Όταν πληρώνονται, τα λεφτά από τις μέρες της απεργίας τούς τα δίνει σ’ ένα φάκελο που γράφει «δε σ’ τα δίνω»;
“Όσο για την απεργία των Ιαπώνων, είναι η χαρά του αφεντικού.”
Αυτό φίλε μου Λουκά ,το εκλαμβάνουμε εμείς έτσι ως ευρωπαίοι. Επειδή έτυχε να έχω αρκετές συναναστροφές με Ιάπωνες ,και έχω μάθει αρκετά πράγματα για την ιδιοσυγκρασία τους, οφείλω να ομολογήσω ότι δεν είναι καθόλου, μα καθόλου έτσι. Έχουν μια εξαιρετική ευγένεια, και έναν ακραίο κώδικα τιμής. Αν αναγκαστεί Ιαπωνέζος να ζητήσει συγγνώμη,-καλύτερα να του είχες σκοτώσει πατέρα και μάνα μαζί-,το κάνει με βαθιά θλίψη και πόνο. Θεωρείται μεγάλη ταπείνωση. Αν σε ένα εργοστάσιο ,γίνει απεργία, είναι εξαιρετικά μεγάλη προσβολή για τον βιομήχανο, Θεωρεί ότι κάτι ξέφυγε από ανικανότητα ,η αποδοχή των αιτημάτων των απεργών είναι έμπρακτη συγγνώμη, και “πέφτουν” αρκετά κεφάλια της διοίκησης γιατί άφησε τα πράγματα να φτάσουν σε ακραία κατάσταση ,δηλαδή απεργία.(το υπέρτατο όπλο των εργαζομένων).Τώρα εμείς με την δική μας κουλτούρα το περιγελούμε, γιατί εμείς δεν είμαστε Ιάπωνες.
4 «Μου αρέσει»
Η διαφορά είναι ότι ο Ιάπωνας ξέρει και σέβεται το ότι χωρίς αφεντικά, θα έμενε άνεργος. Κι εμείς το ξέρουμε, αλλά προτιμούμε να διώξουμε την Πιρέλλι απ’ την Πάτρα (την Πίτσος από την Ελευσίνα, την όποιαν από όπου…) και ας ψάχνουμε μετά για καινούργια δουλειά αλλά, θα έχει γίνει “το δικό μας”.
2 «Μου αρέσει»
Φίλε Νίκο Νικολάου, έχω και εγώ φίλο Ιάπωνα και μου έχει εξηγήσει ότι οι συνθήκες δουλειάς στην Ιαπωνία είναι από τις χειρότερες στον κόσμο. Δεν μιλάω βέβαια για μεγαλοστελέχη, αυτά περνάν παντού το ίδιο καλά.
Μην ξεχνάμε ότι είναι η χώρα, που έχει ειδική ονομασία για τον θάνατο στην δουλειά από υπερβολική εξάντληση λόγω όγκου δουλειάς και ωρών εργασίας. Το λεγόμενο Karoshi, που σαν όρος υπάρχει από την δεκαετία του ΄70. Και η αυτοκτονία λόγω φόρτου εργασίας και στρες λέγεται Karojisatsu.
Δεν θα περιγελούσα την ιαπωνική κουλτούρα γιατί είναι κάτι που βρίσκω πολύ ενδιαφέρον και την σέβομαι.
Ένα παλιότερο άρθρο που περιγράφει το φαινόμενο.
Νίκο μου Πολίτη, κανένας εργαζόμενος και καμιά απεργία, δεν έδιωξε την Πιρέλλι ή την Πίτσος από την ελλάδα. Η αναζήτηση μεγαλύτερων κερδών και φτηνότερων μεροκάματων τις έστειλε αλλού. Αλλά μην ανησυχείς θα ξαναγυρίσουν. Τώρα με υπουργική απόφαση θα δοθούν επιδοτήσεις ύψους 345 εκατομμυρίων ευρώ στις επιχειρήσεις για να προσλάβουν ανέργους με μισθό 200 (το ξαναγράφω ολογράφως και με κεφαλαία), ΔΙΑΚΟΣΙΑ ευρώ το μήνα. Πραγματικά τυχεροί αυτοί που θα τα παίρνουν και επιτέλους θα μπορούν να κάνουν όλα αυτά τα οποία ονειρευόντουσαν. (not!)
Επιτέλους σε αυτή τη χώρα ο καθένας παίρνει ότι του αξίζει. (not!).
