Οι μόνες περιοχές που θα μπορούσαν σήμερα να μοιάζουν με τον Πειραιά των αρχών του 20ού αιώνα είναι στον κεντρικό Πειραιά: περιοχή λιμανιού, Καστέλλα, Πασαλιμάνι, Τουρκολίμανο. Όλες οι άλλες περιοχές ήταν ακόμα είτε έλη, είτε θυμάρια. Δυστυχώς όμως, η λαίλαπα της ανοικοδόμησης των αρχών του ΄60 και δώθε, άφησε ελάχιστα δείγματα των ωραιότατων δίπατων και τρίπατων νεοκλασικών του παλιού Πειραιά.
(και ας μην αναφέρουμε το κακούργημα του Σκυλίτση, που εν μιά νυκτί γκρέμισε το παλιό Δημαρχείο… )
οι προσφυγικοί συνοικισμοί όλων των εποχών θα είναι πάντα αντίστοιχοι, παράγκες με ό,τι υλικά είναι εύκαιρα και παραπεταμένα (όπως και οι πρόσφυγες από τους ντόπιους).
Πληροφορίες για την πλ. Καραϊσκάκη της εποχής εκείνης θα έχει και ο κ. Βλάχος, ο συνεργάτης των Γ. Μακρή/Σ. Γκούμα.
Ένα άλλο γνωστό μαγαζί του Μπάτη ήταν το “χοροδιδασκαλείο” του που ήταν στην Αίμου, στην Αγιά Σοφιά, στα Μανιάτικα. Νομίζω ότι ο Γενίτσαρης, πιτσιρικάς, εκεί είχε τις πρώτες εικόνες πριν κατεβεί στην πλ. Καραϊσκάκη. Το συγκεκριμένο το θυμόταν κι ένας γνωστός μου, μακαρίτης πια, που έμενε εκεί κοντά
Έχω παρακολουθήσει όλες τις παρουσιάσεις του φίλου Θανάση Βλάχου. Για την πλατεία Καραϊσκάκη δεν νομίζω να παρουσίασε κάτι άγνωστο. Για το χοροδιδασκαλείο, είναι βέβαια γνωστό αυτό που έλεγε η παρέα των Κουνάδη / Παπαϊωάννου στα τότε ραδιόφωνα (Κανάλι 1, Πειραιάς):
Έδειχνε ο Μπάτης τα βήματα του ταγκό, «ένα μπρος και δύο πίσω», και εξασκούνταν οι μαθητές καθώς το γραμμόφωνο έπαιζε. Ο ίδιος όμως, έβρισκε την ευκαιρία να κρυφτεί πίσω απ’ την κουρτίνα που χώριζε το χώρο εξάσκησης απ’ το «γραφείο», να τραβήξει μια ρουφηξιά και κάποια στιγμή, παραμερίζοντας την κουρτίνα, να επισημάνει: -Είπαμε: Μια μπρός και δύο πίσω! ενώ, το ντουμάνι διαφαινόταν και μύριζε κι από πάνω…
Ωραία αφήγηση. Δεν μπορώ να πω ότι κατάλαβα όλες τις λεπτομέρειες, αλλά αυτό το χαρακτηριστικό «καθόσουνα στο καφενείο κι έπινες καφέ από το απέναντι» μου θύμισε κάτι που το 'χω δει και σήμερα, σε χωριά: θαμώνες να κάθονται σε κλειστό καφενείο και να τους σερβίρει ο απέντντι, που έχει ανοίξει.
(Ξανα-) διάβασα όλο το σχετικό κομμάτι. Δεν είναι καθόλου σαφής ο Μουφλουζέλης, και απορώ πώς ο Μεσθεναίος δεν τον έβαλε να το ξεκαθαρίσει: Έναν μόνο χώρο είχε ο Μπάτης, ή δύο, δηλαδή και έναν απέναντι, όπου έψηναν τους καφέδες;
Καθόλου ξεκάθαρα, γιαυτό εγώ καταλαβαίνω δύο χώρους: Δηλαδή καθόσουνα στο καφενείο τούτο που λεγότανε καφενείο, και καφέ έπινες από απέναντι. Όπου όμως, απέναντι είχε πάει ο Μουφλουζέλης (ή και ο Μπάτης) και έψησε.
Εγώ κ.Νίκο νομίζω το λέει για να εξηγήσει το πόσο κοντά και μικρά ήτανε τα καταστήματα.Μπορεί κάποιες ώρες να λειτουργούσε σαν τεκές με κλειστά ρολά και οι απέξω να πέρνανε καφέ από απέναντι αλλά να αράζανε στου Μπάτη.Βέβαια έτσι πάνω κάτω το κατάλαβα εγώ.Υποθέσεις μόνο μπορούμε να κάνουμε.
Μήπως εννοεί μόνο αυτό και τέρμα; Ότι δηλαδή, πέρα από τις φάσεις του κλειστού τεκέ, το κάθε καφενείο σέρβιρε κανονικά στους δικούς του πελάτες αλλά ήταν τόσο κοντά που ήταν ΣΑΝ … ;
Νίκο, εγώ καταλαβαίνω πως και οι δύο χώροι ήταν του Μπάτη. Ο ένας λειτουργούσε ως κανονικό καφενείο που έψηνε αυτός και ο Μουφλουζέλης τους καφέδες, και ο άλλος χώρος απέναντι στην ουσία ήταν για τον αργιλέ. Μπορεί να κατέβαζε τα ρολά και την μέρα για να μην τους πάρουνε χαμπάρι να φουμάρουνε. Και από την τρύπα εξυπηρετούσαν και μερικούς απ έξω.
