Πνευματικά δικαιώματα μουσικών κομματιών - Τι ισχύει σήμερα (Νοέμβριος 2013)

Άλλα Θέματα
1

Παιδιά, δεν είμαι νομικός, αλλά μπορώ να σας εξηγήσω το εξής (λόγω επαγγέλματος έχω ακούσει κάποια πράγματα τα οποία όμως μεταφέρω -ως μη νομικός- με επιφύλαξη):

Όταν περάσουν 50 ή 70 χρόνια (προσοχή από χώρα σε χώρα αυτό αλλάζει) από την πρώτη ημερομηνία κυκλοφορίας ενός ηχογραφήματος κατατάσσεται σε μια κατηγορία η οποία ονομάζεται public domain. Τότε, η παραγωγός εταιρία δεν θεωρείται πλέον αποκλειστικός κάτοχος του ηχογραφήματος και μπορεί μια άλλη εταιρία να το βγάλει σε δικό της cd. Ένα ηχογράφημα π.χ. του Django Reinhardt του 1930 μπορεί να το βρείτε να κυκλοφορεί από διάφορες εταιρείες στον κόσμο (Ιαπωνικές, Γαλλικές, Αμερικάνικες…) χωρίς κάποια από αυτές να πρέπει να πάρει άδεια ή να καταβάλει χρήματα στην “μητέρα” εταιρεία. (Τα διακιώματα των δημιουργών όμως εφόσον ισχύουν, πληρώνονται;;; μάλλον ναι). Δηλαδή, αν υποθέσουμε ότι η Φραγκοσυριανή, πρώτη εκτέλεση με το Μάρκο, είναι public domain, αφού έχουν περάσει 70 χρόνια από την πρώτη ημερομηνία κυκλοφορίας του ηχογραφήματος, η εκτέλεση του 1970 ΔΕΝ είναι (ακόμη).
.
Το μέτρο αυτό είναι ιδιαίτερα ζημιογόνο για τις δισκογραφικές, διότι φανταστείτε να γίνουν π.χ. σε λίγα χρόνια οι ηχογραφήσεις των Beatles public domain… Οπότε βρίσκονται τρόποι ώστε να προστατεύονται ακόμη και τα public domain ηχογραφήματα.
Ο νόμος που θέλει να μεταφέρει το όριο αυτό προς τα πάνω, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.

2

Όντως, ένας νομικός και μάλιστα εξιδεικευμένος θα μπορούσε να απαντήσει στο ακανθώδες αυτό θέμα.

Προσωπικά, από ό,τι έχω καταλάβει σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων, μέχρι τώρα για την αναπαραγωγή και την επανακυκλοφορία ενός δίσκου ίσχυε ότι αν αυτός κυκλοφόρησε πριν από 50 χρόνια για πρώτη φορά, δεν χρειαζόταν άδεια από την εταιρεία που τον πρωτοκυκλοφόρησε για την αναπαραγωγή του.
Τώρα, με το νέο νομοσχέδιο και όταν αυτό ψηφιστεί, η ημερομηνία πηγαίνει ακόμα πιο πίσω, στα 70 χρόνια.
Δηλαδή, μόνο ένας δίσκος που πρωτοκυκλοφόρησε το 1943, μπορεί να αναπαραχθεί χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της εταιρείας που τον κυκλοφόρησε.

Η MINOS - EMI είναι πράγματι η εταιρεία που έχει απορροφήσει όλες τις υπάρχουσες δισκογραφικές στη χώρα μας, HMV, Columbia, Parlophone κ.λπ.

