Ρεμπέτικο και περιθώριο

Θέσεις & αντιθέσεις
41

Κώστα, έγραψα και για “τόπο εκτός χαράς” λόγω ξενιτειάς, φτώχειας, έρωτα κ.λ.π και όχι μόνο γιά τους εκτός νόμου.

Τον πόνο και την μελαγχολία εγώ την νιώθω ακόμη και σε τραγούδια που επιφανειακά έχουν χαρούμενο θέμα.

Φυσικά η λύπη και ο πόνος δεν ήταν το μοναδικό θέμα στα ρεμπέτικα ( θα είχαν αυτοκτονήσει στο τέλος όλοι), ταιριάζανε και τραγούδια με χιούμορ, τσαμπουκά, αυτοσαρκαστικά (όπως γράφεις) κ.α, το παλεύανε!

Δεν ξέρω πως να το ξεστομίσω… αλλά μήπως θεωρούνται πολύ περισσότεροι συνθέτες ως ρεμπέτες από όσους πραγματικά ήσαν; Ή πιό σωστά, μήπως πρέπει να δούμε και το αν όλα τα τραγούδια ενός συνθέτη είναι ρεμπέτικα;

42

Έχω έναν γνωστό (μισό Έλληνας μισό Ρόσσος) που δεν αντέχει να δει τη ταινία “ρεμπέτικο” γιατί τον κάνει πάρα πολύ λυπημένος και αν θυμάμαι καλά ο Μάρκος Βαμβακάρης έγραψε στο βιβλίο του ότι η ζωή του του φαίνεται σαν εφιάλτης. Εγώ κατάλαβα από τότε που ασχολούμαι με το ρεμπέτικο ότι το γλέντι στο ρεμπέτικο προέρχεται από τη λύπη!
Και κάτι άλλο δεν το καταλαβαίνω> οι άστοι (οι άλλοι που τ ό τ ε δεν άκουσαν τα ρεμπέτικα τραγούδια) δεν ήταν Έλληνες?
Και εμένα μου αρέσουν τα ρεμπέτικα τραγούδια πάρα πολύ, αλλά παρατηρώ μια μεγάλη εξύμνηση…Ο Θεωδοράκης πριν πολλά χρόνια εξήγησε πολύ καλά γιατί ονειρεύονταν οι άστοι από τη Δύση. Και γι’ αυτούς ήταν ένα όρειρο!

43

Προς Τάκι (όπως και ο Κ.Φέρρης επανειλημμένα έχει πή, τα Κύριος, κος κλπ.δεν χρειάζονται εδώ μέσα):

<Η γνώση δεν είναι περιουσιακό στοιχείο που κληρονομείται, θέλει αγώνα και θυσίες για να κατακτηθεί.
Λυπάμαι για την παρανόηση και την κληρονομική οίηση.>

Το πρώτο είναι τοις πάσι γνωστό, δεν περιμένω να μου το μάθει κανένας και πραγματικά μου κόστισε πολύ χρόνο και νεύρα για να μάθω σχεδόν απέξω το βιβλίο του Πετρόπουλου. Η παρανόηση δυσκολεύομαι να κατανοήσω που βρίσκεται. Για το τελευταίο δεν μπορώ φυσικά να μιλήσω εγώ.

44

Να κάνω λοιπόν κι` εγώ τον προβοκάτορα και ,μιά και κάποια ονόματα πάνε να γίνουνε ταμπού, να φωνάξω- σαν τον Τζιμάκο-

Πετρόπουλος, Πετρόπουλος, Πετρόπουλος.

( λέτε να φάω καμμιά …πέτρα ; ) Σίγουρο !

Έχουμε δικαίωμα και στα λάθη !!!

Εγώ δε μπορώ να φτύσω εκεί που κάποτε έπινα νερό.
Ακόμη και γιά τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη, αυτός πρώτος μίλησε δημόσια και τον φωτογράφησε , όταν ακόμη ήτανε σένα σεντούκι στις αποθήκες του Μουσείου. Αυτόν πρωτοδιάβασε ( μόλα του τα λάθη του και ελλείψει άλλου ) η λίγο παλιότερη γενιά, η δικιά μου…
Τα Ρεμπέτικα Τραγούδια του Πετρόπουλου μου χάρισε, κάπου στο Γυμνάσιο, η πρώτη μου κοπέλα ( η Τερέζα, θυμάσαι Κώστα Φέρρη ; ).

Ο αλάθητος πρώτος τον λίθον βαλέτω…

Δείτε , τέλος, την τελευταία του συνέντευξη, αξίζει τον κόπο !

Ας είναι καλά εκεί που βρίσκεται, και μακάρι να βρεθούν οι ανάλογοι Πετρόπουλοι να κάνουν τα αντίστοιχα λάθη. Δεν πειράζει καθόλου, εύκολα κατόπιν θα βρεθούν άλλοι να τα διορθώσουν ( και να τους ρίξουν και αυτούς κατόπιν στην πυρά ).

45

Ρε παιδιά, αυτή η ιστορία με τον Πετρόπουλο έχει αρχίσει να ξεφτίζει.
Οπως λέει και ο Φρονιμόπουλος, έκανε λάθη, αλλά αυτά τα λάθη πρωτοδιαβάσαμε για τα τραγούδια που αγαπάγαμε. Μέχρι που ανακάλυψα τον Πετρόπουλο σε ένα βιβλιοπωλείο των Εξαρχείων το '78 - '79, δεν υπήρχε άλλη (οργανωμένη) πηγή πληροφόρησης, τουλάχιστον για εμένα.

