Αύριο, 8 Φεβρουαρίου, έχουμε τα συναπαντήματα του αθάνατου Ψαρονίκου…
29 χρόνια, μιά ολόκληρη ζωή που λένε…
Ένας άδολος καλλιτέχνης, “αμάλαγος” που λέμε εδώ στην Κρήτη…
Που συγκινεί ακόμα, και ειδικά στην σημερινή δύσκολη συγκυρία…
Που σηκώνει και σήμερα την ψυχή, ένα σκαλί…
Δυό λόγια από την σημερινή (7/2/009) “Πατρίς” του Ηρακλείου:
Έβαλε ο Θεός σημάδι παλληκάρι στα Σφακιά
Είκοσι εννέα χρόνια χωρίς τον αρχάγγελο της Κρήτης
[i]Είκοσι εννέα χρόνια από τη μέρα που σιώπησε για πάντα ο Αρχάγγελος της Κρήτης συμπληρώνονται αύριο, Κυριακή 8 Φεβρουαρίου. Ο Νίκος Ξυλούρης έφυγε από τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου του 1980, σε ηλικία 44 ετών και ενώ βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του, χτυπημένος από τον καρκίνο.
Ο Νίκος Ξυλούρης ή Ψαρονίκος, γεννήθηκε το 1936, στα Ανώγεια από οικογένεια με μουσική παράδοση και πολλούς λυράρηδες. Στα πέντε του χρόνια, όταν οι Γερμανοί έκαψαν το χωριό του, ξεριζώθηκε από τον τόπο του μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στο Μυλοπόταμο όπου παρέμειναν μέχρι και την απελευθέρωση της Κρήτης.
Σε νεαρή ακόμα ηλικία με τη βοήθεια του δασκάλου του κατάφερε να πείσει τον πατέρα του να του αγοράσει την πρώτη του λύρα και πολύ γρήγορα άρχισε να παίζει σε γάμους και πανηγύρια. Στα 17 του αποφάσισε να μετακομίσει στο Ηράκλειο και έπιασε δουλειά στο νυχτερινό κέντρο “Κάστρο”. Τα πράγματα όμως δεν ήταν όπως τα περίμενε γιατί βρέθηκε αντιμέτωπος με τη “μόδα” της Ευρωπαϊκής μουσικής, κάτι τελείως ξένο για αυτόν. Τα έσοδα του μόλις και μετά βίας έφταναν να τον συντηρήσουν και πέρασε δύσκολες εποχές.
Γνώρισε την Ουρανία Μελαμπιανάκη, στις 21 Μαΐου του 1958 παντρεύτηκαν και τον ίδιο Σεπτέμβρη μετακόμισαν στο Ηράκλειο. Σιγά σιγά οι Κρητικοί άρχισαν να τον στηρίζουν και να οργανώνουν γλέντια για να τον ακούν να παίζει. Έτσι άρχισε να γίνεται γνωστός και το Νοέμβριο του 1958 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο “Μια μαυροφόρα που περνά”. Ο δίσκος αγαπήθηκε από το κοινό κι έτσι ηχογράφησε κι άλλα τραγούδια σε δίσκους των 45 στροφών. Το 1960 γεννήθηκε ο γιός του Γιώργος και το 1966 η κόρη του Ρηνιώ. Την χρονιά της γέννησης τη κόρης του κέρδισε και το πρώτο βραβείο σε ένα φεστιβάλ μουσικής στο Σαν-Ρέμο παίζοντας με τη λύρα του ένα συρτάκι. Την επόμενη χρονιά άνοιξε στο Ηράκλειο το μουσικό κέντρο “Ερωτόκριτος” και πλέον δεν ανησυχεί για την επιβίωση του.
