κατά την γνώμη σας ένα ρεμπετάδικο σχετικά μεγάλο, όχι και πολύ κουτούκι δηλαδή, που θα φιλοξενεί ζωντανή μουσική, πόσα και ποια όργανα πρέπει να έχει?
Αφού ρωτάς τη γνώμη μας, κατά τη δική μου γνώμη το μόνο πραγματικά απαραίτητο είναι ένα μπουζούκι και μια κιθάρα.
Από κει και πέρα προσθέτεις κατά κρίση. Ένας μπαγλαμάς δε βλάφτει, αλλά άμα παίζει σε όλο το πρόγραμμα χάνεται η ιδιαιτερότητά του. Μια καλή περίπτωση για τρίτο μέλος ορχήστρας είναι ακορντεονίστας που να παίζει και μπαγλαμά. Ή βιολιτζής που να παίζει και μπαγλαμά. Αυτές οι δύο περιπτώσεις ανοίγουν τέσσερις ενορχηστρωτικές δυνατότητες: σκέτο μπουζουκοκίθαρο, μπουζουκοκίθαρο με μπαγλαμά, μπουζουκοκίθαρο με ακορντεόν ή βιολί αναλόγως.
Τα δύο μπουζούκια δε μ’ αρέσουν, εκτός από την περίπτωση που είναι δύο σημαντικοί σολίστες που ο καθένας έχει την προσωπική του συμβολή.
Τα κρουστά επίσης δε μ’ αρέσουν. Μπορεί σε συγκεκριμένα τραγούδια κάποιος να παίξει κουτάλια ή ζίλια ή κομπολόι, αλλά όχι τουμπελέκια και τέτοια ως μόνιμο στοιχείο της ορχήστρας.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε αρχίσει να βλέπουμε και κοντραμπάσα. Δεν είναι καθόλου κακή ιδέα. Αντίθετα το ηλεκτρικό μπάσο είναι χείριστη ιδέα.
Αυτά από μέρους μου. Υποκειμενικά φυσικά.
αναλόγως το ρεπερτόριο που θέλει να καλύψει, καθώς και το κάτα πόσο θέλει να παίζονται σωστά τα κομμάτια. σχετικά με το μπουζουκοκίθαρο, αυτό είναι οικονομική λύση για τα μικρά μαγαζιά και προϋποθέτει το μπουζούκι να παριστάνει πχ το βιολί ή το ακκορντεόν κατά περίπτωση.
τα όργανα που εμφανίστηκαν στο σμυρνέικο, στο πειραιώτικο, και στο μεταπολεμικό ρεμπέτικο (εώς παλιό λαϊκό) είναι (εκτός από το μπουζούκι και την κιθάρα), ο μπαγλαμάς, το ακκορντεόν, το βιολί, το σαντούρι, το ούτι, οι ζίλιες, τα κουτάλια… θα μπορούσαμε να βάλουμε και το πιάνο ή το κοντραμπάσο (για πιο σύγχρονο γεμάτο ήχο). επίσης δύο μπουζούκια για τις διφωνίες (και γιατί όχι δυο κιθάρες για να σολάρει η μία), δύο ανδρικές φωνές και μία γυναικεία, κλαρίνο και λαούτο για τα πιο παραδοσιακά που μπαίνουν συχνά στο πρόγραμμα.
για μένα, μια επαρκής ορχήστρα για σχετικά καλή απόδοση των κομματιών περιλαμβάνει μπουζούκι-κιθάρα-βιολί-τραγουδίστρια. με αυτά τα τέσσερα άτομα πιθανότατα καλύπτονται οι δύο αντρικές φωνές και τα κρουστά, ίσως και ο μπαγλαμάς. επίσης ευπρόσδεκτο είναι το ακκορντεόν.
από κει και πέρα αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων του προγράμματος, μπαίνουν και τα υπόλοιπα όργανα. ειδικά το κοντραμπάσο, παρ’ότι δεν περιλαμβανόταν στις τότε ορχήστρες (αν δεν κάνω λάθος), δίνει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην κομπανία (ως γέμισμα του ήχου αλλά και ως πλειμέικερ).
το θέμα είναι ποιός θα θέλει να πληρώσει όργανα με αξιοπρεπή μεροκάματα και όχι με συμφωνίες κάτω από τη ζώνη και σκόντα.
