Υπάρχει κάποια παλιά (βλ. προπολεμική) ηχογράφηση αυτής της μελωδίας; Ακόμα και με άλλους στίχους.
Ή έστω κάποια γραπτή αναφορά κάπου;
Φέρεται ως δημιουργία του Αριστείδη Μόσχου, δηλαδή ούτε παραδοσιακό ούτε ιδιαίτερα παλιό. Προφανώς gus δεν το βρίσκεις πειστικό. Μήπως να έψαχνες αν ο Μόσχος έχει μιλήσει ποτέ σχετικά μ’ αυτό σε καμία συνέντευξη ή εκπομπή;
Φαίνεται πως ο Μόσχος οικειοποιήθηκε αυτό το τραγούδι με αποτέλεσμα να εμφανίζεται άλλοτε ως στιχουργός, άλλοτε ως συνθέτης και άλλοτε …και με τις δυο αυτές ιδιότητες, γύρω στο 1990 σε δίσκους.
Προηγήθηκε όμως εκτέλεση από το Γιάννη Πάριο, το 1984, στο δίσκο «Πιο καλή η μοναξιά», όπου εκεί αναγράφεται ως δημιουργός …ο Βαγγέλης Κονιτόπουλος. Ό,τι γίνεται δηλαδή με τα παραδοσιακά, όποιος προλάβει τα περνάει στο όνομά του.
Το «σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» όμως αναφέρεται ως “Σμυρναίικη Καντάδα”, είναι παραδοσιακό, με άπειρες επανεκτελέσεις και ηχογραφήσεις.
Για πρώτη ηχογράφηση, προπολεμική, δεν γνωρίζω.
Έχουμε ξανασυζητήσει για το συγκεκριμένο τραγούδι:
Υπάρχει και η μαρτυρία της Μαριάννας Χατζοπούλου που επιβεβαιώνει την παλαιότητα του τραγουδιού, δίνει την πληροφορία επίσης πως το τραγούδησε η ίδια το 1958, πριν από την οικειοποίηση από το Μόσχο:
2 «Μου αρέσει»
Εντάξει, κάποιου του φάνηκε σμυρναίικο. Το «Μενεξέδες και Ζουμπούλια» φέρεται εξίσου ως κ’πολίτικο και ως 7νησιακό, που είναι ό,τι πιο διαφορετικό υπάρχει στην ελληνική παράδοση.
Εμένα το εύρημα «σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ» δε μου θυμίζει παραδοσιακή ποίηση. Μπορεί και να είναι βέβαια, αλλά για ό,τι δεν είναι αποδεδειγμένο κρατάω πάντα μια επιφύλαξη.
Είναι και τροπικά περίεργο. αρχίζει πολύ ψηλα.μια 10τη πάνω απο τη βάση.Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο τέτοιο κομμάτι.
Δεν ξέρω αν πρόκειται για δυτικό τρόπο σκέψης ή αναφορά σε κάτι σα σουλτανί γεγκιαχ.
Ο μοσχος σε συνεντευξη ειπε οτι ειναι δικο του. Και οτι ειχε γνωση πως σχεδον ολοι το θεωρουν παραδοσιακο. Το εγραψε για την γυναικα του ειπε. Το ειδα στην τηλεοραση αλλα δεν θυμαμαι την εκπομπη. Ισως ηταν στου παπαδοπουλου παλια απο το σεβεν. Η μελωδια του παντως κινειτε πανω στα χναρια του σμυρνεικου μινορε. Γι αυτο θυμιζει σε ολους κατι παλιο. Μη ξεχναμε οτι και ο ιδιος επαιζε πολλα ευρωπαικα. Αρα σιγουρα η μελωδια του ειναι επιρεασμενη απο αλλα παλαιωτερα
Το θέμα μου είναι λίγο “προβοκατόρικο”, αν μου επιτρέπεται 
Συχνά πυκνά ακούω (ή διαβάζω) απόψεις μετά βεβαιότητος πως “είναι μικρασιάτικο”, “έλιωσε από τις επανεκτελέσεις” κ.ο.κ, όπως για παράδειγμα στο νήμα που παρέθεσε η @elenh πιο πάνω. Αρκετές φορές οι απόψεις ή μαρτυρίες αυτές, έστω και ελλείψει απτών στοιχείων, είναι από άτομα “του χώρου”, οπότε δεν τις απορρίπτουμε και ελαφρά τη καρδία.
