Σέρβικη Παραδοσιακή Μουσική και Ελληνική

Παραδοσιακή Μουσική
1

Τον τελευταίο καιρό, καθώς έχω σταθερή επικοινωνία με κάποιους σέρβους, έτυχε να πιάσω κουβέντα για την παραδοσιακή μουσική τους. Οπότε (αν και εν μέρει το υποπτευόμουν) ανακάλυψα ότι όχι μόνο έχουμε κάποια κοινά αλλά σε πολλές περιπτώσεις αν εξαιρέσεις την γλώσσα, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τα ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια με τα σέρβικα.

Και δεν μιλάω μόνο για τα χάλκινα (που τα συναντάς γενικά στα βαλκάνια συμπεριλαμβανομένου της Μακεδονίας και της Θράκης) αλλά και σε άλλου τύπου μουσική.

Για παράδειγμα:

#1 Εδώ βλέπουμε τραγουδιστή - βιολί και ένα όργανο που είναι κάτι ανάμεσα σε ταμπουρά και λαούτο να παίζουν μουσική που δεν μπορώ να την ξεχωρίσω από ελληνική παραδοσιακή μουσική.



#2 Και εδώ βλέπουμε μια παρόμοια σύνθεση ορχήστρας όπου ο κόσμος χορεύει χορούς παρόμοιους έως και ίδιους με τους δικούς μας (kolo νομίζω το λένε).


#3 Πολύ ενδιαφέρον έχει και το παρακάτω όσον αφορά τους χορούς

Αυτού του τύπου η μουσική ονομάζεται Izvorna Muzika (μουσική της υπαίθρου) και πραγματικά μοιάζει πολύ με την δική μας παραδοσιακή.

Γνωρίζω ότι όλα τα βαλκάνια “βράζαμε” στο ίδιο καζάνι για πολλά χρόνια αφού και είχαμε παρόμοιες επιρροές από τους τούρκους αλλά και επειδή ζούσαμε στον ίδιο χώρο και έγινε μεγάλη ανταλλαγή πολιτισμικών “ιδεών” οπότε μπορώ να δικαιολογήσω αυτή την ομοιότητα. Όμως, θα ήθελα πολύ να μάθω τι γνωρίζουμε για την ελληνική επιρροή στην σέρβικη παραδοσιακή μουσική. Επίσης, συνέβη το ανάποδο; Ποια είναι τα κοινά και ποιές οι διαφορές μας;

2 «Μου αρέσει»
2

Φώς φανάρι ότι σε όλα τα Βαλκάνια υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες και στους χορούς, και στις μουσικές και ακόμα και στον τρόπο με τον οποίο γίνονται τα δημοτικά τραγούδια. Πάρα πολλά μοτίβα δημοτικών τραγουδιών όπως Το γεφύρι της Άρτας, Το τραγούδι του νεκρού αδελφού, Η μάνα φόνισσα και εκατοντάδες άλλα έχουν παρόμοιο θέμα. Οι χοροί είναι παρόμοιοι κλπ. κλπ. αλλά σε όλα αυτά, Χρήστο, το τελευταίο που θα μπορούσε να είχε παίξει ρόλο είναι το ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε από αρκετούς αιώνες κατακτήσει ολόκληρη σχεδόν τη βαλκανική χερσόνησο. Οι Οθωμανοί (που βεβαίως μιλούσαν Τούρκικα) δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ για τέτοια θέματα, το μόνο που ενδιέφερε τους Σουλτάνους ήταν να μαζεύονται κανονικά οι φόροι και να μην εμφανίζονται τάσεις αμφισβήτησης της εξουσίας. Έτσι λοιπόν, το ότι Αλβανοί, Σέρβοι, Βόσνιοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι και εμείς έχουμε πάρα πολλά κοινά στον πολιτισμό μας ενώ κανένας μας δεν μίλησε ποτέ Τούρκικα, οφείλεται κυρίως στο ότι είμαστε απλά … γειτόνοι. Και όχι μόνο είμαστε γειτόνοι, μέχρι τους βαλκανικούς πολέμους είμασταν και φύρδην μίγδην, σε βαθμό τόσο μεγάλο που όταν, την εποχή των πολέμων αυτών, ένας Γάλλος σεφ επινόησε για επιδόρπιο στα γεύματά του ένα μίγμα φρούτων που σήμερα απολαμβάνουμε ως φρουτοσαλάτα, το ονόμασε Macedoine de fruits, επηρεασμένος από την επικαιρότητα της εποχής.

