Καλά, χίλια δυο μπορεί κανείς να κάνει δοκιμάζοντας το πρότυπο άλλων πνευστών ή δικά του πρότυπα. Αλλά η στάνταρ μαντούρα, επαναλαμβάνω: έχει αφενός συγκεκριμένα διαστήματα και τεχνική, και αφετέρου ισμοεγέθεις ισαπέχουσες τρύπες. Από όργανο σε όργανο η διάμετρος και οι αποστάσεις των τρυπών ποικίλλουν (αφού ποικίλλουν και οι διαστάσεις του καλαμιού). Αν επιμείνεις στο παραδοσιακό (κατασκευή, κούρδισμα, παίξιμο) μέχρι να το πετύχεις θα σε ανταμείψει. Έτσι κι αλλιώς, το πιο δύσκολο το έχεις πετύχει: να λαλεί το γλωσσίδι. Με τον κλειστό δακτυλισμό θα συνειδητοποιήσεις ότι παίζεις μαντούρα!
Πέρα από τα ελληνικά, οι μεγαλύτεροι δεξιοτέχνες της μαντούρας όσο ξέρω είναι οι Τούρκοι μιας συγκεκριμένης περιοχής του Ταύρου, που παίζουν το σιψί: μαντούρα με 5 τρύπες και μία πίσω. Έχει μεγαλύτερη έκταση, γύρω στη μία οκτάβα. Οι ψηλές νότες βγαίνουν με δυνατότερο φύσημα (όχι όμως υπερφύσηση όπως στη φλογέρα: δεν είναι αρμονικές, είναι καθαρές νότες). Βλ. εδώ.
Κρητική μ(π)αντούρα:
http://www.youtube.com/watch?v=pxlc2CyOUv4
Ο τίτλος του βιντέου (Πυρρίχιος) δε σημαίνει τίποτε, αλλά η μουσική είναι γνήσια μπαντουρίστικη.
Πάρα πολλά σημαίνει, αλλά είναι άλλη ιστορία… Γεμίσαμε πυρρύχιους τα τελευταία χρόνια, σε όλη την Ελλάδα. Πού βρέθηκαν τόσο ξαφνικά, και πριν δεν τους ξέραμε;
(ή μάλλον, τους ξέραμε πολύ καλά αλλά τους λέγαμε τσάμικους, σέρες, πηδηχτούς και άλλα πολλά…)
γεια σας παρεα…κ γω εχω αρχισει τωρα κ κανα μηνα κ ασχολουμαι με τις μαντουρες κ ειναι χοντρο κολλημα…πως γινεται να μαθουμε να παιζουμε κιολας???ξερει κανεις???
Ναι.
Βάζεις ολόκληρο το μαντζαφλάρι στο στόμα σου, προσέχοντας το γλωσσίδι να πάλλεται ελεύθερα. Αν σαλιωθεί ή παραϋγρανθεί από χνότο θα φρακάρει, αλλά μετά από λίγη ώρα που θα στεγνώσει θα παίζει πάλι.
Πιάνεις τις 2 πάνω τρύπες με δείκτη-μέσο αριστερού, και τις άλλες τρεις με δείκτη-μέσο-παράμεσο δεξιού.
Ανοίγεις μία τρύπα ανά πάσα στιγμή (όχι όπως στη φλογέρα). Η κλίμακα είναι:
Ολα κλειστά - Σολ
Ανοιχτή η κάτω κάτω - Λα
Ανοιχτή η 2η από κάτω: Σι
… Ντο
… Ρε
… Μι
Στην πράξη μπορεί αυτές οι νότες να μην είναι ίδιες με του διαπασών, τα διαστήματα όμως είναι ίδια. Αν δεν είναι, το όργανο έχει πρόβλημα. Αν όμως υπάρχει ένα μικρό φαλτσάρισμα, διορθώνεται με μεγαλύτερο ή μικρότερο φύσημα σε μερικές νότες. (Αν δεν ξέρεις καθόλου νότες αγνόησε αυτή την πληροφορία, δε θα σου χρειαστεί.)
Όλο το θέμα είναι να ξέρεις τι θέλεις να παίξεις. Προφανώς είσαι Κρητικός. Έχεις καθόλου δισκογραφία ασκομαντούρας; Τα δύο πιο υπερκλασικά χιτ είναι του Ξυλούρη από “Τα που θυμούμαι τραγουδώ”, το Μαριώ και ένα συρτό. Κατά μεγάλη πλειοψηφία οι σκοποί της ασκομαντούρας έχουν τονική το Λα (τη νότα με ανοιχτή την κάτω κάτω τρύπα).