2 «Μου αρέσει»
Μα, το ίδιο ακριβώς θέλουμε να πούμε, Λουκά, αλλά ο καθένας το λέει ξεκινώντας απ’ τη δική του σκοπιά: Όταν οι εργαζόμενοι, που βεβαίως ξέρουν πολύ καλά ότι οι επιχειρήσεις (πάντα και παντού θα) αναζητούν μεγαλύτερα κέρδη και φτηνότερα μεροκάματα (γιατί αλλιώς δεν θα μπορέσουν να πουλήσουν αυτά που παράγουν), κάνουν απεργία ζητώντας μεγαλύτερα μεροκάματα, το μόνο που τελικά πετυχαίνουν είναι (να γίνει μεν το δικό τους αλλά και) να διώξουν τον εργοδότη τους για άλλα μέρη, μένοντας φυσικά με μηδέν μεροκάματο.
Με μηδέν ευρώ το μήνα, πόσα από αυτά θα μπορέσουν να κάνουν;
«Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Μάλλον δεν είχαν καταλάβει αυτό που λες Νίκο.
Σήμερα, Εργασία = Αξιοπρέπεια?
Έχω την αίσθηση ότι είναι θέμα οπτικής όλο αυτό. Έχει να κάνει με το τι στάση κρατάς απέναντι στην Χ κυβέρνηση - Υ σύστημα.
Ο συλλογισμός που θα κάνει ένας που διατηρεί καλοπροαίρετη στάση (προσέξτε όχι θετική - απλά καλοπροαίρετη) είναι ο εξής:
- Η κρίση μειώνει τον τζίρο των καταστημάτων
- Η κρίση αυτή θα φέρει ανεργεία αφού τα καταστήματα δεν θα έχουν χρήματα να δώσουν μισθούς
- Το κράτος δεν διαθέτει αρκετά χρήματα ώστε να επιδοτήσει το 100% των μισθών.
- Οπότε επιλέγει να μειώσει τους μισθούς ώστε κάποιος να μπορεί να παίρνει κάτι λίγο αντί για 0, ώστε αντί να εξαθλιωθούν 1000 άνθρωποι, να εξαθλιωθούν 500. (αφού δεν μπορούμε να τους σώσουμε όλους, ας σώσουμε κάποιους - και ένας παραπάνω να σωθεί κέρδος είναι)
Αυτός ο συλλογισμός είναι λογικός και ισχυρός, όσο κάποιος επιλέγει να πιστεύει ότι ισχύει το 3ο βήμα. Σε αυτό το 3ο βήμα έρχονται όλες οι αντιρρήσεις:
- Έχει λεφτά αλλά τα έδωσε στις τράπεζες
- Έχει λεφτά αλλά τα έδωσε σε μεγαλοεπιχειρηματίες.
- Έχει λεφτά αλλά τα δίνει για εξοπλισμούς.
- Έχει λεφτά αλλά τα δίνει στους τοκογλύφους.
- Έχει λεφτά, αλλά οι κακοί εβραιομασώνοι δεν τον αφήνουν να τα δώσει στον επιούσιο ελληνικό λαό.
Κάποιες από τις παραπάνω αντιρρήσεις ισχύουν και κάποιες άλλες είναι ξεκάθαρα ανυπόστατες (βλ. 5), αλλά ανάλογα τον πολιτικό χώρο που ανήκεις τότε επιλέγεις διαφορετική αντίρρηση όσον αφορά το 3ο βήμα.
Τώρα το αν καλά έκανε που τα έδωσε σε τράπεζες, μεγαλοεπιχειρηματίες, εξοπλισμούς, είναι θέμα στάσης πάλι, αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα γινόταν αν δεν τα έδινε… (αν κατέρρεε μια τράπεζα επειδή δεν πήρε επιδότηση, αν ένας μεγαλοεπιχειρηματίας δεν έπαιρνε ελάφρυνση φόρου ώστε να συνεχίσει να έχει το εργοστάσιό του στη χώρα, αν δεν αγοράζαμε αεροπλάνα και φρεγάτες…).
Αυτό που νιώθω εγώ είναι ότι δυστυχώς, όταν ζεις σε έναν κόσμο που δουλεύει με έναν Χ τρόπο, πρέπει για να επιβιώσεις ως χώρα να δουλέψεις και εσύ με τον ίδιο τρόπο. Όταν μειώνονται οι μισθοί παγκοσμίως, πρέπει και εσύ να τους μειώσεις, αλλιώς σε λίγο καιρό δεν θα έχεις να δώσεις καθόλου. Όταν οι γύρω σου εξοπλίζονται, πρέπει να εξοπλιστείς και εσύ.
Μόνον αν όλοι ξαφνικά παγκόσμια αλλάζαμε, θα άλλαζε και κάτι εδώ, κάτι το οποίο εγώ δεν πιστεύω ότι θα γίνει ποτέ. Οπότε, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι αντί να προσπαθούμε (ανώφελα) να αλλάξουμε το σύστημα, να προσπαθούμε να το βελτιώνουμε σε μερικά σημεία του ώστε να το κάνουμε λίγο λιγότερο κακό από ότι ήταν πριν. Οτιδήποτε άλλο στην παγκόσμια συγκοιρία που ζούμε, είναι ίσως χάσιμο χρόνου και ενέργειας που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για κάτι που θα έχει όντως αντίκτυπο.