Από κει και πέρα,

  • η παντελής απουσία συγκροτημένης σκέψης,
  • η καταφανής έλλειψη φιλοσοφικού υποβάθρου,
  • τα πείσματα και οι σκιαμαχίες με τους “πανεπιστημιακούς”, την αριστερά κ.λπ.
    ε, συγνώμη, αλλά αυτά είναι ελαττώματα που δεν τα βρίσκεις μόνο στον Πετρόπουλο. Δεν θέλω να αραδιάσω ολόκληρο κατάλογο από μπούρδες και δίπλα σε παρένθεση το ποιος την είπε. Είμαι σίγουρος ότι εσείς (που το έχετε πάρει ζεστότερα από μένα) μπορείτε να σερβίρετε ένα πιο πικάντικο μενού.

Και αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, τουλάχιστον σε ότι με αφορά. Οτι δηλαδή οι άνθρωποι που ασχολούνται, κοπιάζουν, συλλέγουν, αποδελτιώνουν, παραθέτουν κ.λπ., κ.λπ., συνήθως δεν προλαβαίνουν ή δεν έχουν τις σχετικές σπουδές για να αξιολογήσουν το υλικό τους. Απλά το αναλύουν απ’ όλες τις πλευρές (σπανίως και που βγάζουν και λαυράκια - δε λέω) και μας το παραδίδουν με όλη τους την αγάπη αλλά και με όλη τους την αξιολάτρευτη ελαφρότητα.
Αδυνατούν, δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένοι να συνθέσουν άποψη απ’ την ανάλυσή τους.

Σ’ αυτό το σημείο σφυρίζω το φαουλ.

Και γι αυτό μετά τον Πετρόπουλο, τις αυτοβιογραφίες των παλιών, το “Ρεμπέτικο” του Φέρρη (ως ταινία, διότι ως μουσική… άσε να μην πω καλύτερα) και κάτι άλλα ψιλά, δεν έχει βγει τίποτα που να κάνει ΜΠΑΜ. Εντάξει, όλα τα… “πονήματα”, κάτι πάνε να δώσουνε, κάτι πάνε να πούνε, αλλά - λυπάμαι - η προβατίνα, το ψαχνό, έχει σερβιριστεί από χρόνια. Μόνο κάτι επιδόρπια έχουν μείνει. Χρήσιμα, δε λέω, αλλά… “επιδόρπια”.

Από δω και πέρα θέλει κανονικούς κοινωνικούς επιστήμονες με εξειδικευμένες σπουδές, σε συνεργασία με μουσικολόγους, μουσικούς, ιστορικούς, χωροτάκτες, γεωγράφους και ότι άλλο απαιτεί η περίπτωση, και βεβαίως και με ερευνητές. Οπου “ερευνητής” ίσον “ντετέκτιβ” που ξετρυπώνει πληροφορίες, δίσκους, εντοπίζει πρόσωπα κ.λπ.

Το να πάει ο “ερευνητής” να πάρει συνέντευξη απ’ τον (λέμε τώρα) Στέλιο Βαμβακάρη για τον πατέρα του, θα καταλήξει σε μια οκά κοινοτοπίες απ’ τις ίδιες τις πασίγνωστες που τις έχουμε ΕΝΤΕΛΩΣ σιχαθεί. Αντε το πολύ πολύ να τον ρωτήσει για τα ντουζένια του Μάρκου. Μιλάμε ότι θα “φύγει” κάποτε και ο Στέλιος, και μια ουσιαστική εργασία για τον Μάρκο (διότι μετά την αυτοβιογραφία του: μηδέν) δεν θα έχει προλάβει να την κάνει κανένας. Δεν είναι κρίμα;

Ο ερευνητής ο ίδιος, λυπάμαι, αλλά δεν έχει τα προσόντα να γράψει σοβαρή μελέτη με προεργασία, συλλογή στοιχείων, έρευνα πεδίου, καταχώριση, ανάλυση δεδομένων, διάγνωση προοπτικών της έρευνας, σύνθεση ιστορικού πεδίου, συμπεράσματα. Και τα βασικά στοιχεία της μεθοδολογίας να κατέχει ή να του έχει τα σφυρίξει κανένας, στο τέλος του λείπει ο αέρας που σου δίνουν οι εξειδικευμένες σπουδές και η πολύχρονη οριζόντια και κάθεστη ενασχόληση με πλειάδα κοινωνικών και οικονομικών θεμάτων. Δηλαδή ο ανεκτίμητος εξοπλισμός που έχουν οι ειδικοί επιστήμονες.

Δεν μας λείπουν τα λιβανίσματα και οι εικονολατρίες. Απ’ τα “πόσο καταπληκτικός μπουζουξής ήτο ο Μάρκος” έχουμε χορτάσει. Δεν μας χρειάζονται αυτά, όσο καλογραμμένα και να είναι. Αλλα είναι πράγματα μας λείπουν. Π.χ. ο Μάρκος τοποθετημένος στο ιστορικό και κοινωνικό καμβά της εποχής του.

Είναι σα να ζητάς απ’ το ξυλουργό που κόβει το δένδρο και πριονίζει σανίδια να σου καλουπώσει και την οικοδομή. Στις παλίες, τις πιό πρίμιτιβ εποχές μπορεί να τα κάνανε όλα. Αλλά σήμερα για να καλουπώσεις φωνάζεις τεχνίτη καλουπατζή και εργοταξιακό πολιτικό μηχανικό για επίβλεψη των σχεδίων που έχουν εκπονηθεί από μελετητή μηχανικό. Δηλαδή ομάδα ειδικών. Δεν φωνάζεις τον ξυλουργό να τα κάνει όλα εμπνεόμενος απ’ το μεράκι του και την αγάπη του για την ξυλεία και την οικοδομή γενικότερα. Ατυχές ίσως το παράδειγμα, αλλά μάλλον καταλαβαίνετε…

Δεν κολλάει και πολύ, αλλά επειδή μου ήρθε: Διάβαζα προ ημερών “διαγωνίως” ένα απ’ τα πολλά βιβλία που γράφτηκαν για τον Καζαντζίδη (δε λέω ποιανού). Λοιπόν, όσο το ψευτο-διάβαζα, σκεφτόμουν την καταπληκτική ρήση του μακαρίτη του Μπίνη (“να τον πάρω τηλέφωνο, να που πει τι δουλειά κάνει, να του πω πόσο μαΛάκας είναι”).

