ο βιολιστής Δημήτριος Ρόμπος αναφέρεται εδώ
βρήκαμε το μικρό του όνομα !
1 «Μου αρέσει»
Πράγματι, είναι ακριβώς αυτό! Ίδια φάτσα, ακόμη και ίδια μάρκα! Μπράβο Σπύρο.
(Έψαχνα τις προάλλες και είχα βρει κάθε λογής αυτόματα όργανα, αλλά αυτό όχι.)
Φαίνεται δε (#58) ότι το 1910 τα οργανέτα συνυπήρχαν μεν με τις λατέρνες, αλλά θεωρούνταν ήδη παλαιοντολογικά.
1 «Μου αρέσει»
Όπως από το οπίσθιο τμήμα του σκουρόχρωμου φορέματος της μυλωνούς, καθώς αυτό αποτυπώνει πασπαλισμένα με άσπρο αλεύρι τμήματα τοίχων, επίπλων, εργαλείων κλπ. δεν περιμένεις καλλιγραφία, άλλο τόσο δεν περιμένεις σωστή ενημέρωση για κυκλοφορία δημοτικών τραγουδιών στην πιάτσα, από δημοσιογράφο του Τύπου της εποχής. Μήπως ως «τρυγόνα» υπονοείται το ηπειρώτικο με τον ασίκη, τον αγαπητικό, που μπορεί να τον είδε η τρυγόνα, που ψηλά περπατεί και χαμηλά λογιάζει;
Χρειάζεται εξελιγμένη βιομηχανία για να σχεδιαστεί ένας τέτοιος δίσκος, όπου μία πλήρης περιστροφή φέρνει τη «βελόνα» ακριβώς στην αρχή του κομματιού, ώστε να συνεχιστεί το παίξιμο χωρίς να χαθεί το μέτρο. Αυτόματο πάντως δεν είναι, χειροκίνητο είναι.
Ναι, αλλά προφανώς η βασική λογική είναι όπως στον κύλινδρο της λατέρνας και άλλων τέτοιων οργάνων.
Σωστά, αλλά και πώς αλλιώς να το πεις; Παίζει ένα κομμάτι χωρίς να χρειάζεται μουσικό!
Αυτό σκέφτηκα πρώτο, αλλά δεν το πολυνομίζω. Καταρχήν είναι ηπειρώτικο, αρκετά ιδιωματική μουσική, που δεν νομίζω να έχαιρε πανελλήνιας περιωπής όπως ξερωγώ το Μαντίλι καλαματιανό και άλλα πιο εύπεπτα. Κι ύστερα, πώς να το βάλεις δίπλα δίπλα με την Αντριάνα και τον Χαραλάμπη, που είναι εντελώς εύθυμα, γλεντζέδικα και ελαφριά τραγούδια;
1 «Μου αρέσει»
Ε βέβαια, 20 χρόνια διαφορά!
Σωστά. Με μανιβέλα!
Στη λατέρνα όμως, όπως θα θυμάσαι, δημιουργείται πρόβλημα ρυθμού τη στιγμή της επανάληψης, εδώ μάλλον όχι. Ίσως επειδή στη λατέρνα το σταμπάρισμα γινόταν στο χέρι, ενώ το διάτρητο χαρτόνι είναι προϊόν βιομηχανίας.
Και ο Καραγκιόζης στην Αίγινα το 1950, για μουσικός πέρναγε. Αλλά άμα τον ρώταγαν, τί όργανο παίζει, απαντούσε “Γραμμόφωνο”.
1 «Μου αρέσει»
Έχουμε και άλλα για Καραμπά εδώ.
1 «Μου αρέσει»
Εντωμεταξύ, δεν μπορώ να φανταστώ πώς λειτουργεί αυτό το όργανο. Εδώ δείχνει διάφορα πολύ διαφορετικά μοντέλα, με δίσκους, με κυλίνδρους, με μεγάλα φύλλα διάτρητου χαρτιού κλπ., αλλά αυτό όχι. Έχει ένα παραπλήσιο, το ARISTON προς το τέλος της σελίδας, όπου ο δίσκος είναι κανονικός δίσκος (στο βίντεο είναι τετράγωνος) και περιστρέφεται, ενώ ο βραχίονας μένει σταθερός.
