Ασφαλής Απασχόληση Εκτελεστών Μουσικής στο Ψηφιακό Κόσμο

Γιατί τώρα;
Με αφορμή τη νέα τάξη πραγμάτων, τη μετάβαση στις νέες συνθήκες εργασίας εν καιρώ πανδημίας στο διαδικτυακό χώρο και την ανάδειξη των προβλημάτων στις συμβατικές σχέσεις στο χώρο της μουσικής - κι όχι μόνο- το Aptaliko.GR σε συνεργασία με την Κωνσταντίνα Καραμέρη, νομικό και πολιτιστική διαχειρίστρια της ομάδας της ΑΠΤΑΛΙΚΟ ΑΜΚΕ, προτείνει οδηγίες για τους όρους σύναψης συμβάσεων εργασίας στο διαδικτυακό χώρο (streaming on demand services/ concerts).

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί πρόταση και δεν είναι δεσμευτικό, καθώς σκοπό έχει να ενημερώσει διοργανωτές και εργαζόμενους (μουσικούς και μη), για τους όρους που μπορούν να περιλαμβάνονται σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο να εξασφαλίζει δικαιώματα και υποχρεώσεις όλων των μερών.

Συμβατικές Υποχρεώσεις - Δικαιώματα

  • Διοργανωτής - Υπεύθυνος server/πλατφόρμας (εργοδότης)
  • Studio ηχογράφησης - μετάδοσης (εργοδότης ή μεσάζων)
  • Εκτελεστές Μουσικής/Τραγουδιού Ηχολήπτης Χειριστής Κάμερας (εργαζόμενοι)

Οι εργαζόμενοι στην διαδικτυακή πλατφόρμα όπου η εκτέλεση των κομματιών γίνεται σε απευθείας μετάδοση με εισιτήριο, εξομοιώνεται με τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου με τον εργοδότη (διοργανωτή).

Σε ρητή σύμβαση πρέπει να περιλαμβάνονται οι συμβατικές υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των μερών. Ενδεικτικά τα βασικά σημεία προσοχής είναι:

1. Ασφάλιση Εργαζομένων
Ασφάλιση από τον εργοδότη-διοργανωτή (αυτός μπορεί να είναι διαφορετικός κατά περιπτώσεις: είτε ο διαχειριστής server, είτε κάποιο στούντιο ηχογράφησης κ.α.) όλων των εργαζομένων που λαμβάνουν μέρος στη διαδικτυακή συναυλία ήτοι μουσικοί, τραγουδιστές, ηχολήπτης, χειριστής κάμερας κ.α. αναλόγως του
μεγέθους της αναμετάδοσης. Η ασφάλιση γίνεται μέσω της πρόσληψης από νομικό πρόσωπο με τεκμαρτό ημερομίσθιο και εισφορές εργοδοτών που υπολογίζονται ποσοστιαία επί του τεκμαρτού.

