με τίμησαν με τα σχόλιά τους- μια παράλληλη διαδρομή και της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας, μέσα απ’ το περιθωριακό τραγούδι των τεκέδων και τα στέκια του υπόκοσμου, από τον κατατρεγμό, τη δίωξη τού μπουζουκιού και του ρεμπέτικου ώς το στήσιμο του νεότερου λαϊκού πάλκου και την άνθιση του λαϊκού τραγουδιού. Μέσα από αγώνες, αντίσταση, βασανιστήρια με την κάθε είδους εξουσία…
    Θα σε ενδιαφέρει ! Καταγράφω και φοβερά ντοκουμέντα για την Αργολίδα !

  • (Έλα βρεεεε ! Τώρα πρόσεξα πως είσαι και πατριώτισσα ! Τι κάνει το Βιβάρι; Έχει ακόμα μουρμούρες;)
  1. Νίκο… επιμένεις… επιμένεις… Σου εξήγησα πως γνωρίζω για τη χρήση και των δυο εκδοχών τής –κατ’ ουσίαν, κι επιμένω- λέξης, κι εσύ συνεχίζεις και επιμένεις, επικαλούμενος μάλιστα και τη σελ . 37 του Κοροβίνη !!!..
    Καλώς… Δεν το αντέχω ! Θα το «κάψω» το θέμα εδώ, εν θερμώ….
    Κοίτα λοιπόν (λίγο) από την σελ. 543 (!) του -υπό τριετή ήδη έρευνα- υποψηφίου πονήματός μου… (έχω ήδη παραδώσει τα πρώτα δείγματα εργασίας σε μια επιστημονική ομάδα ).

  1. Νίκο μου, όταν λέμε λόγιοι Φαναριώτες γνωρίζεις καλά φαντάζομαι τι εννοούμε… Η ελληνική Γραμματεία του 19ου αι. έπεται… Κατά πολύ !
    Άλλο η Βυζαντινή Γραμματεία, οι Λόγιοι της Διασποράς, ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και οι Φαναριώτες και άλλο να μου μιλάς για την πρώτη γενιά λογίων και λογοτεχνών τού νεοϊδρυθέντος ελληνικού κράτους και τον 19ο αι…
    Φάουλ η επισήμανσή σου…
    Θες να ανοίξουμε κουβέντα για αυτά τα δεδομένα; Αμφισβητούνται και αυτά δηλαδή ;!

Ελένη… Χμμμ … Θα αλλάξεις γνώμη ! Εχεις πολύ καιρό να με δεις … Αρχίζω να κινεζοφέρνω επικίνδυνα (εμφανισιακά και «θεωρητικά» !)
:slight_smile:

62

Νικο οντως στην εκπομπη του Μαμαλακη αυτη ακριβως την προελευση αναφερει για την ονομασια του Ουζου = USO = χρηση, εγω μπερδευτηκα, η αλλη ερμηνεια ειναι απο αυτες που κυκλοφορουν εν ειδη πρωτοτυπιας ή πλακας απο ορισμενους … και το ανεφερα για να τονισω αυτο ακριβως που εκθετει πιο κατω η Ελενη, δλδ την υπερβολη σε καποιους ετυμολόγους.

Για την προελευση αυτη της λεξης Ζειμπεκικος που ακουω για πρωτη φορα ομολογω και δεν μπορω να πω αν ειναι σωστη ή οχι, μπορεις να μας πεις ποθεν προερχεται και απο ποιον ή ποιους ;; Ειναι ευρυτερα αποδεκτη και εχει τεκμηριωθει απο τους ιστορικους και αλλους ειδικους ;; Διασκεδαστικα καθολου … απαραιτητα ναι !!

63

(Ιωάννα, δεν εμαθα μονο… χρονολογίες και δεν τελειωσα μονο …το σχολειο, μια και το θέτεις και αυτό: εχω και πτυχίο και μεταπτυχιακό.
Δεν τα λέω ολα αυτα φυσικά για κανενα αλλο λόγο, αλλά γιατί δεν μου αρέσει να με υποτιμούν!).

Τελος πάντων, ας συνεχιστει η συζήτηση…

Θα ηθελα πληροφορίες για τους Καραμανλήδες.