Υ.Γ. Μπάμπη, γράφαμε μαζί…

3

«Πνευματική ιδιοκτησία: Ένα λάθος επίθετο για ένα λάθος ουσιαστικό»…

Τραγελαφική η κατάσταση με την πνευματική ιδιοκτησία, όπου παράλληλα με τα πνευματικά δικαιώματα (τα οποία αφορούν τους δημιουργούς) ξεπήδησαν και τα συγγενικά (που αφορούν τους ερμηνευτές, τους μουσικούς, τις εταιρείες).
Είναι παραλογισμός να απαιτείται εκτός από την εφάπαξ αμοιβή δημιουργών κ.λπ. και εκ νέου κοστολόγηση κάθε φορά που ακούγεται ένα τραγούδι.
Σε ποια άλλη επαγγελματική κατηγορία συμβαίνει κάτι ανάλογο;
Ο ζωγράφος, ο γλύπτης, ο αρχιτέκτονας, αμείβεται κάθε φορά που το κοινό έρχεται σε επαφή με το προϊόν της δημιουργίας του ή εφάπαξ και τελειώνει η ιστορία εκεί;
Μήπως να αμείβεται κάθε φορά που ξεκρεμάμε το μπουζούκι και ο δάσκαλος ή και ο κατασκευαστής του οργάνου;
Και αυτοί ψυχή έχουν…

Έπειτα, είναιι οι αυθαιρεσίες της ΑΕΠΙ:
Δεν έχουν στα κιτάπια τους όλους τους συντελεστές ούτε όλες τις δισκογραφικές, αλλά ένα μέρος τους μόνο και αυτό το κρατάνε επτασφράγιστο μυστικό, ώστε τουλάχιστον το κοινό να γνωρίζει από πριν ποιες εκτελέσεις να αποφεύγει και ποιες να προτιμά.
Άλλη αυθαιρεσία: προπληρώνεις ένα χαράτσι για τη μουσική που ΘΑ ακούσεις, χωρίς να είναι σίγουρο ότι αυτή συγκεκριμένα θα προτιμήσεις και χωρίς να γνωρίζεις εσύ (ίσως και η ΑΕΠΙ) αν αυτή είναι ελεύθερη δικαιωμάτων ή όχι.

Παρακάτω;
Το πνευματικό δικαίωμα κοστολογείται με βάση … το τετραγωνικό του χώρου όπου … διεπράχθη το έγκλημα της ακρόασης μουσικής και της ώρας (αν είναι βραδινή, πληρώνεις κάτι παραπάνω).
Έτσι, καφενές σε ακριτικό χωριό επιβάλλεται να πληρώνει χαράτσι 1200 ? όταν ανοίγει την TV για να παρακολουθήσουν κάποιο πρόγραμμα τα 20 γεροντάκια του χωριού.
Ναι, ακόμα και για την TV σε ανοικτό χώρο πληρώνονται δικαιώματα, ενώ ήδη έχει καταβληθεί φόρος σχετικός μέσω ΔΕΗ…

Στη Μεσσηνία (υποθέτω και σε άλλα μέρη) σε σχετικούς ελέγχους έβαλαν λουκέτα σε καφενεία, εστιατόρια, ακόμα και σε κομμωτήρια, όταν διαπιστώθηκε πως έπαιζαν μουσική, χωρίς να πληρώνουν το χαράτσι και οι ελεγκτές ανάρτησαν το παρακάτω:

«Εφʼ όσον ο ενδιαφερόμενος δεν προσκομίσει άδεια δημόσιας εκτέλεσης μουσικής από τους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης «ΑΕΠΙ» και «ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ» θα πρέπει να υποβάλλει υπεύθυνη δήλωση του νόμου 1599/1986, ότι η μουσική που χρησιμοποιεί στο κατάστημά του ανήκει σε δημιουργούς ή άλλους δικαιούχους, που δεν έχουν αναθέσει τη διαχείριση του περιουσιακού τους δικαιώματος σε οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης και κυρίως στην ΑΕΠΙ και την ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ.
Αντίγραφο της υπεύθυνης δήλωσης κοινοποιείται άμεσα από το δήμο στους δύο προαναφερόμενους οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης».

Χωρίς - όπως ήδη ειπώθηκε - να γνωρίζει κανείς ποια είναι τα μέλη των οργανισμών αυτών.