2. Αμοιβές
2.1 Οι αμοιβές εργαζομένων προφανώς ορίζονται από τη συμφωνία των μερών στη ρητή σύμβαση. Η εργασία πληρώνεται ποσοστιαία αναλόγως με τις πωλήσεις των εισιτηρίων αλλά καθώς οι εργαζόμενοι απασχολούνται για συγκεκριμένες ώρες ανεξαρτήτως των πωλήσεων εισιτηρίων, πρέπει να ορίζεται η ελάχιστη αμοιβή ανά ώρα ή ανά εμφάνιση για να εξασφαλίζεται η αμοιβή για την εργασία τους, όπως θα γινόταν και σε οποιαδήποτε επιχείρηση φυσική παρουσία.
2.2 Tα έσοδα του διοργανωτή ορίζονται ρητά στη σύμβαση και αντιστοιχούν στις ευθύνες που έχει αναλάβει, οι οποίες ορίζονται επίσης ρητά στη σύμβαση καθώς και το ποσοστό του επί των εισιτηρίων. Για το σκοπό αυτό ο διοργανωτής οφείλει να ενημερώσει με πλήρη διαφάνεια τον εργαζόμενο για την τελική ποσότητα των εισιτηρίων ίσως με το να ορίσει συνδιοργανωτή τον εργαζόμενο για να μπορούν όλοι να έχουν πρόσβαση στην πλατφόρμα καταμέτρησης των εισιτηρίων (πχ Viva, Eventbrite κ.α) αλλά κυρίως όπως συμφωνηθεί από τα μέρη.
2.3 Πολύ βασικό στις συμφωνίες αυτές είναι να ορίζονται με λεπτομέρειες, οι αρμοδιότητες του κάθε μέρους. Από αυτές θα κριθούν τα ποσοστά των αμοιβών, επί των εισιτηρίων. Για παράδειγμα, εάν την προώθηση την έχει αναλάβει ο διοργανωτής, ο εργαζόμενος μουσικός δεν οφείλει να συμμετέχει σε αυτή και εάν συμβεί αυτό θα πρέπει να αμειφθεί ανάλογα.

3. Αναπαραγώμενο Υλικό
Κατόπιν συμφωνίας των μερών πρέπει να ορίζεται ο τρόπος που θα αξιοποιηθεί το βιντεοσκοπημένο υλικό που αποθηκεύεται στην διαδικτυακή πλατφόρμα μετάδοσης και να υπάρχει κι ένας διαχειριστής των δεδομένων αυτών. Λόγω προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων των εκτελεστών μουσικής/ τραγουδιού, πρέπει να ορίζεται σαφώς ποια θα είναι η χρήση του οπτικού/ηχητικού υλικού κατόπιν της λήξης της αναμετάδοσης. Στις πλατφόρμες αυτές υπάρχει η επιλογή να αποθηκεύεται ή όχι το βίντεο που αναμεταδίδεται και τα μέρη οφείλουν να έχουν πλήρη γνώση της μελλοντικής εκμετάλλευσης ή μη του υλικού αυτού.

Σε κάθε περίπτωση για να καλύπτονται οι συμβαλλόμενοι πρέπει να υπάρχει η γραπτή συμφωνία για τα ανωτέρω, πριν την έναρξη μετάδοσης του οπτικού/ηχητικού υλικού.

6 «Μου αρέσει»

Το προτεινόμενο toolkit (εργαλειοθήκη) είναι πρόταση καλής πρακτικής υπεράσπισης βασικών δικαιωμάτων των μερών προς ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των μερών.
Σε κάθε περίπτωση στα πλαίσια της ελευθερίας των συμβάσεων μπορεί το κάθε μέρος να συμβληθεί διαφορετικά με το άλλο.
Εδώ προτείνεται ένα μοντέλο εξασφάλισης της αμοιβής και των ενσήμων των εργαζομένων με τον πιο ασφαλή τρόπο στην περίπτωση σύμβασης εξαρτημένης εργασίας.

3 «Μου αρέσει»

Εξαιρετικά χρήσιμο, μπράβο. Θα πρόσθετα τους έξεις προβληματισμούς.

  1. Δεν είναι ξεκάθαρο τι ειναι νομική υποχρέωση και τι best practice. Καλό θα ήταν να είναι σαφές. Για παράδειγμα τα ποσοστά από τα έσοδα δεν νομίζω ότι είναι νομική υποχρέωση, αλλά σίγουρα είναι καλή πρακτική.

  2. Ίσως λεπτομέρειες για το πως σήμερα ένας επαγγελματίας θα αντιμετωπιζόταν ασφαλιστικά με δύο σενάρια: ΙΚΑ και μπλοκάκι. Γενικώς παραδείγματα για κάθε μια πιθανή εργασιακή σχέση θα ήταν χρήσιμα.