Από την άλλη θυμάμαι κι εγώ τον Μόσχο στον αέρα τηλεοπτικής εκπομπής (μάλλον αυτή που λέει ο @gibson355 ) να διαρρυγνύει τα ιμάτιά του και να λέει “αν μου φέρει κάποιος έστω και το παραμικρό δειγματάκι ή στοιχείο ότι είναι πιο παλιό, εγώ θα του γράψω ένα σπιτάκι που έχω” (ή κάπως έτσι).*
Ποιος έχει δίκιο λοιπόν; Εκτός από απόψεις και προφορικές μαρτυρίες έχουμε κάτι πιο χειροπιαστό ή απλά είναι μια ωραία έμπνευση του Μόσχου; (Ο οποίος, αλίμονο, δεν ήταν καθόλου άσχετος με τον παραδοσιακό ήχο ώστε να μην μπορέσει να τον προσεγγίσει).
–
(*) edit: βρήκα το απόσπασμα, εδώ.
1 «Μου αρέσει»
Στα μεσοπολεμικά γράμματα του Παλαμά στη Ραχήλ διαβάζουμε:
" Δεν έχω καμμιά αξίωση να είσαι άλλη . « Σ ’ αγαπώ , γιατ ’ είσαι Εσύ ! […]"
(Κ. Παλαμάς, Γράμματα στη Ραχήλ, 1960: σελ. 89)
3 «Μου αρέσει»
Για την ακρίβεια, δεν το τραγούδησε απλώς (που θα το πιστεύαμε ή δε θα το πιστεύαμε με μόνη βάση τη μαρτυρία της). Το δισκογράφησε: αυτό είναι συγκεκριμένο απτό ντοκουμέντο, αν και σε πρόχειρη αναζήτηση δεν το βρίσκω στο ΥΤ, το Σίλαμπς ή το Discogs. Αντιγράφω από το λινκ της Ελένης:
Ξέχεσα όμως να σας πώ ότι πρωτού απ’ αυτά είχα γραμμοφωνήσει τη Σμυρνεϊκη καντάδα «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» και είχα μαθευτεί παντού όπου υπήρχε ελληνισμός, Αμερική, Καναδά, Αυστραλία, κ.λπ.
•Αυτό το τραγούδι από που το μάθατε, ο Αριστείδης Ο Μόσχος ισχυρίζεται ότι είναι δικό του.
-Είναι Σμυρνέϊκη καντάδα και το ‘χω πεί εγώ σε μικρό δίσκο.
-Δηλαδή δεν το ‘γραψε ο Μόσχος αυτό το τραγούδι:
-Αστιεύεστε, το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» που έγινε σταθμός για μένα τραγουδιόταν εκατό χρόνια πρίν γεννηθεί ο Μόσχος! Μάλιστα είχε έλθει σπίτι μου και το ‘χαμε κάνει πρόβα για μια εκπομπή στη Ραδιοφωνία στην οποία έπαιξε ο Αριστείδης Μόσχος σαντούρι και ο Στάθης Κουκουλάρης, βιολί. Την επιμέλεια αυτή της είχε ένας εξαίρετος Ναξιώτης, ο Γιάννης Ματζουράνης που βοήθησε όλους τους νησιώτες καλλιτέχνες. Μετά απ’ αυτή την εκπομπή που είχε μεγάλη απήχηση, μου ζήτησε ο Μόσχος να το ξαναγραμμοφωνήσουμε αλλά δεν το ξανασυζητήσαμε. Θέλω να επισημάνω ότι για μένα ο Αριστείδης είναι πολύ κακός άνθρωπος.