Αναρωτιέται κανείς για λύση;
Υπάρχει στο διαδίκτυο [b]μια ιστοσελίδα[/b]αφιερωμένη στη μουσική που είναι ελεύθερη πνευματικών δικαιωμάτων.
Θα αποτελέσει το χώρο συγκέντρωσης τόσο των ελληνικών ανεξάρτητων σχημάτων όσο και των επιχειρηματιών που αντιμετωπίζουν τις υπέρογκες χρεώσεις από οργανισμούς συλλογικής διαχείρισης πνευματικών δικαιωμάτων.
Ίσως, αν προτιμάται μόνο η συγκεκριμένη και υπάρχουν επομένως διαφυγόντα κέρδη από τις ΑΕΠΙ κ.λπ., εκλογικευτούν κάπως.
Πρόκειται για κίνηση που συνδυάζεται στην παρούσα οικονομική κρίση με την αδυναμία πληρωμής 1000 ευρώ και πλέον από μικρά καφενεδάκια και λοιπά καταστήματα.

Υ.Γ. Το ξέρετε ότι και όταν παίζουμε κατά παρέες την αγαπημένη μας μουσική σε χώρο εκτός οικίας, είμαστε εξίσου παραβάτες και οφείλουμε τα νόμιμα στην ΑΕΠΙ και στις λοιπές θυγατρικές της; :112:

4

Έτσι είναι Ελένη.

Να προσθέσω άλλα δύο:

α) Αυτό που συμβαίνει με τα πνευματικά δικαιώματα των γραπτών κειμένων (τουλάχιστον των επιστημονικών) το βρίσκω πολύ πιο λογικό: Επιτρέπεται να επαναλάβεις στο βιβλίο σου πληροφορίες ή και αυτούσια αποσπάσματα από βιβλίο αλλουνού, απλώς οφείλεις να δώσεις παραπομπή. Σκεφτείτε πόσο παράλογο θα ήταν να μην επιτρέπεται: ο Α θα έκανε μια επιστημονική ανακάλυψη και θα την ανακοίνωνε. Ο Β διαβάζοντάς την θα οδηγούνταν σε μια δική του περαιτέρω ανακάλυψη, και …δε θα μπορούσε να την ανακοινώσει, ή θα έπρεπε να πληρώσει. Και η επιστήμη, αντί να προοδεύει συλλογικά, θα έφτανε σε χιλιάδες ανεξάρτητα τέρματα. Αντί τα ρυάκια να γίνονται ποτάμι, το ποτάμι θα 'σπαγε σε ρυάκια που το καθένα θα ξεραινόταν…

β) Στην Κάρπαθο θυμάμαι σε μια ταβέρνα να παίζει ένας ντόπιος λυράρης, ο οποίος έχει και δισκογραφία. Με κάποιο τρόπο που δε γνωρίζω, αυτό είχε νομιμοποιηθεί και το μαγαζί δεν ήταν νομικά εκτεθειμένο. Δεν είχαν όμως εξασφαλίσει το αντίστοιχο δικαίωμα να παίζουν δίσκους. Η ταβερναριά μού είχε πει ότι αν αντί για τον ίδιο το λυράρη έβαζαν το δίσκο του, θα έτρωγε καμπάνα!

5

Φαίνεται ότι κάτι αλλάζει, όσον αφορά στο θέμα των Πνευματικών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με νέα τροπολογία.

