Να πω κι εγώ δυό κουβέντες, μιά και αναφέρθηκε τ’ όνομά μου:
ΜΟΥΡΜΟΥΡΙΚΑ
Δεν είναι όλα τα “μάγκικα” ή “μόρτικα” ή “κουτσαβάκικα” μουρμούρικα.
Πληροφορίες έχουμε από τα πρώτα χρόνια της δισκογραφίας (κυρίως τ’ αμερικάνικα), όπου τα μουρμούρικα είναι αυστηρώς συγκερασμένα (δηλαδή παίζονται με συγκερασμένα όργανα, και οι φωνές δεν κάνουν τσαλκάντζες). Δεν είναι τυχαίο δε που δεν χρησιμοποιείται βιολί.
ΣΜΥΡΝΕΪΚΟ ΜΙΝΟΡΕ
Ο Γιοβανίκας (Γιάγκος Αλεξίου, γεννημένος στη Βλαχία της σημερινής Ρουμανίας, αλλά Έλληνας), προφανώς εμπνευσμένος από τα συγκερασμένα όργανα των τσιγγάνων, αλλά βιολιστής ο ίδιος (άρα οργανοπαίκτης ασυγκέραστου οργάνου) χρησιμοποίησε το νιαβέντι που προσφέρεται, γιά να δημιουργήσει τη φόρμα του Μινόρε. Δηλαδή, κράτησε στη βάση μιά συγκερασμένη ενορχήστρωση, αλλά έδωσε στους… ασυγκέραστους (βιολί, φωνή) τη δυνατότητα να περνάνε σε μικρότερους του ημιτονίου φθόγκους (μανέδες, τσαλκάντζες, και άλλα glissandi που θάλεγαν στη Δυτική μουσική.
ΣΧΕΣΗ ΜΙΝΟΡΕ - ΜΟΥΡΜΟΥΡΙΚΟΥ
Καμμία. Μόνο το 1930 πλέον, ο Χαλκιάς μας δίνει ένα “Μουρμούρικο ζεϊμπέκικο” που είναι μινόρε, πλήρως συγκερασμένο, και με εκπληκτική διφωνία.
ΣΧΕΣΗ ΜΙΝΟΡΕ ΣΜΥΡΝΕΪΚΟΥ ΜΕ ΤΟ ΔΥΤΙΚΟ ΜΙΝΟΡΕ
Τονικά, απόλυτη ταύτιση, μ’ εξαίρεση τους σολίστες που περιπλανιούνται πιό ελεύθερα. Στην ουσία όμως, το Σμυρνέϊκο Μιονόρε είναι μιά ΜΟΥΣΙΚΗ ΦΟΡΜΑ, όπως είναι το 12μετρο μπλουζ, κι αυτό το διαφοροποιεί από τη Δύση. Βάλε δίπλα-δίπλα λ.χ. το ADAGGIO του ALBINONI με το ΜΙΝΟΡΕ ΤΟΥ ΤΕΚΕ και θα καταλάβεις αμέσως.
ΣΥΓΚΕΡΑΣΜΕΝΑ-ΑΣΥΓΚΕΡΑΣΤΑ
Το βιολί είναι ένα όργανο χωρίς τάστα, που όμως η Δυτική μουσική το αξιοποιεί ως συγκερασμένο (εκτός από τα glissandi όπως είπαμε). Και όπως μαθαίνομε από τον Hans Christian Andersen, το 1836 στην Αθήνα, ο πλανώδιος βιολιστής έπαιζε εξ ίσου καλά ένα ανατολίτικο μοιρολόϊ, αλλά και άριες από την οπερέτα FRA DIAVOLO του Auber.
ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Μετά τον πόλεμο, το Σμυρνέϊκο Μινόρε αφομοιώνει πλήρως την Αθηναϊκή καντάδα, κι εξαφανίζει τόσο τους αμανέδες, όσο και το βιολί. Παύει δηλαδή να είναι Σμυρνέϊκο, και μένει σκέτα Μινόρε. Αλλά επειδή ο διάολος έχει πολλά ποδάρια, τόσο το βιολί όσο και οι τσαλκάντζες, επανεμφανίζονται με τα περιβόητα Τουργογύφτικα και τα Μελοδραματικά, που κάναν τη δόξα του Καζαντζίδη και του Αγγελόπουλου. Κι εκεί, τι περίεργο, επανεμφανίζεται το παλιό Σμυρνέϊκο Μινόρε, σ’ ένα τραγούδι που υπογράφουν ο Σπύρος Περιστέρης κι ο Βαγγέλης Πςερπινιάδης: “Θέλεις να πεθάνω”…