Γεια σου φίλε Περικλή (αν δεν κάνω λάθος) και σε ευχαριστώ για τα ενθαρρυντικά σου λόγια.
Έρχομαι αμέσως στο πολύ σημαντικό κατά την γνώμη μου ερώτημα σου για το αν ο Παναγιώτης Τούντας είναι ο πρώτος “λαϊκός” ή ο πρώτος γενικά συνθέτης που το όνομα του αναγράφεται δίπλα στον τίτλο του τραγουδιού. Πάντα μιλάμε φυσικά για τις ηχογραφήσεις που γίνανε στην Αθήνα.
Η απάντηση στον αν είναι ο πρώτος “λαϊκός” που βλέπει το όνομα του στην ετικέτα του δίσκου είναι χωρίς αμφιβολία ΝΑΙ.
Η ODEON ηχογραφεί το 1925 σύμφωνα με τις ετικέτες των δίσκων γύρω στα 150 τραγούδια που κυκλοφορούν σε περίπου 75 με 80 δίσκους.
Αυτοί που κυριαρχούν είναι από συνθετικής πλευράς οι Θ.Σακελλαρίδης, Γ.Κωνσταντινίδης, Ν.Χατζηαποστόλου, Αττίκ κ.α. Παράλληλα ηχογραφούνται και πολλά δημοτικά τραγούδια. Ο Γιώργος Βιδάλης είναι αυτός που συμμετέχει στις περισσότερες ηχογραφήσεις σαν τραγουδιστής ενώ ηχογραφήσεις έχουμε και από τους Σαβαρή, Μισαηλίδη κ.α. Κάποιες από αυτές τις ηχογραφήσεις δεν έχουν καταγραφεί από τον Μανιάτη. Στο sealabs υπάρχουν αρκετές ηχογραφήσεις που δεν τις έχει καταγράφει ο Δ.Μανιάτης.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον από ελαφρό αλλά και δημοτικό τραγούδι ο Τούντας καταφέρνει να περάσει στην δισκογραφία το συγκεκριμένο τραγούδι. Από την επόμενη χρονιά θα μπουν στην δισκογραφία ο Ογδοντάκης ο Καρίπης ο Νταλγάς κ.α. ανοίγοντας τον δρόμο για την κυριαρχία των Μικρασιατών στην μουσική σκηνή της Ελλάδος μέχρι και το 1937.
Σε αυτή τη βάση λοιπόν ο Τούντας είναι πρωτοπόρος. Είναι ο πρώτος “λαϊκός” συνθέτης που βλέπει το όνομα του στην ετικέτα του δίσκου.
Πρέπει να πούμε όμως ότι σε αυτές τις πρώτες ηχογραφήσεις έχουμε και κάποιες με μαντολινάτες. Τραγούδια που θα τα ορίζαμε σαν “λαϊκά” για τα μέτρα της εποχής αλλά υπό την διεύθυνση του Σαβαρή και όχι κάποιον λαϊκών συνθετών.
Με μία τέτοια μαντολινάτα ηχογραφήθηκε και το γνωστό “Το χασίσι” …δεν μου λέτε δεν μου λέτε το χασίσι που πουλιέται …υπό την διεύθυνση του Γ.Σαβαρή, χωρίς να αναφέρει η ετικέτα τον τραγουδιστή, που καταγράφεται ως το πρώτο χασικλίδικο που ηχογραφείται στην Ελλάδα.Ο Μανιάτης λανθασμένα το αναφέρει ως σύνθεση του Ι.Ριτσιάρδη σε στίχους του Σύλβιου.
http://rebetiko.sealabs.net/display.php?d=0&recid=6749
Μεταφέρω και τα σχόλια από το sealabs:
“Παραδοσιακό της Μ. Ασίας, παίζει η Πανελλήνιος Εστουδιαντίνα υπό την Δ/νση Γεωργίου Σαβαρή. Πρόκειται για μια από τις πρώτες ηχογραφήσεις που πραγματοιήθηκαν στην Αθήνα από την γερμανική ODEON. Δίσκος GA 1045. Ορχήστρα με βιολί(Σέμσης), σαντούρι και λαούτο. Σύμφωνα με τον Μανιάτη είναι σύνθεση του Ιωσήφ Ριτσιάρδη σε στίχους του Σύλβιου.Διευκρίνηση: Του Ριτσιάρδη είναι το ταγκό με τίτλο “Χασίς”, όχι αυτό. Ανατύπωση στο δίσκο ODEON A-154033.”