Όμως, υπάρχουν και άλλα πολλά θέματα. Καλαματιανό, έτσι όπως αυτός χορεύεται στην Ελλάδα (σχεδόν) ολόκληρη, αλλά και Τσάμικο, όπως χορεύεται στη Ρούμελη, στο Μωριά και (σήμερα πιά) σχεδόν παντού στην ηπειρωτική Ελλάδα, δεν χορεύουν ούτε οι Σέρβοι, ούτε οι Βούλγαροι, ούτε σχεδόν κανείς. Στο θέμα των ρυθμών, πάλι: γνωστότατος είναι στην Ελλάδα ο επτάσημος ρυθμός (καλαματιανός κυρίως) αλλά και ο εννεάσημος (καρσιλαμάδες και άλλοι χοροί). Όμως, συνδυασμό επτάσημου και εννεάσημου σε ένα μέτρο με 16 (7 + 9) χτύπους και πολύ χαρακτηριστικό τονισμό, μόνο οι Βούλγαροι έχουν και χορεύουν, βέβαια. Θέλω να πώ ότι και πολλές ομοιότητες υπάρχουν, αλλά και πολλές διαφορές, από εθνοτική ομάδα σε εθνοτική ομάδα.

Θα μπορούσα να προσθέσω και άλλα, γράφοντας μέχρι το πρωί αλλά πρέπει και να κοιμηθώ κάποια στιγμή, έτσι λοιπόν θα κλείσω παραθέτοντας μία δική μου προσωπική εμπειρία από το ταξίδι μου στην Σερβία, δεκακάτι χρόνια πρίν: σε μία μικρή επαρχιακή κωμόπολη, όπου θα διανυκτερεύαμε, στο ξενοδοχείο μας είχε γαμήλιο πάρτι. Οι Σέρβοι, ενθουσιασμένοι (μετά τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς….) από την παρουσία Ελλήνων τουριστών, μας προσκάλεσαν να διασκεδάσουμε μαζί. Μουσική από μία ορχήστρα (χωρίς μπουζούκι, τετράχορδο ή μη, αλλά) με κλαρίνο, σινθεσάηζερ, μπασοκιθάρα και ντραμς και ήχος που, αν εξαιρέσεις το ότι δεν καταλαβαίναμε τα λόγια, δεν θα μπορούσε να είναι κάτι διαφορετικό από ελληνικό λαϊκοσκυλάδικο. Εδώ, δεν βρήκα την παραμικρή διαφορά από ένα γλέντι σε λαϊκό κέντρο ελληνικής επαρχίας σημερινό.

Α, και κάτι τελευταίο, για τα χάλκινα (Μπρέγκοβιτς, Φλώρινα κλπ. περιλαμβανομένης Μυτιλήνης, μην την ξεχνάμε): Εδώ ναι, ο κοινός παρονομαστής είναι η σουλτανική στρατιωτική μπάντα: Όταν, μετά τη σφαγή και διάλυση του σώματος των γενιτσάρων ο Σουλτάνος θέλησε να εκσυγχρονίσει και τη στρατιωτική μουσική, καταργώντας τους ζουρνάδες και τους τεράστιους ανακαράδες, έφερε τα πνευστά των ευρωπαϊκών στρατιωτικών μουσικών της εποχής. Από την Κων/λη λοιπόν, τα χάλκινα ταξίδεψαν προς τα βαλκάνια, περιλαμβανομένου φυσικά και του κλαρίνου, που δεν μας ήρθε απευθείας από τη Βιέννη αλλά απευθείας από Κων/λη.

3 «Μου αρέσει»
3

Πήγα και εγώ πριν 2 χρόνια στο Βελιγράδι και το επιβεβαιώνω αυτό. Όχι μόνο δεν βρήκα την παραμικρή διαφορά από ένα γλέντι σε λαϊκό κέντρο ελληνικής επαρχίας, αλλά ακόμα και τα κομμάτια ήταν ίδια! (“δανείζονται” την μελωδία στα περισσότερα τραγούδια κυρίως από έλληνες και τούρκους συνθέτες). Ηχητικό δείγμα δεν χρειάζεται να βάλω, καθώς θα λιώσουν τα αυτιά μας…

Η γενική μου παρατήρηση για τους Σέρβους και την μουσική κουλτούρα τους σήμερα πια, είναι κάτι σαν την κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα το '90. Κιτς μουσική, μίξη παραδοσιακών κομματιών με ηλεκτρονικό ήχο και κυρίως με το πολυαγαπημένο τους synthesizer…

Αυτό και αν είναι ενδιαφέρον! Πάντα είχα την απορία πώς ήρθαν τελικά τα χάλκινα και ενσωματώθηκαν στην παράδοσή μας.

