Ναι δίκιο έχετε κύριε Νίκο, πολύ λίγα πράγματα δεν γίνονται στο τρίχορδο…2 νότες και τετράφωνες συγχορδίες, πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο όταν παίζουμε ντιμινουίτες και μεθ’εβδόμης.
Όχι, δεν εννοούσα κάτι τέτοιο, Αλέξανδρε. Αυτό που ήθελα να πώ είναι ότι, ενώ σίγουρα το τετράχορδο έχει και δυνατότητες που δεν τις έχει το τρίχορδο (και δεν είναι μόνο οι συγχορδίες), το τρίχορδο έχει και αυτό δυνατότητες που δεν τις έχει το τετράχορδο. Δεν θα μπούμε βέβαια στην ανώφελη διαδικασία να καταμετρήσουμε τις μέν και τις δέ, για να δούμε ποιό σύνολο είναι το πολυπληθέστερο και να χειροκροτήσουμε αντίστοιχα, αλλά χοντρικά ισχύει ότι το κάθε όργανο έχει τη δική του προσωπικότητα.
1 «Μου αρέσει»
Ακριβώς αυτό κύριε Πολίτη μου και συμφωνώ απόλυτα μαζί σας. Κατέχω και τα δύο είδη μπουζουκιών (το τρίχορδο μου το χάρισε ένας ξάδελφος) και σας λέω ότι πραγματικά τα αγαπώ και τα δύο. Το καθένα έχει τη χάρη του, το καθένα έχει τον τρόπρο παιξίματος (αυτό πιστεύω είναι η βασική διαφορά τους), το καθένα έχει την ομορφιά του. Είναι σαν δύο αδέρφια. Αδέρφια μεν, δύο δε (ή και αντίστροφα).
Προσωπικα πιστευω το εξης.
Αλλο να ξεκινησεις με τριχορδο οπως ξεκινησαν ολοι οι παλιοι και αφου επαιζαν για χρονια πηραν ενα τετράχορδο και αλλο να ξεκινησεις με τετραχορδο.
Αν ξεκινησεις με τριχορδο θες δεν θες οτι και να πιασεις μετα θα εχεις αυτο το στυλ και θα εχεις σωστο παιξιμο ακομα και με πεντάχορδο.
Αν ομως ξεκινησεις με τετράχορδο τοτε το παιξιμο σου θα ειναι παντα κιθαριστικο .Το μπουζουκι ( BUZUQ ) ειναι αραβικο οργανο μια αναζητηση στο youtube θα πεισει τον καθενα για του λογου το αληθες.παντα ειχε 3 χορδες το λεει αλλωστε και ο Ζοζεφ . Γραψτε buzuq taqsim px. Buzuq TAKSIM aefoud - YouTube
υπαρχει και αυτο Arabic Mandolin فوق النخل - YouTube που ερχεται πιο κοντα στο τετράχορδο
Δεν είναι μόνο αραβικό όργανο το μπουζούκι, παρόμοιες ονομασίες αλλά και παρόμοιας οργανολογικής προσέγγισης όργανα υπάρχουν σε όλες ανεξαιρέτως τις χώρες και περιοχές της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κανείς να ανατρέξει, μεταξύ πολλών άλλων πηγών, και εδώ.
Οι δύο σύνδεσμοι για το YouTube που παραθέτεις, σε ποιο σημείο δίνουν τεκμηρίωση για την καταγωγή του οργάνου;
1 «Μου αρέσει»
Οι συνδεσνοι δεν ειναι για την τεκμιρίωση αλλα για να ακουστει ο ηχος και το στυλ παιξιματος του αραβικου μπουζουκιου.Την τεκμιρίωση την δινει ο ιδιος ο ζοζέφ ( και μαλλον ηξερε πολλα περισότερα απο εμας )
και ηθελα ακοαμ να προσθέσω οτι και τα σχεδια στην ταστερια αλλα και στο καπαλι μερικες φορες ειναι Ισλαμικα συμβολο.Αυτο που εμεις μαθαμε σαν “φιδακι”
Μάλλον, εξίσου πολύ πιθανόν να ήξερε και πολλά λιγότερα απο εμάς, αφου εμείς έχουμε πολυ περισσότερη πρόσβαση στην Ιστορία απο οτι εκεινος.