Μάλλον οδεύουμε σε κατάργηση της Ποινικής Προστασίας των Πνευματικών Δικαιωμάτων

    • Συγκεκριμένα, δεν αποποινικοποιείται μόνο η διαδικασία της είσπραξης από την ΑΕΠΙ, αλλά ανοίγει στην ουσία ο δρόμος για να μπορεί ο καθένας να χρησιμοποιεί την πνευματική ιδιοκτησία κάποιου άλλου, πράγμα που σημαίνει περιορισμό και αποδυνάμωση του ηθικού δικαιώματος του δημιουργού πάνω στο έργο του.
      Αυτό σημαίνει, βέβαια, ευθύ χτύπημα στην ίδια την πνευματική ιδιοκτησία και κατʼ επέκταση στην έννοια των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών.
      Αν θέλει κάποιος DJ να διασκευάσει ένα μουσικό κομμάτι για να κυκλοφορήσει οπουδήποτε, απλά θα το κάνει χωρίς να ρωτηθεί ο δημιουργός.
      Αρκεί μόνο η σύμφωνη γνώμη της δισκογραφικής ή όποιου έχει τα υλικά δικαιώματα.
      Ο δημιουργός δεν έχει ηθικό δικαίωμα πλέον στο έργο του.
    • Υποχρεωτική σύσταση ενιαίου φορέα για την είσπραξη των δικαιωμάτων του άρθρου 18 Ν. 2121 για το ιδιωτικό αντίγραφο, ο οποίος φορέας δεν θα έχει δικαίωμα δικαστικής διεκδίκησης των δικαιωμάτων, από δυστροπούντες υπόχρεους χρήστες.
      Με απλά λόγια αν μια ξενοδοχειακή μονάδα π.χ. χρησιμοποιεί τη μουσική ενός δημιουργού, θα έρθει αντιμέτωπη με έναν ΝΕΟ φορέα (που θα αντικαταστήσει την ΑΕΠΙ) και ο οποίος δεν θα έχει στην ουσία καμία πραγματική δύναμη απέναντι σε κάποιον που θα αρνηθεί να πληρώσει.
      Αν κάποιος διαφωνεί δηλαδή με την πληρωμή, απλά θα του γίνεται μια επίπληξη, ίσως και να τον παίρνουν τηλέφωνο, στη χειρότερη να του λένε πρέπει να πληρώσεις… αλλά έως εκεί.
      [Έως τώρα, τα πρόστιμα ήταν τσουχτερά και έβαλαν λουκέτα μικροεπιχειρήσεις, γι’ αυτό ακριβώς το λόγο].
    • Σύσταση κρατικής Επιτροπής Τιμολόγησης των Δικαιωμάτων, η οποία θα καθορίζει κυριαρχικά και κατά το δοκούν, το ύψος των δικαιωμάτων που δικαιούνται οι δημιουργοί και οι υπόλοιποι δικαιούχοι για κάθε χρήση.
      Απλά, τα δικαιώματα του δημιουργού αν θέλουν και όπως θέλουν θα αλλάζουν και θα μπαίνει μια τιμή στο πόσο αξίζουν, από μια ασαφή κρατική επιτροπή.
      Είναι επίσης προφανές ότι εφόσον η επιτροπή τιμολόγησης αποφασίζει κατʼ απόλυτη κυριότητα, αν πει ότι είναι FREE, δεν θα μπορεί κανείς να το αρνηθεί.
    • Πρόβλεψη για εξαιρέσεις εδαφικών περιοχών ή περιορισμοί και στο ύψος των δικαιωμάτων αλλά και στις κατηγορίες χρηστών που θα υποχρεούνται στην καταβολή δικαιωμάτων.
      Η επιτροπή, κατά το δοκούν θα μπορεί να αποφασίζει ότι σε κάποιες περιοχές ΔΕΝ θα εισπράττει ο δημιουργός για τη χρήση των τραγουδιών του
    • Μείωση του χρόνου της νόμιμης παραγραφής των απαιτήσεων για δικαιώματα από ιδιωτική αντιγραφή στα 3 χρόνια.
      Αυτό είναι και το πιο δυσνόητο και περίπλοκο από τα θέματα της τροπολογίας: απλά λέει ότι αν κάποιος αδικήσει και κλέψει το δημιουργό, το αδίκημά του παραγράφεται μετά από 3 χρόνια.
      Με τη λογική ότι μια υπόθεση στην Ελλάδα παίρνει περίπου 5 χρόνια να εκδικαστεί, σημαίνει ότι είναι άσκοπο να τρέχει στο δικαστήριο ο δημιουργός.