Μιλάμε ο άνθρωπος έκατσε και σκάλισε όλο την ιστορία ενός ανθρώπου, τον λιβάνισε απ’ όλες τις μεριές, αλλά όταν έπρεπε να απαντήσει σε κάποιο ερώτημα του στυλ “γιατί τον αγαπούσε τόσο πολύ ο κόσμος” ΣΚΑΛΩΣΕ. Κάτι ψέλλισε για την μοναδικότητα της φωνής του και άλλες σαχλαμπούχλες επιπέδου έκθεσης γυμνασίου. Που να πάει ο νούς του ότι ο Στέλιος ήταν ο αριστερός τραγουδιστής του μετεμφυλιακού κράτους και άλλα πολλά που δεν είναι του παρόντος, διότι αλλού το πάω:

Τι να τις κάνω εγώ τις ημερομηνίες, τα χιλιάδες ονόματα, τους κωδικούς των δίσκων και όλον αυτό το μπέρδε - μπέρδε, αν δεν μπορεί να μου απαντήσει τέσσερα άϊντε πέντε στοιχείωδη και απολύτως αυτονόητα ερωτήματα.
Αυτό ποιός θα το κάνει;
Προφανώς αυτός που ξαπατώθηκε 10 και 20 χρόνια να μελετάει, να συλλέγει να, να . . .
Δηλαδή τι στ’ ανάθεμα;
Αν δεν μπορεί να το κάνει αυτός, εμένα - τον αναγνώστη - περιμένει να τα θέσω και να τα απαντήσω;
Επειδή δηλαδή μου παράθεσε τρεις τόνους με ρινίσματα πληροφοριών άριστα τακτοποιημένων, νομίζει ότι… ΝΤΑΞ, αυτό ήταν;

Αμ δε.

46

Μια τετοια σοβαρή μελέτη σιγουρα μας έχει λείψει, ειδικά στο ρεμπέτικο.
Ο Πετρόπουλος όμως οχι μόνο δεν προχωρησε σε μια τέτοια συστηματική εργασία, αλλά ΔΕΝ καταδέχτηκε ουτε τα λαθη του να διορθωσει στις πολλες αναδιατυπώσεις των βιβλίων του. Και αυτό λέγεται υποτίμηση του αναγνώστη, τουλάχιστον, για να το πω κομψά.
Ας μη μιλησω για τον τρόπο συλλογης του υλικού του, για το πού βρηκε μπαγλαμαδάκια, μπουζούκια κλπ. καποιων δημιουργών… ειναι πονεμενη ιστορία.
Έχει τόση σημασια το ότι πρωτος έφερε στο φως αυτο το υλικο; Ειχε ηδη αρχίσει η αναβιωση του ρεμπέτικου, ήταν θέμα χρόνου να γινόταν η καταγραφή. Τα στοιχεια θα εφταναν σε μας και οχι ετσι πρόχειρα, με τόσα λάθη.
Εκείνο που θεωρώ πάντως μεγαλύτερη ζημιά για το ρεμπέτικο, είναι που αβασάνιστα γενίκευσε μιλώντας για ολους τους λαϊκους δημιουργους, για όλο τον κόσμο που αγάπησε το ρεμπέτικο, βαζοντας τους την ταμπελίτσα του “περιθωριακού” και του “υπόκοσμου”. Μετά από τοσα χρόνια, δυστυχως πολλοί πιάνονται απο τα λογια του, τα αναπαράγουν και διαιωνιζεται μια διαστρεβλωτική εικονα για το ρεμπέτικο.
Το βλέπουμε και απο την εφημερίδα μας που ασχολειται με το ρεμπετικο,ποσοι νέοι άνθρωποι μας πετάνε στα μούτρα οτι ασχολουμαστε με το περιθωριο της κοινωνιας, με ενα τμήμα του υπόκοσμου ανάξιο λόγου, ενώ απο την άλλη οι ίδιοι άνθρωποι καθε φορά που οργανώνουμε ρεμπέτικες βραδιές γλεντανε, τραγουδούν και χορεύουν μ΄αυτά τα “περιθωριακά” πολιτισμικά προϊόντα…

47

α) έχεις μήπως δεί σε τί κατάσταση παρέδωσε ο “ερευνητής/λαογράφος του αιώνα” το αρχείο του στη Γεννάδειο βιβλιοθήκη ?
είχα την ευκαιρία να δώ ολόκληρο το αρχείο του από κοντά για τις έρευνές μου το 2002-2003 περίπου.
Ξέρεις τί έχει κάνει ο “λαογράφος” ?
Για να εξυπηρετήσει την έκδοση του βιβλίου του τότε, έχει βιάσει κυριολεκτικά όλες τις φωτογραφίες με ανεξίτηλο μαρκαδόρο, δημιουργώντας πάνω τους πλαίσια. Δηλαδή, έχει καταστρέψει τα πρωτότυπα σπάνιων φωτογραφιών, τις οποίες έχει δημοσιεύσει “κομμένες και ραμμένες”, όπως αυτός νόμιζε. Δεν σου συζητώ το πώς απέκτησε αυτό το αρχείο, είναι γνωστό…
Επίσης το ότι το χάρισε στη γεννάδειο, κάτι λέει.
αν αυτό θεωρείς σεβασμό στην λαϊκή τέχνη, τί να σου πώ.