Αν δούμε αυτή τη φωτογραφία καταλαβαίνουμε πόσο στενοί ήταν οι διάδρομοι και πόση απόσταση είχαν τα μαγαζιά. Εδώ έχει μόνο στην μία πλευρά τραπέζι, αν είχε και στις δύο, θα ήταν δύσκολο να περάσουν δύο άνθρωποι μαζί.
ΥΓ Και φαίνεται ότι ο Μουφλουζέλης ήταν ακριβής σε αυτό που είπε, γιατί τα απέναντι μαγαζιά από του Μπάτη όπως φαίνεται στη φωτό έχουν κλειστά ρολά.
Συμπλήρωση: Όπως φαίνεται κιόλας, πήρα την φωτογραφία από το μπλογκ “Mpoyzoyki kai mpoyzoyksides”.
Μα η ιστορική αυτή φωτογραφία υπάρχει ψηφιοποιημένη και μάλιστα χωρίς υδατογράφημα και σε πολύ καλύτερη ποιότητα πριν την πασάρει έτσι το μπλογκ που αναφέρεις, φίλε Λουκά. Κάποιος καλός άνθρωπος, που μάλλον θέλησε να παραμείνει ανώνυμος, την είχε ψηφιοποιήσει (νομίζω απευθείας από την αυθεντική φωτογραφία που βρίσκεται στο Αρχείο του Ηλία Πετρόπουλου, αν δεν κάνω λάθος) και την είχε ανεβάσει στο διαδίκτυο και εδώ στο φόρουμ πριν κάποια χρόνια. Την ανεβάζω ξανά απείραχτη. Ειλικρινά απορώ με αυτή την τακτική του να παίρνεις κάτι που κόπιασε άλλος, να το παρουσιάζεις σε υποδεέστερη ποιότητα κι από πάνω να κοτσάρεις και υδατογράφημα σαν να σου ανήκει. Και το λέω αυτό όντας ακόλουθος του μπλογκ όπου έχω διαβάσει πολλά ωραία αφιερώματα. Αλλά κάτι τέτοια είναι μεγάλο φάουλ και καλό είναι να μην γίνονται γιατί δεν αρέσουν.
Βασικά, αυτό είναι έτσι ακριβώς όπως το λες, Κώστα.
Αλλά επειδή έριξα κι εγώ μια γρήγορη ματιά στο μπλογκ, να κάνω λίγο τον δικηγόρο του διαβόλου:
Έχουν συγκεντρώσει μερικές γνωστές και μερικές άγνωστες φωτογραφίες του Μπάτη. (Το πόσο άγνωστες δεν ξέρω να το κρίνω.) Αυτό είναι από μόνο του μια δημιουργική δυλειά. Όχι βέβαια τόσο δημιουργική όσο το να ανακαλύψεις ο ίδιος μια φωτογραφία ή να είσαι ο πρώτος που την ψηφιοποίησε, αλλά, ας πούμε εξίσου δημιουργική με το να συγκροτήσεις μια ανθολογία τραγουδιών ή κειμένων, περισσότερο και λιγότερο γνωστών.
Τέλος πάντων, επί της ουσίας:
Ο Μπάτης πρέπει να είχε κατά καιρούς διάφορα μαγαζάκια. Έχουμε καμιά διαβεβαίωση ότι αυτό της πολυπρόσωπης φωτογραφίας είναι το ίδιο που αναφέρει το Γενίτσαρης;
Συμφωνώ απόλυτα φίλε Κώστα με την θέση σου, απλά εγώ εκεί την βρήκα και την ανέβασα. Όντως την έχω δει και πιο παλιά και σε καλύτερη ανάλυση αλλά το λάθος μου ήταν που δεν έψαξα περισσότερο.
Περικλή δεν ξέρω αν το μαγαζάκι που αναφέρει ο Μουφλουζέλης είναι αυτό ή αυτά της φωτογραφίας. Αυτό μάλλον πρέπει να διασταυρωθεί με κάποια χρονολόγηση της φωτογραφίας πιθανά και περισσότερα στοιχεία που πιθανά να βρεθούν στο μέλλον.
Αυτό όμως που θέλω να πω είναι το εξής.
Ο Μουφλουζέλης περιγράφει μια πολύ συγκεκριμένη τακτική που ακολουθούσαν προκειμένου να καπνίζουν αργιλέ και να μην δίνουν στόχο. Και απ΄ότι φαίνεται δούλευε, γιατί όπως αναφέρει, με το σφύριγμα του τραβηχτού γινόταν αντιληπτό από τους μάγκες ότι γίνεται αργιλές. “Ξέρανε πως γίνεται η δουλειά αυτή”. Και όπως λένε και σε άλλες περιπτώσεις “τακτική που δουλεύει δεν την αλλάζεις”.
Στη φωτογραφία φαίνεται η διάταξη στην πλατεία Καραισκάκη, και επίσης φαίνονται κλειστά ρολά σε μαγαζιά απέναντι.
Κατά την γνώμη μου λοιπόν, ακόμα και να μην αναφέρεται σε αυτό το μαγαζί του Μπάτη ο Μουφλουζέλης, πιθανά να συνέβαινε το ίδιο και σε αυτή τη περίπτωση.
Δεν υπονόησα κάτι για σένα, Λουκά. Εσύ, όπως κι άλλοι πιθανώς, βρήκες μια φωτογραφία και την μοιράστηκες χωρίς να την επεξεργαστείς περαιτέρω και έκανες μάλιστα και αναφορά πηγής. Μια χαρά για μένα. Δεν φταις σε κάτι, ούτε χρειάζεται να απολογηθείς. Για την τακτική του μπλογκ διαμαρτυρήθηκα και μόνο.