Το ξέρω ότι ακούγομαι απαισιόδοξος και ίσως και υπερβολικά πραγματιστής - δεν χωρούν συναισθηματισμοί σε αυτά, παρ’ όλο που προκαλούν αληθινά (και συνήθως αρνητικά) συναισθήματα στο κοινωνικό σύνολο.
Αλλά όσο έχω ψάξει δεν έχω βρει κάτι διαφορετικό που να με εκφράζει 
Στη βάση αυτή θα συμφωνήσω με τον κ. Νίκο:
Δεν είναι τυχεροί γενικά. Αλλά θα μπορούσε να ήταν περισσότερο άτυχοι. Μακάρι να μπορούσαν να παίρναν περισσότερα χρήματα, αλλά αφού δεν το θεωρώ εφικτό, δεν μπορεί να γίνει κάτι παραπάνω.
Είναι πραγματικά αξιολύπητο το μετοχικό κεφάλαιο της “πίτσος”, όπως βλέπουμε εδώ με μια πρόχειρη αναζήτηση, αφού το 2016 τα ετήσια καθαρά κέρδη της επιχείρησης συρρικνώθηκαν στα 4,52 εκατ ευρώ από 5,76 εκατ. ευρώ το 2015.
Αξιοκατάκριτοι και οι εργαζόμενοι της “πιτσος” που δεν έκαναν έρανο, να μαζέψουν 1,24 εκατομμύρια ευρώ, να τα δώσουνε στην εταιρία να ρεφάρει.
Κατά τα άλλα δεν υπάρχει τόοοοση ανάγκη για το αναμάσημα της καραμέλας για τους άπληστους εργάτες που με απεργίες κλπ αναγκάζουν το καημένο το κεφάλαιο να μετακομίζει τις επιχειρήσεις του σε άλλους τόπους.
Αυτά ούτε οι κατ’ εξοχήν απολογητές του “φιλελευθερισμού” (για την έννοια του όρου βλ. θάτσερ, πινοτσέτ κλπ) δεν τα λένε για την “πίτσος”.
Και πώς να τα πούνε, αφού, σύμφωνα τουλάχιστον με το Συνδικάτο Μετάλλου, όχι αγώνες δεν γίνονταν, αλλά “εδώ και χρόνια”, η “εργοδοτική ΠΟΕΜ αλλά και το επιχειρησιακό σωματείο στην ΠΙΤΣΟΣ … προστατεύανε τα συμφέροντα της BSH , της εργοδοσίας, και όχι αυτά των εργαζομένων της ΠΙΤΣΟΣ”.
Οι ίδιοι οι απολογητές του “φιλελευθερισμού”, με μια προσπάθεια κάπως τραβηγμένη από τα μαλλιά, μόλις που καταφέρνουν να επιχειρήσουν μια “σύνδεση” των σημερινών εξελίξεων με την μεγάλη απεργία της “πίτσος” το… 1975.
Άθελά τους όμως ομολογούν, ότι ακόμα και μετά τη μεγάλη εκείνη απεργία όχι μόνο δεν έκλεισε το εργοστάσιο, αλλά αγοράστηκε (το 1977) από την BSH, που από τότε ως τώρα το εκμεταλλεύτηκε με τεράστια κερδοφορία σε βαθμό τα 4,52 εκατ ευρώ καθαρά το 2016 να της φαίνονται “λίγα”.
Το θέμα όμως είναι ότι η λογική του κατήφορου δεν έχει πάτο.
Οι εργαζόμενοι, λέει, πρέπει να ρίχνουν τους μισθούς τους για να μη φεύγουν οι επιχειρήσεις. Πρέπει να δουλεύουν , λέει, με μισθούς Ασίας αλλλά να ζουν με τιμές Ευρώπης.
Κι αν στο τέλος, αφού πρώτα έχουν τσακίσει τη ζωή τους, η επιχείρηση φύγει γιατί βρήκε ακόμα φτηνότερα χέρια (ή χαμηλότερη φορολογία) στην Καμπότζη ή στο Μπαγκλαντές (όπου τα εργοστάσια πού και πού καταρρέουν την ώρα που μέσα δουλεύουν εκατοντάδες άνθρωποι), τότε ίσως πρέπει να δεχτούν κι εδώ παρόμοιες συνθήκες για να μην επιβαρύνεται το κεφάλαιο με δαπάνες για ασφαλή κτίρια κλπ, γιατί είπαμε: η λογική του κατήφορου δεν έχει πάτο.