64

ΕιρήνηΝ, και βέβαια δεν είχα σκοπό να σε υποτιμήσω. Ούτε εσένα, ούτε κάποιον που δεν έχει πάει καν σχολείο (βλ: αγράμματους ρεμπέτες).
Και αν σου πέρασε αυτό απ’ το μυαλό να με συγχωρείς.
Η πρότασή μου ήταν και μόνο εμφατική και έπρεπε -τώρα που την ξαναβλέπω- να γραφτεί στον πληθυντικό. “Οι χρονολογίες που μάθαμε στο σχολείο”. (όλοι μας).

Συνεπώς, μιας και είσαι με μεταπτυχιακό θα γνωρίζεις από πρώτο χέρι την πρότασή μου :
Η κάθε μικρή κι ασήμαντη ιστοριούλα, το κάθε στοιχείο, συνθέτει την ίδια την ιστορία.

(Αν και σε είδα να διαφωνείς σε αυτό…)

Για τους Καραμανλήδες: θα πω την “άποψή” μου άλλη φορά και σε άλλο τόπικ. Εδώ θέλουμε να μάθουμε για το “γιουρούκικο”.
Τώρα, θα παρουσιάσω στοιχεία για τον επαναπροσδιορισμό τής λέξης Ζεϊμπέκης.
:slight_smile:

Ακολουθείστε το λινκ: "ΖΕΪΜΠΕΚΗΣ", “ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟΣ” - ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ

65

Ήταν απόγονοι των Σελτζούκων και Κομάνων Τούρκων και χρησιμοποιήθηκαν (όπως και άλλες ξένες φυλές) ως μισθοφόροι στο βυζαντινό στρατό.
Εγκαταστάθηκαν στην Καππαδοκία και το Πατριαρχείο φρόντισε (για λόγους ευνόητους) να τους εκχριστιανίσει.
Ιστορικοί παραδέχονται πως σιγά σιγά απέκτησαν “ρωμέικη” συνείδηση.

Πάντως, ήταν αρκετές οι φυλές “Τούρκων” (κατοίκων δηλ. της Οθωμανικής αυτοκρατορίας) που εκχριστιανίστηκαν.

Υπήρξε και επίσκοπος που προσπάθησε να ιδρύσει τουρκικό ορθόδοξο πατριαρχείο στο Γαλατά, χωρίς όμως επιτυχία.
Αυτά είναι περιληπτικά τα δικά μου στοιχεία.

Περίπου συναφείς ήταν και οι απόψεις των άλλων, με διαφορές μόνο χρονολογικές, σχετικά με το πότε έγινε ο εκχριστιανισμός τους και για το πόσο είχαν αποκτήσει αυτή τη ρωμέικη συνείδηση.

Πάντως, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, δήλωσαν Έλληνες και ήρθαν στην Ελλάδα.

Σχετική βιβλιογραφία έχω δώσει σε άλλο post.

66

Για την Ιωάννα:

(λίγο) από την σελ. 543:

Το κείμενο αυτό Ιωάννα αναφέρεται σε οθωμανικά πράγματα. Είναι επομένως μία από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου χρειάστηκε η λέξη Εφέντης σε ελληνικό κείμενο, για να αποδόσει το «xyz Efendi». Ψάξε τη λέξη σε ελληνικό λεξικό, να δούμε με ποια σχόλια αναφέρεται, αν αναφέρεται. Όταν μου «εξηγούσες» ξενίστηκες γιατί η οθωμανική δεν έχει γράμμα δ, να αποδόσει το «εφέδες». Μα πίσω από το δάχτυλό μας κρυβόμαστε; Το εφέδες όπως προανέφερα είναι ελληνικός πληθυντικός του Εφές που στα τουρκικά λέγεται Efe και σημαίνει 1.Ζεϊμπέκης, κλέφτης, παλληκάρι, αρχιζεϊμπέκης 2. ο μεγαλύτερος αδελφός 3. μάγκας 4. νταής 5. κλέφτικος. Πληθυντικός Efeler φυσικά, όχι Efedes. Στην ίδια σελίδα του τουρκο ελληνικού λεξικού έκδοσης Κέντρου ανατολικών γλωσσών και πολιτισμού, και το λήμμα efendi: 1. κύριος 2. αφέντης, άρχοντας 3, 4 κλπ.