Γιατι ειναι απο το σαζι και να μην ειναι απο τον ταμπουρα, γιατι να μην ειναι απο το μαντολινο, κ.λ.π.
Δηλώσεις και προσωπικές απόψεις δεν ειναι στοιχεια που δεν σηκωνουν αμφισβήτηση.
Και μην ξεχναμε οτι ο Ζοζεφ μπορει να έγραψε ιστορία με την τεχνη του, αλλα χρονικά δεν ηταν καν κοντά στους πρωτους κατασκευαστες.
3 «Μου αρέσει»
Αυτό, θα μου επιτρέψεις να το αμφισβητήσω: Στο βίντεο που παραθέτεις, ο Ζοζέφ ξεκινάει με τη δήλωση «Το μπουζούκι… Δεν υπήρχε μπουζούκι στην Ελλάδα» και συνεχίζει. Να παραθέσω εδώ πληροφορία από εργασία που έχω δημοσιεύσει
Πολλά δημοτικά τραγούδια αναφέρονται σε αυτά, ως μέσον για συνοδεία του τραγουδιού ή για γλέντι.
«…Λάλα καημένε ταμπουρά, πες το και συ, μπουζούκι…» ή:
«η μια βαρεί τον ταμπουρά κι η άλλη το μπουζούκι»
απ’ όπου καταδεικνύεται το αντίθετο. Μία αναζήτηση στην γενικότερη ελληνική γραμματεία για εμφάνιση της λέξης μπουζούκι αλλά και σχετικών φωτογραφιών, μόνο και μόνο στον 19ον αιώνα και αρχές 20ού, προ Μάρκου, θα σε πείσει.
1 «Μου αρέσει»
Σωστα αυτα αλλα υπαρχουν φωτογραφιες με μπουζκια τον 18 αιώνα για παρεδειγμα
απο την αλλη βεβαια ο λογος γινετε επειδη ουτε οι αραβες το εχουν συγκαταλέξει στην μουσικη τους οποτε στην ουσια δεν θα μαθουμε ποτε απο που προηρθε ικασιες κανουμε.Ειναι οπως το “ρεμπετης” κανεις δεν ξερει τι σημαινει 
1 «Μου αρέσει»
Ας μην μπλέκουμε με τους Άραβες. Ξανατονίζω, παραφράζοντας, αυτό που έγραψε ο Νίκος Π. #25:
Το ελληνικό μπουζούκι και το αραβικό μπουζούκ είναι δύο ξαδέρφια, μέσα σ’ ένα τεράστιο σόι με πάμπολλα αδερφοξάδερφα. Μέσα στο ίδιο σόι συχνά ξανασυναντάς το ίδιο όνομα, αλλά όχι κατ’ ανάγκην στους πιο κοντινούς συγγενείς. Επίσης, η ομοιότητα ανάμεσα σε δύο ξαδέρφια δεν είναι πάντοτε ανάλογη του πόσο κοντινά ξαδέρφια είναι.
Δεν κατάγεται πάντως το ένα από το άλλο. Απλώς και τα δύο κατάγονται από το ίδιο σόι, δηλαδή έχουν κοινό κάποιον μακρινό πρόπαππο.
Και ύστερα, μέσα στο σόι υπάρχουν και οι αγχιστείες, τα συμπεθεριά. Στην καταγωγή του ελληνικού μπουζουκιού εμπλέκεται και συνοικέσιο ανάμεσα σε προδρομικές μορφές ταμπουροειδών της ευρύτερης περιοχής μας και στο μαντολίνο. Σε πρώτη φάση τα γονίδια του ταμπουρόσογου υπερίσχυσαν, καθ’ οδόν όμως το μπουζούκι χάραξε δική του πορεία απομακρυνόμενο από το ταμπουρόσογο.