  3. Αν ο διοργανωτής είναι στο εξωτερικό, ποιός αναλαμβάνει την πληρωμή εισφορών και σε ποιά χώρα (υποθέτουμε ότι ο καλλιτέχνης κάνει τη δουλειά στην Ελλάδα).

  4. Αν ο διοργανωτής δεν είναι νομικό πρόσωπο αλλά ιδιώτης, τι επιλογές υπάρχουν για την καταβολή αμοιβής/ασφαλιστικών εισφορών; Να σημειώσω ότι στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, δεν υπάρχει κανένας περιορισμός όσον αφορά το διοργανωτή.

  5. Πρέπει να είναι σαφές ότι δεν υπάρχει υποχρέωση καταγραφής του event αν δεν το επιθυμεί ο καλλιτέχνης, και ότι πρέπει να είναι αντικείμενο ξεχωριστής διαπραγμάτευσης. Σε περίπτωση που αποφασιστεί να αξιοποιηθεί, καλό θα ήταν να υπάρχει κάποια ενημέρωση για τις επιλογές καθώς και για τα πιθανά μοντέλα εκμετάλλευσης (που ανεβαίνει, ποιός παίρνει τι). Θα βοηθούσε ένα “πακέτο” όρων ως καθοδήγηση για τα βασικά θέματα που ενδιαφέρουν τον καλλιτέχνη (π.χ., moral rights).

Νομίζω ότι οι ελλείψεις που θα φανούν απ’ το toolkit πρέπει να γίνουν αντικείμενο διεκδικήσεων για τον εξορθολογισμό της διαδικασίας απ’ τα υπουργεία κλπ. Αυτή τη στιγμή νομίζω ακούνε εξ αιτίας του ντόρου που έχει δημιουργηθεί, οπότε είναι ευκαιρία να λυθούν θέματα, ειδικά στα “ψηφιακά”.

4 «Μου αρέσει»

Αλέξανδρε καλησπέρα και σ’ευχαριστούμε για τη χρήσιμη παρέμβασή σου!

  1. Εδώ μιλάμε για όρους σύμβασης που είναι ελεύθεροι μεταξύ των μερών. Το μόνο αδιαπραγμάτευτο είναι η ασφάλιση. Το υπόλοιπο είναι πρόταση διαπραγμάτευσης όρων.

  2. Φυσικά εδω μιλάμε όπως προανέφερα για ένα μοντέλο εξαρτημένης εργασίας = όχι μπλοκάκι. Εκεί είναι διαφορετικό σενάριο. Στο μπλοκάκι κόβεται κανονικά τιμολόγιο- ως ατομική επιχείρηση. Η εισφορά βαραίνει τον εργαζόμενο.

  3. Ο διοργανωτής εάν είναι στο εξωτερικό ασφαλίζει στην Ελλάδα με όρους έδρας εργαζομένου- εδώ εάν δεν μπορεί να συμβληθεί με τον εργαζόμενο λόγω έλλειψης φορέα τότε πρέπει να υπάρχει ο ενδιάμεσος ( ατομική επιχείρηση ή άλλη) που να ασφαλίσει για λογαριασμό του.

  4. Όσο για συμβάσεις μεταξύ ιδιωτών, υπάρχει η πρόβλεψη του εργόσημου που πρέπει να ερευνήσουμε κατά ποσο μπορεί να εφαρμοστεί στις Online συναυλίες. Προσοχή! Το εργόσημο όμως δεν αφορά τους τεχνικούς (ηχολήπτες, καμεραμαν).Αυτοί πρέπει να ασφαλίζονται κανονικά.