Πώς να μην επιμένω, λοιπόν; Δικό σου αποκλειστικά δικαίωμα είναι η επιμονή; Πρέπει όμως να μάθεις να αντέχεις ορισμένα πράγματα και καταστάσεις, για να μην αναγκάζεσαι να «κάψεις» σημαντικά πράγματα όπως η ακόμα μη δημοσιοποιημένη επικείμενη (ελπίζω σύντομα!) δημοσίευση πονήματος (τι πονήματος δηλαδή, για ολόκληρη πραγματεία θα πρόκειται, με μίνιμουμ 544 σελίδες). Απομένει τώρα, με λιγότερη έκπληξη από όση προσδοκούσες, να διαβάσουμε εν καιρώ και να ευχαριστηθούμε, ενημερωνόμενοι βεβαίως συγχρόνως, το ίδιο το πόνημα που ελπίζω και ολόψυχα εύχομαι να έχει επιτυχία.

Πάει αυτό. Αυτά που είπα για τους λόγιους του 19ου αι. (περι καθαρευουσιανισμού) ισχύουν φυσικά το ίδιο ή ακόμα περισσότερο και για τους προγενέστερους, ανεξάρτητα διαμετρήματος.

Φάουλ σημαίνει προστυχιά, βρομιά, ατιμία… έστω λάθος. Αλλά επιμένω, όχι, δεν ήταν λάθος.

Γιώργο μου, μακάρι οι «ετυμολόγοι» που υπαινίσσεσαι απλά να υπερέβαλλαν. Ιδέαν δεν έχουν, αυτό μόνο. Όσο για το «ζέων βαίνω» ομολογώ το λάθος μου, αφού το σημείωσα «πέταξα» την πηγή, πράγμα που κανείς δεν πρέπει να κάνει. Ψάξε πάντως, όπως και εγώ, σε ψαχτήρι με «ζεϊμπέκικος» και κάποιαν ώρα θα βρής ποιος παγκοσμίου βεληνεκούς ερευνητής πέτυχε να βρή αυτή τη συγκλονιστική ερμηνεία. Πόσο αποδεκτή και τεκμηριωμένη είναι, ωστόσο, μην το ψάχνεις.

67

Νικο δεν καταλαβαινω τον υπαινιγμο … ψαχτηρι, παγκοσμιου βεληνεκους, συγκλονιστικη …

Σε αυτο το thread προσεξα να μην χαριτολογησω -ετσι πιστευω δηλαδη- μια και το θεμα για μενα ειναι λεπτο και σοβαρο και τελικα παραθετουμε αποψεις που καλο ειναι να εχουμε το θαρρος να υποστηριξουμε και να παραπεμπουμε στις πηγες ή να λεμε οτι ειναι δικα μας εφευρηματα …

68

Πολύ απλά, Γιώργο: Για τις ανάγκες κάποιας εργασίας μου πριν λίγο καιρό έψαξα να βρώ διάφορες ετυμολογίες για τη λέξη Ζεϊμπέκικο. Μεταξύ άλλων βρήκα και κάποια που ετυμολογεί «εκ του ζέων βαίνω κλπ.» Είναι φυσικά τόσο τραβηγμένη απʼ τα μαλλιά, αλλά και έχω μαζέψει τόσες πολλές που την πέταξα. Προφανώς, χωρίς πηγή είναι άχρηστη, για σοβαρή χρήση. Την καταχώρησα απλά για χαλάρωση, όπως άλλωστε είχα επισημάνει. Όσο για τη χαριτολογία έ, δεν νομίζω ότι της αξίζει καλύτερη αντιμετώπιση… τώρα βέβαια η Ιωάννα την καταχώρησε στο υπό κατασκευήν λεξικό, επωνύμως μάλιστα. Ας παραμείνει, να γελάμε και λίγο!

Υ.Γ. Μετά το μήνυμά σου έκανα μία προσπάθεια να ξαναβρώ την ετυμολόγηση αυτή, όμως χωρίς επιτυχία αυτή τη φορά.

