Ο εν λόγω δίσκος αποτέλεσε για μένα μία έκπληξη! Δεν είχα ακούσει ποτέ για τσαμπούνα στην Μ. Ασία, παρότι είναι πολύ λογικό ότι υπήρχε, λόγω τουλάχιστον γειτνίασης με νησιά (Σάμος, Δωδεκάννησα), όπου η τσαμπούνα είχε ισχυρή έως ισχυρότατη παρουσία. Αυτός ο δίσκος λοιπόν, αποτελεί το πρώτο ηχητικό εκδεδομένο τεκμήριο της ύπαρξης της τσαμπούνας στην Μ. Ασία.
Ας τα πάρω όμως τα πράγματα από την αρχή. Τα Κύργια είναι ένα χωριό της Δράμας με προσφυγικό πληθυσμό. Αντιγράφω από την Βικιπαίδεια: “Το χωριό έχει κατοικηθεί από πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής μετά το 1922, κυρίως από την Ανατολική Θράκη, τον Πόντo, την Καππαδοκία, την Προύσα και από τα Σώκια της Σμύρνης.” Σωκιανοί λοιπόν πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στα Κύργια. Μαζί τους έφεραν και την τσαμπούνα, την οποία και έπαιζαν κυρίως (αν όχι αποκλειστικά), κατά τα λεγόμενα του σημερινού προέδρου του πολιτιστικού συλλόγου των Κυργίων, την περίοδο της Αποκριάς, συνδυασμένα μάλιστα με το αποκριάτικο έθιμο του Καδή.
Το 2005 λοιπόν κυκλοφόρησε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Κυργίων “Ο Αρίων” ο εν λόγω δίσκος. Ο δίσκος περιέχει 13 κομμάτια, παιγμένα όλα με τσαμπούνα και τουμπελέκι και τραγουδισμένα από “αυτοσχέδια χορωδιακή ομάδα που δημιουργήθηκε στα πλαίσια της συγκεκριμένης προσπάθειας”, όπως λέγεται στο μικρό ένθετο. Τσαμπούνα παίζει ο Γιάννης Κακαγιάννης και τουμπερλέκι ο Ηλίας Μπλιος. Το παίξιμο της τσαμπούνας (αν και δεν είμαι ειδικός) μου φαίνεται κουρδισμένο και ακριβές. Η προφορά των τραγουδιστών μου μοιάζει καθαρή με μία δόση Δωδεκαννήσου.
Το “αυτοσχέδιο” της ομάδας που τραγούδησε τα τραγούδια, δίνει στην έκδοση έναν αέρα φρεσκάδας και αυθεντικότητας. Λείπει παντελώς η αίσθηση του στημένου με όρους χορωδίας-μαέστρου. Αντίθετα υπάρχει η αίσθηση της παρέας σε γλέντι. Το τραγούδι φαίνεται να βγαίνει αυθόρμητα και με μεράκι, χωρίς οι τραγουδιστές να περιορίζονται από λογικές του τύπου να μην ακουστεί κανένας παραπάνω από τους υπόλοιπους κ.λπ. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό και όμορφο το ότι τα τραγούδια τραγουδιώνται κατά τον παλιό τρόπο, αντιφωνικά (ένας-ομάδα) με εναλασσόμενους πρωτοτραγουδιστές.
Στα περιεχόμενα του δίσκου βλέπουμε κάθε track να ονομάζεται ενότητα. Άρα έχουμε Ενότητα1, 2 κ.λπ. Αυτό εξηγείται σε ένα πολύ συνοπτικό αλλά μεστό κείμενο στο 8σέλιδο ένθετο του CD. Εκεί εξηγείται λοιπόν ότι από το πλήθος των αποκριάτικων διστίχων που ήξεραν οι σωκιανοί πρόσφυγες επιλέχθηκαν κάποια συναφή και σχηματίστηκαν οι ενότητες, στις οποίες δόθηκε ένας τίτλος από τους επιμελητές τις έκδοσης. Οι τίτλοι αυτοί με εντυπωσίασαν για το -πώς να το πω;- για την απλότητα με την οποία επιλέχθηκαν, για το ότι σπάζουν τα κλισέ που έχουμε στο μυαλό μας για ονοματοδοσίες τραγουδιών. Π.χ. η πρώτη ενότητα ονομάζεται “Κάθε αρχή και δύσκολη” και το τραγούδι ξεκινά με το γνωστό στιχάκι “Άρχισε, γλώσσα μ’, άρχισε…”. Πραγματικά, μου φάνηκε χαριτωμένη επιλογή.
Με το παραπάνω γεγονός συνδέεται κατά ένα τρόπο και το γεγονός ότι μέσα στο δίσκο ακούγονται συνολικά 5 διαφορετικοί σκοποί. Ο κύριος και επαναλαμβανόμενος σκοπός είναι αυτός πάνω στον οποίο ταιριάζουνε τα στιχάκια. Οι υπόλοιποι σκοποί αντιστοιχούν στα τραγούδια “Ξένε σα θες να παντρευτείς”, “Κάτω στο γιαλό”, “Η κλώσσα” και “Το πιπέρ’”. Αυτό το τελευταίο το τραγουδούν σε μία πολύ όμορφη παραλλαγή.
Το ένθετο είναι, όπως ήδη ανέφερα, 8σέλιδο. Περιέχει τα περιεχόμενα, τους συντελεστές και δύο κείμενα που μιλούν με χάρη, μεστότητα και απλότητα για το χρονικό της έκδοσης και τα αποκριάτικα γλέντια στα Σώκια, μεταφέροντάς μας ένα κλίμα γλεντιού και βάζοντάς μας να ακούσουμε με άλλη διάθεση τα τραγούδια.
Η γενική μου αίσθηση για την έκδοση αυτή είναι ότι είναι μία πολύ απλή έκδοση που περιέχει έναν πολυτιμότατο θησαυρό.
[Εδώ](http://f.cl.ly/items/3A2J3v281z3s0g0h2x28/Sample1_Arhise glossa m’ arhise.mp3) μπορείτε να ακούσετε ένα μικρό δείγμα από το πρώτο τραγούδι.
Το CD διατίθεται στο ΚΕΠΕΜ. Πληροφορίες: 210 8237447, 6972261442, karaskepem@gmail.com
Το Κέντρο προσπαθεί να φέρει σε επαφή με το ευρύ κοινό τέτοιες αξιόλογες εκδόσεις που εκδόθηκαν από τοπικούς φορείς σε διάφορες περιοχές. Εκτός του δίσκου αυτού των Σωκίων έχουμε βρει αξιόλογες εκδόσεις από Αμοργό, Σέριφο και διάφορα χωριά της Χαλκιδικής. Αν κάποιος έχει υπ’ όψιν του τέτοιες εκδόσεις, θα παρακαλούσαμε να μας κάνει κοινωνούς.