Από την άλλη, στο τέλος-τέλος, τα εργοστάσια φεύγουν ακόμα και επιδοτούμενα από την ΕΕ γι’ αυτό το σκοπό, όπως συνέβη με πολλά εργοστάσια στα πρώτα χρόνια μετά το 2000, όταν πήραν επιδοτήσεις για να… φύγουν και να πάνε σε άλλες χώρες με το “πρόγραμμα ανασυγκρότησης των Βαλκανίων”.
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της ΠΑΛΚΟ, το 2003: Εδώ ένα σχετικό 5λεπτο βίντεο-ρεπορτάζ. Ο γράφων, πριν από εσάς για εσάς, είχε ρωτήσει τους εργαζόμενους έξω από το κλειστό εργοστάσιο, γιατί να “φωνάζουνε” και να εξωθούν το κεφάλαιο σε “αποχώρηση”. Αν σας ενδιαφέρει δείτε την απάντησή τους.
Σε ανάλογες συζητήσεις έχει επαναληφθεί το “επιχείρημα” για τους νόμους της αγοράς που δεν μπορούμε να τους αποφύγουμε μια που ισχύουν “από την εποχή των σπηλαίων”, οπότε κι η εργατική δύναμη δεν πρέπει να μετριέται ούτε με την αξία που παράγει ούτε με τις ανάγκες του εργαζόμενου ανθρώπου, αλλά να είναι κλωτσοσκούφι της προσφοράς και της ζήτησης ως προς τους μισθούς, τα ωράρια, τους όρους ασφάλειας της εργασίας και πολλά άλλα.
Η αλήθεια είναι, όμως, ότι όχι μόνο οι νόμοι της αγοράς δεν ισχύουν από την “εποχή των σπηλαίων”, αλλά ότι, αντίθετα, οι νόμοι της αγοράς με την “πολύτιμη” συνεπικουρία τέτοιων “επιχειρημάτων” μας οδηγούνε σταθερά προς την εποχή των σπηλαίων κι εμάς και τις επόμενες γενιές.
4 «Μου αρέσει»
Έχεις δίκιο. Αλλά για μένα είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή και στο άμεσο μέλλον να αλλάξουν (τουλάχιστον σε παγκόσμια κλίμακα) - καθώς απαιτούν κάποιου είδους ένοπλη επανάσταση ή κάτι τέτοιο που απεύχομαι να γίνει. Οπότε… ίσως πρέπει να μάθουμε να πορευόμαστε με αυτούς. Δεν έχουμε τη δυνατότητα να το αλλάξουμε, οπότε αντί να συγκρουόμαστε, μπορούμε να βρούμε κάποια μέση (ή τέλος πάντων ελαφρώς λιγότερο κακή) λύση.
Η κότα έκανε το αυγό; ή το αυγό την κότα;
Οι νόμοι της αγοράς ισχύουν από εποχή σπηλαίων μέχρι σήμερα, με την εξαίρεση βέβαια των σοσιαλιστικά διοικούμενων χωρών για όσο χρόνο υπήρξαν τέτοιες. Εκεί, πράγματι δεν ίσχυσαν αυτοί οι νόμοι γιατί, απλούστατα, δεν υπήρχε αγορά. Τώρα: να σας κάνω να απαρνηθείτε την κομματική σας ιδιότητα είναι κάπως δύσκολο, όπως και το να με ξαναγυρίσετε εσείς εκεί πίσω που ήμουν πριν μπόλικες δεκαετίες. Ήδη το ΄74 έκανα ατασθαλία, γραφόμενος στο Πασόκ, όμως όταν ο Ανδρέας (πριν το ΄81) έδιωξε τη Δημοκρατική άμυνα, ατασθάλησα άλλη μία και παραμένω μέχρι σήμερα ανένταχτος και πραγματιστής (που το ΄74 δεν ήμουν).