69

Ο.Κ. Νικο
Κι εγω πιστευω οτι ειναι τραβηγμενη απ’τα μαλλια και οχι μονο !!
Θα μπορουσε ομως και ναναι ετσι … αυτο το “κ” στο ζεϊμπεκ- τα “χαλαει” …

Οσο για το Ζεϊ- και για μενα παραπεμπει στο Ζευς απο κει και περα ισως βρεθει καποιο επι πλεον στοιχειο … καπου, καπως ,καποτε …

υγ
Τωρα που βλεπω το ΟΚ θυμηθηκα μια εκδοχη που ακουσα, οτι προηλθε τη δεκαετια του '30 στην Αμερικη απο ελληνικης καταγωγης γιατρους που οταν ηθελαν να σημειωσουν οτι ολα πηγαν καλα, γραφαν [b]Ο/b [b]Κ/b …

70

Γιώργο πρόσεξε: (καίω χαρτί τώρα…) Ο Ζεύς αρχικά είναι Δίας, καταγεγραμμένο και από ασχολούμενους με τα ινδικά (βέδες). Εκ του Δίας προέρχεται και το Θεός και το Deus κλπ. Η τροπή του Δ σε Ζ γίνεται με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδάκι θα πή ζεν σέλω αντί δεν θέλω, ένας Γερμανός θα τραγουδήσει "χάπυ μπέρζντεη του γιού κλπ., είναι συγγενικά αυτά τα δύο σύμφωνα. Και η αρχαία προφορά δεν είναι Ζεύς όπως λέμε σήμερα αλλά Ζέους. Γιαυτό λοιπόν για μέναν δεν γίνεται το Ζεύς να τραπή σε Ζεϋ.

Για το οκ, για να ισχύσει η άποψη που παραθέτεις προϋποθέτει πάρα πολλούς Έλληνες γιατρούς. Αυτό που έχω ακούσει εγώ είναι ότι προέρχεται από τα αρχικά του ονόματος ενός λογιστή (όχι Έλληνα) μεγάλης εταιρίας που ότι ήλεγχε το μονόγραφε με τα αρχικά του ονόματός του και ποτέ δεν είχε κάνει λάθη.

Υ.Γ. Νά και άλλη μιά περίπτωση ελληνοκεντρισμού: Ότι μπορούμε να κατοχυρώσουμε ως δικό μας, καλό είναι. Κάποιοι θέλησαν ακόμα και το οκ να έχει ελληνική προέλευση, έξυσαν λοιπόν το κεφάλι τους (γιατί αν έξυναν άλλο μέρος του σώματος, εξ ίσου σημαντικό, δεν θα είχαν την ανάλογη έμπνευση) και βρήκαν αυτό που βρήκαν. Πάντως, ο “δικός μου” λογιστής και αυτός λέει, την δεκαετία του 30 έδρασε.

71

:019:
Ο,τι καλύτερο άκουσα σήμερα!

72

Μα Νίκο μου, για οθωμανούς εφέδες-εφέντες μιλάμε και όχι για τους κατοπινούς, νεότερους στρατιωτικούς Τούρκους - Μικρασιάτες…
Εκεί μας “έκοψε” η μαγιονέζα !!!

  1. Η ανάλυσή μου στο σχετικό τόπικ…
    (“ΖΕΪΜΠΕΚΗΣ”, “ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟΣ” - ΘΕΩΡΙΕΣ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ)

ΥΓ:

Ακολουθεί ειδική επιστολή - μια ώρα την ετοιμάζω !!!
– (αλλά, προηγείτο η διευκρινιστικοτατη αυτή νέα μου απάντηση)–

73

http://iwannak.diinoweb.com/files/karamanlidiko.jpg

ΥΓ1.
Ήμουν πάρα-πάρα πολύ τυχερή ! Μέσα σε λιγότερο από μια ωρίτσα την έγραψα. Όλα τα καραμανλίδικα τα βρήκα στην ίδια (ναι, στην ίδια) σελίδα τού -πολύ παλιού- λεξικού !!!
Μιλάμε με αγαπάει ο Αλλάχ !
(αλλά, καθυστέρησα λίγο για να περιμένω τον “ειδικό δραγουμάνο” μου, Στ.Ελ. να μου δώσει τις “ελληνικές λέξεις”).

