Στην πρώτη εκ των δύο (τίτλος Λύρα Ικαρίας - αλλά στην πράξη συζήτηση γενικότερα περί λύρας) από κάποιο σημείο και πέρα τίθενται ακριβώς τα ίδια ερωτήματα όπως κι εδώ:
Μεταφέρω λοιπόν ό,τι απαντήθηκε εκεί που να μας είναι χρήσιμο κι εδώ:
Δε σχολιάσαμε καθόλου το δοξάρι της κώτικης λύρας.
Είναι σκέτο, χωρίς κουδουνάκια. Αυτό κατ’ αρχήν είναι ένδειξη ότι η λύρα συνοδευόταν από κάποιο άλλο όργανο, κατά πάρα πιθανότητα λαούτο (που άλλωστε έπαιζε ο γιος του συγκεκριμένου λυράρη). Όταν η λύρα αυτοσυνοδεύεται, ή συνοδεύει η ίδια την τσαμπούνα χωρίς τρίτο όργανο, τότε συνήθως βρίσκουμε τα κουδουνάκια:
Κάσος, Κάρπαθος, Χάλκη, Πάτμος, Ικαρία, Κάλυμνος (παλιά) κλπ: λύρες με κουδουνάκια και, αρχικά, χωρίς συνοδευτικό όργανο. (Στην Κάσο και την Κάρπαθο προστέθηκε το λαούτο, και στη Χάλκη το μαντολίνο ή η μαντόλα και πολύ τελευταία το λαούτο, και απλώς δεν άλλαξαν τις λύρες τους.)
Σαντορίνη, Εύβοια, Θράκη, Δράμα κ.α.: λύρες χωρίς κουδουνάκια και με κρουστό.
Αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις. Στη Λήμνο έπαιζαν λύρα σκέτη, χωρίς ούτε κουδουνάκια ούτε συνοδευτικό όργανο, και αντίστροφα στο Λασίθι λύρα με κουδουνάκια και νταουλάκι.
Εν πάσει περιπτώσει, αν εξαιρέσουμε τις …εξαιρέσεις, η ύπαρξη κουδουνιών είναι ένδειξη ότι η λύρα δε συνοδεύεται από άλλο όργανο. Το αν συνοδεύεται ή όχι, με τη σειρά του, οδηγεί και σε διαφορετικές επιλογές ως προς την τεχνικη παιξίματος: μονόχορδα όλο με μελωδική χρήση των χορδών, ή διπλόχορδα με ισοκρατήματα. Κατά συνέπεια, οδηγεί αντίστοιχα και σε διαφορετικές επιλογές κουρδίσματος.
Για να καταλήξω:
Τέσσερις χορδές και χωρίς κουδουνάκια, λογικά, σημαίνουν μελωδικό μονόχορδο παίξιμο και «αραιό» κούρδισμα, σε πέμπτες ή κάτι παρόμοιο.
Όμως άλλα στοιχεία (έντερα, μικρές αποστάσεις, σημάδια) σημαίνουν το αντίθετο.
Τελικά Δημήτρη πώς την κουρδίσατε; Είναι καλό όργανο;