1 «Μου αρέσει»
Προσωπικά πάντως, επειδή έχω διδαχθεί τα της δεοντολογίας της έρευνας, ποτέ δεν κάνω εικασίες. Ερευνώ όπου και όπως μπορώ, ακολουθώντας βέβαια τη δεοντολογία και, αν μπορέσω να καταλήξω σε συμπέρασμα, το ανακοινώνω. Οπότε, ειδικά στην έρευνά μου για τα μακρυμάνικα λαουτοειδή της ανατολικής Μεσογείου, σημειώνω ότι ο ταμπουράς, από τον οποίον προήλθε το μπουζούκι του πειραιώτικου ρεμπέτικου, κατάγεται απ’ τη Μεσοποταμία και, φυσικά, το τεκμηριώνω.
3 «Μου αρέσει»
Ας υπάρχει κι εδώ το κλασικό κείμενο του Ανωγειανάκη στην ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ του 1961, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται και στη γενεαλογία του μπουζουκιού:
2 «Μου αρέσει»
λεπτομέρεια (απο το άρθρο).
απεικόνιση των " συνθετικών ", της Ελληνικής Λαϊκής Μουσικής.
2 «Μου αρέσει»
Σημαντικό κείμενο για την εποχή του, κατά την οποία προείχε να ακουστεί επιτέλους και μια φωνή με κύρος που να συνηγορήσει υπέρ του πανταχόθεν βαλλόμενου ρεμπέτικου.
Σήμερα όμως, στο σύνολό του (δηλ. πέρα από κάποιες επιμέρους λεπτομέρειες) δε στέκει.
Τα σημεία που αναφέρονται στη γενεαλογία του μπουζουκιού μπορεί κανείς, ως επί το πλείστον, να τα δεχτεί και σήμερα. Και πάλι όμως υπάρχουν σημεία όπου πλέον έχει χυθεί πολύ περισσότερο φως απ’ ό,τι το 1961.
Και δεν μπορώ να μην παρατηρήσω:
Τις ρίζες του τις βρίσκουμε στους αρχαίους προελληνικούς πολιτισμούς (Αίγυπτο, Ασσυρία, Κίνα, Ινδία).
Κίνα; Πώς Κίνα; Έστω κι αν μαρτυρούνται μπουζουκοειδή όργανα στην αρχαία Κίνα, το να έχει το δικό μας μπουζούκι ρίζες κι εκεί (να αποκλειστεί δηλαδή η σύμπτωση) δεν το πετάς έτσι ατεκμηρίωτα.
Άσε που νομίζω ότι σχεδόν πανομοιότυπα μπορεί να βρεθεί η ίδια φράση και σε κείμενα της ίδιας εποχής για το Θέατρο Σκιών. Ήταν ένα από τα κλισέ της εποχής. Ένα σωρό άλλα σημεία του κειμένου αποτελούν προσωπικά κλισέ του Ανωγειανάκη.
Θα είχε ενδιαφέρον η σχετική τεκμηρίωση αυτής της απόφανσης
Το διάβασα πριν 5 ώρες. Να πω στα πρόχειρα ό,τι θυμάμαι, ή πρέπει αναλυτικά;
(Ας υποθέσουμε ότι η απάντηση ήταν: το πρώτο)
Ο Ανωγειανάκης απαντά σ’ όσους μέμφονται το ρεμπέτικο για χαμηλή ποιότητα στους στίχους ότι πρόκειται κυρίως για μουσικά έργα, όπου ο στίχος δεν πειράζει κι αν είναι υποδεέστερος. Και θυμίζει ανάλογα παραδείγματα σπουδαίας μουσικής με φτωχό στίχο, από τον Σούμπερτ και, στην Ελλάδα, από τον Ριάδη. Είναι συγκρίσιμοι τώρα οι όροι δημιουργίας των έργων αυτών των συνθετών με τους όρους δημιουργίας ενός ρεμπέτικου;
Παρακάτω δίνει ορισμό-περιγραφή του λαϊκού συνθέτη. Μεταξύ άλλων χαρακτηριστικών του, αναφέρει και το είναι ασπούδαχτος. Πέραν του ότι αυτό τον διαφοροποιεί ριζικά από τον Σούμπερτ και τον Ριάδη, δεν ισχύει και για όλους. Τουνταίοι και άλλοι Σμυρνιοί δεν ήταν «πρακτικοί μουσικοί».