2 «Μου αρέσει»
“Φίλε Νίκο Νικολάου, έχω και εγώ φίλο Ιάπωνα και μου έχει εξηγήσει ότι οι συνθήκες δουλειάς στην Ιαπωνία είναι από τις χειρότερες στον κόσμο”
Δεν είναι ακριβώς έτσι, έχεις δίκιο αλλά μέχρι έναν βαθμό. Οι Ιάπωνες έχουν επιχειρήσεις με διάφορες συνθήκες εργασίας, όπως έχουμε και μεις. Δηλαδή όπως δεν μπορώ να βάλω τις ίδιες εργασιακές σχέσεις του ομίλου αδελφών Σκλαβενίτη, με το κάτεργο των καταστημάτων Τζάμπο, το ίδιο δεν μπορώ να το κάνω και στην Ιαπωνία .Και μιλάω από πολιτισμική πλευρά, και όχι πολιτική Οι Ιάπωνες έως το 1868 είχαν φεουδαρχικό σύστημα , και ουσιαστικά ήταν δούλοι του ντόπιου άρχοντα, και όλοι μαζί του αυτοκράτορα. Είναι το μόνο έθνος στον κόσμο που έχει τις λιγότερες επιμειξίες,(απλά το αναφέρω για την κατανόηση της κουβέντας, μακριά ρατσιστικοί υπαινιγμοί από με), και έχει αιώνες συνήθειας στο πετσί του. Όταν είχα φιλοξενήσει την φίλη μου Σόκο ,στο εξοχικό μας , μετά από 15 ημέρες σκληρής και εντατικής εργασίας, με σκοπό την χαλάρωση για ένα τριήμερο, την δεύτερη ημέρα ρωτούσε πιο είναι το πρόγραμμα ,και τι πρέπει να κάνουμε. Στην απάντησή μας “ΤΙΠΟΤΑ” !!! φαγητό και ξεκούραση, έμεινε με το στόμα ανοικτό. Μετά από τρεις ημέρες, βόλτας και θαλασσίου μπάνιου, κατανόησε την ανάγκη της ανάπαυλας. Το ότι είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που έχει ονομασίες για θάνατο από εργασία, και υπερβολική εξάντληση ,κάτι πρέπει να μας πει. Όχι ότι έχουν εργασιακό μεσαίωνα, υπάρχουν πολλές χειρότερες χώρες, Έχουν τεράστια οικονομική δύναμη οι εργαζόμενοι, αλλά όχι μες την Ιαπωνία. Σαν τουρίστες έχουν τεράστια αγοραστική δύναμη, αλλά στην πατρίδα τους δουλεύουν όλοι στην οικογένεια για να βγουν τα έξοδα. Υπάρχουν εργαζόμενοι που γεννήθηκαν π.χ. στο χωριό ,Καβασάκι δουλεύουν στην εταιρεία Καβασάκι, πληρώνουν νοίκι στην εταιρεία Καβασάκι, ψωνίζουν από τα καταστήματα της εταιρείας Καβασάκι, και τα παιδιά τους θα γεννηθούν και θα δουλεύουν για την εταιρεία Καβασάκι,και όταν πεθάνουν θα καούν στο κρεματόριο της εταιρείας. Αυτό σε μας μπορεί να φαίνεται κάπως, αλλά για αυτούς έτσι είναι, γιατί έτσι έχουν μάθει αιώνες τώρα. Δουλεύουν σκληρά, και η ευχαρίστησή τους είναι, όταν έρχεται η αργία τους, να ντύνονται με τα κιμονό τους ,και να κάνουν βόλτα στο χωριό τους πολλές φορές μαζεύοντας χαρτάκια ή γόπες από τσιγάρα που κάποιος ασυνείδητος ή και ο άνεμος έχει πετάξει στον δρόμο. Το θέμα είναι πολιτισμικό, και όχι πολιτικό .
4 «Μου αρέσει»
Το σίγουρο είναι ότι και οι κότες κάνουν αυγά και τα αυγά κάνουν κότες.
2 «Μου αρέσει»
Βάρδα μην παραπιούνε οι Ιάπωνες. Δεν μαζεύονται εύκολα μετά.
1 «Μου αρέσει»
Ενώ οι Ευρωπαίοι… (οι Σκανδιναυοί πιά…)
Χρήστο, όπως και εσύ λες μαζί με τον Νίκο, παίζει ρόλο από ποια σκοπιά βλέπεις το θέμα. Και τονίζω το βλέπεις γιατί πολλές φορές το πως βλέπουμε ένα θέμα και το πως το ζούμε πραγματικά είναι δύο διαφορετικά πράγματα.
Αυτό πολλές φορές οφείλεται στις ελπίδες που έχουμε για το μέλλον αληθινές ή ψευδείς.
Για παράδειγμα εγώ μπορεί να ελπίζω ότι μπορεί να γίνω εισοδηματίας αλλά η πραγματικότητα είναι ότι είμαι μισθωτός και το πιθανότερο είναι να πεθάνω μισθωτός. (Για την ακρίβεια μεροδούλι μεροφάι).
Άρα για να είμαι πραγματιστής πρέπει να δω την σημερινή μου θέση και να προσπαθήσω να την βελτιώσω με όποιο τρόπο μπορώ. Αυτή η σκέψη καθορίζει την στάση μου. Μαθαίνω το γιατί συμβαίνει αυτό και ψάχνω τον τρόπο που θα αλλάξει, παίρνοντας υπ όψιν μου και το παρελθόν. Αξιοποιώντας δηλαδή την πείρα των προηγούμενων από μένα. Και εδώ για μένα μπαίνει και άλλο ένα στοιχείο. Θέλω να παραμείνω άνθρωπος? Και τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει ή όχι αυτή την συμπεριφορά? Μέσα από αυτή την διαδικασία σκέψης επιλέγω και την στάση μου.