4

Υπάρχει και σ’ εμάς, σε κάποια μέρη της Μακεδονίας. Αυτή τη στιγμή μού διαφεύγει το όνομα του χορού, σλάβικο πάντως. Βέβαια αυτό δεν ανατρέπει την εικόνα που περιγράφει ο Νίκος, απλώς τα πολιτισμικά / μουσικογεωγραφικά / γλωσσικά σύνορα δεν ταυτίζονται με τα πολιτικά.

Πάντως εγώ δεν είδα καραμπινάτες ομοιότητες με ελληνικά πράγματα στα τρία βίντεο. Φυσικά, το δείχνουν ότι προέρχονται από την ίδια ευρύτερη περιοχή (Βαλκάνια) μ’ εμάς, αλλά μέχρις εκεί. Σε όμορες περιοχές (π.χ. Ήπειρο με Αλβανία, κάποια μακεδονίτικα με ΠΓΔΜ ή Βουλγαρία, κάποια άλλα βουλγάρικα με Θράκη, ελληνικά ποντιακά με λάζικα κλπ.) οι ομοιόητες είναι πολύ πιο τρανταχτές, και -βέβαια- καθόλου περίεργες.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία πρέπει να έχει παίξει κι αυτή τον ρόλο της, σε κάποια σημεία. Ήταν ένα κράτος, με ελευθερία εσωτερικών μετακινήσεων. Έτσι, υπήρχαν λ.χ. αρκετά σημαντικοί πληθυσμοί νομάδων βοσκών (Βλάχοι, Σαρακατσάνοι κ.ά.) που πηγαινόρχονταν τεράστιες αποστάσεις εντός των τότε συνόρων, και προφανώς απ’ όπου περνούσαν θα έδιναν και θα έπαιρναν. Επίσης, στο επίπεδο μιας πιο αστικής παράδοσης, οθωμανικό χαρακτηριστικό ήταν τα καφέ αμάν, που ήταν άκρες-μέσες το ίδιο στιλ (και συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ τους) σε διάφορες πόλεις ανά την αυτοκρατορία.

2 «Μου αρέσει»
5

Πρίν ακόμα από την οθωμανική αυτοκρατορία,επί Βυζαντινών,και φράγκων,είχαμε αποικίσεις Σλαύων.Πέραν της Μακεδονίας (δυτικής κυρίως που εποίκισαν),όλη η κεντρική Πελοπόννησος έχει σέρβικα ονόματα .Πέραν της Ντροπολλιτσάς (Οικιστές προερχόμενοι από την Δρόπολη) σημερινή Τρίπολη,υπάρχουν ουκ ολίγα τοπωνύμια ακόμα και σήμερα,π.χ. Αράχοβα, Στρέζοβα, Αναστάσοβα, Ζελίνα, Πετρίνα, Λεβέτσοβα, Ζαρούχλα, Ζάχωλη, Ζαχλωρού, Βεργουβίτσα Τουρλάδα, Κόκοβα, Μοστίτσι, Τσαρούχλι, Ζαγορά, Βάλτος, Κεράσοβα Τοπόριτσα. Γλόγοβα, Βλοβοκά. Κερνίτσα, Βοστίτσα, Βισοκά Σοποτό κλπ.Όλοι αυτοί που Ελληνοποιήθηκαν στην πορεία έφεραν μαζί τους ,την μουσική τους,χορούς τους,φορεσιές τους,και γενικά την παράδοσή τους που αφομοιώθηκε με τηνη ήδη υπάρχουσα.

2 «Μου αρέσει»
6

Σλάβοι, ναι. Αλλά τεκμαίρεται από κάπου ότι αυτοί οι Σλάβοι ήταν Σέρβοι ή κοινής καταγωγής με τους Σέρβους; Οι «Σλάβοι» ως γενική κατηγορία είναι πάμπολλοι, και οι Ρώσοι λ.χ. με τα εκατομμύρια του πληθυσμού τους, αλλά δε συγγενεύουμε μουσικά με όλους αυτούς.