Στη γενεαλογία του ρεμπέτικου ο Ανωγειανάκης συγκαταλέγει το βυζαντινό μέλος. Νομίζω ότι για πάνω από έναν αιώνα κάθε λόγιος που ήθελε να γράψει το παραμικρό θετικό για οτιδήποτε νεοελληνικό θεωρούσε χρέος του να βρει κάποιον τρόπο να το συνδέσει με Βυζάντιο και/ή αρχαιότητα. Όμως τι υπάρχει μέσα στο ρεμπέτικο τραγούδι που (α) να μπορεί να ερμηνευθεί ως στοιχείο προερχόμενο από το βυζαντινό μέλος και (β) να είναι αδύνατον να ερμηνευθεί αλλιώς, π.χ. ως κοινό χαρακτηριστικό όλης της ευρύτερης ανατολικής παράδοσης, στην οποία εντάσσεται και το βυζαντινό μέλος;
Ακολουθεί η ενότητα για τα όργανα. Ο Ανωγειανάκης θέλει να αντικρούσει δύο κατηγορίες που έχουν δεχτεί οι μπουζουκομπαγλαμάδες, ότι είναι ατελή όργανα κι ότι δεν είναι ελληνικά. Στο πρώτο απαντάει, ορθώς, ότι δεν πρέπει να γίνονται λάθος συγκρίσεις κι ότι τα όργανα είναι επαρκέστατα γι’ αυτό που καλούνται να κάνουν. Βάζει όμως σφήνα και το αγαπημένο του ρεφρέν για τη «φυσική και όχι συγκερασμένη» κλίμακα και για τον μονόφωνο χαρακτήρα του δημοτικού τραγουδιού. Για την κλίμακα έχω εκφράσει πολλές φορές κι εδώ την ένστασή μου (συνοπτικά: ότι μπορούν να υπάρξουν άπειρες κλίμακες που δεν είναι ούτε «η φυσική κλίμακα» ούτε συγκερασμένες αλλά, απλώς, ασυγκέραστες διαφορετικές από τη φυσική - και άλλωστε ποιο είναι το φυσικό χιτζάζ ή το φυσικό σαμπάχ;), για δε τη μονοφωνία βλ. Η διφωνία στην ελληνική δημοτική μουσική (του γράφοντος, νομίζω ότι κι αυτό το έχω ξαναπαραπέμψει).
Η δεύτερη κατηγορία εις βάρος των μπουζουκομπαγλαμάδων, η δήθεν μη ελληνική τους καταγωγή, είναι που κατεξοχήν θα έμενε εκτός οποιασδήποτε σημερινής συζήτησης. Η αποσύνδεση της εθνικής καταγωγής από οποιαδήποτε έννοια αξιολόγησης αποτελεί στοιχειώδη παραδοχή όχι μόνο της (εθνο-)/μουσικολογίας αλλά, νομίζω, κάθε επιστήμης. Λίγο μπακαλιστί: ο καθένας μπορεί να πει αν θέλει ότι είναι π.χ. τούρκικα όργανα, όχι όμως να τα κατηγορήσει ότι είναι τούρκικα. Θα είναι μια απλή διαπίστωση, που μένει να ελεγχθεί η ακρίβειά της.
Παρά ταύτα, από τη στιγμή που ο Ανωγειανάκης επιλέγει -δικαιολογημένα για τα τότε δεδομένα- να εμπλακεί στη συζήτηση περί καταγωγής, τα λέει κατά βάση μια χαρά. (Εξέφρασα μια ελάσσονα επιφύλαξη, αυτό για την Κίνα…)
Αυτά χονδρικά. Έκλεψα λίγο, γιατί τελικά δεν τα έγραψα όλα από μνήμης, ούτε όμως και τόσο μεθοδικά όπως αν έγραφα ένα επιστημονικό άρθρο, που θα μου έπαιρνε βέβαια εβδομάδες ή και παραπάνω. Κουβέντα κάνουμε!
Μάλιστα.
Μετά, πάντως, και τις παρατηρήσεις σου (που κάποιες θα σχολιάσω παρακάτω), εξακολουθώ να μένω με την εντύπωση ότι ήταν υπερβολικός ο λόγος ότι το κείμενο αυτό του Α. «Σήμερα όμως, στο σύνολό του (δηλ. πέρα από κάποιες επιμέρους λεπτομέρειες) δε στέκει».