Δε μας ενδιαφέρει βέβαια αν η ίδια εκτιμά ότι υπήρχε 100 χρόνια πριν γεννηθεί ο Μόσχος, ούτε αν τον βρίσκει κακό άνθρωπο. Μας ενδιαφέρει όμως αν ο Μόσχος το έχει ηχογραφήσει πιο πριν από κείνην, ή αλλιώς, αν της έγραψε το περίφημο ακίνητο. (Που για να λέει τέτοιο πράγμα, θα πρέπει κι ο ίδιος να είχε κάνει και παλιότερη ηχογράφηση πριν το 1990… Ξέρει κανείς κάτι τέτοιο;)
Όσο για τον Παλαμά, ποτέ δεν αμφέβαλλα ότι ακούει Μαριάννα Χατζοπούλου.
Υπάρχει κάπου κάποιο στοιχείο για αυτή την ηχογράφηση; Αν όπως αναφέρει έγινε σταθμός για αυτή, παίχτηκε στο ραδιόφωνο, μαθεύτηκε μέσω αυτού σε Καναδά, Αυστραλία κλπ, λογικά κάτι θα πρέπει να υπάρχει, κάπου.
Ο Μόσχος παρεπιπτόντως ανέφερε πως είχε γράψει την εισαγωγή το '53-'54 και κατόπιν το έπαιζε ζωντανά πριν προσθέσει εν τέλει αργότερα και τους στίχους.
Προφανώς κάποιο σιγκλάκι ή 78ρι, ό,τι χρησιμοποιούσαν εκείνη την εποχή. Δεν έψαξα αν έχει περιληφθεί σε μεταγενέστερη συλλογή σε ΛΠ. Αν υπάρχει, μπορεί να γράφει και τη χρονιά αρχικής κυκλοφορίας (τη χρονιά κοπιράιτ), οπότε θα ξέρουμε ότι είναι όντως αυτό, αλλά μπορεί και όχι.
Fair enough.
Παρ’ όλ’ αυτά, η ύπαρξη ή όχι της συγκεκριμένης ηχογράφησης του 1958, δεν απαντάει στο κυρίως ερώτημα: αν το τραγούδι είναι παραδοσιακό/μικρασιάτικο όπως λέγεται ή μεταγενέστερη σύνθεση. (Αν είναι μεταγενέστερο, το αν το έγραψε ο Μόσχος ή ο Καρβέλας, είναι άλλη συζήτηση).
Γι’ αυτό και αναζήτησα κάποιο προπολεμικό δείγμα αυτής της μελωδίας…
Για μενα προπολεμικο δειγμα ειναι η ιδια η μελωδια διοτι εχει κοινοτυπα μοτιβα με πολλα αλλα τραγουδια της εποχης. Αφου οταν την πρωτοακουσα κι εγω νομιζα οτι ειναι καποιο παλιο σμυρνεικο. Πολλες φορες οι μουσικοι συνθετουν αυθορμητα σε στιγμη εμπνευσης, καποια μελωδια που τελικα χωρις να το καταλαβαινουν, ειναι μια αναμνηση μια αλλης μελωδιας που ακουσαν καποτε. Το εχω δει να συμβαινει. Ισως και με τον μοσχο να εγινε το ιδιο. Εμενα για πατρον μου φαινεται το σμυρνεικο μινορε, που κι αυτο καταγεται απο την ρουμανια. Αν βαλουμε και συν το ρεπερτοριο που επαιζε ο μοσχος… φυσικα δεν αποκλειεται και οντως να το εχει οικιοποιηθει, κατι πολυ συνηθησμενο στην δισκογραφια. Παντως το ιδιο επαθα κι εγω με ενα σολο που εφτιαξα. Βρεθηκαν καποιοι που ειπαν οτι δεν ειναι δικο μου διοτι κατι τους θυμιζει η καπου το ακουσαν… ο λογος; κοινα μελωδικα μοτιβα και κλασικες αλλαγες ακκορντων. Κι οταν ειπα να μου το φερουν να το ακουσω κι εγω, δεν εφεραν φυσικα τιποτα, οπως και με τον μοσχο μεχρι στιγμης. Τωρα με τα λογια, μπορει να πηρε καμια φραση και να εφτιαξε κατι αλλο. Ε πολλοι το καναν αυτο
Το τελευταίο γράμμα προς τη «Ραχήλ» το έγραψε ο Παλαμάς το 1935, η δε Χατζοπούλου ερμήνευσε το τραγούδι το 1958, χρονολογία που ούτως ή άλλως και η επιστολή προηγήθηκε και ο ποιητής μας δεν ζούσε πλέον, ώστε να υποθέσουμε πως «άκουγε Χατζοπούλου», για να εντυπώσει τη φράση «σ’ αγαπώ γιατί είσαι εσύ».