Άμα βρεις τα πρώτα βασικά και πορωθείς καλά καλά, προγραμμάτισε μια εκδρομή στη Γέργερη. Είναι το διεθνές κέντρο της ασκομαντούρας. Μπορείς να πεις στον πρώτο τυχόντα αυτό που έγραψες στο μήνυμά σου, και θα ξέρει πού να σε στείλει.
καλησπερα…καταρχας η καταγωγη μου ειναι απτη γεργερη κ ξερω οτι εκει ειναι ετσι οπως τα λες…αν ξερεις το μυστικο για να πετυχει το γλωσιδι
Δεν είναι κάτι που λέγεται με μια περιγραφή. Μάζεψε πολλά καλάμια και φτιάξε πολλά μπιμπίκια. Εκεί πάνω θ’ αρχίσεις να καταλαβαίνεις. Μη φοβάσαι να τα χαλάσεις, ή να κόψεις δέκα για να μισοπετύχει το ένα, τα καλάμια είναι τζάμπα. Στα 10, 20, 50, 100 μπιμπίκια θα αρχίσεις να έχεις πιο συγκεκριμένες απορίες!
Και ναι με χαρά σας ανακοινώνω πως μετα από 4-5 προσπάθειες κατάφερα να βγάλω ήχο
Αυτό έγινε βέβαια μετα από αρκετο καιρό γιατι ήταν μεγαλη η απογοήτευση σε κάθε αποτυχημένη προσπάθεια και αργούσα να ξαναπροσπαθήσω. Μαλιστα στις πρωτες προσπαθειες άνοιγα και τρύπα μπροστα, σαν καβαλι με γλωσσίδι ένα πραμα.:112:
Αφου έβγαλα ήχο ανοιξα τρυπουλες σε ίσες αποστάσεις και προσπαθησα να παιξω αλλα μπούκωνε. έξυσα το γλωσιδι σκεφτόμενος ότι πιο λεπτο θα παλετε ποιο ευκολα και όταν φύσηξα επαθα πλακα, πολύ πιο δυνατος ήχος και πιο ωραιος. Χαμος στο σπιτι:)
Αυτό που θελω να ρωτήσω είναι αν υπάρχουν στανταρ απόστασεις. Εμένα μου βγήλε 21,5cm και η πρωτη τρύπα ξεκινα στα 7cm από πάνω και συνεχίζουν οι υπόλοιπες με 2cm αποσταση μεταξύ τους.
Αφορμή να ξαναπροσπαθήσω ηταν η συζήτηση αυτή και ειπα να μοιραστώ την χαρά μου.
τα μπιμπικια τι ειναι?
Τσίμπλακα, μπιμπίκι είναι το πάνω τμήμα της μαντούρας: μικρό κομμάτι καλάμι όπου είναι χαραγμένο το γλωσσίδι. Το μπιμπίκι είναι από πάνω κλειστό και από κάτω μπηγμένο στον αυλό. Μερικές μαντούρες δεν έχουν ξεχωριστό μοιμπίκι αλλά αποτελούνται από έναν μονοκόμματο αυλό, κλειστό από πάνω και με το γλωσσίδι χαραγμένο ανάμεσα στο κλειστό άνω άκρο και την πρώτη τρύπα.
Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι τρόπος κατασκευής μόνο για γενναίους. Το γλωσσίδι μπορεί να σου βγει καλό ή κακό, και ο αυλός (για τελείως άλλους λόγους) μπορεί επίσης να σου βγει καλός ή κακός. Οπότε είναι προτιμότερο να μοιράζεις τις αρνητικές πιθανότητες φτιάχνοντας χώρια μπιμπίκι και χώρια αυλό παρά να ρισκάρεις να φτιάξεις ένα μονοκόμματο όργανο με σωστό γλωσσίδι και λάθος αυλό.
Kongskou, συγγνώμη για την καθυστέρηση. Τώρα είδα το μήνυμά σου.
Όχι, δεν υπάρχουν στάνταρ μεγέθη. Τίποτε δεν είναι στάνταρ στις μαντούρες, γιατί η αφετηρία σου είναι ένα κομμάτι φυσικό καλάμι που έχει εξ ορισμού ακανόνιστες και ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Ένας γενικός πρακτικός κανόνας είναι να βολεύεσαι εσύ, με βάση την ατομική σου σωματική διάπλαση (δηλαδή μεγαλύτερες αποστάσεις για τα αργασμένα δάχτυλα του αγρότη, μικρότερες για τα λεπτεπίλεπτα του πιανίστα)!