ΥΓ2.
Νίκο προς Θεού ! Δεν έχω φτάσει στη σελίδα 543 !!! (Πλάκα ήταν αυτό το νούμερο). Ακόμα όλα είναι στα σπάργανα… Σέρνονται… Εχει πολύ δρόμο (και σοκάκια και βραχάκια) ακόμα!
Αν ήταν έτσι…
Με ξέρεις, συνήθως κάπου εκεί, στην πεντακοσάρα, σας έχω συνηθίσει να τελειώνω !!!
(για τα άλλα βιβλία λέω…) :088:

ΥΓ3.
Στην επιστολή δεν υπονοείται κάτι ! Αυτά βρήκα πρόχειρα, αυτά έβαλα-συνέθεσα…
:slight_smile:
(Μια διακοπή από την σκληρή εργασία μου ήταν. Ετοιμάζουμε για το ράδιο 105,5 με τον Αλέξη Βάκη, για αυτή την Κυριακή, 4 με 7 το απόγευμα, αφιέρωμα στον Πάνο Γεραμάνη – με εκπλήξεις ! )

74

Δεν είμαι ειδικός του θέματος (καραμανλήδες) αλλά η γιαγιά μου πρόσφυγας από την Μικρά Ασία (Αλάγια όπως την λέγαν τότε, σημερινή Αλάνια) δεν ήξερε σχεδόν καθόλου ελληνικά παρά μονάχα τούρκικα. Ήξερε όμως να γράφει με ελληνικούς χαρακτήρες τις τούρκικες λέξεις. Έχω στην κατοχή μου προσευχητάρι που φέρανε από εκεί με χριστιανικές προσευχές στα τούρκικα (χριστιανή ορθόδοξη η μακαρίτισσα) γραμμένο όμως με ελληνικούς χαρακτήρες από το οποίο τραγούδουσε προσευχές αμανετζίδικα αλά τούρκα (την έχω καταγράψει να τραγουδάει σε κασσέτα στα τελευταία της όμως). Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ τραγουδούσε συνέχεια ποτέ δεν έλεγε τραγούδια παρά μονάχα προσευχές.

Και κάτι λίγο πιο ανάλαφρο:
όταν σαν παιδί έκανα αταξίες με έλεγε ζεβζέκη που μάλλον σημαίνει κάτι σαν χαζός. Μήπως από εκεί προέρχεται ο ζεϊμπέκικος.

75

Ενταξει για το ΟΚ δε σκιζω τα ρουχα μου, καπου το ακουσα, νομιζω σε ραδιοφωνο … Τωρα για τον πατριωτισμο του εφευρετη ή αν ξυνει τα αποτετοια του ειναι ασφαλως δικο του προβλημα …

Παμε στο αλλο τωρα.
Απο το Διας μου φαινεται καπως δυσκολο να προελθει το Θεος. Εχω ακουσει πριν 25 χρονια απο καποιο μορφωμενο ηλικιωμενο στην Ξανθη, την πεποιθηση οτι το Θεός προερχεται απο το “θεώμαι”. Οι αρχαιοι ημων προγονοι λεει ονομασαν Θεο ολο αυτα που θεώμαστε (δεν ξερω αν το κλινω σωστα) - οραμε - βλεπουμε, το συμπαν δηλαδη … και μου φαινεται πιστευτο !

Μ’αρεσει που παντου συμφωναμε … πρεπει να κανουμε καμμια εταιρεια εμεις …
:slight_smile:

76

Βρήκα ένα κείμενο σχετικά με τη λέξη Θεός (god), νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον. Νίκο, μήπως μπορείς να το μεταφράσεις και να δώσεις μια σχόλια?

Indorgermanisch und Lateinisch: ‘der Himmel / das Schicksal’
a. Dĕus
Dem lateinischen dĕus ‘Gott’, dīvus ‘göttlich’ liegt das japhetitische Wort für den ‘strahlend blauen Himmel’ zu Grunde (aind. दिव् div ‘Himmel, Tag’, finnisch taivas ‘Himmel’) wohl aus dem Baltischen), von dem auch lateinisch diēs ‘Tag’ kommt und das einer Anzahl Götter den Namen gegeben hat: griechisch Zeus, lateinisch Jup.piter, altnordisch Tyr, althochdeutsch Zio. Lateinisch dĕus hat seine genaue Entsprechung in altindisch देव devá ‘himmlisch, göttlich, Gott’, litauisch dievas ‘Gott’.

77

συνέχεια

Griechisch: ‘der Geist / die Schicksalsmacht’
a. Θεός theós
Das griechische Standardwort für Gott ist θεός theós. Es bezeichnet unterschiedslos den biblischen wie den heidnischen Gott.
Es lässt sich nicht mit Bestimmtheit sagen, wo dieses Wort herkommt. Da es hinten betont ist, kann es nicht von einem griechischen Verb abgeleitet sein (ἄγος ágos ‘Führer’ von ἄγειν ágein ‘führen’), sondern ist entweder ein substantiviertes Adjektiv (wie νεός neós ‘neu’) oder ein Primärnomen (wie ἀνήρ anḗr ‘Mann’).