Γενικότερα, αυτή η οπτική θα μας πάει υπερβολικά μακριά. Στη βυζαντινή περίοδο δεν υπήρχαν βιολιά, κλαρίνα ούτε κατά διάνοια, ο βασικός πυρήνας των δημοτικών τραγουδιών είχε μόλις αρχίσει να δημιουργείται, όλο το τοπίο ήταν τελείως άλλο. Συνολικά βρισκόμασταν τόσο πολλά βήματα πριν από τα όσα γνωρίζουμε σήμερα, ώστε είναι δύσοκολο να γίνει συζήτηση με απτά στοιχεία.

7

Αν σε ενδιαφέρει, Χρήστο, μπορώ να σου δανείσω (φοβάμαι ότι στην αγορά δεν θα το βρεις) το σχετικό βιβλίο: Δέσποινας Μαζαράκη, Το λαϊκό κλαρίνο, Κέδρος 1959, 1984. Έχει κάποια λαθάκια, κυρίως ερευνητικής δεοντολογίας, αλλά είναι γενικά αποδεκτό πόνημα.

Μάλλον εννοείς έναν γρήγορο χορό με πιάσιμο από τους ώμους, που κι εγώ δεν θυμάμαι τη σλάβικη (τετρασύλλαβη νομίζω) λέξη αλλά ελληνικά τον έχουμε «μεταφράσει» ως λεβέντικο. Το ότι κοντά στα (σημερινά!, κάποτε δεν υπήρχαν όπως κι εσύ λες) σύνορα πολλοί χοροί, μελωδίες κλπ. σχεδόν ταυτίζονται, είναι αυτονόητο και το υπονοούσα κι αυτό με την πρώτη μου φράση.

Πολύ σωστά, αλλά και Αλβανών, κατά καιρούς! Όλοι οι σήμερα λεγόμενοι Αρβανίτες ** του σημερινού ελληνικού κράτους έχουν έρθει από την Αλβανία οργανωμένα, κατόπιν ενεργειών βυζαντινών αυτοκρατόρων ή οθωμανών σουλτάνων, που τους «πρόνοιασαν» σε περιοχές ακατοίκητες για στρατιωτικούς κυρίως λόγους. Κάθε Αρβανίτης όφειλε να διαθέτει τόσα άλογα όσα και τα ενήλικα αρσενικά της οικογένειας και να παρουσιάζονται όλοι για στράτευση όποτε κάπνιζε του μεγάλου άρχοντα να κάνει πόλεμο, κατά τον Μάραντον που χαρτίν του έρτεν, να πάει και σσην στρατείαν.

**
Εξ ού και Αrnavut (με αναγραμματισμό!) των Τούρκων: Ο Χριστιανός (ορθόδοξος) Αλβανός, στα Ελληνικά Αρναούτης.

1 «Μου αρέσει»
8

Τουλάχιστον οι Αρβανίτες, απ’όσο ξέρω, δεν έχουν ξεχωριστή δικιά τους μουσική. Έχουν φυσικά δημοτικά τραγούδια στα αρβανίτικα, αλλά οι χοροί, το ύφος της μουσικής και πολλές φορές και οι ίδιες οι μελωδίες δε διαφέρουν από των ελληνόφωνων της εκάστοτε περιοχής (Αττική, Βοιοτία, Εύβοια, Άνδρο, Κορινθία κλπ κλπ -υπάρχουν σε πάμπολλα μέρη).

Γι’αυτό λέω ότι αν πιάσουμε τις εθνότητες που ανά τους αιώνες έχουν συστρωματωθεί στην Ελλάδα, στα πρώην Οθωμανικά και προπρώην Βυζαντινά εδάφη, στα Βαλκάνια, στη Μ. Ασία κλπ., θα μας πάει υπερβολικά μακριά. Έτσι κι αλλιώς οι εθνότητες αυτές μπορεί να είναι πολλές, αλλά ειδικά οι Σέρβοι με τους Έλληνες δε νομίζω να υπήρξαν ποτέ όμοροι (τουλάχιστον, σημαντικοί πληθυσμοί επί σημαντικό διάστημα). Άρα, για τα όποια κοινά στοιχεία, θα πρέπει να ψάξουμε είτε στην εν ευρεία εννοία γειτνίαση είτε σε δίκτυα κυκλοφορίας και επικοινωνίας, στους σχετικά τελευταίους αιώνες.

