Οι εγγλέζοι τότε στην Κωνσταντινούπολη είχαν νοσοκομία, είχαν σχολεία …και το θέμα έχει σχέση με το πόλεμο για το κριμ (Krimkrieg. Λέγεται ότι θαύμαζαν τότε οι κοπέλλες τους ξένες στρατιώτες, μπορεί να ήταν ένα διαβατήριο τους, ή μπορεί να ήταν μια μελωδία που τραγούδησαν στα εγγλέζικα σχολεία.
Εμένα μου αρέσει που ένα τέτοιο τραγούδι έχει απλωθεί σ’ όλο το Βαλκάνιο μέχρι Αεγυπτο και Αλέπο…Φαίνεται ότι ήταν ήδη αυτό που λέμε εμείς στη Γερμανία “Schlager” ή “Hit”.
-
Πολύ ενδιαφέρον… Φαντάσου να μάθουμε -κάποτε- πως το συγκεκριμένο τραγούδι, βασίζεται σε καμια παλιά …κέλτικη μελωδία !!!
-
Για το “Σκούταρι” …
Δεν έχεις δηλώσει μέιλ στο σάιτ. Μου βγάζει αυτό :
“Μας συγχωρείτε! Αυτός ο χρήστης έχει διευκρινίσει ότι δεν επιθυμεί να λαμβάνει μηνύματα email. Αν επιμένετε να στείλετε μήνυμα email στο συγκεκριμένο χρήστη, παρακαλώ επικοινωνήστε με το διαχειριστή και ίσως είναι σε θέση να σας βοηθήσει.”
Δεν ήθελα να το πώ γιατί δεν το έχω διασταυρώσει ακόμα: υπάρχουν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες το τραγούδι ξεκίνησε την καρριέρα του στην ανατολή ως σχολικό τραγουδάκι σε αγγλικό κολλέγιο στο Σκούταρι.
Η γιαγιά μου τραγουδούσε το τραγούδι “Από ξένο τόπο” στα Ελληνικά μόνο (πήρα μόλις τηλέφωνο στην Αθήνα τον πατέρα μου και τον ρώτησα πάλι). Το αναφέρω γιατί η γιαγιά μου είχε γεννηθεί στο Σκούταρι της Πόλης (1900), μιλούσε ελληνικά και τούρκικα και τραγουδούσε ερασιτεχνικά και στις δυό γλώσσες. Το τραγούδι το είχε μάθει από την γιαγιά της (Μουδανιά). Πιτσιρικάς την θυμάμαι κι εγώ να το τραγουδά μαζί με κάποια άλλα (Αραμπάς περνά, Έχε γειά παναγιά…), στην Πάτρα πιά.
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι γνώριζε το αντίστοιχο στην τουρκική γλώσσα (αν υπήρχε το 1912 με 13 που “έφυγαν”) και δεν το τραγουδούσε. Αδύνατο μου φαίνεται επίσης να μην γνωρίζει το τραγούδι που μιλά για το τόπο της.
Ιωάννα, δεν ξέρω που είναι το λάθος. Υπόπτομαι ότι έχεις το τραγούδι “σκουτάρι”? Ωραία.
Το εμαιλ μου είναι> martha-walter@t-online.de
Σχετικά με το τραγούδι τα πάντα είναι υποθέσεις, γιατί και στην οσμανική μουσική πήρε ευρωπαικές επιρροές και αλλαγές και έγινε πιο λαική. Τι στιγμή η τουρκική εκτέλεση είναι η πιο παλιά. Οι έρευνες για την αρχή του τραγουδιού αυτού δεν έχουν τελειώσει, αλλά χρειάζονται σωστές πληγές.
Γλώσσα λανθάνουσα την αλήθεια λέγει.
Πως να το διασταυρώσεις Νίκο; Υπάρχει ηχογράφηση, τραγουδιέται ακόμη αυτό το σχολικό τραγουδάκι;
Στην έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΘΡΑΚΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ “Μουσικά κείμενα δημοτικών τραγουδιών Θράκης/Τόμος Α΄”, των Π. Καβακόπουλου - Π. Παπαχριστοδούλου -Κ. Ρωμαίου, (Αθήνα 1956), περιλαμβάνεται και το άσμα "Από ξένο μέρος κι από μακρυνό " (στίχοι, παρτιτούρα, αρ. 46). Στα σχόλια για το τραγούδι, πλέον των άλλων, αναφέρεται επί λέξει : “… . Η παλαιότερη γνωστή μου παραλλαγή είναι αυτή που έχει εκδώσει ο A. Passow το 1860, σημειώνοντας για τόπο καταγωγής της την Αθήνα (Passow, αρ. 534, στίχοι 14). …”
Σήμερα δουλεύουμε πολύ με το τραγούδι. Θανάση, είναι εξαιρετικό ενδιαφέρον αυτά που γράφεις. Αν πρόκειται τελικά για το ίδιο τραγούδι θα ήταν πάρα πολύ σπουδαίο να δει η γυναίκα αυτες τις παρτιτούρες για την εργασία της. Που ακριβώς θα μπορούσε να τις βρει? Μιλάμε για το άσμα “από ξένο τόπο”? Στη ταινία οι στίχοι είναι “από την Αθήνα ως τον Πειραιά έχασα μαντίλι…” Είναι πραγματικά το ίδιο?