^καλή ερώτηση. το θέμα του μαγαζιού θα κλίνει περισσότερο προς ανατολίτικο-σμυρνέικο-πολίτικο και λιγότερο προς το πειραιώτικο-τσιτσάνικο. αν και θα γίνει προσπάθεια για σχετικά ευρύ ρεπερτόριο
ε τότε θες και ούτι, σαντούρι, λύρα πολίτικη… μακάρι να δουλέψει!
Εγώ θα πρότεινα και ως εναλλακτική σχήμα τύπου:
σαντούρι, κιθάρα, βιολί
κανονάκι, κιθάρα, βιολί
Ένα από αυτά να το παίζει κοπέλα που να τραγουδά κιόλας.
Τα βασικά, τα έχουν καλύψει Περικλής και Νίκος, καθώς και ο Μπάμπης με μία πολύ επιθυμητή αλλά δύσκολη εναλλακτική. Όπως ήδη άρχισε να διαφαίνεται, το κύριο στοιχείο που θα κρίνει το πόσα όργανα θα έχει η ορχήστρα είναι το απλούστατο: πόσα μεροκάματα σηκώνει να μπορούν να πληρώνονται, από την αναμενόμενη κίνηση. Για κάτω από τρία μεροκάματα νομίζω ότι δεν τίθεται θέμα, για το πάνω απ’ αυτά μάλλον είναι το ερώτημα. Και αυτό το “περισσότερο προς ανατολίτικο, λιγότερο προς πειραιώτικο” είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί στην πράξη, χωρίς προβλήματα. Πειραιώτικο χωρίς μπουζούκι δεν γίνεται, ούτε ανατολίτικο χωρίς βιολί (αν, δηλαδή, θέτουμε απαιτήσεις). Και εδώ ξεκινάμε: τι θα παίζει το μπουζούκι, όταν το τραγούδι είναι της “σκληροπυρηνικής” Σμυρναίικης σχολής; ότι και να παίζει, έχει (οργανολογικά) καλυφθεί από το βιολί και το ούτι και, απλά, περισσεύει. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για το πειραιώτικο ρεπερτόριο, με το βιολί, το ούτι ή το κανονάκι. Οι “πολυοργανίστες” είναι μία ιδεώδης λύση, αλλά έλα που είναι σπάνιοι… Τραγουδίστρια, θα υπάρχει; Πάμε αμέσως στα τέσσερα μεροκάματα. Και υπάρχουν και άλλα, καίρια ερωτήματα, πριν ακόμα εξετάσουμε σαντούρια, κοντραμπάσα, λύρες…
Ούτε ψύλλος στον κόρφο εκείνου που είναι υπεύθυνος να βρεί την “καλύτερη” λύση, δεν θα ήθελα να ήμουν.
Ακριβώς όπως τα λέει ο κ. Νίκος. Δυστυχώς δεν είναι το μέγεθος του παταριού αλλά οι οικονομικοί όροι που καθορίζουν πόσοι μουσικοί θα απασχολούνται.
Δεν πιστεύω πως υπάρχει ιδανικό μέγεθος ορχήστρας αλλά όσο μεγαλώνει το σχήμα πρέπει να σκεφτείς το θέμα της ενορχήστρωσης. Δηλαδή το να έχεις 4-5 μουσικούς να παίζουν… συνεχώς ομοβροντία θα είναι απλά μια φλύαρη σούπα. Πρέπει, ειδικά σε μεγάλα σχήματα να αφιερωθεί προσοχή και χρόνος.
Πάντως αυτό που ίσως έχει χαθεί στις μέρες μας είναι η διαφορά των 2 …παρατάξεων. Τα σαντουροβιόλια και τα μπουζούκια, στο παρελθόν δεν παίζαν σχεδόν ποτέ μαζί και δεν ηχογραφούσαν παρέα (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων).
Σήμερα αυτή η διαφοροποίηση δεν δείχνει να μας απασχολεί τόσο πολύ.
δεν θα υπάρξει πρόβλημα. μπορούν να συνυπάρξουν αυτά τα δύο, δεν αποκλείει το ένα όργανο το άλλο. το αφεντικό λέει ότι θα μπορεί με τις προβλέψεις του να στηρίζει το σχήμα 7-8 μουσικούς μάλλον. θα είναι λίγο σαν μουσική σκηνή φάση παρά σαν κουτούκι. είναι σχετικά μεγάλο το μαγαζί. το ερώτημα είναι ποιος θα είναι ο πιο συμφέρων, πρακτικός συνδυασμός. αυτό με τους πολυοργανίστες το επιθυμεί και αυτός αλλά δεν είναι εύκολο.