Εκτός από τα δίκτυα που ήδη αναφέρθηκαν, άλλα που σκέφτομαι ότι πιθανόν να υπήρχαν αλλά δε γνωρίζω τίποτε σχετικά είναι:
-Επαγγελματικές ομάδες που να ταξίδευαν από τη μία χώρα στην άλλη, π.χ. χτιστάδες
-Μεγάλες, υπερτοπικής εμβέλειας εμποροπανηγύρεις
-Πόλεμοι και εκστρατείες

Να ρωτήσω, ξέρουμε γιατί ο σέρβικος /χασαποσέρβικος χορός ονομάζεται έτσι;

Εκτός από τον (χασαπο)σέρβικο, υπάρχει και η Σίρμπα, παρεμφερής χορός (ίσως ο ίδιος σε παραλλαγή) που παίζεται σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Κάποιες σίρμπες που έχω ακούσει στα 12νησα θυμίζουν λίγο το ύφος του πρώτου κομματιού.

Και υπάρχουν και τα Ντουρνεράκια, χασαποσερβικοειδής χορός μ’ ένα συγκεκριμένο τραγούδι που μιλάει μέσα για Σέρβους και σέρβικη γλώσσα, παίζεται σήμερα κυρίως στην Κρήτη (αλλά παλιότερα και αλλού), για τον οποίο υπάρχουν κάτι αφηγήσεις ότι τον έμαθαν Έλληνες από Σέρβους σε κάποιο πόλεμο όπου συναντήθηκαν (ως εχθροί μάλιστα, νομίζω!), παρόλο που σίγουρα το ορίτζιναλ σέρβικο μάλλον θα απείχε αρκετά από τα Ντουρνεράκια που ξέρουμε σήμερα.

1 «Μου αρέσει»
9

4 αναρτήσεις διαχωρίσθηκαν σε ένα νέο νήμα: Ντουρνεράκια - Dunje Ranke

11

Τα παρακάτω δεν είναι σερβικά αλλά ανήκουν στην ευρύτερη κατηγορία.

Υπάρχει το “ρούσικο” που στο Αιγαίο παίζεται ως ξαπολυτός μπάλλος και που οι Κονιτόπουλοι πριν μερικές δεκαετίες βάλανε στιχάκια (Τσάρκα με το τρεχαντήρι να σε πάω σου 'ταξα κλπ κλπ).

Το 2005 είχα βρεθεί στη Βουλγαρία. Διαπίστωσα ότι ιδιαίτερα δημοφιλής ήταν ένας σκοπός που μου θύμιζε το "Μια σμυρνιά στο παραθύρι". Ο ρυθμός και ο χορός ήταν σχεδόν Καλαματιανός. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να καταλάβω τι λένε τα λόγια ή να μάθω πώς να αναζητήσω την βουλγάρικη εκδοχή.

2 «Μου αρέσει»
12

8 αναρτήσεις διαχωρίσθηκαν σε ένα νέο νήμα: Χασαποσέρβικος/Σέρβικος Χορός

13

σε αυτο θα διαφωνήσω:

Αττική
ελληνόφωνοι (Μέγαρα)

αρβανίτες

Ευβοία
ελληνόφωνοι


αρβανίτες

τα ελληνόφωνα ηχούν πιο “δυτικά” και “ελαφριά” από τα αρβανίτικα (γνώμη μου)

14

Εξαρτάται από το ποια βιντεάκια θα επιλέξει από το ΥΤ ο καθένας να παρουσιάσει για κάθε εθνοτική κοινότητα.

15

Ο Καβοντορίτικος του Χατζόπουλου δεν είναι αρβανίτικο κομμάτι, ούτε καν καβοντορίτικο. Είναι ένα υπερτοπικό δεξιοτεχνικό κομμάτι που αγαπούν πολύ όλοι οι απανταχού βιολιτζήδες, και όλοι μαζί το έχουν συνδιαμορφώσει προς μια κατεύθυνση ατμοσφαιρική και βαριά.

Τον καιρό που ο Καβοντορίτικος (Καλλιανιώτικος) ήταν όντως τοπικός χορός του Καβοντόρου, ήταν πολύ πιο ανεπιτήδευτος και λιγότερο βαρύς:

Αυτό υπήρχε πριν βγει ο Καβοντορίτικος από τα στενά όρια της Καρυστίας. Ακόμη πιο πριν υπήρχε ο Καβοντορίτικος της λύρας:

Απέχει τόσο πολύ από τον βιολιτζήδικο ώστε καταλαβαίνει κανείς ότι ακόμη και μέσα στον Καβοντόρο, πριν το κομμάτι γίνει «διεθνές», οι ντόπιοι βιολιτζήδες έχτισαν πολύ επάνω του: το λυρίστικο είναι πολύ πιο λιτό και μινιμαλιστικό.