Το 1969 ηχογράφησε με μεγάλη επιτυχία το δίσκο “Ανυφαντού” και λίγους μήνες αργότερα εμφανίστηκε και πάλι σε Αθηναϊκό μουσικό κέντρο. Οι καταστάσεις όμως πλέον είχαν ωριμάσει και ο κόσμος τον υποστήριζε περισσότερο. Έτσι μετακόμισε και πάλι στην Αθήνα. Γνώρισε τον ποιητή και σκηνοθέτη Ερρίκο Θαλασσινό ο οποίος αποφάσισε να τον συστήσει στο Γιάννη Μαρκόπουλο και έτσι ξεκίνησε μια λαμπρή συνεργασία με το δίσκο “Χρονικό” και τα “Ριζίτικα”. Παράλληλα γνωρίστηκε με τον διευθυντή της δισκογραφικής εταιρίας COLUMBIA και έγιναν κουμπάροι.
Το 1971 ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με το Μαρκόπουλο στη μπουάτ “Λήδρα” και η φωνή του έγινε σύμβολο της αντίστασης. Το καλοκαίρι του 1973 τραγούδησε στο θεατρικό έργο “Το μεγάλο μας τσίρκο” με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο και τη Τζένη Καρέζη στο θέατρο “Αθήναιον”
Ο Νίκος Ξυλούρης στην ακμή της καριέρας του αντιλήφθηκε ότι έχει καρκίνο. Μετά από μεγάλο αγώνα, πολλαπλές εγχειρήσεις και αρκετή ταλαιπωρία έχασε τη μάχη στο Νοσοκομείο Πειραιώς στις 8 Φεβρουαρίου 1980.
“Ερχόταν από το βαθύ Βυζάντιο”
Xιλιάδες κόσμου αποχαιρέτησαν στις 9 Φεβρουαρίου τον ʽʼΑρχάγγελο της Κρήτηςʼʼ,η παρουσία του οποίου όσο κι αν ήταν σύντομη σφράγισε ανεξίτηλα με την αξεπέραστη φωνή του τη συνείδησή μας και άφησε ολοζώντανα τα χνάρια της πάνω στο τοπίο της μουσικής μας μνήμης. ʽʼΗταν -θα πει η Τζένη Καρέζη-από τα ωραιοτερα και τα πιο αγνά πλάσματα που εχω συναντήσει. Όσο καθάρια και συγκλονιστική ήταν η φωνή του,άλλο τόσο ήταν και στη ζωή του γνήσιος και καθάριος. Ηταν σα αρχάγγελος.Κι ίσως γι αυτό πέθανε τόσο νέος.ʼʼ
ʽʼΟ λυράρης Ξυλούρης –έγραψε ο Κ.Γεωργουσόπουλος-θαρρείς και είχε ξακορμίσει από τις βυζαντινές τοιχογραφίες, όπου οι αγγέλοι παίζουν λύρα, τουμπερλέκι και ταμπουρά. Ο τραγουδιστής Ξυλούρης ερχόταν από το βαθύ Βυζάντιο, από τις κατανυκτικές ολονυχτίες της Βασιλεύουσας, όταν ο Δαμασκηνός δημιουργούσε και ο Ρωμανός ο Μελωδός απογειωνόταν. Μέσα στη φωνή του ξυλούρη κατοικούσαν οι αρχαίοι μουσικοί τρόποι, οι βυζαντινές κλίμακες και οι δρόμοι της Ανατολής. Ο Ξυλούρης ήταν ο χαρισματικός αγγελιοφόρος που έφερνε στην εποχή μας το μήνυμα της μουσικής ελληνικής συνέχειας. Τραγουδούσε και αγάλονταν η Σαπφώ, η Κασσιανή και η κυρά-Φροσύνη. Η φωνή του Ξυλούρη δεν ήταν ένα μουσικό εργαλείο απλώς. Ήταν ένα πολιτισμικό ήθος και ένα υψηλόφρον ύφοςʽʼ.
[/i]
http://www.patris.gr/articles/150808
Αλέκος