Καταρχάς το 7-8 μουσικοί μου φαίνεται υπερβολικό. Εφόσον μιλάμε πάντα για καθαρά διακριτέα μουσική, βλέπε ανατολίτικο-σμυρνέικο-πολίτικο ή/και πειραιώτικο. Εάν πάλι υπάρχει η δυνατότητα για τέτοιο πράγμα, καλύτερα για να φάνε περισσότεροι μουσικοί “ψωμί”.
“Πολυοργανιστές” υπάρχουν κάμποσοι, ειδικά στα έγχορδα. Κιθάρα-Μπουζούκι-Λαύτα (και όλα τα συναφή). Το θέμα έχει να κάνει με λιγότερο κοινά όργανα, όπως το βιολί, το κανονάκι, το σαντούρι κλπ. Συνήθως σε αυτή τη περίπτωση είναι λίγοι που παίζουν κάποιο άλλο έγχορδο (με πένα/φτερό κλπ). Πάντως με 4-5 άτομα νομίζω πως μπορεί να φτιαχτεί μια “σωστή” ορχήστρα που να καλύπτει τα πάντα!
όσο πρακτικότερα τόσο καλύτερα. θα χει και γυναικεία και αντρική φωνή όμως απόσο ξέρω.
ευχαριστώ παιδιά για τις συμβουλές, θα τα συζητήσω με το μπος και θα βγει η χρυσή γραμμή.
Η αντρική φωνή είναι σχετικά εύκολη, οι περισσότεροι νυκτοί τραγουδούν κιόλας και είναι άντρες. Η γυναικεία σημαίνει ένα μεροκάματο ακόμα, αλλά συνήθως το αξίζει πολύ περισσότερο από π.χ. κοντραμπάσο, που δεν ξέρω τι σας έχει πιάσει όλους σας τελευταία, με τη μόδα της ευρείας κάλυψης σε συχνότητες, λες και η Τετράς η ξακουστή ή ο κλασικός Τσιτσάνης, κλασικός Παπαϊωάννου κλπ. κλπ. κλπ. είχαν πρόβλημα συχνοτήτων…
Βεβαίως είναι υπερβολικό το 7 – 8, εκτός αν ο καταστηματάρχης θεωρεί ότι θα έχει την πολυτέλεια να μην παίζουν πάντα όλοι μαζί, παρά μόνο εκείνοι που ταιριάζουν με το ρεπερτόριο της κάθε στιγμής. Φοβάμαι όμως πως κάτι τέτοιο δεν θα αντέξει για μεγάλο διάστημα… Το “και κιθάρα, και μπουζούκι, και μπαγλαμά” δεν παίζει, γιατί είναι σχεδόν κανόνας σήμερα αλλά έλα που και η κιθάρα χρειάζεται, και το μπουζούκι, οπότε δεν κερδίζεις και πολλά. Ουσιαστικό πλεονέκτημα διαθέτει κάποιος αν παίζει και μπουζούκι και βιολί (φυσικά και τα δύο με επαγγελματική επάρκεια), καθώς και ο “και ακορντεόν και μπαγλαμά”.
Μπουζουκι + κιθάρα στάνταρ, και λογικα ενας απο τους 2 θα μπορεί και να τραγουδήσει. Μετα πιστεύω βιολί και επισης μια γυναίκα για τραγούδι, που θα βόλευε αν πάιζει και καποιο απο αυτα (σαντουρι, κανονακι, κουταλια).
Εξαρταται φυσικα και απο το υφος του μαγαζιου κτλ. Αν δηλαδη οι πελατες ειναι σταθεροι και ξερουν οτι θελουν να ακουσουν συγκεκριμενο ρεπερτοριο και οτι θα το βρουν στο μαγαζι αυτο. Αν το μαγαζι θελει μεσω της μουσικης να αποκτησει περισσοτερους πελατες πρεπει να μπορει να ικανοποιήσει και πελάτες που θα ζητήσουν πιο λαικο ρεπερτόριο και όχι μόνο ρεμπετικα-σμυρνεικα, και να μπορει ευκολα να το γυρισει και σε παραδοσιακα αν ετσι το φερει η διαθεση των πελατων.