Πιθανότατα τη φράση αυτή ανέσυρε από την παράδοση ο Παλαμάς.
Επίσης, δεν υπάρχει αναφορά στο μικρασιάτικο τραγούδι και στους απανταχού Μικρασιάτικους συλλόγους που να μην εντάσσουν το «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία…» στο ρεπερτόριό τους, γεγονός που μόνο τυχαίο δεν εκλαμβάνεται.
Ας προστεθεί άλλη μια πληροφορία από το Γ. Νταλάρα:
«….το τραγούδι «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» είναι ένα τραγούδι που γράφτηκε από τους Εβραίους της Διασποράς, έφθασε όμως σε ελληνικά χέρια στη Μικρά Ασία, μπήκαν ελληνικοί στίχοι και όλοι θεωρούμε ότι είναι ελληνικό…»
Καθόλου απίθανο να έχει ξενική προέλευση το τραγούδι αυτό, η Μικρασία και γενικότερα η εγγύτερη περιοχή υπήρξε χωνευτήρι πολιτισμικών στοιχείων, ανατολικών και δυτικών.
2 «Μου αρέσει»
Προφανώς κι έκανα πλάκα με τον Παλαμά και τη Χατζοπούλου, ωστόσο όχι, το θεωρώ ελάχιστα πιθανό να βρήκε τη φράση ο ποιητής από την παράδοση. Είναι εντελώς αντίθετη προς τον τρόπο που, συνήθως, σκέφτεται και εκφράζεται η ανώνυμη λαϊκή συλλογικότητα. Ενώ αντίθετα πιστεύω ότι στην έντεχνη επώνυμη ποίηση κάτι τέτοιο θα ξανααπαντά αρκετές φορές.
Από πού η βεβαιότητα ότι δεν είναι τυχαίο; Σάματις οι μακεδονικοί σύλλογοι δεν έχουν ψωμοτύρι το Μακεδονία ξακουστή;
Α, αυτό το βρίσκω πιο αξιοπρόσεχτο. Όχι πως ο Νταλάρας είναι ερευνητής του είδους, αλλά μια τόσο εξειδικευμένη πληροφορία είναι δύσκολο να τη φαντάστηκε μόνος του επειδή «έτσι του μοιαζει» και επειδή «δεν μπορεί να είναι τυχαίο».
