Φιλντισι στο καπάκι;

Θα ήθελα να ρωτήσω αν χρεισιμοποιείτε το φιλντισι στη διακόσμηση του καπάκιου,ως πενάρια ή σαν φιγούρα 3/4, και γενικότερα αν έχετε δει κάποιο μπουζούκι στολισμένο με φιλντσι? Ευχαριστώ!

Το φίλντισι (ελεφαντόδοντο) είναι απαγορευμένο υλικό, μόνο που δυστυχώς η απαγόρευση άργησε κανα δυό αιώνες.

1 «Μου αρέσει»

Υπάρχει μια διαχρονική παρεξήγηση με τη λέξη ‘’ φιλντισι’’ που προέρχεται απο την τουρκικη γλώσα και είναι αυτο που εδω στην Ελλάδα λέμε ελεφαντόδοντο.Δεν ξερω αν εννοείς αυτο ή τα γνωστα όστρακα που χρησιμοποιούνται στις φιγούρες και τους οδηγούς (τσαμπουκάδες) των οργάνων για διακόσμηση.Υποθέτω οτι εννοείς το δεύτερο, γιατί το ελεφαντόδοντο εκτος του οτι είναι υλικό που δεν έχει στιλπνότητα ,δεν γυαλίζει όπως το όστρακο, είναι και παράνομη η διακίνησή του.Προσωπικά δεν έχω δει ελεφαντόδοντο (φιλντισι) σε φιγούρα οργάνου, αντίθετα τα όστρακα σε διάφορες αποχρώσεις είναι πολύ συνηθισμένα στις οργανοκατασκευές αν και επιβαρύνουν το τελικό κόστος ενός οργάνου (πολλοί λένε και τον ήχο του). Όσο για την αισθητική πλευρά του θέματος ,άλλοι θεωρούν οτι προσθέτει στα όργανα ομορφιά ενω άλλοι το θεωρούν καραγκιοζιλίκι…

Καλα δε νομιζω να αναφερεται στο ελεφαντοδοντο ο ανθρωπος. Καταρχην διοτι δεν θα ηταν διαθεσιμο ως επιλογη γι αυτη τη δουλεια. “Φιλντισι” χρησιμοποιειται κ απο οστρακα ή και συνθετικο νομιζω. Απο οτι καταλαβαινω, ο φιλος ρωταει αν αντι για το κλασικο μαυρο που βαζουν συνηθως στα 4χορδα, και απο πανω τα στολιζουν με σχεδιο απο φιλντισι, αυτος να κανει ισως το αναποδο. Υπαρχουν τετοια μπουζουκια.

οι κανόνες για το εμπόριο ελεφαντόδοντου δεν είναι τόσο αυστηροί , τουλάχιστον όχι στην Ευρώπη. Υπάρχει μεγάλη ποσότητα παλαιού ελεφαντόδοντου το οποίο σαφώς μπορεί και να πουληθεί όπως είναι και να χρησιμοποιηθεί για διάφορες κατασκευές και τέχνες. Υπάρχουν επίσης ακόμα και από κάποια μικρά αποθέματα προϊστορικών ζώων όπως μαμούθ, τα οποία επίσης χρησιμοποιούνται. Μάλιστα στην κίνα συλλέγουν ακόμα και την σκόνη από την κοπή κομματιών , η οποία γίνεται πάστα για να χρησιμοποιηθεί πάλι.
Στην Αμερική είναι διαφορετικά τα πράγματα και υπάρχουν ιστορίες τελωνειακών να καταστρέφουν παλιά όργανα και δοξάρια που είχαν πάνω τους τέτοιο υλικό.
To Ebay επίσης δεν επιτρέπει την αναφορά σε τέτοιο υλικό. Αν θέλει κανείς να πουλήσει κάποιο μαντολίνο ή κάτι τέτοιο με ελεφαντόδοντο , απλά θα πρέπει να μην το αναφέρει.
Δυστυχώς σε ορισμένα πράγματα όπως κλαβιέ πιάνων παραμένει αναντικατάστατο λόγω της πολύ καλής του συμπεριφοράς με ιδρωμένα χέρια, κάτι που οι πιανίστες εκτιμούν. Κάθε τεχνικός πιάνου λοιπόν θα φροντίσει να διασώσει το κλαβιέ ενός κατεστραμμένου πιάνου πριν πεταχτεί.
Γενικά μιλώντας το υλικό αυτό πλέον χρησιμοποιείται περισσότερο για επισκευές. Σε ένα μαντολίνο που έχω επέλεξα στην επισκευή να αντικαταστήσω κάποια μικρά κομμάτια ελεφαντόδοντου με κόκκαλο (φυσικά θα κρατήσω τα γνήσια) γιατί έτσι και αλλιώς τα μισά είχαν φύγει και θα μου κόστιζε αρκετά να τα αντικαταστήσω και επίσης με το κόκαλο μπορεί , αν χρειαστεί, να πάει και Αμερική το όργανο.