Κάνεις έναν καλοπροαίρετο συλλογισμό αλλά δεν βάζεις το βασικό ερώτημα. Γιατί έχουμε κρίση? Που οφείλεται αυτό? Στην κακή μας τύχη? Σε έναν ιό? Σε μια φυσική καταστροφή? Σε μια θεϊκή παρέμβαση? Είναι κάτι το φυσιολογικό? Πρέπει να το αποδεχόμαστε ως φυσιολογικό αν δεν είναι?
Και περνάς σε 4 παραδείγματα.
- Ο τζίρος γιατί μειώνεται? Μήπως επειδή ο κόσμος δεν έχει λεφτά να αγοράσει? Λογικό εφόσον μειώνονται οι μισθοί.
- Τα καταστήματα δεν θα έχουν χρήματα για να δώσουν μισθούς επειδή ο κόσμος δεν έχει λεφτά λόγω μισθών για να αγοράσει. Σαν φαύλος κύκλος ακούγεται αυτό.
- Από τις αντιρρήσεις που εκφράζεις στο 3 μόνο μία είναι ανυπόστατη η 5. Οι άλλες είναι αληθινές και αυτό το δείχνει η πείρα που λέγαμε πριν. Άρα καταλήγουμε στο ότι το κράτος όντως έχει λεφτά, απλά έχει άλλες προτεραιότητες.
- Ως τώρα η πείρα της μείωσης μισθών έχει δείξει ότι αντί να εξαθλιωθούν οι 500 από τους 1000, εξαθλιώνονται και οι 1000, γιατί το κάτι λίγο από το λίγο και πάλι δεν φτάνει. Όταν ο βασικός μισθός είναι 535 ευρώ σήμερα, είσαι χρεοκοπημένος από χέρι. Απλά ή δεν το βλέπεις, ή δεν θέλεις να το παραδεχτείς. Γιατί αν το παραδεχτείς θα πρέπει να πάρεις θέση σύμφωνα με την πραγματικότητα που βιώνεις και όχι τις όποιες μελλοντικές ελπίδες.
Λες το εξής:
Και εδώ έρχεται πάλι η πείρα να μας δείξει το εξής. Όλα αυτά που αναφέρεις έχουν γίνει στο παρελθόν και συμβαίνουν και σήμερα. Έγινε η ζωή μας καλύτερη? Δούλεψε αυτό? Αν όχι μήπως πρέπει να δούμε το γιατί?
Αν ο τρόπος που δουλεύει σήμερα ο κόσμος δεν σου κάνει την ζωή καλύτερη τότε γιατί να το ανέχεσαι? Δηλαδή αν γεννιόμασταν δούλοι την εποχή της δουλείας θα το δεχόμασταν αδιαμαρτύρητα γιατί αυτό τον τρόπο θα είχαμε μάθει?
Και γράφεις και αυτό:
Εφόσον οι επιλογές είναι αν κάποιος θα είναι περισσότερο ή λιγότερο “άτυχος”, (εκτός των λίγων “τυχερών”), τότε πραγματικά υπάρχει κάτι τελείως λάθος στον τρόπο που αποδεχόμαστε να ζούμε σήμερα.
Όπως και να έχει ο καθένας μας επιλέγει την στάση που θα κρατήσει στη ζωή. Και είναι σεβαστή η κάθε άποψη.
3 «Μου αρέσει»
Νίκο η Ιαπωνία παρότι είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα φτώχειας.
Το 2014 είχε το τέταρτο μεγαλύτερο ποσοστό σχετικής φτώχειας ανάμεσα σε τριάντα κράτη του ΟΟΣΑ πίσω μόνο από το Μεξικό την Τουρκία και τις ΗΠΑ. Για να καταλάβεις η Ελλάδα ήταν σε καλύτερη θέση από την Ιαπωνία.
Το θέμα είναι ότι η κατάσταση έχει χειροτερέψει από τότε, ειδικά βέβαια στις μεγάλες πόλεις όπως το Τόκυο. Και ειδικά στην παιδική φτώχεια.
“This means that today, one in seven children in Japan lives in relative poverty – a situation in which a household’s income is at or below half the median of the total population. In single-parent households, the figure is one in two children.”
Αυτό το λέει ο πρόεδρος της Goldman Sachs Ιαπωνίας, έχει και αυτό τη σημασία του.
Επίσης αν θέλεις μπορείς να δεις και αυτά:
https://www.cnbc.com/2020/07/03/japans-middle-class-is-disappearing-as-poverty-rises-warns-economist.html
Πάντως αυτό που είπες για το χωριό Καβασάκι π.χ. γινόταν πιο νωρίς στην αμερική στα 1914 στα διάσημα ορυχεία του Ροκφέλερ που οδήγησε στην λεγόμενη σφαγή του Λάντλοου. Έχουμε και τον Λούη Τίκα (Ηλίας Σπαντιδάκης), που ήταν αρχηγός των απεργών και τον δολοφόνησαν. Τότε οι ανθρακωρύχοι έμεναν σε σπίτια της εταιρίας, ψώνιζαν από καταστήματα της εταιρίας, πληρώνονταν μάλιστα με κουπόνια της εταιρίας και τα παιδιά τους θα δούλευαν για την εταιρία.