β) όταν ακούμε ρεμπέτικο στην ταβέρνα λιώμα δεν σκεφτόμαστε τίποτα, κι όταν το μελετάμε σκεφτόμαστε. Πού είναι το πρόβλημά ? Γιατί σε ενοχλεί η “ανατομία”?

ΥΓ …φίλε Νίκο Φρονιμόπουλε, εσύ που επισκεύασες-συντήρησες τον ταμπουρά του Μακρυγιάννη, ΣΠΕΥΣΕ και τηλεφώνησε στη γεννάδειο (τότε δεν είχαν συντηρητή), μήπως και ενδιαφέρονται να αποκαταστήσεις τις χρωματιστές (ναι, καλά ακούσατε, είναι κόκκινες- πράσινες) ντούγιες του ηχείου του μπαγλαμά του Μπάτη που ξεκολλάνε η μία μετά την άλλη, και ρίξε και μια ματιά στον μπαγλαμά του Τσιτσάνη που τον τρώει η μαρμάγκα.

48

Νίκο, τι μου θύμησες… Που είναι σήμερα η Τερέζα;

Πάντως βαρέθηκα να υπερασπίζομαι τον Πετρόπουλο σ’ αυτά που πρέπει να τον υπερασπιστώ, και να συμφωνώ φυσικά ως προς όλα τα ελαττώματά του -πλην των προσωπικών συμπεριφορών, όπου δε μου πέφτει λόγος -δεν είμαι ηθικολόγος.

Αλλά πρέπει να πω, πως το 1968, ο Ηλιάς Πετρόπουλος είναι μαζέψει 10 φορές περισσότερα στοιχεία απ’ όσα είχαμε βρει όλοι οι άλλοι ρεμπετολόγοι μαζί. Κι επί πλέον, είχε την ιδέα και το πείσμα. Κανείς μας δεν είχε την ιδέα να εκδόσουμε κάποιο βιβλίο. Όλα τ’ άλλα, ακολούθησαν το παράδειγμα του Πετρόπουλου.

49

Για εκατοστή φορά ίσως ασχολούμαστε με τον Πετρόπουλο. Και δε θα σταματήσει ποτέ αυτή η ιστορία, καθώς ο Πετρόπουλος υπήρξε -είτε το θέλουμε είτε όχι- πρωτοπόρος. Αυτό όμως δε μας αποτρέπει από την κριτική στάση απέναντί του. Ετσι λοιπόν σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να ανεχτώ το “μεγαλείο” του. Γιατί τα μειονεκτήματα της δουλειάς του είναι πολλαπλάσια των πλεονεκτημάτων του. Γιατί όπου χρειάστηκε να συνθέσει τη δική του άποψη (όπως πολύ σωστά γράφτηκε παραπάνω) έγραψε ασυναρτησίες, κουταμάρες, αδικώντας (ακόμα δεν μπορώ να το εξηγήσω αυτό) σημαντικές μορφές του ρεμπέτικου. Γιατί, τέλος, όταν (κατ’ επανάληψη) του δόθηκε η ευκαιρία να διορθώσει τις ανακρίβειές του, τα λάθη του, όχι μόνο δεν το 'κανε αλλά επέμεινε στις λανθασμένες του απόψεις, κόντρα σε κάθε λογική.

ΥΓ1. Κώστα δεν κατάλαβα ποτέ την επιμονή σου να τον υπερασπίζεσαι. Ποια δεκαπλάσια στοιχεία είχε από τους “άλλους”; Εκτός κι αν εννοείς τις φωτογραφίες κλπ., το οποίο πράγματι ήταν πολύ υλικό. Αλλά επί της ουσίας; Οταν το βιβλίο του ήταν έτοιμο να εκδοθεί, κάποιος τον ρώτησε (ή εσύ Κώστα ή ο Νέαρχος - δε θυμάμαι) πόσα τραγούδια περιέχονται στο βιβλίο και απάντησε: “Ολα” (!!!). Την ίδια εποχή οι (δικές σας) ρεμπέτικες παρέες είχαν μαζέψει καμιά χιλιάδα ρεμπέτικα σε 78άρηδες κι άλλα τόσα σε μπομπίνες.
ΥΓ2. Πρέπει να είσαι παρανοϊκός -να μην πω κακός- για να μισείς π.χ. τον Ανέστο Δελιά. Γιατί περί μίσους πρόκειται…

50

Μα βέβαια και συμφωνώ, Άρη, στην κριτική, αλλά γιά πάρτη μου, πάντα αρνιόμουνα τον ενδο-ρεμπετολογικό εμφύλιο. Ύστερα, πως να το κάνουμε, την πρωτιά την πήρε.

Όσο γιά τον Ανέστο, μην τον παρεξηγείς, οι χασικλήδες είχαν πάντα ένα αλλεργικό μίσος γιά τους πρεζάκηδες, κι η μόνη εξαίρεση στο μίσος τους, ήταν ο Μπαγιαντέρας. Ο Πετρόπουλος βέβαια δεν ήταν χασικλής, αλλά αυτά του λέγαν, αυτά έγραψε… Κι εξ άλλου, είχε χάσει την ευκαιρία να τον γνωρίσει, γιατί ο Ανέστος είχε φύγει νωρίς…

ΤΕΛΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟ ΑΠΟ ΜΕΝΑ

Υ.Γ. Πάντως στη συνέντευξη που του πήρα, είναι αποστομωτικός. Και πλήρης γνώσεων και πληροφοριών.

