Σωστη η παρατηρηση σου. Ενας απο τους λογους ειναι οτι περα απο το πρωτο του τραγουδι δεν εχει ο ιδιος ενεργη παρουσια στις 78 στροφες. Αλλος λογος ειναι οτι πολλοι στενομυαλοι τουριστες μουσικα, δεν αποδεχονται στον κυκλο του “ρεμπετικου” τους, οτι δεν εχει αποτυπωθει στις 78 στροφες. Και απο χρονια, οχι τωρα… Ποσο μαλλον τον γενιτσαρη που ειχε ηλεκτρικο μπασο και ντραμς σε καποιες ηχογραφησεις του. Θεωρουνταν μοντερνος, ρεμπετοφανης. Εχει πολυ ωραια κομματια ομως!
Καλημέρα,
ας σταθούμε σε κάποια δεδομένα.
- Ο Γενίτσαρης είναι μια από τις πιο χαρακτηριστικές αυθεντικές περιπτώσεις ρεμπέτη. Όχι τόσο για τα γνωστά νταηλίκια του, αλλά επειδή είναι ένας άνθρωπος του σιναφιού:
έζησε μέσα στο σινάφι, έμαθε μπουζούκι γιατί αυτό ήταν το όργανο του σιναφιού, έπαιξε αρχικά τα παλιά ντουζένια και τα τραγούδια του σιναφιού και σκάρωσε και κάποια λίγα τραγουδάκια εκείνη την εποχή (αυτό μας νοιάζει σε αυτή τη φάση, γτ θα επανλέθω στο θέμα αργότερα). - Δεν τον ένοιαξε τότε να γίνει “συνθέτης” ή “μπουζουξής”, γιατί είχε την βιωματική σχέση που είχε με το μπουζούκι και τους ρεμπέτες.
- Όταν αποφάσισε να ξαναμπεί στο παιχνίδι, στην δεύτερη καριέρα του, έγραψε πολλά τραγούδια που όλα όμως ήτανε στο ύφος του Πειραιώτικου ρεμπέτικου τραγουδιού, με υπέροχα Καρζιγκιάρ, Χουζάμ, Χιτζάζ κτλ… κάποια δε, ήτανε παλιές μελωδίες που τους έβαζε δικούς του στίχους.
Δεν είναι λοιπόν τόσο υποτιμημένος όσο ισχυρίζεται ο φίλος παραπάνω, τον ξέρουν όσοι ξέρουν από ρεμπέτικο και όχι οι κυρίες που θέλουν να δακρύζουν ακούγοντας την Αχάριστη σε μπελκάντο εκδοχή στο piano bar. Αυτές βέβαια ξέρουν τον “Σαλταδόρο” γιατί είναι τραγούδι περηφάνιας και το έχουμε μάθει όλοι οπότε παίζει και λίγο το συναίσθημα του “Έλληνες είμαστε” και γι’ αυτό.
Η γνώμη μου είναι ότι αντέχουμε πολύ λίγο ρεμπέτικο παρά το γεγονός ότι ονομάζουμε ρεμπετάδικο το κάθε μαγαζί ή που λέμε ότι παίζονται εδώ κι εκεί ρεμπέτικα. Γενίτσαρης, Μαρινάκης, Μουφλουζέλης και άλλες φιγούρες που ήτανε ρεμπέτες και όχι “συνθέτες” ή "μπουζουξηδες έχουν πλέον στα προγράμματα τη θέση του γραφικού ή του “άντε, πέστο το μάγκικο να τελειώνουμε και πες και κανα τραγούδι να το ξέρει ο κόσμος” όπως άλλωστε και το ρεπερτόριο το Πειραιώτικο των Μπάτη, Μάρκου, Δελιά, Μπαγιαντέρα κ.α.
Δεν είναι υποτιμημένος λοιπόν ο Γενίτσαρης, κάθε άλλο, τις περισσότερες φορές που έχει αναφερθεί ο Γενίτσαρης σε συζήτηση με κάποιον, αν ο άλλος τον ξέρει, το πιο πιθανό είναι να σου πει “Ο Γενίτσαρης; Μεγάλος μάγκας!” και νομίζω ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο παράσημο για αυτόν και για την μουσική του.
απολύτως. τον ξέρουν οσοι πρέπει να τον ξέρουν.
τελεια και παύλα.
Για να είμαι ειλικρινής, εγώ δεν ήξερα τα τραγούδια που βλέπω στη δισκογραφία του άρθρου, με μεγάλους τραγουδιστές και με μπάσα κλπ. Ήξερα τα λίγα παλιά, και τα λίγα βιντεάκια που έγιναν γνωστά πολύ πιο πρόσφατα.
Πολύ σημαντική διάκριση (το έχω ξαναπεί όσες φορές τη θυμίζεις, Μπάμπη): αφενός ένας «κοινωνικός τύπος» που έχει ωςσυλλογικό (και ατομικό) κώδικα έκφρασης ένα είδος μουσικής, αφετέρου ένας εξειδικευμένος εργάτης της μουσικής βιομηχανίας. Διαφορετικά πράγματα, ακόμη κι αν κάποια φορά μπορεί να έχουν γίνει και τα δύο από τον ίδιο άνθρωπο.
Πολύ ωραία προσέγγιση. Ίσως τελικά είναι καλό που δεν είναι τόσο ευρύτερα γνωστός γιατί οι πραγματικοί φαν του είδους μόνο αυτοι τον ξέρουν και δεν έχει γίνει το έργο του εργαλείο εκμετάλλευσης της μοντέρνας βιομηχανοποιημένης μουσικής.