  5. Συμφωνώ αν και στη σύμβαση μπορεί να υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για την οικονομική διαχείριση πνευματικών δικαιωμάτων (εκμετάλλευση παραγώμενου). Συνήθως αυτό που γίνεται είναι ότι υπογράφουν οι καλλιτέχνες με την παραγωγή και αυτή παίρνει όλο το δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου έχοντας δώσει ένα fix ποσό (lump sum) στους δημιουργούς. Άλλο το ηθικό δικαίωμα-credits του δημιουργού/εκτελεστή. Στην περίπτωση που έχουμε έργα τα οποία δημιουργήθηκαν κατά την εκτέλεση σύμβασης εργασίας:
    i) ο αρχικός δικαιούχος (περιουσιακού και ηθικού δικαιώματος) είναι ο δημιουργός.
    ii) μεταβιβάζονται από το περιουσιακό δικαίωμα εκείνες οι εξουσίες που είναι απαραίτητες για την εκπλήρωση της σύμβασης, εκτός να υπάρχει αντίθετη συμφωνία μεταξύ των μερών.
    Άρα στην πλατφόρμα εισιτηρίων ένας εκπρόσωπος των εργαζομένων πρέπει να είναι co-host και να γνωρίζει την τελική ποσότητα των εισιτηρίων= διαφάνεια.
    Πλέον υπάρχει και μέσω Ευρωπαϊκής Οδηγίας η πρόβλεψη για διαπραγμάτευση των ποσοστών επί των κερδών από αρμόδιο όργανο, εάν μοιραστεί το περιεχόμενο σε on demand πλατφόρμες. Άλλη κουβέντα αυτό.
    Η αρχική είναι να υπάρχει διαφάνεια ως προς τη μελλοντική χρήση.

  6. Επίσης επειδή μιλάμε για ποσοστά επί των κερδών θα ήταν καλό να υπάρχει και μια παρέμβαση του οργανισμού διαχείρισης συλλογικών δικαιωμάτων για το θέμα αυτό.

Τα δικαιώματα των καλλιτεχνών είναι λίγο πολύ γνωστά, μιλώντας για ένα πιο νομικό toolkit, και υπάρχουν πολλά στο διαδίκτυο ενημερωτικά και από τα Σωματεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Εδώ μιλάμε για προτεινόμενους όρους σύμβασης, για την πιο διάφανη εξασφάλιση όρων.
Στη διάθεσή σας για περαιτέρω συζήτηση.

3 «Μου αρέσει»

Οι μουσικοί ανεξάρτητα απο το εαν έχουν μπλοκάκι η όχι ασφαλίζονται υποχρεωτικά στο ΙΚΑ. Είναι μια απο τις πολλές ανωμαλίες της δουλειάς μας

1 «Μου αρέσει»

Και τι κάνει ο σύλλογός σας; Θυμάμαι, είχαμε το ίδιο πρόβλημα στο ΤΣΜΕΔΕ, πριν πάρα πολλά χρόνια. Φωνάξαμε και το διόρθωσαν.

1 «Μου αρέσει»

Παρακαλούμε τα σχόλια της συζήτησης να είναι επάνω στο θέμα που έχει σχέση με την βελτίωση του εγγράφου, ευχαριστούμε πολύ!

Νομίζω πρέπει να ξεκαθαρίσετε ποιά δεδομένα είναι προσωπικού χαρακτήρα, ποιά υπόκεινται σε νομοθεσία περί πνευματικών δικαιωμάτων κλπ. Ο διαχειριστής επιβάλλεται για δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, απ’ότι ξέρω.

3 «Μου αρέσει»

Ευχαριστούμε για το σχόλιο.
Τα πνευματικά δικαιώματα και η διαχείρισή τους βαραίνουν το δημιουργό και τον εργοδότη/ διοργανωτή.
Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων αφορά στη συλλογή κι επεξεργασία των δεδομένων των μερών ήτοι ΑΦΜ, ΙΒΑΝ κλπ. που προκύπτουν από τη σύμβαση για την απόδοση των κερδών κλπ.
Πρέπει να αλλάξουμε τη δομή του κειμένου για να είναι πιο ξεκάθαρο - σωστή παρατήρηση.
Όπως και να ξεκαθαριστεί ο ρόλος ενός φορέα συλλογικής διαχείρισης δικαιωμάτων.

2 «Μου αρέσει»