Νόμιζα ότι είχα απαντήσει σε πολλούς χτές, και για Χορχόρ Αγά και για Passow και για ένα σωρό άλλα, όμως χάθηκε το κείμενο με δική μου ευθύνη. Στο μεταξύ καλύφθηκα μερικώς, έτσι:
Παραδοξολόγε, είναι πιθανό όπως και σύ λές, η τουρκική εκδοχή να μην υπήρχε τότε. Αλλά μην ξεχνάς ότι σε τέτοια θέματα μπαίνει κάποτε και κάποιος εθνικισμός, ίσως η γιαγιά εσκεμμένα να μην ήθελε να τραγουδήσει την τουρκική έκδοση. Δες σχετικά και το μήνυμα της Ιωάννας με τον Καππαδόκη – Φαναριώτη στην Πόλη.
Ενδιαφέρον έχει η πληροφορία που μου έδοσε ο αδερφός μου, με αρκετή εμπειρεία από κείμενα δημοτικών τραγουδιών: το τραγούδι «από ξένο τόπο» κλπ. ως εντεκασύλλαβο πρέπει να είναι πολύ παλαιό, μέχρι και Ενετοκρατία φτάνουμε. Αυτό φυσικά δεν εμποδίζει η μελωδία να είναι πολύ νεώτερη, άλλωστε υπάρχουν περισσότερες από μία μελωδίες και βεβαίως περισσότερα από ένα κείμενα («από την Αθήνα» κλπ.)
Για το αγγλικό κολλέγιο, δεν μπορεί κανείς να στηρίζεται μόνο στη δισκογραφία που δεν πάει πιο πίσω από χοντρικά έναν αιώνα. Υπάρχουν και αρχεία, βιβλιοθήκες, τα πάντα αρκεί να έχεις το χρόνο να ψάξεις. Ήδη η πληροφορία από το βοσνιακό site που παραθέτει η Εύα είναι κάτι, αλλά άντε να το ψάξεις…
Emel, πράγματι στον Ρ. υπάρχει το κείμενο αυτό, ως (μέχρι τότε) ανέκδοτο κομμάτι με την υποσημείωση «από Αθήνα». Αυτό όμως δεν λέει τίποτα, πρώτον γιατί το γεγονός ότι το έστειλε στον Ulrich (πηγή του Ρ.) κάποιος Αθηναίος δεν κάνει το τραγούδι υποχρεωτικά αθηναϊκό, δεύτερον γιατί σε τι μελωδία τραγουδιόταν δεν ξέρουμε. Στην παρτιτούρα που είχες την καλωσύνη να μου στείλεις η θρακιώτικη μελωδία είναι τελείως διαφορετική από αυτήν του σκούταρι.
Μάρθα, ήδη απάντησα στο ερώτημά σου, υπάρχουν διάφορες μελωδίες και διάφοροι στίχοι που μπλέκονται μεταξύ τους. Στο μυαλό μου έχω ακόμα ένα, μάλλον δυτικής Μακεδονίας «έχασα μαντήλι μοϊ έχασα μαντήλι» σε εκπληκτικό ρυθμό, οκτάρι 2 3 3 και άλλη, τρίτη μελωδία.
Κώστα, για τον Passow συμφωνώ, για τον Πολίτη μόνο αν κανείς ανατρέξει σε έκδοση με αναφορά και των πηγών, αφού είχε το συνήθειο να «συμμαζεύει» διάφορες παραλλαγές σε ένα «κυρίως» τραγούδι κάπως αυθαίρετα. Υπάρχει όμως και ο Φωριέλ, όπου το «από ξένο τόπο» αναφέρεται.
Μάρθα και Ιωάννα, κομμάτια από τον Λεπλεπιτζή Χορχόρ Αγά πέρασαν και στη Μυτιλήνη όπου έγιναν σχεδόν παραδοσιακά.