Δεν ακούγεται και πολύ διαφορετικό έτσι?
(Σε πειράζω).Συμφωνώ πάντως ότι υπάρχουν πολιτισμικές διαφορές που όντως μας φαίνονται περίεργες ενώ γι αυτούς είναι κάτι το φυσικό.
2 «Μου αρέσει»
Η ισχύς των νόμων της αγοράς στην ιστορία του ανθρώπου δεν είναι θέμα κομματικής ιδιότητας, αλλά θέμα ιστορικής, ανθρωπολογικής έρευνας και μελέτης.
Παραθέτω τα συμπεράσματά μου από σκόρπια διαβάσματα:
Σε μια αγέλη ζώων, π.χ. λύκων, ο λύκος που σκοτώνει ένα θήραμα δεν το ανταλλάσσει με τα υπόλοιπα μέλη της αγέλης, το θήραμα δεν μπαίνει στην ανταλλαγή και στην “αγορά” εντός της αγέλης, αλλά αποτελεί κοινό κτήμα για την τροφή των μελών της.
Ο άνθρωπος στη φάση της μετάβασής του από το στάδιο του αγελαίου ζώου στο στάδιο της ανθρώπινης κοινωνίας, στην “εποχή των σπηλαίων” δηλαδή, και στις πρώτες μακρόχρονες περιόδους αυτού του σταδίου, που χαρακτηρίζεται από τη φυλετική κοινωνική οργάνωση, επίσης δεν γνωρίζει ανταλλαγή και αγορά.
Ακόμα και σε σημερινές κοινότητες όπου έχουν επιβιώσει οι αρχέγονες κοινωνικές σχέσεις, η τροφή που συλλέγεται από τους άντρες και παρασκευάζεται από τις γυναίκες της κοινότητας, διανέμεται στα μέλη της και δεν μπαίνει σε ανταλλαγή μεταξύ τους. Εδώ η αγορά και οι νόμοι της όχι απλώς δεν έχουν ισχύ, αλλά θα συνιστούσαν και παραλογισμό.
Η εμφάνιση της ανταλλαγής αρχικά δεν αφορά το εσωτερικό των κοινοτήτων, αλλά τις επαφές μεταξύ ξεχωριστών κοινοτήτων. Και, στην αρχή της αυτή, η ανταλλαγή απέχει ακόμα από το να αποτελεί “αγορά”.
Στην αρχή, και καθώς ήδη έχουν δημιουργηθεί συνθήκες παραγωγικού πλεονάσματος στην κοινότητα, πχ με την εξημέρωση των ζώων, η προσφορά προς την γειτονική κοινότητα δεν αποτελεί ακόμα “πώληση”, αλλά γίνεται σαν δώρο της μιας κοινότητας προς την άλλη, που σταδιακά μετατρέπεται επίσης σε δώρο του ενός αρχηγού προς τον άλλο, ο οποίος στη συνέχεια ανταποδίδει το δώρο που του έγινε.
Κι αυτή η ανταλλαγή δώρων απέχει ακόμα από την αγορά και τους νόμους της. Θα χρειαστεί πολύς καιρός μέχρι η εθιμική ανταλλαγή πλεονάσματος, αρχικά με τη μορφή δώρου, ύστερα ίσως με τη μορφή τελετουργικού εθίμου που επισφραγίζει τις ειρηνικές σχέσεις μεταξύ κοινοτήτων, να μετατραπεί σε εμπορική συναλλαγή με επίδραση των νόμων της αγοράς, ώστε πια οι ποσότητες των ανταλασσόμενων ειδών να μετριούνται με την οικονομική τους αξία, δηλαδή με την ποσότητα της εργασίας που έχει δαπανηθεί για την παραγωγή τους.
Μέχρι τότε λοιπόν η αγορά και οι νόμοι της δεν έχουν ισχύ. Και όταν αποκτούν ισχύ, αυτή αφορά το “εξωτερικό εμπόριο” της κοινότητας κι όχι τις εσωτερικές σχέσεις της.
Ως εδώ λοιπόν, ήδη έχει προκύψει, τουλάχιστον, ότι οι νόμοι της αγοράς δεν “ισχύουν από την εποχή των σπηλαίων”.
Όμως και στη συνέχεια της κοινωνικής εξέλιξης, η ισχύς των νόμων της αγοράς απέχει πολύ από το να είναι γενική ισχύς.