51

Μα αυτό ακριβώς λέω και πιο πάνω. Οτι οι μερακλήδες ερευνητές ΩΣ ΕΚΕΙ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΦΘΑΣΟΥΝ. Απο κει και πέρα, ο ίδιος αλλά και όλοι μας καταλαβαίνουμε πολύ καλά ότι μια ουσιαστική επανέκδοση των ΡΕΜΠΕΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ του Πετρόπουλου, θα απαιτούσε μια εκ θεμελίων διαφορετική προσέγγιση. Κατά τη γνώμη μου, ο ίδιος μέτρησε τις δυνάμεις του και διαπίστωσε το αυτονόητο: Οτί απλά ΔΕΝ ΜΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΘΕΙ σε μια σοβαρή επανέκδοση που να μην “μπάζει νερά” από δω κι από κει. Με λίγα λόγια, ο ίδιος ο συγγραφέας καταλάβαινε ότι το πρόβλημα με την προσέγγιση που υιοθέτησε, δεν ήταν τα λάθη που είχαν παρεισφρήσει (από αβλεψία, ανοησία, εμπάθεια κ.λπ.) αλλά αυτή καθεαυτή η προσέγγισή του.

Γι αυτό επέτρεψέ μου να αμφιβάλλω. ΒΕΒΑΙΩΣ και έχει σημασία που ο Πετρόπουλος έσπασε το κακοφορμισμένο σπυρί της κρυψίνοιας και της εγωπάθειας που κατατρέχει κάποιους “συλλέκτες”. Επιπλέον, η εποχή που γίνεται η πρώτη έκδοση των ΡΕΜΠΕΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ είναι πολύ σημαδιακή. Αυτό όμως είναι μεγάλο θέμα για ένα σημείωμα σε forum, ας το συζητήσουμε εκτενέστερα όταν μπορέσουμε.
Με λίγα λόγια, και χωρίς να συμμερίζομαι τις απόψεις κάποιων φίλων μου στο forum, θεωρώ ότι η “κίνηση Πετρόπουλου” ήταν εξαιρετική, άνοιξε στη δημοσιότητα μια συζήτηση που απασχολούσε μια μικρή ομαδούλα ανθρώπων και, σε τελευταία ανάλυση, βοήθησε να βγει η λαϊκή μουσική σκηνή της εποχής από καψουροτράγουδα. Και, ναι βεβαίως, τα “ρεμπετάδικα” που αρχίνησαν να ξεφυτρώνουν ήταν κι αυτά μια κάποια λύση. Τη γενιά μου την ωφέλησε και θα το διατυμπανίζω προς όλες τις κατευθύνσεις για πάντα. Για όλους αυτούς του λόγους και για πολλούς ακόμα που χρειάζεται κρασί για να αναπτυχθούν, η “κίνηση Πετρόπουλου” είναι ακόμα επίκαιρη. Γι αυτό τον αξιολογώ θετικά: Όχι για τον τρόπο με τον οποίο το έκανε, αλλά διότι το έκανε.
Εχω λόγους να πιστεύω ότι, αν ο Πετρόπουλος δεν έβγαζε στη φόρα ΟΛΑ ΟΣΑ ΕΙΧΕ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ (και όχι ως είθισται “σιγά-σιγά για να έχουμε και αύριο”) σε ένα βιβλίο, μπαμ και κάτω, σήμερα ακόμα θα ρωτάγαμε ποιός είναι ο Μπάτης και τι εννοεί σε κείνο το στίχο ο Μάρκος. Μη κοιτάς που μετά τον Πετρόπουλο ξεσκίστηκαν όλοι να τον ξεπεράσουν. Αναμενόμενο ήταν, όσο αναμενόμενη ήταν και η κριτική που υπέστη ο ίδιος, και απ’ όσο μου λέει κάποια ψυχή, ήταν μια χαρά ενήμερος του πόσα φάσκελα και βρισίδια του ρίνανε όλοι εδώ.
Αυτά είναι τα καλά ενός πρώτου βήματος.
Οτι ανοίγει ο δρόμος και έπονται κι άλλα πολύ καλύτερα.

Αυτό είναι το “μεγαλείο” του Άρη μου.
Και σιγά… τέτοια “μεγαλεία” τι να τα κάνεις;
Ενα βιβλίο έγραψε πριν μερικές δεκαετίες και ακόμα στριμώχνονται όλοι να τον γαμ_σουνε.

52

Τα έχουμε πή, τα έχουμε ξαναπή, τα έχουμε ξαναματαπή. Δεν θα τα επαναξαναματαπώ. Εμένα ένα με ενδιαφέρει: να ξέρει η καινούργια γενιά ότι όταν θέλει να χρησιμοποιήσει υλικό από τον Πετρόπουλο πρέπει πρώτα να το περάσει από σαράντα φίλτρα και όχι να τον θεωρεί αδιαμφισβήτητη αυθεντία. Πολύ περισσότερο, να τον αναγορεύει σε κορυφαίο λαογράφο της χώρας.

