Ακμή και παρακμή της χρήσης των οργάνων εν Ελλάδι κατά τον Βελλιανίτη (ΕΜΠΡΟΣ 9/5/1926)
1 «Μου αρέσει»
Ευχετήριο κειμενάκι στην εορτάζουσα τριάδα των κορυφαίων λαϊκών μουσικών Μήτσου Καλλίνικου-Μήτσου Σαλονικιού-Δημήτρη Κυριακίδη (ΕΣΠΕΡΙΝΗ 25/10/1929)
2 «Μου αρέσει»
Ενδιαφέρον κειμενάκι για το καφενείο των λαϊκών μουσικών στην οδό Αθηνάς (ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 9/4/1930)
2 «Μου αρέσει»
Η γνωστή μουσικοκριτικός Αλεξάνδρα Λαλαούνη στενοχωρείται που ακόμα και τα παιδάκια τραγουδούν επιλήψιμα άσματα και εισηγείται μια καλύτερη λαϊκή μουσική παιδεία (ΒΡΑΔΥΝΗ 9/7/1934)
2 «Μου αρέσει»
Το «τι», έτσι μόνο του, χρησιμοποιείται και ως «γιατί», ποιητικά μεν ή λαϊκότροπα και παλαιινά ως απάντηση, όπως εδώ, πολύ κοινότερα δε σε ερωτήσεις (τι σμπρώχνετε ρε κύριος; = «γιατί…;»). Αλλά ακόμη κι αν προερχόταν από το «γιατί», δε θα έμπαινε απόστροφος, αφού η απόστροφος δηλώνει συγκεκριμένα φθογγικά πάθη φωνηέντων, και όχι την αφαίρεση ολόκληρων συλλαβών.
Να ψειρίσουμε την ορθογραφία; Εγώ θα έγραφα το «κάλλια» με δύο λάμδα, γιατί είναι ευθεία εξέλιξη του αρχ. καλλίων (συγκριτικός του καλός). Το ΛΚΝΕ δε λημματογραφεί ολωσδιόλου τη λέξη, έχει όμως το κάλλιο (κάλλιο πέντε και στο χέρι) με δύο λάμδα. Παρόμοια και το ΛΚΝΕ.
Αλλά με τον Αλ. Πάλλη βρισκόμαστε στα χρόνια του δημοτικισμού και του γλωσσικού ζητήματος, και δε θα εξετάσουμε την ορθογραφία με βάση όσα είναι επιστημονικώς παραδεκτά σήμερα αλλά υπό το πρίσμα εκείνης της εποχής.
1 «Μου αρέσει»
Πρώτη η «δισκοποιός εταιρία» «Ωδεόν Ρέκορδ» εσυλλογίσθη την εκμετάλλευσιν των ελληνικών ασμάτων…(ΑΘΗΝΑΙ 30 9 1907)
2 «Μου αρέσει»
1 «Μου αρέσει»
Όταν «ο ποιητής» λέει «Λέγε, ΄τι κάλια τόχω εγώ …» εννοεί «Λέγε, γιατί κάλια τόχω εγώ …» ή, αλλιώς γραμμένο, «Λέγε, ότι κάλια τόχω εγώ …».
Αυτό το «ότι κάλια τόχω» μεταπίπτει σε «΄τι κάλια τόχω». Τόσο απλά. Δεν αφαιρέθηκαν ολόκληρες συλλαβές, ένα ό αφαιρέθηκε.
(το «Τί σπρώχνετε, κύριος;» είναι βέβαια εντελώς διαφορετική περίπτωση)
υ.γ. Η γραφή " ΄τι έχω " αντί για “ότι έχω” ή “γιατί έχω” είναι συνηθέστατη και στα δημοτικά τραγούδια, πιθανότατα από ΄κει να το πήρε και ο Πάλλης. Το " ΄τι " αυτό εκφέρεται με άτονο ι: “΄τι έχω πόνο στην καρδιά” = γιατί έχω πόνο στην καρδιά. Αν λέγαμε “Τί έχω στην καρδιά μου” με τονισμένο το ί, ο άλλος θα απαντούσε (π.χ.) “Εμένα βέβαια!”.
