Μου δώρισαν πριν 2 μήνες περίπου ένα μαντολίνο…από νερό κολοκύθα! Ήταν απίστευτη στιγμή πραγματικά… πρώτη φορά έβλεπα κάτι τέτοιο… τόσο παράξενο αλλά με τόσο δυνατό και ωραίο ήχο! Το οργανακι ήταν λές και είχε χαρακτήρα!
Αλλά… δυστυχώς… Λέω ήταν διότι πρίν από 3 μέρες… καθώς το κούρδιζα(Σολ-Ρε-Λα-Μι)… Έσπασε το σκάφος του…
Στενοχωρήθηκα… αλλά δεν ξέρω τώρα τι να κάνω! Δεν θέλω να το πετάξω… Γίνεται να κολλήσω το σκάφος πάλι με κάποια κόλλα; Ξυλοκολλα;
Έστω και να μην ξαναπαίξει απλά δεν μπορώ να το βλέπω σπασμένο!
Κρίμα!
Τέτοιες κατασκευές έχουν μεγάλη ιστορία, και μάλιστα όχι μόνο στη χαβαλέ πλευρά της οργανοποιίας, αλλά προφανώς η κολοκύθα δεν είναι σε θέση να αντέξει τάσεις που προορίζονται για ένα όργανο ξύλινο με ντούγες και καμάρια… Με άλλα λόγια, μπορεί να παίζει σαν μαντολίνο αλλά δεν είναι μαντολίνο μέχρι την κάθε λεπτομέρεια (δηλαδή συγκεκριμένα να παίρνει χορδές κανονικού μαντολίνου και στο ίδιο κούρδισμα).
Προφανώς, αν και αυτό το οργανακι ήταν πιο μικρό και πιο μαζεμένο από ένα κανονικό μαντολίνο, υποθέτω ο κατασκευαστής του το είχε προβλέψει και γι’αυτό το έκανε μικρότερο…αν και τελικά ούτε έτσι άντεξε.
Στην οργανοποιία των οργανοποιών, ούτε εγώ δεν το 'χω καταλάβει. Ίσως απλώς να παίζουν.
Όμως δεν υπάρχουν μόνο οι οργανοποιοί. Ένα πλήθος λαϊκά όργανα σε κάθε πιθανό πολιτισμό φτιάχνονται κατά παράδοση από τους ίδιους τους οργανοπαίχτες, χωρίς ούτε εργαστήρι, ούτε εξειδικευμένο εξοπλισμό, ούτε εξειδικευμένες γνώσεις (πού να βρεθούν οι τελευταίες, όταν καλείσαι να κάνεις τη δουλειά κάποιες λιγοστές φορές σ’ όλη σου τη ζωή;)
Εκεί λοιπόν, κάθε φυσικό αντικείμενο που να έχει έτοιμο το επιθυμητό σχήμα είναι περιζήτητο. Καβούκια από χελώνες και αρμαδίλους, κολοκύθες, καρύδες, σωλήνες από καλάμι / μπαμπού / κόκαλο κλπ.
Από κολοκύθες φτιάχνονται κάθε λογής όργανα:
Από έγχορδα, οι λύρες και οι ταμπουράδες έχουν δώσει και την ονομασία τους στην ίδια την κολοκύθα και μάλιστα, κατ’ επέκταση, και σε άλλα είδη κολοκύθας φαγώσιμα (γκουγκλάρετε τις συνταγές «λυρόπιτα» - «ταμπουρόπιτα»!). Από πνευστά, η τσουκομαντούρα (τσούκος = κολοκύθα) είναι το σπάνιο ελληνικό ανάλογο του γνωστού οργάνου των φακίρηδων, όπου σε μία κολοκύθα προσαρμόζονται δύο αυλοί και παίζονται μαζί, οπότε ο τσούκος λειτουργεί πιο πολύ ως επιστόμιο (για να αποφύγεις το άβολο να χώνεις δύο αυλούς μαζί με τα μπιμπίκια τους στο στόμα σου, αν και οι Σικελοί με το λαουνέντας δεν έχουν πρόβλημα να βάλουν τρεις χωρίς επιστόμιο…). Και από κρουστά έχουμε διάφορα είδη σείστρου και μαράκας, καθώς βέβαια και τα κολοκύθια τούμπανα.
Αν δεν απατώμαι, ακόμη και τα υπερπερίτεχνα όργανα σιτάρ και τανπούρα από κολοκύθα γίνονται. Μπορεί αυτό να απηχεί την ανάμνηση κάποιας αρχαίας εποχής όπου να ήταν όργανα λαϊκά και ερασιτεχνικά, αλλά δεν αμφιβάλλω ότι στην εποχή μας οι Ινδοί οργανοποιοί θα έχουν εξετάσει κάθε πιθανή εναλλακτική και κατέληξαν, και πάλι, στην κολοκύθα, καθότι δεν είναι τίποτα τυχαίοι τύποι.
Εντάξει, εγώ μίλησα για τους σημερινούς Έλληνες επαγγελματίες ή ερασιτέχνες
οργανοποιούς, όχι για εποχές όπου ο κάθε παίκτης έπρεπε μόνος του να κατασκευάσειτο όργανό του και βεβαίως, πρώτ’ απ’ όλα θα κύτταζε την ευκολία του (καλάμι για πνευστό, κολοκύθα για ηχείο, κομμάτια από έντερο για χορδές, δέρμα ζώου για καπάκι κλπ. κλπ.
(φυσικά, για την περίπτωση να “παίζουν” οι οργανοποιοί με τις κολοκύθες, συμφωνώ απόλυτα)