53

Χαίρομαι που η αναφορά μου στον Πετρόπουλο προκάλεσε εκτενή και ενδιαφέρουσα συζήτηση. Αυτό και μόνο, νομίζω ότι τον τοποθετεί ψηλα στη συνείδηση πολλών και στην αξιακή κλίμακα των πρωτοπόρων δημιουργών της χώρας. ΄Οσο για το “μεγαλύτερος” , που αναφέρω στο πρώτο μου σημείωμα και επειδή ενόχλησε ορισμένους, ας το αντικαταστήσουν με το σημαντικότατος, αξιόλογος ή ότι άλλο επιθυμούν. Η σύγκρισή μου με τον Ν. Πολίτη ενδεχομένως να είναι ατυχής [εκτός του ότι, χωρίς να το γνωρίζω, έπεσα πάνω στον εγγονό του] , ως προς το ότι ο ένας υπήρξε ακαδημαικός, ενώ ο άλλος ανήκε στην εντελώς απέναντι όχθη, μη κρύβοντας τα αρνητικά του συναισθήματα για την ιδιότητα αυτή. Κατά την ταπεινή μου άποψη, αυτό δεν προδικάζει απαξία. Λυπάμαι για τις απαντήσεις του Φέρρη, που ενείχαν χαρακτήρα ιταμότητας απέναντί μου [γέλασα πολύ, μορφώσου] και πρόσκαιρα μου δημιούργησαν την επιθυμία να μην ξαναασχοληθώ με το φόρουμ.Πίστεψα ότι πρόκειται πραγματικά για κλίκα, με την έννοια του κλειστού κλάμπ. Διαψεύστηκα, ευτυχώς, από τα σχόλια και τις απαντήσεις άλλων φίλων, που προσέγγισαν με αντικειμενικότητα και νηφαλιότητα το θέμα .Πιστεύω ότι το φόρουμ αν θέλει τη συμμετοχή όλο και περισσότερων νέων φωνών [για μένα αυτός πρέπει να είναι ο στόχος] , θα πρέπει να απαγορεύει το “κράξιμο” σ’ ότι δεν αρέσει σε κάποιους. Και λίγα ακόμη για το επίμαχο θέμα Πετρόπουλος: ο άνθρωπος είχε τη “μαγκιά” και τον “τσαμπουκά” να ξεφύγει από την “ιδιωτικότητά “του, να τα βάλλει με το κατεστημένο γενικά σε πολλές από τις εκφάνσεις του και να δώσει σε καιρούς χαλεπούς ,τα τραγούδια του λαού στο λαό, προσπαθόντας να ανιχνεύσει και τις συνθήκες δημιουργίας τους. Δεν τόπαιξε ειδήμονας ούτε ακαδημαικός. Στο “΄Αγιο Χασισάκι” γράφει: " Το βιβλίο αυτό περιέχει τις αυστηρώς προσωπικές μου απόψεις πάνω στο πολυσχιδές θέμα Υπόκοσμος/Ρεμπέτικο/Χασίσι/Φυλακή/Αργκό κ.λ.π.” και παρακάτω:“Νομίζω πως γράφω το Άγιο Χασισάκι για να καταφέρω ένα πλήγμα στην ρεμπετολογική μυθολογία που καταδυναστεύει τη νεολαία μας. Μια μυθολογία που καλπάζει ,πλέον,αχαλίνωτη.” [Το συγκεκριμένο θέλει μεγάλη προσοχή και από το φόρουμ]. Και ακόμη παρακάτω:” Πρέπει να σώσουμε ό,τι προλάβουμε.Πρέπει να συγκεντρώσουμε το τελευταίο ψίχουλο του λαικού μας πολιτισμού. Πρέπει να ζητήσουμε να μας μιλήσουν, ει δυνατόν, όλοι οι γέροι της χώρας μας. Πρέπει να μαγνητοφωνήσουμε και και να κινηματογραφήσουμε το παν. Μετά τη γενιά μας, που σβήνει, θα ακολουθήσει ένα πολιτιστικό χάσμα." Ποιος έχει αντίρρηση πάνω σ’ αυτά να το συζητήσουμε. Χωρίς εμπάθεια.

54

Τάκη, πάρα πολλές αντιρρήσεις έχω στα όσα αναφέρεις για τον Πετρόπουλο αλλά και εγώ δεν θα συνεχίσω. Η «μόρφωση» που σου συνέστησε ο Κ. Φέρρης αφορούσε, όπως εγώ το αντιλήφθηκα, στην ενημέρωσή σου για προγενέστερες συζητήσεις στο φόρουμ, που οι παλαιότεροι τις ξέρουμε. Για να μην επαναλαμβανόμαστε.

55

Ναι ρε μεγάλε, και μεις να κάνουμε το παπί μέχρι να διαβάσουμε τι έχετε γράψει εσείς πριν τρία χρόνια. Μήπως νομίζετε ότι είσαστε η Ακαδημία Αθηνών ή αυτοί που κινείτε τα νήματα γύρω από το ρεμπέτικο τραγούδι. Πιστεύετε ότι έχει μεγαλύτερη αξία ο ρόλος του τριημιτονίου στη δυτική μουσική κουλτούρα και η θεωρία περί της καταγωγής του ρεμπέτικου από την αρχαία ελληνική μουσική, απότι η απήχησή του στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, όπου γεμίζει στάδια,μέγαρα μουσικής, θέατρα κ.λ.π. και έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο οικονομικό τζίρο, όπου κάποιοι έχουν κάνει τεράστιες “κονόμες”, σε βάρος των αφελών “ακροατών”; Εσείς λοιπόν οι μεγάλοι-παλιοί του φόρουμ μην απαντήσετε, μην σας ξοδέψω και τον πολύτιμο χρόνο σας, ας απαντήσει κάποιος που έχει όρεξη για κουβέντα και σίγουρα λιγότερη έπαρση από εσάς…

56

:019: :019:

Πολύ καλό.