Λογικά όμως, αν υπάρχει τέτοια εκδοχή, ο Νταλάρας θα τη διάβασε κάπου. Δεν είναι το είδος πληροφοριών που κυκλοφορούν στόμα με στόμα. Υπάρχει άραγε μελέτημα που να καταπιάνεται μ’ αυτό το τραγούδι;
(Πάντως το «Εβραίοι της Διασποράς» -και όχι ξερωγώ της Σμύρνης ή της Πόλης- με παραξενεύει κάπως. Για το μακρότατο διάστημα που όλοι οι Εβραίοι ήταν της Διασποράς, η έννοια της διασποράς ήταν διαφορετική απ’ ό,τι π.χ. για τους Έλληνες, όπου διασπορά σημαίνει βασικά μεταναστευτικές κοινότητες. Ουσιαστικά είναι σαν να λέει σκέτο «από τους Εβραίους». Ποιους Εβραίους, πού;)
αν τον ξερει καποιος ας τον παρει ενα τηλεφωνο να μας πει ποιες ειναι οι αποδειξεις γι 'αυτο…
Λοιπόν, Μιχάλη, κάτσε να διορθώσω λίγο αυτό που έγραφα ταυτόχρονα μ’ εσένα, απαντώντας εν μέρει και σ’ εσένα.
Άνοιξα το λινκ με τον Νταλάρα. Αρχίζει ως εξής:
Μουσικές που «βρέχονται» από τη θάλασσα της Μεσογείου θα παρουσιαστούν αύριο και την Τρίτη στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού. Μουσικές χωρών που κρύβουν μυστήρια και ιστορίες αληθινές πίσω από τους στίχους και τις νότες, ιστορίες που θα ξεδιπλωθούν στις δύο μουσικές παραστάσεις που φέρουν τον τίτλο «30ός – 40ός Παράλληλος». Οικοδεσπότης σε αυτή τη μουσική (μεσογειακή) γιορτή είναι ο Γιώργος Νταλάρας , ο οποίος έχει προσκαλέσει την Ντούλτσε Πόντες από την Πορτογαλία, τον Εντι Νάπολι από τους σημαντικότερους ερμηνευτές του ναπολιτάνικου τραγουδιού, τη Μίρα Ανουάρ Αουάντ από το Ισραήλ, τους Χαλίλ Μουσταφά (ούτι, φωνή) και Μεχμέτ Μουσταφά (βιολί) από την Ξάνθη και την Κομοτηνή, τη Μακαρένα Χιράλντες Λοσάδα , την Compania Flamenca με τον Μάρκο Χιμένες και τη Χορωδία Fons Musicalis υπό τη διεύθυνση του Κωστή Κωνσταντάρα.
Έψαξα αν αναφέρεται κανένας μουσικολόγος ή κάτι παρόμοιο στον «σχεδιασμό» της εκδήλωσης, αλλά όχι. Προφανώς την έφτιαξαν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές. με οικοδεσπότη, όπως λέει, τον Νταλάρα. Έχει μουσικούς από διάφορα μέρη της Μεσογείου, συμπεριλ και του Ισραήλ. Πιθανόν λοιπόν κάπως έτσι να το βρήκαν μεταξύ τους. Μπορώ κάλλιστα να φανταστώ ένα σενάριο του τύπου να λέει η Ισραηλινή:
-Ρε συ Γιώργο, ένα τραγούδι που σ’ έχω ακούσει να το λες συχνά, που πάει κάπως έτσι…, το ξέρεις ότι το λέμε κι εμείς;
-Α ναι; Να το ψάξουμε.
Και να το ψάξαν, και να έχει γίνει μιας άλφα (οποιασδήποτε) έκτασης έρευνα χωρίς να είναι γραμμένη και δημοσιευμένη πουθενά.
Κατά τα άλλα, παρατίθενται λόγια του Νταλάρα από μια συνέντευξη προφανώς, αλλά αποσπασματικά, χωρίς όλη τη συνέντευξη.
Εξού και η κωμική παράφραση “Σ’ αγαπώ γιατί σ’ Εβραία, σ’'αγαπώ γιατί είσαι chic” 
Πάντως παίζει σαν ενδεχόμενο η μελωδία να είναι σμυρνέικη κ τα λόγια κανταδοειδή
1 «Μου αρέσει»
Οπωσδήποτε παίζει να ήρθαν τα λόγια να κουμπώσουν σε προϋπάρχουσα μελωδία. Λόγια είτε εξίσου προϋπάρχοντα, είτε όχι. (Τη δεύτερη στροφή, το παράθυρο κλεισμένο…, θα μπορούσε να την έχει γράψει οποιοσδήποτε οποτεδήποτε και να έχει -ή να μην έχει- ξανατραγουδηθεί. Για την πρώτη εξέφρασα τις επιφυλάξεις μου.)