Αν δεν κάνω λάθος έχω δει σε βιντεο ροζέτα σε όργανα του Ραπακούσιου, η οποία ήταν από ελεφαντόδοντο (κι από κάτω έγινε αντίστοιχη κουβέντα… δλδ ότι ήταν παλιό, ήδη χρησιμοποιημένο αλλού κτλ…)

Εαν θυμαμε σωστα,

στο μπουζουκι που μου ειχε φτιαξει ο οργανοποιος Τσολης, το σωμα του καραγκιοζη( χερια-ποδια-προσωπο) ηταν ελεφαντοδοντο
Ειναι πολλα χρονια πριν, αλλα μου εχει μεινει η εντυπωση πως ο μαστορας χρησιμοποιησε φιλνισι, οπως μου ειχε πει

εδω φωτογραφιες

Βλέποντας την φωτογραφία από το όργαο του Σπύρου, έρχεται να επιβεβαιωθεί ο Nikolas Fereos διότι το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένο το σώμα του καραγκιόζη δεν είναι ελεφαντόδοντο αλλά όστρακο (συνδυασμός mother of pearl και abalon).

Το θεμά το άνοιξα, γιατί ένας φίλος μου έχει ένα μπουζούκι και λέει οτι στο καπάκι η φιγούρα είναι απο ‘‘φιλντισι’’. Το πήρε(ύστερα απο πολλά παζάρια) απο έναν παππού οργανοπαίχτη που το κατασκέυασε ο ίδιος για τον εαυτό του.Ο ίδιος του είπε οτι η φιγουρα(3/4), είναι απο ‘‘φιλντισι’’.Το οργανο το είδα σε φωτογραφία,που δεν ηταν και η καλύτερη,και η φιγούρα μου φανήκε σαν ακρυλικό. Επείδη η φωτογραφία δεν βοήθησε,περιμενω να το δω κι απο κοντά. Δεν ξέρω όμως, αν θα μπορεσω να αναγνώρισω το υλικό,γιατι δεν έχω ξαναδεί φιλντισι.

Σου θυμίζω αυτό που διευκρίνησε ο Νικόλας Φερραίος: Φίλντισι λέγεται κανονικά το ελεφαντόδοντο, ενώ το ιριδίζον όστρακο λέγεται και φίλντισι λόγω παρεξήγησης. Το πραγματικό φίλντισι (ελεφαντόδοντο) δεν γυαλίζει, δεν ιριδίζει ούτε “μπλεδίζει".

Μιας και μιλάμε για πρώτες ύλες υπό προστασία , γνωρίζεται τι ισχύει για χρήση κελυφους χελώνας ; Οχι ταρταρουγα για πίκγκαρντ που ξέρω πως απαγορεύεται , αλλα για ολόκληρο το κέλυφος για δημιουργία ηχειου μπαγλαμα/ τζουρα . Ισχύουν ίδιες απαγορεύσεις;

Ε, όταν απαγορεύεται η ταρταρούγα, λογικά θα απαγορεύεται και το καύκαλο από το οποίο προέρχεται. Αλλά συνήθως, όλα τα “λογικά” συμπεράσματα χρειάζονται επιβεβαίωση…

ταρταρούγα είναι η θαλασσια χελώνα. Κελυφος φανταζομαι εννοείς απο “στεργιανη” ;

Ελπιζω να εννοείς απο χελωνα που εχει φυγει απο τη ζωη…

Προσωπικη γνωμη χωρίς να εχω ιδεα…
Φανταζομαι κ Νικο ότι είναι διαφορετικα τελειως πραγματα , οποτε ισως να μην υπαρχει απαγορευση γιατί δεν το εχει σκεφτει κανεις να το απαγορευσει. Δεν νομιζω να είναι απειλουμενο είδος, γι΄αυτο το λεω…

Από ότι ξέρω τη χελώνα απαγορεύεται να την έχεις οικόσιτη, στον κήπο, στην αυλή, στη βεράντα, σαν κατοικίδιο δηλαδή.
Πόσο μάλλον να τη χρησιμοποιείς σαν υλικό.

Βρηκα το παρακατω σε μια αναζητηση στο google…

Στην Ελλάδα υπάρχουν 3 είδη στεριανών χελωνών: η Μεσογειακή (Testudo hermanni), η Ελληνική (Testudo graeca) και η Κρασπεδωτή (Testudo marginata). Η Κοινοτική Οδηγία 92/43/ΕΕ και η ελληνική νομοθεσία προστατεύουν αυστηρά και τα 3 είδη στεριανών χελωνών και απαγορεύουν την αιχμαλωσία και το εμπόριό τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να παίρνουμε χελώνες στα σπίτια μας, αφού η κατοχή τους δεν επιτρέπεται και η διαβίωσή τους ως “κατοικίδια” προξενεί στην υγεία τους πολλά προβλήματα.