Είναι προφανές ότι ο ΤΑΚΙΣ (που δεν γνωρίζω) έχει δίκιο. Πρόκειται για οίηση στην οποία ομολογώ ότι έχω ενδώσει πολλές φορές. Πρέπει κάποτε να την κόψουμε. Είναι προφανές ότι όποιος έχει ξαναδεί windows και χειρίζεται το mouse, μπορεί να κάνει και search. Δεν χρειάζεται να το τονίζουμε κάθε τόσο. Οποιος δεν κάνει search πριν postάρει, ρισκάρει να μην απαντηθεί ποτέ το posting του. Και έχει συμβεί άπειρες φορές ως τώρα. Κάποτε γέλαγε όλος ο κόσμος με κάποιον πολύ σπουδαίο (χα χα χα) πολιτικό και πρόεδρο της δημοκρατίας, που στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων απαντούσε κοφτά με τη φράση “Αυτό το έχω απαντήσει σε παλαιότερη δήλωσή μου”. Λες και έχουμε την υποχρέωση να κρατάμε αρχείο των παπαριών που δηλώνει ο κάθε βουλευτάκος.

Και για να μην ξεχνιόμαστε ΤΑΚΗ, ο Νίκος Πολίτης στον οποίο βγάζεις αγρίως γλώσσα, είναι παλιός καλός και αξιοπρεπής συζητητής του forum με πολυετή παρουσία. Την όποια απάντησή του, σ’ αρέσει - δε σ’ αρέσει, οφείλεις να τη σκεφτείς λίγες ώρες πριν εκτοξεύσεις εξυπνάδα. Αυτό είναι το forum και άμα σ’ αρέσει. Αν δεν σ’ αρέσει, την κάνεις και… υγεία. Δεν χάθηκε και ο κόσμος.

Σου απευθύνομαι φιλικά και νομίζω ότι το καταλαβαίνεις.

57

*Της ανταποκρίτριας μας στην Γερμανία, διπλωματ. αντιπροσ. κας Τάνας Διπλοαργίας - Διπλομισθού.

Τα τελευταία χρόνια κορυφώνεται ένα φαινόμενο στο χώρο της ελληνικής μουσικής παρουσίας στην Γερμανία (και εδώ στο NRW) που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν το „Πέρασμα από το Συρτάκι στο Ρεμπέτικο“. Είναι δε τόσο χαρακτηριστικό που γεννά σκέψεις και προκαλεί παραλληλισμούς με το „Ακρόπολις Τέλλερ“ και την „Μετάξα Ζόζε“ της προηγούμενης εικοσαετίας.

Ένας συνδιασμός καταστάσεων και προϋποθέσεων έδωσαν τροφή και μεγάλωσαν τον μύθο του „Ρεμπέτικου“ μέχρι παραμορφώσεως.

Στους φοιτητικούς και νεανικούς κύκλους έγινε ακαταμάχητο θέμα συζήτησης, ικανοποιώντας ανάγκες φυσιολογικές για την ηλικία: „Να ασχοληθούμε με κάτι άλλο“, „Να μπούμε στο κέντρο του ενδιαφέροντος με κάτι πρωτότυπο που προκαλεί“ κ.λ.π.

Στα καθολικά γερμανικά γεγονότα συνάντησης (βλέπε Γκεμπούρτσταγκε), όπου σμίγουν έστω και για μιά φορά τον χρόνο μάννα και παιδί, εξ, εξεξ, εξεξεξ… σύντροφοι και φίλοι, μπορούσε ο κάθε Έλληνας (αργότερα κι άλλες εθνικότητες) να γίνει το κέντρο του ενδιαφέροντος με μοναδικό όπλο την δήθεν γνώση του γύρω από το Ρεμπέτικο. Είναι γνωστό τοις πάσι πως αν δεν έχεις κάτι να πεις γύρω από τις σπουδές ή την καριέρα και τα ενδιαφέροντά σου σε τέτοιες συναθρήσεις, είσαι ο …κανένας.

Για πολλούς „Ρεμπέτικο“ ήταν η ταινία του Κ. Φέρρη, για άλλους οι κουστουμαρισμένοι στο στυλ του ΄30, μπουζουκοκρατούντες ή μπαγλαμαδοκρατούντες, για άλλους τα τραγούδια που μιλούσαν για το χασίσι και το περιθώριο και για όλους ο ακίνδυνος πλέον, απαγορευμένος καρπός που προκαλεί το ενδιαφέρον, δημιουργεί ζήτηση που απαιτεί την ανάλογη προσφορά.

Καθώς πρέπει οικογενειάρχες και επαγγελματίες άρχισαν να κάνουν μερικές υποχωρήσεις, ανάλογα με τους οικονομικούς τους στόχους από την μιά και το επίπεδο του καθωσπρεπισμού τους από την άλλη. Δέχτηκαν τα Ρεμπέτικα σαν προϊόν αγοροπωλησίας κι ο καθένας άρχισε να ορίζει και να καθορίζει ανάλογα με τις γνώσεις του, το μέγεθος της ευθύνης που αναλαμβάνει για το θέμα, το προσωπικό του συμφέρον και τις ανάγκες του.
Το Ρεμπέτικο του περιθωρίου παρουσιάστηκε σαν κάτι γραφικό, παραμυθένιο, νεκρό και επομένως ακίνδυνο και έτοιμο να μοσχοπουληθεί. Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο, κάτω από τον όρο “Ρεμπέτικα” να βολεύονται όλα όσα η περίσταση επιτρέπει κι όσα ο εκάστοτε μουσικός γνωρίζει:
Δημοτικά, Χαρούλα, Καζαντίδης, Θοδωράκης, τούρκικη κλασσική μουσική…

Από κοντά και οι τάχατες πολυπολιτισμικοί μαϊντανοί. Έτοιμοι να ζητωκραυγάσουν ή να αφορίσουν.

„Ρεμπέτικα, τα μπλουζ της ανατολής“. Ουάου!!!
Πολύ πιασάρικος τίτλος με πιστούς υποστηρικτές. Μεγάλος αριθμός ρομαντικών κυριών -και όχι μόνο – ψωνίζουν με μανία.

„Ρεμπέτικα, κατάθεση ψυχής“! Ουάου!!!