Für die zu Grunde liegende Wurzel gibt es folgendei Möglichkeiten:

Es handelt sich um Wort, das die Griechen von der Urbevölkerung übernommen haben. Grundwort und Grundbedeutung: unbekannt.

Es handelt sich um ein Wort, das aus einer japhetitischen Wurzel abgeleitet ist.

In Frage kommt z.B. *dʰeʊḫ- = griechisch θύειν thýein ‘in heißer Erregung sein > räuchern, opfern’, daraus z.B. griechisch θῦμα thŷma ‘Opfergabe’, θυμός thymós ‘Gemütsbewegung, Seele, Geist’. *dʰeʊós Gott wäre also entweder als ‘Empfänger von Opfern’ oder als eine ‘das Gemüt bewegende Kraft’ gekennzeichnet. Dann wäre das griechische Wort mit altslawisch дѹхъ duchŭ ‘Geist’ verwandt.

Johann Baptist Hofmann, Etym. Wb. d. Griech. 114 vergleicht griech. θέσκελος théskelos ‘wunderbar, herrlich’, θεσπέσιος thespésios ‘wunderbar, göttlich’, θέσφατος thésphatos ‘von Gott gesprochen’. θεός theós käme also von *dʰesós. Weitere Herkunft fraglich.
Dazu gehören vielleicht auch armen. dik ‘Götter’, lat. feriae ‘Feiertage’, festus ‘feierlich’ lassen sich als ‘festgesetzte Tage’ < *dʰe- ‘setzen’ (griech. τιθέναι tithénai) verstehen. Wenn Gott der ‘Setzer’ wäre, müsste aber *θέος théos betont werden, s.o.

Das griechische Wort ist identisch mit lateinisch dĕus ‘Gott’ (Abklang). Es könnte auch aus religiöser Scheu entstellt worden sein, vgl. unser Potzblitz statt Gottsblitz, Herrschaft noch mal statt Herrgott noch mal.

b. Δαίμων Daímōn
Eine konkurrierende Bezeichnung war ursprünglich δαίμων daímōn oder δαιμόνιον daimónion ‘göttliches Wesen; Schicksalsmacht’, abgeleitet wohl von δαίεσθαι daíesthai ‘teilen, verteilen’. Die Gottheit wäre demnach gekennzeichnet als ‘Zuteilerin’ des Schicksals. Δαιμόνιον daimónion nennt Sokrates die innere Stimme, die ihn berät und warnt. Später, bekommen die beiden Wörter die Bedeutung ‘untergeordnete Gottheit’ und schließlich ‘böser Geist, Teufel’.

78

Γεια σου, Μάρθα.

Σύμφωνα με τους πιο σοβαρούς Έλληνες λεξικογράφους, είναι άγνωστης ετυμολογίας η λέξη “Θεός”.

Μόνο εκτιμήσεις μπορούμε να κάνουμε για την ετυμολογία και να προβάλουμε με έμφαση τη λέξη “ίσως” μπροστά από αυτές.

Ίσως λοιπόν και εδώ, η ξένη (γερμανική ) ετυμολογία, δώσει απαντήσεις.

79

Άποψή μου είναι πως δεν πρέπει η λέξη “Ζεϊμπέκικος” να προέρχεται από το “Ζευς”, γιατί τα διαλυτικά εδώ δεν μπορούν να εξηγηθούν.

Λέξεις με κοινή ρίζα από το “Ζευς” μετέβαλαν το αρχικό θέμα σε “ζει…”. ή ζευ - ζεφ
π.χ. ζείδωρος κλπ.

Όλα αυτά, βέβαια, προς το παρόν, είναι μόνο εκτιμήσεις

80

αυτό ακριβώς λέει κι εδώ:

Μετάφραση:

Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά από που προέρχεται αυτή η λέξη. Καθώς τονίζεται στην τελευταία συλλαβή δεν μπορεί να προέρχεται από ελληνικό ρήμα (άγος: αρχηγός από το αγειν) παρα μάλλον πρόκειται για ουσιαστικοποιημένο επίθετο (όπως νέος) η κυρίως όνομα (όπως ανήρ, άντρας)