Τι λένε επί του θέματος οι μουσικοί:
Η ΑΕΠΙ δεν μπορεί να χρεώνει τους «χρήστες» με υπέρογκα ποσά αναντίστοιχα των δυνατοτήτων τους.
Οι χρήστες όμως θα πρέπει να πληρώνουν καθολικά και να μπει ένα πολύ αυστηρότερο πλαίσιο για τους παρανομούντες.
Η χρήση της μουσικής δεν είναι δωρεάν και δεν πρέπει να γίνει.
Το σίγουρο είναι ότι η ΑΕΠΙ δεν μπορεί να κατανέμει τα δικαιώματα όπως γουστάρει και τη μερίδα του Λέοντος να τη διεκδικεί πάντα μια ελίτ που συνήθως τυχαίνει να αποτελεί και το προεδρείο της.
Η κατανομή των πνευματικών δικαιωμάτων θα πρέπει να γίνεται με απόλυτη διαφάνεια στους δημιουργούς και με χρήση της τεχνολογίας που μπορεί να βοηθήσει σε αυτό.
Το ηθικό δικαίωμα δεν μπορεί να αφαιρεθεί.
Ένα κομμάτι το χρησιμοποιείς αλλά δεν σου ανήκει ποτέ ως έργο, όπως μια φωτογραφία μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις αλλά συνεχίζει να ανήκει σε έναν φωτογράφο, όπως το router (που σου έφερε η εταιρεία τηλεπικοινωνιών σου) το χρησιμοποιείς, αλλά πληρώνεις συνδρομή για τη χρήση των υπηρεσιών που απορρέουν από αυτό (πρόσβαση στο internet) και όταν λήξει η συνεργασία σας πρέπει να το επιστρέψεις στον ιδιοκτήτη - πάροχο.

Και η αλήθεια είναι ότι η πλειοψηφία των καλλιτεχνών ακόμη και όσοι είναι γραμμένοι στην ΑΕΠΙ δεν την συμπαθούν.
Και αυτό γιατί μόνο μια ΕΛΙΤ έβγαζε πραγματικά χρήματα όλα αυτά τα χρόνια από δικαιώματα, αφού η κατανομή ήταν σχεδόν πάντα άνιση και εντελώς παράλογη.
Έτσι έφτανες να βλέπεις δικαιώματα της τάξης των 2 ευρώ το 6μηνο (τα οποία είχαν και κρατήσεις μέσα!) παρότι μπορεί στο διάστημα του 6μήνου να είχε παίξει ο δημιουργός σε αρκετά ραδιόφωνα, ίσως και σε τηλεόραση και να είχε δώσει πολλές συναυλίες.
Αυτό που ίσχυε ήταν ότι έστελνε ο δημιουργός ένα excel, το οποίο στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν ήταν και η απόλυτη πραγματικότητα (τα φούσκωνε και λίγο), για να πάρει πίσω 100-200 άντε με το ζόρι 500 ευρώ στην επόμενη κατανομή.
Έλεγχος σχεδόν μηδενικός, πλαίσιο ασαφές και τα εκατομμύρια από τα δικαιώματα σε πολύ λίγα χέρια, τα οποία η ΑΕΠΙ δεν δίστασε ποτέ όλα αυτά τα χρόνια να αναφέρει και στα στατιστικά της, με νούμερα.

Οι χρήστες της μουσικής, επίσης, απεχθάνονται την ΑΕΠΙ και την βλέπουν ως εχθρό που έρχεται να τους πιει το αίμα.
Και αυτό είναι μια πραγματικότητα που έχει μια δόση λογικής, από τη μία λόγω της κρίσης και της οικονομικής στενότητας που υπάρχει.
Πάντως, το πρόβλημα ξεκινά από την ίδια την ΑΕΠΙ, η οποία απέδιδε τα δικαιώματα στους πάλαι ποτέ “συστημικούς” καλλιτέχνες.
Επίσης ο τρόπος που απαιτεί τις εισφορές (που δεν σου εγγυάται πού πηγαίνουν) είναι απαράδεκτος και εκτός τόπου και χρόνου.

