Η α’ ερμηνεία που έχει δοθεί στο λήμμα αυτό [:το ταβάνι] με προβλημάτιζε, πρώτα πρώτα από τα συμφραζόμενα: λιγάκι απίθανο να έριχνε με το όπλο όπου έβρισκε, σε ταβάνια, σε τοίχους κ.λπ.
και όχι στον πραγματικό στόχο που ήταν ο αργιλές.
Το πιθανότερο δηλ. είναι να σημάδευε κατευθείαν τον αργιλέ και όχι δεξιά –αριστερά.
Βλέπω όμως πως το επιβεβαιώνει και ο Γιώργης Παπάζογλου ο οποίος αναφέρει για το τραγούδι «Η υπόγα» και για τους συγκεκριμένους στίχους τα εξής:
" …Τo τραγουδούσε ο Βαγγέλης στα πάλκα με το μπάντζο και ανήκει στα αδέσποτα .Το ενδιαφέρον είναι στην ερμηνεία των στίχων. ρίχνει μούσμουλα στο ρούφο (στον αργιλέ δηλαδή λόγω του ότι τον ρουφάν)… Κατρακύλησε το φέσι (η κορυφή επάνω στο λουλά που μπαίνουν τα κάρβουνα και κοκκινίζουν. Δηλαδή την ονομασία φέσι την παίρνει για δύο λόγους μία γιατί είναι επάνω και γιατί είναι κόκκινο). Γεια σου βρε Μήτσο στραβοκάνη.που είσαι μαστούρι απ΄το ντουμάνι. Ο Βαγγέλης πίσω από αυτό το στίχο έλεγε το άναψέ τα και σβησέ τα, τα κεριά τα σπαρματσέτα. Αυτοί που δεν είχαν να φουμάρουν, άναβαν τα σπαρματσέτα και τα ’ σβήναν εισπνέοντας τον καπνό που έβγαζε το σπαρματσέτο. Μετά τα ξανα-άναβαν και πάλι τα σβήνανε και πτου κι απ’ την αρχή.…"
Να προσθέσω ακόμα πως εκτός από τη μαρτυρία του Παπάζογλου, ακόμα και απευθυνόμενοι στο ελληνοαμερικάνικο κοινό με αυτή την ηχογράφηση οι Δημητριάδης /Μπέζος,
το αγγλικό roof =ταβάνι, ελληνοποιημένο θα λεγόταν «ρούφι», όχι «ρούφος», όπως αντίστοιχα το fence αποδιδόταν ως «φένσι», με αυτή την κατάληξη, όχι με διαφορετική.
Νομίζω πως απομακρυνόμαστε από την ερμηνεία
ρούφος =ταβάνι.
Από την αρχή της επινόησής της η ερμηνεία αυτή ήταν ανέρειστη -κατεξοχήν στο συγκείμενο των στίχων.
Οπότε μας μένουν οι άλλες δύο (ο ναργιλές, αυτός που ρουφά τον ναργιλέ)
Τον ναργιλέ θα τον απέκλεια, καθότι οι στίχοι μας ενημερώνουν ότι “βαρέσαν μάγκα στην υπόγα” -και όχι ναργιλέ…
Οπότε (κατά ποιητική υπερβολή) ο αστυφύλαξ κουμπουριάζει τον έρμο τον χασισοπότη και, πίπτοντος του χασισοπότου, κατρακυλά και το φέσι.
Ψηφίζω λοιπόν την εξίσωση “ρούφος”=χασικλής
Έτσι και ο Δ. Υφαντής στη διατριβή για τις ουσίες στο ρεμπέτικο
Ας σκεφτούμε πάντως και ότι όταν ρίχνεις μούσμουλα δεν πάνε πάντα εκεί που σκόπευες.
«Ρϊχνει μούσμουλα στο Χ» μπορεί και σε κοινά ελληνικά, όχι κατ’ ανάγκην αργκό (εκτός από τα μούσμουλα!), να σημαίναι «ρίχνει στο Χ αλλά αστοχεί» ή και το αντίστροφο, «ρίχνει κάπου αλλού αλλά αστοχεί και βρίσκει το Χ».
Οι στίχοι λένε πως έπεσαν και σφαίρες
[εκτός από κάτι ψιλές που φαίνεται να εισέπραξε ένας χασισοπότης]
και μου φαίνεται πολύ τραβηγμένο να έφτασαν στο σημείο να πυροβολήσουν ένα θαμώνα!
Αλλά, ακόμα και αν είχε πυροβοληθεί άνθρωπος, θα επικεντρώνονταν οι στίχοι αποκλειστικά και μόνο στη ζημιά που έγινε στον αργιλέ χωρίς καμιά περαιτέρω αναφορά στον παθόντα;
Περίεργο μου φαίνεται.
Γιατί τραβηγμένο; Αφού το λέει ευθέως: βαρέσαν μάγκα.