Αυτό μπορώ να το φανταστώ: θα έχει ένα σύστημα με ελεύθερα γλωσσίδια σαν του ακορντεόν, στημένα σε σειρά, σε μια ακτίνα του νοητού δίσκου, με ελεύθερη κυκλοφορία του αέρα. Ο (πραγματικός) δίσκος φράζει την έξοδο του αέρα και κάνει τα γλωσσίδια να σιωπήσουν, εκτός από όσα πέφτουν πάνω στην τρύπα. Η λογική του κινέζικου σενγκ.
Με σταθερό «δίσκο» όμως, τι γίνεται; Μήπως περιστρέφεται ολόκληρο το σύστημα με τα γλωσσίδια;
Όσο για το αυτόματο, τελικά μάλλον ο όρος είναι «μηχανικό». Στο σάιτ τα οργανέτα περιγράφονται με τον λιτό και περιεκτικό όρο « hand-cranked free reed playing table-top mechanical music instruments» .
Νομίζω ότι αυτό το είδαμε μία μοναδική φορά, στο Ντιρλαντά, έναν σκοπό που κανονικά δεν έχει τέλος, οπότε είναι εκ φύσεως προβληματικός για τέτοια προσαρμογή. Θυμάσαι ποτέ άλλοτε να έχεις ακούσει πρόβλημα ρυθμού σε λατέρνα; Ο κανόνας είναι πως ούτε καν αντιλαμβανόμαστε ότι ο κύλινδρος έχει μία μόνο στροφή, λιγότερο από 1 λεπτό μουσική, και την επαναλαμβάνει όσες φορές θελήσει ο λατερνατζής.
1 «Μου αρέσει»
Διαφημιστική καταχώριση του ονομαστού οργανοποιού Μούρτζινου (ΕΠΡΟΣ 30/9/1911)
3 «Μου αρέσει»
Στο Νιου Γιόρκι τώρα του 1913 (ΑΤΛΑΝΤΙΣ 23/11/1913) όπου ο Πελτέκης πουλάει και οκτάχορδα μπουζούκια:
3 «Μου αρέσει»
Ενδιαφέρουσα προβληματική περί λαϊκού τραγουδιού από τον Συναδινό (ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ 19/2/1914). Επισημαίνεται ότι η ιδιαιτερότητα του λαϊκού τραγουδιού έγκειται στο ότι ένας εκλεκτός “κατορθώνει να εκφράση με τους μουσικούς τόνους εκείνο που όλοι αισθάνονται μέσα των και δεν έχουν την δύναμιν να εξωτερικεύσουν”:
ΥΓ. Αν κάποια κείμενα είναι κάπως δυσανάγνωστα, τα κατεβάζουμε και τα διαβάζουμε ανετότερα.
2 «Μου αρέσει»
Αβραβανέλ και Βενβενίστε εδώ, στη Θεσσαλονίκη του 1925 (ΝΕΑ ΑΛΗΘΕΙΑ 18/1/1925):
2 «Μου αρέσει»
Ως “αληθινη πληγή” καταγγέλλονται τα “οργανάκια” στη Σύρο του 1916 (ΑΥΓΗ 13/1/1916)
3 «Μου αρέσει»
Αλλά και στην Αθήνα την ίδια χρονιά (ΕΘΝΙΚΗ 3/4/1916) χαμός με τις ρομβίες που ξετρελαίνουν “τα κορίτσια και τα δουλικά”. Στη συνέχεια αναφέρονται και κάποια σουξέ:
3 «Μου αρέσει»
Δύο ενδιαφέροντα κέντρα στην Αθήνα του 1916 (ΕΘΝΙΚΗ 12/4/1916). Στο “Μπαρ” μάλιστα της Λ. Συγγρού προσφέρονται προς ακρόαση και τα “αμίμητα σμυρναίικα τραγούδια”:
2 «Μου αρέσει»
Διαφημιστική καταχώριση για τους Έλληνες της Αμερικής (ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ 11/6/1916):
2 «Μου αρέσει»