Υ.Γ. Στο νησι (Λέσβος) υπαρχει ορχηστα που ο ενας παιζει τρομπετα-βιολι και ο αλλος κλαρινο-μπουζουκι (και οι 2 σε πολυ ικανοποιητικο επιπεδο). Το αναφερω γιατι πιστευω ειναι και οι 2 δυσκολοι συνδυασμοι.
γενικά μία θεματικότητα προς ανατολάς θα υπάρχει, άλλα σε αυτήν την ελαστικότητα που αναφέρεις αποσκοπούμε και μεις. δηλαδή και ρεμπετικο, δημοτικό, δημώδες, λαικό, ταμπαχανιώτικα κλπ. ότι τραβάν τα γούστα τους, αλλά με σχετικά εδραιωμένη κυρίαρχη βάση. δηλαδή ναι, το μαγαζί θα χει ταυτότητα, όχι τελείως φλού.
εντάξει, αλλά μην το παρακάνουμε με τους εργαζόμενους-πολυεργαλεία. δεν λέω, θα μπορούσε ο μπουζουξής στα σμυρνέικα να ψήνει καφέδες και ο βιολιτζής στα πειραιώτικα να ρίχνει ένα σφουγγάρισμα.
και ίσως θα ήταν καλύτερο να υπάρχουν θεματικές βραδιές, με μια (πχ 4μελή) κομπανία, διαφορετική κάθε βραδιά, που να καλύπτει (και καλύτερα κιόλας) ένα πιο συγκεκριμένο ρεπερτόριο. γιατί στην αγωνία να ικανοποιήσεις τους πάντες, υπάρχει ο κίνδυνος να μην ικανοποιήσεις κανέναν…
και τις θεματικες βραδιές/μπάντες έχουμε σκεφτεί. αλλά θα προτιμούσαμε τελικά σταθερό σχήμα με καλή ευελιξία και ρεπερτόριο. η ειρωνεία να έλειπε πάντως. συνεργάτες ψάχνουμε, ούτε σκλάβους, ούτε κορόιδα.
δεν ήτανε ειρωνία, πικρό σχόλιο ήτανε για κάτι που από “εξτρά” και αμοιβόμενο (πχ στους δίσκους και εκτελεστής και τραγουδιστής) αρχίζει να θεωρείται δεδομένο και προαπαιτούμενο, όπως και το “να φέρεις κόσμο”.
ειλικρινά χαίρομαι που προτιμάτε σταθερό σχήμα, είναι καλύτερο για όλους. και για αφεντικά και για εργαζόμενους (ο συνεργάτης είναι άλλο πράγμα). δεν μπορώ παρά να ευχηθώ καλή τύχη -εξάλλου υπάρχουν εξαιρετικοί μουσικοί σε αφθονία.
ευχαριστούμε, να σαι καλά. το “συνεργάτες” δείχνει την αντιμετώπιση του αφεντικού στους δικούς του. δέχεται απόψεις, συμβουλές, είναι φιλικός κλπ. και συ καλές δουλειές.
Ένας μεγάλος χώρος είναι σχεδόν αδύνατον να καλυφθεί από τρία όργανα.Το δεύτερο μπουζούκι στη ρεμπέτικη δισκογραφία χρησιμοποιήθηκε σε τραγούδια του Μάρκου, Τσιτσάνη, Παπαιωάννου , Μητσάκη και δεν είναι καθόλου πολυτέλεια. Όπως το ακορντεόν και το πιάνο στη δεκαετία '50. Ο Τσιτσάνης εκτός από τη Μαργαρώνη στο πιάνο, είχε βιολί τον Λουκά Καρμανιόλα (σύζυγο της Μαργαρώνη) ο οποίος είχε συμμετοχή και στα μπουζουξήδικα αλλά και στα χορευτικά του προγράμματος.
Προσωπικά προτιμώ τα τρία όργανα σε κουτούκι. Αυτή η μαγεία όμως κακά τα ψέμματα δεν μεταφέρεται σε μεγάλο χώρο. Ενώ στο κουτούκι οι τρεις είναι πολλοί, στο μεγάλο χώρο γίνονται λίγοι και ανεπαρκείς, κυρίως ως προς τον ήχο και την αναπόφευκτη έλλειψη όγκου.