Οποτε προφανως απαγορευεται οπως είπα ο Τακης και ο κ. Νικος

Μια και αρχίσαμε να το συζητάμε, πάντως, στο μουσείο λαϊκών οργάνων (Μεντρεσές, Μοναστηράκι) υπήρχαν τρεις χελώνες, η μία περίπου αποδεδειγμένα αιονόβια, όχι σε αιχμαλωσία. Οι ίδιες επέλεξαν το χώρο. Άκουσα ότι μία από αυτές πήγε πρόσφατα στην Αίγινα (στο κέντρο προστασίας άγριων ζώων) γιατί οι άλλες δύο δεν την ήθελαν. Μάλλον θα προωθηθεί σε άγριο περιβάλλον.

Ενταξει, ποσοι πια θα θελησουν να φτιαξουν μπαγλαμα απο καυκαλο χελωνας τη σημερον ημερα? Η δυνατοτητα υπαρχει οπως περιγραφει κ ο φιλος εδω Μπαγλαμάς με σκάφη από καύκαλο χελώνας απο καυκαλο χελωνας που εχει ηδη πεθανει. Υποθετω οτι αυτο θα εκαναν και παλαιοτερα, καθως για να φτιαξει κανεις οργανο χωρις ξυλινο καπακι, αλλα εξολοκληρου καυκαλο, πρεπει το κατω μερος να μην εχει αφαιρεθει.
Επισης για τους… κολλημενους, υπαρχουν χωρες οπου οι χελωνες καταναλωνονται ως τροφιμο, οποτε θα ειναι ευκολο να αγορασει καποιος καυκαλο στο ιντερνετ.

Παντως, μεταξυ μας, πιστευω οτι αν οντως τα οργανα που ειχαν ηχειο απο καυκαλο υπερτερουσαν σε ηχο, δε θα ειχε μεινει κανενα χελωνακι ζωντανο… οποτε μαλλον το ξυλο ειναι καλυτερο υλικο.

Όχι μόνο ακριβώς αυτό έκαναν, αυτός ήταν ο κανόνας για κοίλη λύρα, στην αρχαία εποχή. Ήταν πάρα πολύ διαδεδομένη η χρήση καύκαλου χελώνας (χέλυς) στις μικρές, οικογενειακής χρήσης λύρες. Μπορείς όμως, αν είσαι κι εσύ οικολόγος, να κοιμάσαι ήσυχος: οι λύρες με ηχείο από καύκαλο χελώνας δεν είχαν τόσο δυνατό και γεμάτο ήχο όσο αυτές με ξύλινο ηχείο (κιθάρα, βάρβιτος, φόρμιγξ).

Έψαξα αυτό το παλιό θέμα εξ αφορμής μιας πρόσφατης αγγελίας, όπου αναφέρεται φίλντισι εννοώντας σεντέφι. Δεδομένου ότι στην κοινή (όχι επαγγελματικά εξειδικευμένη) γλώσσα είναι απόλυτα σαφές ότι φίλντισι είναι το ελεφαντόδοντο και μόνο, ήθελα να δω μήπως στην οργανοποιία ισχύει κάτι άλλο. Βλέπω όμως ότι όχι.

Άρα, πάμε ξανά μια υπενθύμιση:

«Φίλντισι» = ελεφαντόδοντο. Αγγλ. ivory. Άσπρο ή ελαφρότατα υποκίτρινο, δε γυαλίζει, δεν ιριδίζει.
Το άλλο που γυαλίζει, ιριδίζει, μπλεδίζει είναι όστρακο, αλλιώς σεντέφι.

(Αν διαβάζει ο Κ. Μπελέσης, και θέλει, ας μου στείλει ένα πμ να διορθώσουμε την αγγελία. Δεν είναι υποχρεωτικό βέβαια, αφού οι φωτογραφίες είναι σαφείς.)

Σε μια επίσκεψη που είχα κάνει, τον Τάσο Θεοδωράκη (οργανοποιός)τον ρώτησα για αυτό θέμα και μου είπε ότι χρησιμοποιούσαν παλιά ελεφαντόδοντο σαν φιγούρα, σε ακριβά ούτια. Μάλιστα, είχε μια τέτοια φιγούρα και μου την έδειξε. Μου είπε ακόμα, ότι τις φιγούρες αυτές τις χρησιμοποιούσαν σε συνδυασμό με κέλυφος χελώνας, για να κάνουν αντίθεση.