Σε ευχαριστώ πεπε
Εχω μια ακομη ερωτηση.
σε αυτά που έφτιαξα κολλούσε πολύ το μπιμπίκι και τραβουσα κάθε λιγο το γλωσσάκι πανω.
Εριξε ενας φίλος την ιδέα να βαλουμε κατι πολύ λεπτο από κατω και τοτε θυμήθηκα ότι κατι σαν κλωστουλα διέκρινα πίσω από τις γλώσσες σε καποια μαντουρακια που εβλεπα στο ιντερνετ.
Εβαλα λιπών μια λεπτη κλωστη και το μαντουρακι βαρουσε σε πολλα ντεσιμπέλ:088:
Ακομη ποιο δυνατος ηχος και φυσικά δν κολλούσε.
Αυτό γίνεται γενικά? η το μπιμπικι δεν είναι καλο εξαρχής ?τωρα παντος δεν φαίνεται ετσι να εχει προβλημα, μονο που θέλει περισσότερο φύσημα.
Κόλησα και εγώ, και θέλω να τα εξελίξω.
Ναι, γίνεται. Όπως επίσης και μια άλλη κλωστή, τυλιγμένη γύρω στο μπιμπίκι, στη ρίζα του γλωσσιδιού. Εκτός ότι κουρδίζεις* ανεβοκατεβάζοντάς την, επηρεάζει σημαντικά και την ποιότητα του ήχου. Ακόμη κι ένα εντελώς άφωνο μπιμπίκι, με τις δύο κλωστές και τη σωστή συνδυασμένη χρήση τους μπορεί να γίνει αηδόνι.
Βλ. εδώ δύο μπιμπίκια, με δύο διαφορετικές φορές στο κόψιμο του γλωσσιδιού (το δικό σου λογικά πρέπει να είναι στο στυλ του πρώτου). Διακρίνονται η τυλιχτή και η πατικωμένη κλωστή (στο δεύτερο καθαρότερα). Το ένα έχει κι ένα σβωλαράκι κερί στο γλωσσίδι για λόγους κουρδίσματος*. (Πηγή)
Κάτω από το γλωσσίδι ακόμη καλύτερη θεωρείται η τρίχα, γιατί όσο και να πλακωθεί διατηρεί το σχήμα της.
*Το κούρδισμα βασικά σε ενδιαφέρει όταν θέλεις να ταιριάξεις δύο μαντούρες μεταξύ τους, για να κάνεις διπλομάντουρο ή τσαμπούνα. Η μία από μόνη της δε χρειάζεται να είναι κουρδισμένη με κάτι, αρκεί να έχει σωστά διαστήματα.
μαλιστα
νασε καλα, πολυ χρησιμες οι πληροφοριες σου. μου εδωσες τροφη για πειραματα.
θα συνεχισουμε να πειραματιζομαστε λοιπον και να τα λεμε.
και κατι ακομα, κανουν κατι στα μαντουρακια για να συντηρουνται π.χ λουστρο? η το καλαμι δεν παθαινει τιποτά;
Τα πετάνε και τα αλλάζουν.
ΓΕΙΑ ΧΑΡΑ Κ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ…ΜΙΑ ΕΡΩΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΑΝΤΟΥΡΑ ΑΜΑ ΞΕΡΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ…ΓΙΑΤΙ ΦΡΑΖΕΙ ΟΤΑΝ ΠΑΣ ΝΑ ΑΦΗΣΕΙΣ ΤΑ ΔΑΧΤΥΛΑ???
Μήνυμα από συντονιστική ομάδα: Φίλε tsimplakas , απαγορεύονται τα κεφαλαία γράμματα. Γράφε με μικρά.
Βρες το φύσημα που της ταιριάζει. Μπορεί να θέλει πιο μαλακό για πιο ψηλές νότες και πιο δυνατό για πιο χαμηλές. Αν παραείναι ευαίσθητη και [i]σφάλλει /i με το παραμικρό, δοκίμασε τις κλωστές (βλ. #17-18 εδώ). Ή, μπορεί πολύ απλά να μην είναι πετυχημένο το μπιμπίκι.
το εχω κανει αυτο με τη κλωστη κ παλι φραζει…δε παιζει σημασια η αποσταση απτο μπιμπικι μεχρι τη πρωτη τρυπα???κ ποσο πρεπει να σφηνωσει το μπιμπικι μεσα???
Εργοστασιακή!!! 
Εύγε!!!