Τώρα στο δεύτερο ερώτημα.
Το πιθανότερο είναι ότι και σαν συνθέτης κατέχει και πάλι τα πρωτεία. Όμως δεν έχουμε το σύνολο των ετικετών για να πούμε με σιγουριά ότι ισχύει ακράδαντα αυτό.
Ο Τούντας ηχογραφεί στο νούμερο GO-55 και κυκλοφορεί το κομμάτι στο νούμερο 154008. Μπήκε δηλαδή στον 8ο δίσκο που κυκλοφόρησε. Δεν είναι όμως ο πρώτος που ηχογραφεί γιατί στο νούμερο GO-38 (αριθμός μήτρας/ηχογράφησης) ηχογραφείται ο “Τσομπανάκος” στο όνομα του Μ.Λεβέντη αλλά κυκλοφορεί στον αριθμό 154038 (αριθμός κυκλοφορίας) δηλαδή 30 νούμερα μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού “Σμυρνιά”.
Σε όσες ετικέτες έχω δει από τους δίσκους που έχουν μικρότερους αριθμούς από τον 154008 έως τον 154001 δεν υπάρχει όνομα συνθέτη παρά μόνο διευθυντών ορχήστρας και τραγουδιστών.
Υπό την έννοια αυτή μάλλον κατέχει και στο σύνολο την πρωτιά για τον πρώτο συνθέτη που περνάει τραγούδι στο όνομα του με την υποσημείωση ότι δεν έχει ερευνηθεί το σύνολο των ετικετών.
Σαν κατάληξη να πω ότι οι ηχογραφήσεις των Μικρασιατών είναι λίγες σε σχέση με τα άλλα είδη που ηχογραφούνται παράλληλα τα πρώτα 2-3 χρόνια, όμως από το 1929-30 και μετά αυτό θα αλλάξει όταν σιγά σιγά οι ντόπιοι θα γνωρίσουν από πρώτο χέρι την Μικρασιάτικη μουσική και τους μουσικούς της.
Αυτά φίλε Περικλή.
Αν πιστεύεις ότι χρειάζονται διευκρινήσεις σε κάποια θέματα εδώ θα είμαι να τις δώσω.
Κύριε Νίκο (φίλε Νίκο με την άδεια σου) δεν έχω κανένα στοιχείο ότι βρίσκεται στην Νέα Υόρκη αυτοπροσώπως γιαυτό και γράφω ότι …φαίνεται να είναι. Δεν το αποκλείω πάντως γιατί εκείνη την περίοδο έχουμε πολλά νταραβέρια με την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού και σαν μουσικός σε κάποιο πλοίο μπορεί να βρέθηκε εκεί και να έκανε την συγκεκριμένη ηχογράφηση. Υπόθεση δική μου φυσικά που δεν φαίνεται από τα μέχρι τώρα στοιχεία να ισχύει.
Από την άλλη πως μπόρεσε να ηχογραφηθεί τραγούδι στο όνομα του και αυτός να είναι χιλιάδες μίλια μακριά;
Αλλά φίλε Νίκο όπως γνωρίζεις καλύτερα από μένα σε κάθε απάντηση γεννιούνται και νέα πολλαπλάσια ερωτήματα. Λίγα στοιχεία έχουν διασωθεί για να είμαστε απόλυτοι στις κρίσεις μας. Και ειδικά για τόσο παλιά γεγονότα. Αν αυτά τα λίγα τα κάνουμε περισσότερα όλα θα είναι μια χαρά.
Ευχαριστώ και τους δύο για τις παρατηρήσεις σας
