Μαζί μας τελευταίοι με το βαπόρι, πρεζάκηδες αλάνια λαθρεμπόροι

Είναι αρκετά γνωστό το ποίημα του Βάρναλη “της εξορίας”, γραμμένο για τον εκτοπισμό του ποιητή στον Αϊ Στράτη από τη δικτατορία Κονδύλη το 1935. Το παραθέτω όπως το βρήκα εδώ:

Μας σιδεροδέσανε τα χέρια
και μας κλείσαν ολούθε μαλινχέρια.
Μας μετρήσανε, κάπου εξηνταριά,
και μας ζυγιάσαν την ψυχή – βαριά!

Μουδιάσανε σφιχτόδετα καιρό
χέρι δεξί με χέρι αριστερό.
Μουδιασμένο και τ’ άλλο μας, που εκράτη
βαλίτσα ή δέμα για τον Άη – Στράτη.

Κατάχαμ’ αρετή, μυαλό και νιάτα!
Τον κάλλιον ο χειρότερος επάτα.
Τυχερέ, κείνο τ’ άθλιο δειλινό
σε δέσαν με το δάσκαλο Γληνό.

Μεγάλα μάτια αστραφτερά, στητός
κι ατάραγος πάνου απ’ τη μοίρα αυτός,
κοιτούσε την ερχόμενην ευδία.
Συ νευρικός απ’ την αηδία.

Μαζί μας, τελευταίοι, με το βαπόρι
πρεζάκηδες, αλάνια, λαθρεμπόροι.
Ξεπίτηδες, για να φανεί, πως ίσια
λογιούνται η λευτεριά και τα χασίσια.

Μα το καλογεράκι απ’ τ’ Αγιονόρος,
που πέταξε τα ράσα, ο θεοφόρος,
και το πιάσανε νύχτα στην Ομόνοια,
ξουρισμένα μουστάκια και σαγόνια,
μαζί μας δεν το δέσανε. Βλακεία
να πομπέψουν πατρίδα και θρησκεία!

Έτσι μας εφορτώσαν στο βαπόρι,
τους πατριώτες οι πατριδεμπόροι.
Εξορία στο λαό, χέρια δεμένα,
για να `ρθει ο εξορισμένος απ’ τα ξένα,
να χωρίσει το Έθνος και να βάλει
τη μια μεριά να πολεμάει την άλλη.

Από την ίδια πηγή μαθαίνω και αυτό που δεν ήξερα, ότι το ποίημα έχει μελοποιηθεί από τον Γιάννη Ζουγανέλη, τραγουδισμένο από την Ισιδώρα Σιδέρη.

Και φτάνουμε έτσι στο “κυρίως θέμα” του νήματος. Τον Ιανουάριο του 1936 ο Ριζοσπάστης δημοσίευσε σε 16 συνέχειες ένα χρονικό του συγκεκριμένου κύκλου εξορίας στον Αϊ Στράτη, γραμμένο από τον συνεργάτη του με την υπογραφή “ΣΤΑΡΚΟΣ”. Το προτελευταίο μέρος αυτού του χρονικού, στις 16 Ιανουαρίου 1936, είναι αφιερωμένο στα “αλάνια και τους πρεζάκηδες” τους εξόριστους στον Αϊ Στράτη και τη συνύπαρξή τους με τους πολιτικούς εξόριστους. Χωρίς άλλα σχόλια, παραθέτω το σχετικό αρχείο.

4 «Μου αρέσει»