6

Ένα έργο είναι ελεύθερο προς εκμετάλλευση όταν περάσουν 70 χρόνια από τον θάνατο τού δημιουργού του, και όχι 70 χρόνια από την δημοσιοποίησή του. Αυτό σημαίνει πως τα τραγούδια του Τούντα, του Παπάζογλου, του Δελιά είναι ελεύθερα, αλλά του Βαμβακάρη θα είναι το 2042! Διαβάστε κι εδώ.

7

Με αφορμή μια παράλληλη συζήτηση εδώ,

Να που ακόμα και σήμερα πνευματικά δικαιώματα σε παραδοσιακά τραγούδια γίνονται αιτία να διακόπτονται βίαια συναυλίες!

Μόνο και μόνο επειδή “δημιουργοί” απλά πρόλαβαν και κατοχύρωσαν στο όνομά τους, παλιά, παραδοσιακά, ακόμα και ξένα τραγούδια, με αποτέλεσμα τραγελαφικές καταστάσεις, ένα εντελώς άδικο για τον πολιτισμό προηγούμενο, μια και αρκετές δημιουργίες διαφιλονικούνται ήδη από σημερινούς λαούς, ενώ δημιουργήθηκαν σε εποχές που δεν υπήρχαν ακόμα έθνη και από πανσπερμία εθνική, για να φτάσουμε και στη σύγχρονη εποχή, όπου αναίσχυντα τις καπηλεύονται “δημιουργοί”, για σκοπιμότητες οικονομικές, εθνικές κ.λπ.

Χτες, Πέμπτη 17/7, το βράδυ, στο θέατρο Αγρών που λειτουργεί στο Κυπαρίσσι Ηρακλείου Κρήτης διεκόπη συναυλία εν εξελίξει του Αρμενοσύριου Haig Yazdjian (Χάϊκ Γιαζιτζιάν), επειδή ένα από τα τραγούδια του προγράμματος που είναι παραδοσιακό τσιγγάνικο της Αρμενίας έχει “ιδιοκτήτη” , άρα όφειλαν να καταβάλλουν πνευματικά δικαιώματα.

Ολόκληρη η σχετική δημοσίευση, εδώ:

Δεν γνωρίζω ποιο ακριβώς τραγούδι στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι το διαφιλονικούμενο.
Αρκετά είναι γνωστά από τον κύκλο των παραδοσιακών αρμένικων, τσιγγάνικων,
π.χ. αυτό:

8

Τελικά, το τραγούδι που προκάλεσε την αναταραχή και τις …χειροπέδες στο διοργανωτή, Γιάννη Σωμαράκη, είναι
το «Μυστικά πώς σ΄αγαπώ»,
σε μια από τις πιο γνωστές εκτελέσεις του, [b]εδώ.[/b]

Περισσότερες λεπτομέρειες για το συμβάν, [b]εδώ.[/b]

9

Ντάξει, ξεπερνάει κάθε φαντασία.

Καμιά βδομάδα πιο πριν, που ήμουν στο Ηράκλειο, η συναυλία του Χάιγκ αναμενόταν ως ΤΟ γεγονός (από ανθρώπους που δεν είναι κατ’ ανάγκην το τακτικό κοινό του).

Ο νους που συνέλαβε την ιδέα του αστυνομικού ντου -με χειροπέδες και όλα τα κομφόρ- πρέπει να διαθέτει πολύ προχώ χιούμορ.

10

Δηλαδή τα 100% αρμένικα παραδοσιακά (Bingeol, Yar Ko Parag) είναι καταχωρημένα στην ΑΕΠΙ στο όνομα του Γιαζτζιάν; Να υποθέσω ότι είναι επίσης καταχωρημένα στο όνομα του Ντινκτζιάν και της Νικολακοπούλου,με ελληνικούς τίτλους (Το παράπονο, η ξενιτειά); Δηλαδή αύριο αν κάνω μια συναυλία και παίξω δική μου διασκευή του Yar ko parag χρωστώ λεφτά της ΑΕΠΙ που θα τα δώσει στον Γιαζτζιάν;