Να διευκρινίσω βεβαίως ότι άλλο το λήμμα τι [ti] (ακλ.) αντων. ερωτ. και άλλο το ΄τι.
Παρέλκουσα διευκρίνιση, καθώς ποτέ δεν συζητήσαμε το ακλ. εντων ερωτ.
αλλά το τι 2 [ti] σύνδ. αιτιολ. : (λαϊκότρ., λογοτ.) γιατί.
[αρχ. ὅτι `επειδή΄ με ενδιάμεσο άτ. στάδιο [oti] και αποβ. του αρχικού άτ. φων.]
To είπα, το ματαξαναείπα και δεν θα συνεχίσω άλλο. Το «τι» ως «γιατί», χρειάζεται απόστροφο γιατί προέρχεται απ’ το ότι (π.χ. ΄τι έχω πόνο στην καρδιά = γιατί έχω …).
2 «Μου αρέσει»
Γκραν σουξέ η “Σαμιώτισσα” στα 1919 και ζητείται η διαλεύκανση του μυστηρίου του θελγήτρου της (ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 29/3/1919)
1 «Μου αρέσει»
Ανεύρετο το λαϊκό τραγούδι, κατά τον συντάκτη. Όσο για τον “ουρλιαστικό αμανέ”, βράστα…
(ΕΣΠΕΡΙΝΗ 8/1/1921)
Αφού σου λέει: προέρχεται από το «ότι» με αποβολή του ο-. Όπως το «λίγος» προέρχεται από το «ολίγος» με αποβολή και πάλι του ο-, όπως ο Θανάσης από τον Αθανάσιο, κλπ. Δεν μπαίνει απόστροφος σε τέτοιες περιπτώσεις. Μπαίνει στην έκθλιψη, την αφαίρεση και την αποκοπή, που και οι τρεις έχουν ως αποτέλεσμα να εμφανίζεται η λέξη, μέσα σ’ ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, διαφορετική από την κανονική μορφή της. Εδώ το «τι» είναι η κανονική μορφή, δεν υπάρχει άλλη.
Ο Πολίτης και οι σύγχρονοί του, πριν 100+ χρόνια, μπορεί να την έβαζαν την απόστροφο, ως υπόμνηση της παλιότερης μορφής της λέξης. Και το «να» το έγραφαν με απόστροφο, για να δηλώσουν την προέλευση από το ίνα, και πολλά παρόμοια. Η γλωσσολογία όμως, όπως και η ίδια η γλώσσα, εξελίσσεται. Συγχρονικά δεν υπάρχει άλλη μορφή τη λέξης. Και ο όρος αποβολή δηλώνει ένα φαινόμενο που συνέβη εν χρόνω, πώς από μια παλιότερη μορφή περάσαμε σε μια επόμενη. Άλλο αυτό κι άλλο μια ευκαιριακή αλλοίωση της λέξης, όπως με τα τρία προαναφερθέντα φαινόμενα που δηλώνονται με την απόστροφο.
1 «Μου αρέσει»
Διάλογος-περιβόλι πάνω στο δημώδες “το κάστανο θέλει κρασί/και το καρύδι μέλι”
(ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ 21/9/1921)
2 «Μου αρέσει»
Ωραίο κείμενο του Παλαμά για τους περαστικούς κανταδόρους και υπεραξίωση της “Πενταγιώτισσας” (ΕΜΠΡΟΣ 3/9/1924)
1 «Μου αρέσει»
Καλά όλα αυτά, αλλά ας τα μαζέψει κάποιος κάπου, να ξέρουμε και πώς να ορθογραφούμε σωστά, όσοι δεν σπουδάσαμε φιλολογία. Τί κάνει η Ακαδημία; (απάντηση: Ξέρουμε!..)
1 «Μου αρέσει»