Κοιτάχτε κάτι που βρήκα εντελώς συμπτωματικά:
https://www2.umbc.edu/eol/7/camino/index.html
Παρουσίαση του δίσκου (1999) ενός Ρουμάνου που παίζει αυλό του Πανός (παραδοσιακό όργανο εκεί), παρουσιάζοντας μαζί με τους συνεργάτες του το εύρος των μουσικών επιδράσεων που φέρει. Ανάμεσα στ’ άλλα παίζει και το Σ’ αγαπώ γιατί είσαι Ωραία!
Αυτό δεν μας λέει βέβαια τίποτε καινούργιο για το ερώτημά μας, μόνο για τη μετέπειτα σταδιοδρομία του τραγουδιού. Αλλά μιας κι έπεσα επάνω του κατά τη διάρκεια μιας τελείως άλλης αναζήτησης, είπα να το αναφέρω…
Η πλήρης ηχογράφηση: https://www.youtube.com/watch?v=BIFgqfAsOh4&ab_channel=LaurentziuRosu
Αφιέρωμα στον Αριστείδη Μόσχο στο «Έχει γούστο» (14/5/2010) - YouTube Είδα αυτό το βίντεο που λέει ότι η μελωδία του τραγουδιού είναι διασκευασμένη από τον Αριστείδη Μόσχο και ότι έτσι ακριβώς αναφέρεται και στην ΑΕΠΙ.
Ο Γιώργος Παπαδάκης λέει ότι όταν κάποτε το τραγούδησε η Δόμνα Σαμίου στην Νάπολη της Ιταλίας της είπανε "‘που το ξέρετε εσείς αυτό το τραγούδι;’’ γιατί ήταν γνωστό και σε αυτούς. Λέει επίσης ότι πολλές μελωδίες έγιναν γνωστές σε διάφορες χώρες και οικειοποιήθηκαν ή διασκευάστηκαν από διάφορους μουσικούς οργανοπαίχτες που παλιότερα ό τι παίζανε το κάνανε δικό τους. Ο Μπάμπης Τσέρτος λέει και αυτός στο βίντεο ότι υπήρχε μια κασέτα στη σχολή του Μόσχου που το είχε παίξει ο ίδιος ο Μόσχος στη δεκαετία του 50’ και το τραγουδούσε η Μαριάνα Χατζοπούλου.
Κάποιοι που πήραν τηλέφωνο στην εκπομπή ισχυρίζονται ότι είναι γνήσιο παραδοσιακό σμυρναίικο και ότι αναφέρεται στα βιβλία της Σμύρνης.
Υπάρχει και μια πτυχιακή εργασία ‘‘Η βιογραφία του Αριστείδη Μόσχου’’ από την Ουρανία Μπουλούμπαση που την είχα διαβάσει όλη παλιότερα, αλλά τώρα σε μένα η ιστοσελίδα δεν ανοίγει να την ξαναδώ. Θυμάμαι πάντως ότι κάποιος μαθητής του ή μαθήτρια έλεγε ότι η μελωδία του τραγουδιού ‘‘Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία’’ είναι σεφαραδίτικη και όχι του Αριστείδη Μόσχου. Λένε ότι γενικά ο Μόσχος έλεγε διάφορα για να εξυψώσει τον εαυτό του, όπως το ότι γνώριζε να διαβάζει παρτιτούρα κάτι που δεν ίσχυε και προσπαθούσε να το αποκρύψει όπως αναφέρει ο Αντρέας Κατσιγιάννης που πέρασε από τη σχολή του, αλλά και κάποιοι άλλοι που τον ξέρανε.
3 «Μου αρέσει»