(Αυτό κι αν είναι ανέκδοτο. Πού την βρήκες την ψυχή για να κάνεις και κατάθεση ρε λαμόγιο με μάσκα, που πουλάς τη μάννα σου για ένα Ευρώ.)

„Ρεμπέτικο Ενσέέέμπλ, Ρεμπέτικο Ενσέέέμπλ λάϊφ“!

„Έχωωωωωωωω διαλέχτεεεεεεεε! Κι από Σμύρνη κι από Περαία κι από Κων/νούπολη κι από Καππαδοκίααααααααα!!! Και αντεργκράουντ έχωωωω!!! Και γουόρλντ έχωωωωω!!!“

„Το ζεϊμπέκικο της Πιατοπαρθένας, το λάγνο τσιφτετέλι της φιλίας, Το χασάπικο του όλα τα σφάζω και επειδή είναι ξένα το κάνω με ευχαρίστηση και επειδή τα πουλάω κι από πάνω ηδονίζομαι“…!!!

„Αυθεντικό Ρεμπέτικο σε αυθεντικό περιβάλλον για περάστεεε!!! Ρεμπέτικα αξεσουάρ, αργιλέδες, φωτογραφίες του Μάρκου, του Τσιτσάνη, … της Βίσση!"

„Το Ρεμπέτικο όπως το Τάγκο είναι…“. Ουάάου!!!

„Ρεμπέτης είναι ο επαναστάτης“. Ουάάου!!!

„Ρεμπέτης είναι ο άεργος και ο αργόσχολος“. Ουουουου!!!

„Ρεμπέτης είναι ο μερακλής“. Ουάάου!!!

„Ρεμπέτης, φιλαράκι, είναι ο Σαλονικιός“. Ουάάου!!!

„Εδώ τα γνήσια Ρεμπέτικα!!!“

  • Διπλωσέ μου σε παρακαλώ πέντε κιλά ρεμπέτικο!!!
    – Πέντε διακόσια να τ΄αφήσω;

  • Άστο!!!

  • Γκιβ του μι ολσο μπάρμπα!

  • Ιχ βιλλ αουχ!

  • Εγώ παρακαλώ έχω ειδική (όπως πάντα) παραγγελία. Θα ήθελα ευχαρίστως να πάρω αλλά πρέπει να βγάλετε τα χασικλήδικα και τα πρόστυχα.

  • Αααα! Όλα κι όλα, αυτό δεν γίνεται κύριε!

  • Τιιιι, δε γίνεται; Ξέρεις ποιός είμ΄εγώ ρε;

  • Όχι!

  • Εγώωώ, είμαι ο επίτημος κάθε κατάστασης που επιτρέπω να υπάρξει! Πως τολμάς να μου λες „Όχι“; Θέλεις να σε εξαφανίσω, να σε καταστρέψω;

Από το συρτάκι στο ρεμπέτικο λοιπόν, από την Σμύρνη στο Πειραιά, από την Πόλη στην Καππαδοκία, απ΄ την Ανατολή στη Δύση (εδώ να δείτε κόλλα), από την πόρτα σου περνώ και στην κορφή κανέλλα, κανελλό – κανελλόόριζα… Προσθέτω λοιπόν επισήμως και πατεντάρω κι το από το Βορρά στο Νότο καθώς επίσης κατοχυρώνω και όλα τα ενδιάμεσα, Βορριοδυτικά, νοτιοανατολικά κ.λ.π. Χα, Χααα!!! Χα χαχαχα χαχαχα! Ααααχαχαχαααααα!!! Ωωωωωχχχχχ!

Μου θυμίζει την βαζελίνη που ζητά μερίδιο από την συνουσία και την γιαγιά μου να λέει „Είπαν του τρελλού να χέσει κι αυτός κάθισε και ξεκολιάστηκε“. Η αλήθεια έχει πολλές φάτσες. Μερικές φορές είναι αισχρόλογη ρεμπέτισσα και φωνάζει:
„Είπατε τόνα, είπατε τ΄άλλο, καθίστε τώρα να σας τον βάλω!“… με το συμπάθειο.

58

Κώστα έχεις απόλυτο δίκιο που με επαναφέρεις στην τάξη. Ο Ν.Πολίτης ας μου συγχωρέσει το ύφος. Είναι εξόχως ενδιαφέροντα τα κείμενα που γράφει και δείχνει άτομο με γνώση και συγκρότηση. Πρόθεσή μου δεν ήταν να προσβάλλω κανένα. Μάλλον φταίει εκείνο το …γ… νο ένα παραπάνω ουίσκυ. Το φόρουμ …ανεπαισθήτως έχει γίνει μια ενδιαφέρουσα ενασχόληση για μένα, που συχαινόμουνα μέχρι πρότινος την τεχνολογία των Η/Υ. Στην επόμενη σύναξή σας ,ελπίζω να γνωριστούμε και από κοντά, για να σας αποδείξω τις καλές μου προθέσεις απέναντι στο αξιόλογο εγχείρημά σας.

59

:088:Παρακολουθώ χρόνια τώρα το forum χωρίς να ήμουν μέλος και νομίζω πως η αντίθεση προάγει τη συζήτηση, ενώ οι αντεγκλήσεις το μπάχαλο!
Τακη, δεν νομίζω πως χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα. Το να ζητάς συγνώμη προϋποθέτει ήθος…. εύγε σου! εύγε επίσης στο Κώστα για το ύφος και το ήθος με το οποίο σε παρατήρησε!
Μπράβο ρε παιδιά, έτσι κρατιέται σε ψηλό επίπεδο το Forum!:110:

60

Υπάρχει κάπου η συνέντευξη; Γιατί δεν την ανεβάζετε στην επόμενη Κλίκα;:110: