Δε νομίζω ότι τα διδάγματα της ιστορίας είναι ομόφωνα καταδικαστικά γα το μπάσο.* Σε κάποιες παλιές ηχογραφήσεις υπήρχαν οι κιθάρες με τις έξτρα μπάσες χορδές. Όσο για το ακαλαίσθητο μπάσο (συνήθως συνδυασμένο με ντραμς) των λαϊκών που μπήκε και στις επανεκτελέσεις ρεμπέτικων χαλώντας τα πάντα, ήταν ηλεκτρικό.
Το απλό ακουστικό μπάσο δεν ξέρω πώς ακούγεται. Σ’ όλη μου τη ζωή το έχω δει μια-δυο φορές, σε βιτρίνες καταστημάτων. Αφού είναι κιθαροειδές όργανο, θα μπορούσε ενδεχομένως να δέσει.
Το θέμα είναι πιο πολύ ότι ένας άρτιος κιθαρίστας σ’ ένα ρεμπέτικο σχήμα τα καλύπτει ήδη αυτά. Μπορεί να μην έχει τόσο χαμηλές συχνότητες, το ρόλο όμως τον παίζει ήδη, με τις μπασογραμμές του. Τι μένει να προσθέσει ο μπασίστας; Ίσως κάποιες λίγες, αραιές νότες, τον εντελώς στοιχειώδη σκελετό του ρυθμού - σχεδόν τόσα μόνο όσα θα 'παιζε κι ένας 9χορδος κιθαρίστας στις 3 έξτρα χορδές του.
Πάνο, λες ότι παίζεις κιθάρα. Παίζεις ρεμπέτικη κιθάρα; Αν είσαι εξοικειωμένος με το στυλ αυτό που συνδυάζει μπασογραμμές με συγχορδίες (δεν ξέρω κι αν τα λέω σωστά, ελπίζω να είμαι σαφής), τότε έχεις ήδη μια αφετηρία ως προς την αισθητική του τι γίνεται σ’΄εκείνο το πιο χαμηλό στρώμα, κάτω από την κυρίαρχη μελωδία. Τον χειρισμό του οργάνου, σε καθαρά τεχνικό επίπεδο, φαντάζομαι δε θα δυσκολευτείς να τον βρεις. Βέβαια, αν αφήσεις την κιθάρα θα την πιάσει κάποιος άλλος, και πρέπει να βρεις πώς θα τον συμπληρώνεις χωρίς να τον καπακώνεις/περιορίζεις.
*Εκεί που η ιστορία θα μπορούσε να προβάλει ενστάσεις είναι το εξής:
Στα ρεμπέτικα δεν υπήρχε η αίσθηση της ανάγκης να καλυφθεί η πολύ χαμηλή περιοχή. Ναι μεν είχαμε παλιούς ρεμπέτες που έπαιζαν με κιθάρα, ακόμη και μόνο με κιθάρα χωρίς κανένα άλλο όργανο, αλλά την ίδια εποχή είχαμε και σκέτο μπουζούκι, μπουζούκι με μπαγλαμά χωρίς κιθάρα, σκέτο μπαγλαμά, ακόμη και δύο μπαγλαμάδες. Πέρα από τις παλιές ηχογραφήσεις, το μαρτυρούν και οι αφηγήσεις / φωτογραφίες, ότι τη δική μας αντίληψη για «πλούσιο» συνολικό ήχο από τα ψηλά μέχρι τα χαμηλά δεν τη συμμερίζονταν οι πρωτοπόροι του ρεμπέτικου. Και πιστεύω ότι η κιθάρα σε πολλές παλιές ηχογραφήσεις με μπουζούκι ήταν παρέμβαση της εταιρείας, όχι ανάγκη του δημιουργού.
Κάθε εξέλιξη είναι κατ’ αρχήν θεμιτή, υποχρέωση δεν υπάρχει να παίζουμε σήμερα όπως πριν 100 χρόνια, αλλά το λεπτό σημείο που πρέπει να προσέξουμε είναι να μην εξελίσσονται όλες οι μουσικές του κόσμου προς την ίδια κατεύθυνση. Τότε θα χαθεί η ποικιλία. Αν σήμερα θεωρούμε δεδομένο ότι η [κάθε] μουσική περιλαμβάνει στην ενορχήστρωσή της ένα rhythm section, αυτό δεν προέρχεται από την εμπειρία μας στα ρεμπέτικα αλλά σε άλλες μουσικές.