Ποιός έιναι ο Ντιχράν Τσοχατίάν, βρήκα ότι αυτός χρησιμοποίησε τη μελωδία “έχασα μαντίλη”, όταν έγραψε γύρο στα 1880 το “λεμπλεμπιτζή Χορχόρ Αγά”. Το έχω απογράψω από ένα βιλιαράκι του Φαγοττό όταν ήμουν στην Αθήνα, μόλις το ξαναείδα. Δεν ξέρω τι έργο είναι. Μια οπερέτα ίσως?
Γεια σας,
Λίγα ακόμα για το “Uskudar Gider Iken” (όπως λέγεται στα τουρκικά). Για όσους ενδιαφέρονται, υπάρχει σε αρκετές εκδοχές, ανάμεσα τους μια με το Zeki Muren, για τον οποίο έγινε συζήτηση τελευταία. Από σχόλια που έχω διαβάσει σε άλλα φόρα, είναι ένα πολύ γνωστό και αγαπημένο τραγούδι στο Τουρκικό κοινό, τουλάχιστο σ’ αυτούς που είναι κάποιας ηλικίας! Νομίζω ότι οι Τούρκοι κατατάσσουν το δικό τους version στα τραγούδια που λένε Istanbul Turkuleri (“Istanbul folk songs”)…μάλλον θα ξέρει να μας πει ο Νίκος/Μούλτι-Κούλτι!. Είναι ένα ανώνυμο παραδοσιακό τραγούδι που, σύμφωνα με το παρακάτω, καταγράφηκε από τους Nuri Halil Poyraz-Muzaffer Sarizösen (που έκαναν συλλογές τραγουδιών για την κρατική ραδιοφωνία):
http://www.karagoz.net/midinota/katibim.htm
Όσο για τη σχέση με τους Εγγλέζους-Σκωτσέζους βρήκα μια αναφορά στην παρακάτω ιστοσελίδα…δυστυχώς δεν αναφέρονται οι πηγές απ’ όπου αντήθηκαν οι πληροφορίες αυτές:
- POGLEDAJ ME, ANADOLKO
The history of the popular song “Pogledaj me Anadolko, Muhameda (Dina) ti” is also very interesting. During the Crimean war (1853-1856) between Turkey and Russia, Turkey received aid from England, France and Sardinia so, among its other visitors, Istanbul’s military barracks also hosted a company of Scottish soldiers. The latter had unusual uniforms which, along with their military march which is played with pipes, drew the citizens to them. This march melody soon became the melody of a Turkish folk song translated as follows:
The sweets that this girl sends to her beloved are the symbol of her emotions, and Uskudar is a suburb of Istanbul. While she was looking for him, he was already near her, wearing a starched shirt, i.e. uniform, since these were the new uniforms in European style which Sultan Mohamed II had introduced However, it is not known how this song reached Bosnia and Herzegovina where it got adapted to the musical expression of the Bosnian environment. This slightly modified song is also sung in Southern Serbia, Bulgaria, Greece and Macedonia. Bulgarian film director Adela Peeva made an excellent movie “Whose song is this” in 2002 about the origins of this song, and presented it at several international movie festivals including the “Sarajevo Film Festival” where the film was presented in the summer of 2003.
Η μελωδία έχει διαδοθεί σε πολλές χώρες των Βαλκανίων:
Greece: “Apo xeno topo”
APO TI SMIRNI STON PIREA
Makedonia:“Oi ti Paco Drenovchanke”
Bosnia: “Pogledaj me,Anadolko” OJ DJEVOJKO ANADOLKO
Bulgaria: “Iasen mesec veche izgriava”
Serbia: “Ruse kose curo imas”
Turkey: “Uskudara gider iken”
Εύα
webmaster, πως θα μπορέσω να καταγράψω το κομμάτι στο οποίο μας παραπέμπει η Εύα;
Ένας πολύ απλός τρόπος είναι:
Επιλέγεις από το post το κείμενο που σε ενδιαφέρει, το κάνεις αντιγραφή και στη συνέχεια επικόλληση σε κενό έγγραφο του Wordτο οποίο μπορεί να αποθηκεύσεις με κάποιο όνομα στο δίσκο σου.