Και ακόμα πιο παλιά το κομμάτι ήταν ακόμα πιο λιτό:

Ο καβοντορίτικος ήταν τόσο ταυτισμένος με την τσαμπούνα ώστε τον ονόμαζαν και τον ίδιο «τσαμπούνα», είτε τον παράγγελναν στον τσαμπουνιέρη είτε στον λυράρη είτε στον βιολιτζή. Άρα, η εκδοχή που παίζει η τσαμπούνα είναι ο κατεξοχήν Καβοντορίτικος, ό,τι πλησιέστερο προς το αρχικό. Όχι μόνο μοιάζει ελάχιστα με τον Καβοντορίτικο Κόρου, Κουκουλάρη, Χατζόπουλου, Οικονομίδη κλπ., αλλά δε διαφέρει σε τίποτε από τη μουσική της τσαμπούνας των άλλων νησιών.

Για τα άλλα δύο παραδείγματα, Μεγάρων και Λίτσε μόι λίτσε, άλλη φορά.)

1 «Μου αρέσει»
16

οκ καταλαβαινω τι ακριβώς εννοείς, ωστόσο και οι “γνησιες” εκτελέσεις του ηχουν πιο “βαριες” από αυτές της βόρειας εύβοιας (ξαναλέω, γνώμη μου), αν και σε κάθε περίπτωση λιγότερο βαριές από αυτην του χατζοπούλου

όσο για τα Mέγαρα, πάνω κάτω τουλαχιστον τα μισά τραγούδια έτσι είναι, αντίθετα στους αρβανίτες της αττικής εγώ* δεν έχω ακούσει κάτι παρόμοιο με το συγκεκριμένο των Mεγάρων

*μπορεί να υπάρχουν, εμπειρικά μιλάω πάντα

α και για να διορθώσω ένα μικρό λαθάκι


αρβανίτικο αττικής, το άλλο ήταν πελοποννήσου
17

Αυτό είναι αλήθεια, αλλά ο λόγος νομίζω ότι είναι άλλος:

Στην Εύβοια υπήρχε ανέκαθεν μεγαλύτερη επικοινωνία της Βόρειας με την απέντντι Στερεά και της Νότιας με τις Κυκλάδες, παρά της Βόρειας με τη Νότια που τις χωρίζει το βουνό. Η μουσική της Βόρειας Εύβοιας είναι λίγο πολύ ρουμελιώτικη, ενώ της Νότιας έχει κάποια συγγένεια με των κοντινών νησιών. Πιο αντιπροσωπευτικό θα ήταν να συγκρίνουμε τραγούδια της Νότιας Εύβοιας μεταξύ ελληνόφωνων και αρβανίτικων χωριών.

Για τα της Αττικής δεν ξέρω πολλά. Είναι αλήθεια ότι το συγκεκριμένο μεγαρίτικο τραγούδι έχει δυτικό-αστικό χρώμα (ναι μεν αυτό υπερτονίζεται από τη συγκεκριμένη εκτέλεση, αλλά και σε πιο λιτές εκτελέσεις που το έχω ακούσει πάλι το καταλαβαίνει κανείς). Δεν ξέρω αν μέσα στο σώμα της μεγαρίτικης παράδοσης αυτό είναι κανόνας ή εξαίρεση. Πρέπει να 'χω ακούσει καναδυό ακόμα στο ίδιο ύφος, έχω ακούσει όμως κι αυτό που δεν το λες ούτε δυτικό ούτε αστικό, ούτε ιδιαίτερα ελαφρύ αλλά ούτε και ιδιαίτερα βαρύ:

(Αντίστοιχα, ούτε κι αυτό ξέρω αν είναι ο κανόνας ή η εξαίρεση.)

