καγκέλι: μεικτός χορός (δίρυθμος), που οφείλει την ονομασία του στις πολλές στροφές (καγκέλια). Ξεκινά ως αργός επτάσημος (7/8) και προς το τέλος γυρίζει σε δίσημο (2/4)
Ακούγεται στο τραγούδι «Εσύ που σέρνεις το χορό» (1929) με τον Νταλγκά
Εσύ που σέρνεις το χορό
σέρνεις και το καγκέλι
Δεν είμαι βέβαιος ότι εδώ σημαίνει αυτό. Ο μικτός χορός «καγκέλι» είναι της κεντρικής ηπειρωτικής Ελλάδας. Ο σκοπός που τραγουδάει ο Νταλγκάς είναι αιγαιοπελαγίτικος, ένα συρτό που το συναντάμε σ’ εκείνα τα ρεπερτόρια (νησιά Αιγαίου, μ/ασιατικά παράλια) όπου ακριβώς απουσιάζει ο χορός «καγκέλι», μαζί με τα τσάμικα κλπ.
Επιπλέον, αν το νόημα ήταν «εσύ που σέρνεις τον χορό σέρνεις και τον χορό “καγκέλι”», δηλαδή να πει δύο φορές το ίδιο, θα έλεγε «τον συρτό».
Κάτι άλλο σέρνει λοιπόν ο πρωτοχορευτής. Κάτι που μάλλον θα σχετίζεται με στροφές (καγκέλια είναι εκείνες οι στροφές που σήμερα τις λέμε κορδέλες, τα ορεινά ζικ-ζακ). Πιθανώς την ίδια τη χορευτική αλυσίδα, που μπορεί να κάνει τέτοιους σχηματισμούς και σε άλλους χορούς κι όχι μόνο στον ομωνυμο.
Σημειωτέον ότι το δίστιχο μένει μισό. Ο Νταλγκάς λέει αυτό που έγραψε ο Άνθιμος, ακολούθως βάζει ένα τσάκισμα όπως πάντα σ’ αυτό τον σκοπό, και μετά συνεχίζει με άλλο δίστιχο (που με τον ίδιο τρόπο μένει και πάλι ανολοκλήρωτο, και όλο αυτό επαναλαμβάνεται σ’ όλη τη διάρκεια του κομματιού).
Μάλιστα, καλή παρατήρηση, αυτή πρέπει να είναι η σημασία του εδώ.
Βλέπω σε άλλη εκτέλεση που αναφέρεται: “καγγέλι=το πλήθος των χορευτών, που ακολουθούν χεροπιαστά.”
Έτσι αποκτά νόημα και παρακάτω, που λέει:
Εσύ που σέρνεις το χορό
σέρνεις και την αρμάδα
Αρμάδα/αρμάθα/αρμαθιά, μπορούμε να πούμε πως είναι η σειρά με τους χορευτές τον ένα δίπλα στον άλλο
Α, τώρα βλέπω εδώ: “αρμάθα , Η ομάδα, το σύνολο των χορευτών στον κύκλο.”
Και βέβαια, μελωδικά μάλλον σχετίζεται με την “Πολίτισσα” του Μάρκου και όσα μας είχε μάθει ο Δραγούμης σχετικά…
ΥΓ. Πώς το λέει ο άτιμος ο Νταλγκάς!
Η λέξη απαντά και στον Καγκελευτό, αργό τελετουργικό χορό της Χαλκιδικής. Απ’ ό,τι βλέπω εδώ, κι αυτός κάνει στροφίδια.