Ελπίζω να βοήθησα…
φιλικά Θοδωρής
Θοδωρή, δεν πρόκειται για κείμενο, για σελίδα από ιντερνέτ με παρτιτούρα πρόκειται. Σε ευχαριστώ πάντως.
Το ίδιο ισχύει και για την παρτιτούρα ως εικόνα, δοκίμασέ το!
Βεβαίως Θοδωρή, δούλεψε μιά χαρά! Σε ευχαριστώ και πάλι, αυτή τη φορά ουσιαστικά.
Μην υποχρεώνεσαι, χαρά μου που βοήθησα.
Γεια σας πάλι,
Εδώ είναι ένα “μπουκέτο” από κλιπάκια από το youtube:
Και τα γλυκύτατα Ιαπωνεζάκια!
Εύα
Ένα άλλο παράδειγμα για το πώς η ίδια μελωδία μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη γλώσσα και την εκτέλεση. Για ακούστε το “Ada Sahilleri” με το Κούρδο τραγουδιστή Ahmet Kaya, και μετά την ωραία a capella (αν λέγεται έτσι!) εκτέλεση του πρωτοψάλτη Δημήτριο Ιωαννίδη:
“Ματια μου, μάτια μου” στην ενότητα “Ντέρτια και καημοί”:
http://www.ieropsaltis.com/psaltotragouda.htm
Εύα
Εύα, πολύ ωραία είναι το μπουκέτο σου. Που βρίσκεις όλ’ αυτά? Θα προσπαθήσω να το στείλω και στην γυναίκα μαζί με τις άλλες πληροφορίες για τις σπουδές της, σίγουρα ενδιαφέρεται πολύ. 'Εφυγε για έρευνα και ελπίζω να μάθω περισσότερα όταν έχει γυρίσει. Μήπως μπορείς να ψάξεις και για το “Uska Dara” της Eartha Kitt? Αυτή το έχει τραγουδήσει στην Αμερική 1953 (η διαδρομή του τραγουδιού είναι τεράστιο).
Στην καταγραφή της δισκογραφίας, του Διονύση Μανιάτη, αναφέρονται σαν εκτελέσεις τα :
- ΕΧΑΣΑ ΜΑΝΤΙΛΙ-Γιώργος Βιδάλης / Παραδοσιακό-ODEON Γερμανίας-GA-1135/GO-276/1926-Ρεμπέτικο-Συρτός
- ΕΧΑΣΑ ΜΑΝΤΙΛΙ-Ελ. Μενεμενλής / Παραδοσιακό-Columbia Αγγλίας-8008/20004/1927-Δημοτικό-Συρτός
- ΕΧΑΣΑ ΜΑΝΤΙΛΙ ΜΕ ΕΚΑΤΟ ΦΛΟΥΡΙΑ-Μ. Καζής / Παραδοσιακό-Columbia Αμερικής-CO-56134F/W-205956/1928-Ρεμπέτικο-Συρτός
- ΣΚΟΥΤΑΡΙ - Ορχήστρα Κολούμπια / Columbia Αμερικής -CO-56147F/ W-206208 - Παραδοσιακό 1929 - Ρεμπέτικο
- ΕΧΑΣΑ ΜΑΝΤΙΛΙ-Ρόζα Εσκενάζυ / Γ. Δραγάτσης (Ογδοντάκης) / Σπύρος Περιστέρης- Odeon Ελλάδος-GA-1747-Ρεμπέτικο-Μπάλος
- (αν και δεν αναφέρεται ο αρθ. μήτρας και η χρονολογία, προκύπτουν από την παρακάτω επανέκδοση τα στοιχεία: GO-2040, 1934)
- ΕΧΑΣΑ ΜΑΝΤΙΛΙ-Ρόζα Εσκενάζυ / Γ. Δραγάτσης (Ογδοντάκης) / Σπύρος Περιστέρης- Odeon Ελλάδος-GA-1763/GO-2040/1934-Ρεμπέτικο-Μπάλας
- ΕΣΚΟΥΤΑΡΙ - Βιργ. Μαγγίδου / Καλός Δίσκος Αμερικής- 302 - Παραδοσιακό / Δημοτικό
- (από τον αριθμό δίσκου και τα παραπλήσια, φαίνεται να’ναι ηχογράφηση του 1951 )
ΥΓ:
Κι εγώ θυμάμαι, τον αείμνηστο -Καππαδόκη και μετέπειτα Φαναριώτη, γενν. το 1911- πατέρα τού Κωνσταντινουπολίτη συντρόφου μου, να “ψέλνει” το τραγούδι στην τουρκική !
Εξαιρετικός !