Μπορεί οι όροι δημιουργίας εκατέρωθεν να μην είναι συγκρίσιμοι υπό όρους ομολογίας, ωστόσο αναλογικά αν σκεφτεί κανείς την προβληματική που εκθέτει ο Α. (συγκρίνοντας ένα ρεμπέτικο τραγούδι με ένα έντεχνο τραγούδι-Lied), νομίζω ότι η σχετική επιχειρηματολογία στέκει μια χαρά και σήμερα και ότι η «κινητήρια δύναμη» είναι η μουσική που ντύνει τους στίχους…
Αυτή ήταν (και ενδεχομένως ακόμα είναι) η τρέχουσα αντίληψη για τον λαϊκό συνθέτη, ωστόσο προσθέτει ο Α. ότι «λαϊκά τραγούδια –κατ’ επέκταση του όρου- λέμε επίσης και τα γραμμένα πάνω σ’ ένα καθιερωμένο λαϊκό ύφος από μουσικά μορφωμένους συνθέτες κλπ κλπ».
Ναι, από πολλούς εμπλέκεται το βυζαντινό μέλος στη γενεαλογία του ρεμπέτικου και θα είχε ενδιαφέρον κάποια μονογραφία επικεντρωμένη στο ζήτημα. Ήδη το 1949 ο πολύς Μ. Δούνιας (σχολιάζοντας τη διάλεξη Χατζιδάκι) «παραδέχεται» πως «είναι αλήθεια ότι οι βυζαντινοί τρόποι διακρίνονται εδώ κι εκεί» (στο ρεμπέτικο).
Η «σφήνα» ωστόσο αυτή (ανεξαρτήτως των αντιρρήσεών σου) ασκεί κάποια επιρροή στο επιχείρημα του Α., ότι είτε φυσική είτε όχι, είτε μόνοφωνο είτε δίφωνο, δεν είναι «θεμιτή» η σύγκριση με το δυτικό πολυφωνικό μέλος;
1 «Μου αρέσει»
Κατά τη γνώμη μου το ρεζουμέ είναι ότι ο Ανωγειανάκης απευθυνόταν σ’ ένα συγκεκριμένο κοινό -μουσικά μορφωμένους αστούς του 1960- και, προκειμένου να τους πείσει, έλεγε αυτά που θα μπορούσαν να πείσουν αυτούς ακριβώς τους ανθρώπους. Π.χ., ναι μεν άλλο ο Σούμπερτ και άλλο ένας λαϊκός συνθέτης, όμως τον Σούμπερτ τον ξέρουμε, τον εκτιμάμε, τον αγαπάμε, και αν μας επισημάνουν ένα κοινό σημείο του με τον λαϊκό θα μπορέσουμε ίσως να δούμε και τον λαϊκό μ’ ένα άλλο μάτι, ευνοϊκότερο.
Όπως ο Σούμπερτ, έτσι και το δημοτικό τραγούδι ή το βυζαντινό μέλος είναι (για τον συγκεκριμένο κόσμο) αδιαπραγμάτευτες αξίες, επενδεδυμένες μ’ ένα φορτίο μονοσήμαντα θετικό. Επιστρατεύονται λοιπόν κι αυτά.
Η φυσική κλίμακα, και μόνο λόγω του ονόματός της, ακούγεται κι αυτή σαν κάτι θετικό.
Και ούτω καθεξής.
Δεν ξέρω, ίσως κι οι δικές μου ενστάσεις να μην έχουν άλλη βάση πέρα από το ότι με τη σειρά μου κι εγώ είμαι ένας τύπος τάδε και τάδε του 2022, που εκ προοιμίου ξέρουμε τι θα κοίταγα γιατί έτσι κάνουν όλοι της ίδιας κατηγορίας μ’ εμένα…
Δε νομίζω ότι αναφέρεται σε τέτοιες περιπτώσεις μορφωμένων λαϊκών συνθετών. Έτσι όπως τα λέει, σε κανέναν Γιαννίδη μάλλον πάει ο νους μου.
Όχι. Απλώς είναι κι αυτή εκεί!
και γιατι οχι και στον Περιστέρη, Τούντα, Δερβενιώτη και αλλους “μορφωμένους” λαϊκούς?