Θα μου πεις, χωράει κι άλλη ανάγνωση: ότι κάποιος (όχι ο μπάτσος) βάρεσε τον μάγκα με σφαλιάρες, και πάνω στον καβγά μπουκάρει ο μπάτσος πυροβολώντας κλπ…
Βασικά δε νομίζω ότι η ιστορία επιδιώκει να γίνει πειστική. Πιο πολύ θέλει απλώς να συσσωρεύσει όσο το δυνατόν περισσότερες εικόνες μαγκιάς, περιθωρίου, παραβατικότητας κλπ., καθώς και αντίστοιχες λέξεις.
Οι προτάσεις μία προς μία σίγουρα κάτι σημαίνουν, ακόμη κι αν ακόμη δεν το έχουμε βρει με απόλυτη σιγουριά. Μην περιμένουμε όμως όλες αυτές οι προτάσεις να βγάζουν υποχρεωτικά μια καλοδεμένη ιστορία. Σκηνές με χασικλήδες και μπάτσους, αίσθηση μαγκιάς, δατς ολ.
Ρούφος είναι και όνομα (επώνυμο συχνότερα) οπότε ίσως έτσι λέγαν το μάγκα που τις έφαγε;
Και όπως λέει και ο Περικλής είναι ασύνδετα: Αλλος ο Ρούφος που τις έφαγε (και μάλλον απεβίωσε) και άλλος ο Μήτσος ο στραβοκάνης.
Πιστεύω ότι το πρώτο στιχάκι -βαρεσαν μαγκα στην υπόγα- δεν σημαίνει ότι πυροβόλησαν κάποιον… πάντα το έβλεπα ότι έγινε κάποια συμπλοκή, ίσως μεταξύ κρατουμένων… και βαρεσαν μάγκα θεωρούσα ότι τον μαχαιρωσανε…
Έμενα επίσης ο ρούφος ως ταβάνι με έπειθε όλα αυτά τα χρόνια, ότι δηλαδή όπως μπουκάρει ο μπάτσος ρίχνει δυο τρεις προειδοποιητικες προς τα πάνω για να σταματήσειο καυγάς ίσως;;;.
Βρεν από πισω απ την στρατώνα,
βαρέσαν μάγκα στην υπογα.
Ότι περιγράφει το συμβάν σε κάποιον που τον αποκαλεί μάγκα ή όπως λέμε
‘‘ρε μαγκα μου’’. Οτι βαρεσαν στην υπογα δηλαδη οτι την επεσαν στην υπογα(τεκε) μπατσοι.
Μπαινει ενας μπατσος με το κουφιο, (κουφιο ειναι το πιστολι)
και ριχνει μουσμουλα στο ρουφο (μουσμουλα οι σφαιρες που τις εριξε στον ταβανι ) πιθανως για εκφοβισμο.
Το συμπέρασμα είναι πως η σφαίρα / οι σφαίρες δεν σημάδεψαν θαμώνα του χώρου, στόχος της εισβολής δεν ήταν να αφαιρέσουν ανθρώπινες ζωές.
Ο πραγματικός στόχος ήταν ο αργιλές, αυτός μπήκε στο στόχαστρο, γι αυτό και ακολουθεί μόνο αναφορά της ζημιάς που έγινε στον αργιλέ.
Ενδέχεται πράγματι ο «μάγκας», στον οποίο γίνεται αναφορά, να είναι πρόσωπο στο οποίο γίνεται η αφήγηση του συμβάντος και να μην ήταν παρών στο συμβάν.
Αλλά και αν παρευρισκόταν στο χώρο, το πολύ πολύ να δέχτηκε τίποτε ψιλές, δεν σκοτώθηκε από σφαίρα, ουδεμία αναφορά γίνεται σε τέτοιο ενδεχόμενο.
Ακόμα και σε μια μάγκικη εκφορά της λέξης [ρούφι / ρούφος = ταβάνι], δεν θα διακινδύνευε κάποιος να σημαδέψει σε κλειστό χώρο, το ταβάνι και να εξοστρακιστεί η σφαίρα, με αποτέλεσμα να χαθούν ζωές.
Προφανώς άκρη δε βρίσκεται αλλά:
το συμπέρασμά σου Ελένη βασίζεται στο ότι ο 2ρη στροφή ειναι συνέχεια της πρώτης.
Μπορεί 1000 πράγματα να συμβαίνουν: Μπορεί η πρώτη στροφή να μιλάει για κατι που έγινε πισω απ το στρατώνα και οι μεσαίες να δέθηκαν μαζί γιατί βγάζουν νόημα για τις ανάγκες του στούντιο και σχεδόν έχουν μαζί μια δόση αφηγησης. Η τελευταία είναι ένας χαιρετισμός/αναφορά σε γλέντι.
Είναι ασύνδετα και στημένα με τρόπο που αντιγράφει συμμετοχικο γλέντι, οπου ο κάθε ένας αντιδρά στην προηγούμενη στροφή. Δεν σημαίνει οτι έχουμε αφηγηση απο πάνω μέχρι κάτω.
Εγώ δεν ξέρω πως να συμπεράνω πως δεν σκοτώθηκε άνθρωπος στη 2ρη στροφή, ειδικά αμα τον λέγαν Ρούφο.
Ακομα και ο ιδιος ο τραγουδιστης πιθανών να μην ξέρει τι αρχικό νοημα έχουν όλα αυτά. Τι πιθανότες έχουμε εμείς🙂