18

Σόρι, βλέπω ότι τα μπουρδούκλωσα λίγο:

Ισχύει μεν ο διαχωρισμός σε βόρεια και νότια Εύβοια, αλλά η Κύμη ανήκει στη νότια! Μόνο που η νότια Εύβοια χωρίζεται κι αυτή σε βόρειο και νότιο τμήμα, βόρεια Καρυστία με κεντρική πόλη την Κύμη (απ’ όπου το τραγούδι του παραδείγματος) και νότια Καρυστία με κέντρο την Κάρυστο. Η βόρεια και η νότια Καρυστία ανήκουν μουσικογεωγραφικά στην ίδια, ας πούμε, οικογένεια, αλλά δεν ταυτίζονται μεταξύ τους. Αυτό είναι κάτι που το μεταφέρω όπως το έχω διαβάσει, χωρίς ιδία γνώση. Τα κουμιώτικα τα ξέρω πολύ λίγο, τα της νότιας Καρυστίας (καβοντορίτικα) κάπως καλύτερα. Δεν ξέρω καν αν έχει Αρβανίτες και στην Βόρεια Καρυστία.

Καλύτερα να μη συνεχίσω τη συζήτηση για να μην πετάξω καμιά μπαρούφα…

19

μια που έχω καταγωγή από κύμη, θα χαρώ να βοηθήσω. έχει ένα σημαντικό λαογραφικό μουσείο, κάποιους ανθρώπους που ασχολούνται με την λαογραφία, κάποιες εκδόσεις… αν είχα κάποιο συγκεκριμένο ερώτημα θα μπορούσα ίσως να ψάξω.

20

χαχαχα ηρέμησε δεν υπάρχει πρόβλημα :grin: ήταν απόλυτα κατανοητό τι εννοούσες

παραδόξως ούτε καν ολόκληρη η νότια καρύστια, και κυρίως η ίδια η κάρυστος δεν είναι αρβανίτικη. οκ τον δέχομαι τον διαχωρισμό της εύβοιας όπως τον θέτεις, απλά αν δεν κάνω λάθος (θα βοηθήσει και ο ευβοιώτης από πάνω σε αυτό) οι ευβοιώτες ως νότια ταξινομούν μόνο την αρβανίτικη εύβοια θυμάμαι μάλιστα έναν τύπο από την σχολή μου που έκανε το συγκεκριμένο “παράπονο”

όσο για τα Mέγαρα, γνωρίζοντας προσωπικά την παράδοση της πόλης ως (κατά το ήμισυ) μεγαρέας, τα μισα περίπου τραγούδια έχουν μια δυτικίζουσα τάση,αν και σε μικρότερο βαθμό από το παράδειγμα στο ποστ μου, ενώ και σε αυτά που δεν έχουν αυτή την τάση, ακόμα και το ένα και μοναδικό τσάμικο της πόλης είναι πιο “χαζοχαρούμενο” από το μέσο τσάμικο της Ελλάδας. γενικά η πόλη έχει μια ιστορία γεμάτη απομόνωση κυρίως λόγω γλώσσας, η οποία παρεμπιπτόντως μοιάζει με τη διάλεκτο της κύμης, οπότε και η μουσική διαφέρει συνήθως από την αρβανίτικη της Αττικής

παρόμοια μουσική έχει (ως ένα βαθμό φυσικά) και η βόρεια και ολόκληρη η δυτική, μέχρι και την μεσσηνία, Πελοπόννησος (βλέπε λεμονάκι μυρωδάτο κλπ) και δεν ξέρω αυτό με τι έχει να κάνει. Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει “δυτικές μεσαιωνικές επιρροές”, ωστόσο στον μεσαίωνα ούτως η άλλως δεν υπήρχε δυτική μουσική, τουλάχιστον όπως την εννοούμε σήμερα

1 «Μου αρέσει»
21

Μάλιστα. Κατάλαβα πώς το βλέπεις, κι έχει ενδιαφέρον.

Κάτι οφ-τόπικ αλλά που μπορεί να σ’ ενδιαφέρει προσωπικά:

Αναφέρεις για την ντοπιολαλιά των Μεγάρων :

Κατά σύμπτωση μόλις αυτές τις μέρες διάβαζα ένα άρθρο για το ντόπιο ιδίωμα της παλιάς Αθήνας (πριν γίνει πρωτεύουσα και συρρεύσουν Έλληνες από παντού), όπου αναφέρεται ακριβώς αυτό, ότι τα ελληνικά ιδιώματα των Μεγάρων και της Νότιας Εύβοιας, όπως και της παλιάς Αθήνας και κάποιων άλλων περιοχών όπως η Αίγινα, είναι στην ίδια ομάδα.

1 «Μου αρέσει»