Τον Γενίτσαρη μόνο και μόνο για την αυθεντικότητα του χαρακτήρα του και του έργου του είναι για μένα ο σπουδαιότερος ρεμπέτης
Βεβαίως φταίνε και αυτοί οι δύο. Η μουσική που δημιούργησαν και υπηρέτησαν είναι υπεύθυνη για τον εκτοπισμό του γνήσιου λαϊκού και ρεμπέτικου. Άλλωστε μην ξεχνάμε τα χυδαία σχολια του Θεοδωράκη όταν έγινε μια προσπάθεια την περίοδο του 70 να αναβιώθει το ρεμπέτικο.
Ο Θεοδωράκης τίμησε έμπρακτα το λαϊκό τραγούδι με τρόπο που ήταν άνευ προηγουμένου και απαράγραπτος. Για τον Χατζιδάκι νομίζω ότι περιττεύει να συζητήσουμε.
Φυσικά οι ίδιοι έγραφαν τραγούδια που, ενώ ανήκαν σε άλλα είδη εκτός από το «γνήσιο λαϊκό», εντούτοις ακούστηκαν. Τι να έκαναν δηλαδή, να μεταμορφωθούν σε γνήσιους λαϊκούς ενώ δεν ήταν, ή να απαγορεύουν τις πωλήσεις και μεταδόσεις των δικών τους δίσκων;
Αυτό είναι κάτι που το φέρνει καμιά φορά η ζωή: παλεύουν δύο και ο ένας νικάει. Αν η νίκη είναι έντιμη, ο άλλος δεν έχει παρά να την αποδεχτεί.
(η απάλειψη, δική μου)
Και βέβαια, παραμένει πάντα η ρήση του Μάρκου: “Αυτός ήταν μάγκας, πολύ μάγκας. Δεν πείραξε ποτέ κανέναν”.
Σωστά.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο κόσμος των ρεμπετών δεν ήταν ένας κόσμος αγγέλων.
Ο Μπαγιαντέρας, για παράδειγμα, ήταν περήφανος κ ευγνώμων που ξέφυγε από τα κακά στοιχεία αυτού του σιναφιού, χάρειν στους διωκόμενους κομμουνιστές που γνώρισε στη φυλακή και που τον οδήγησαν σε έναν άλλον τρόπο σκέψης.
Αυτό που μπορούμε να εξετάσουμε είναι πόσο κάποιες κλίμακες/ήχοι/αισθητικές δεν επιλέχθηκαν από πολλούς λόγιους συνθέτες επειδή ήταν άρρηκτα συνδεδεμένοι με τον κόσμο των ρεμπετών και τον κόσμο της Ανατολής. Σαμπάχ, Καρτζιγιάρ, Νικρίζ… όλο και λιγότερο έπαιζαν στους λόγιους/δυτικούς συνθέτες
Δλδ, πχ το σαμπάχ. ο Θεοδωράκης από όσο έχω ακούσει το έχει μόνο σε ένα του τραγούδι, ο Χατζιδάκις νομίζω καθόλου.
Αλλά και για αυτό δεν έχουν “ευθύνη”…
Έχουμε την πηγή του παραθέματος αυτού του Μάρκου;
Δεν κρατάω αρχείο, αφού δεν προετοιμάζω διδακτορικό. Την αυτοβιογραφία του την έχω ως τυπωμένο βιβλίο και δεν μπορώ να διαθέσω το χρόνο να ψάξω για να βρώ τη φράση. Ψάχνοντας στο ιντερνέτ βρήκα αυτό, όπου αναφέρεται για τον Μάρκο, σε εισαγωγικά, η φράση Ημουν ένας σωστός μάγκας κι ένας φίνος χασικλής, ακολουθούμενη από τον σχολιασμό της Νάσης Τουμπακάρη Όμως, δεν πείραζε κανένα. Ίσως να ρώταγες εκείνην…
Βρε… πώς δεν το σκέφτηκα να ρωτήσω τη Νάνση!
Καλά, υπάρχουν και τεχνικοί (ας πούμε) λόγοι γι’ αυτό. Οι συγκεκριμένοι δρόμοι είναι όλοι είτε χωρίς καθαρή 4η είτε χωρίς καθαρή 5η, πράγμα που τους καθιστά δύσκολους στη διαχείριση για έναν δυτικής παιδείας μουσικό. Απ’ την άλλη το Χιτζάζ έχει και τα δύο αυτά βασικά διαστήματα, ενώ τα υπόλοιπα διαστήματά του του δίνουν ένα εντελώς χαρακτηριστικό, ιδιαίτερο, και μάλιστα «εξωτικό» και «ανατολίτικο» χρώμα. Χαρακτηριστικό μεν και εξωτικό, αλλά ωστόσο διαχειρίσιμο από τεχνική άποψη.
Και χρησιμοποιήθηκε.
Νάση, πλέον.
(αλλά χρειάζεται και παραγέμισμα το σύστημα)
Αυτά είναι από την αυτοβιογραφία του Μιχάλη Γενίτσαρη?
οχι. απο του γιαννη παπαιωαννου. ‘‘ντομπρα και σταρατα’’ ειναι ο τιτλος του βιβλιου.
Είχα γνωρίσει τον Μιχάλη Γενίτσαρη το 1999-2000 στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ για τον Βαμβακάρη. Ο ίδιος μου είχε πει για τον “Σαλταδόρο” ότι το έπαιζε στην κατοχή σε ένα υπόγειο μαγαζί που λειτουργούσε στη Βαρβάκειο. Μάλιστα πάνω από το μαγαζί ύπήρχε φούρνος που χωριζότανε από το υπόγειο με σχάρα για τον εξαερισμό. Μου είχε πει ότι ερχόταν ο κόσμος να αγοράσει ψωμί, τον ακούγανε, και πετουσαν τα πληθωριστικά από τη σχάρα φωνάζοντας “το σαλταδόρο, πες μας τον σαλταδόρο”.