Στη δουλοκτητική κοινωνία, οι δούλοι αγοράζονται μεν στην αγορά (αφού αιχμαλωτιστούν στον πόλεμο ή σε πειρατικές λεηλασίες), αλλά από αυτό το σημείο κι ύστερα στο εσωτερικό της δουλοκτητικής κοινότητας η ισχύς των νόμων της αγοράς εξαφανίζεται. Τα όρια της καθορίζει ο καταμερισμός της εργασίας π.χ. ανάμεσα σε αγροκτήματα και βιοτεχνίες που παράγουν εργαλεία οι οποίες λειτουργούν επίσης με δουλική εργασία.
Ενώ, επίσης, η αγορά εξακολουθεί να αναπτύσσεται με το εξωτερικό εμπόριο, περισσότερο, παρά στο εσωτερικό των κοινωνιών.
Παρόμοια και στους αιωνες της φεουδαρχικής οικονομίας, όπου τη δουλοκτητική σχέση την αντικαθιστά η δουλοπαροικία, και όπου η αγγαρεία των δουλοπάροικων συσσωρεύει όλα τα αγαθά στους φεουδαρχικούς πύργους, όχι τόσο για το εμπόριο όσο για την ευμάρεια της φεουδαρχικής οικογένειας, τη συντήρηση στρατιωτικών σωμάτων κλπ.
Η πολύ περιορισμένη ισχύς των νόμων της αγοράς φτάνει σχεδόν ως τις μέρες μας, σχεδόν ως τα 1940 τουλάχιστον στην Ελλάδα, με τη μορφή της πατριαρχικής αγροτικής οικονομίας όπου κάθε οικογένεια παράγει - στο μέτρο της γης που κατέχει - το στάρι της, τα λαχανικά της, το γάλα, το κρέας, το κρασί της, το νήμα και το ύφασμα, και όπου κάθε αγροτικό νοικοκυριό κατέχει, εκτός από γη, και τα εργαλεία γι’ αυτές τις εργασίες.
Κι εδώ λοιπόν, η εμπορευματική οικονομία, και μαζί της η αγορά και οι νόμοι της, είναι εξαιρετικά περιορισμένη και το ίδιο το χρήμα είναι σχετικά δυσεύρετο γιατί αυτή η οικονομία μη όντας βασικά εμπορευματική δεν είναι και κατά βάση χρηματική.
Μόνο ο καπιταλισμός καθιστά την ισχύ των νόμων της αγοράς γενική σε όλη την έκταση της κοινωνίας και της οικονομίας. Όχι μόνο γιατί πρόκειται πια για παραγωγή εξ ορισμού εμπορευματική δηλαδή παραγωγή προϊόντων που εξαρχής προορίζονται για το εμπόριο. Αλλά επίσης, που είναι και το ειδοποιό χαρακτηριστικό του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, γιατί απαλλοτριώνοντας πρώτα από μεγάλο αριθμό ανθρώπων γη και εργαλεία παραγωγής (θυμίζω την ελληνική μορφή αυτής της συγκέντρωσης κάπου 1.000.000 τέτοιων προλετάριων μέσω της μικρασιατικής καταστροφής), μετατρέπει γενικευμένα και την εργατική δύναμη σε εμπόρευμα, και για πρώτη φορά επιβάλλει την γενική ισχύ των νόμων της αγοράς πάνω στην εργατική δύναμη.
Όταν λέμε ότι η εργατική δύναμη γίνεται εμπόρευμα εννοούμε ότι βγαίνει, όπως κάθε εμπόρευμα, για πώληση στην αγορά (“αγορά εργασίας”), και ότι η αξία της όπως κάθε εμπόρευματος προσδιορίζεται από την εργασία που απαιτείται για την παραγωγή της. Μόνο που αν υποθέσουμε ότι μια προσωπική εργατική δύναμη έχει πχ σε 3 ώρες εργασίας παραγάγει την αξία των ημερήσιων μέσων συντήρησης του εργαζόμενου, αυτός στις υπόλοιπες 5 ώρες παράγει και μια πρόσθετη αξία που ανήκει στον αγοραστή της εργατικής του δύναμης: Πρόκειται (η εργατική δύναμη) για το μοναδικό εμπόρευμα που μπορεί να παραγάγει αξία μεγαλύτερη από την δική του, ενόσω βέβαια συντηρούμενο φθείρεται, τη στιγμή που κάθε άλλο εμπόρευμα αποτελεί μια αξία που φθείρεται ή που καταναλώνεται και τίποτα άλλο.
Δεν υπάρχει άλλο εμπόρευμα, εκτός από την εργατική δύναμη, που η παραγωγή του να κοστίζει π.χ. 3 ώρες εργασίας τη μέρα και το ίδιο να είναι ικανό - καθώς εργάζεται - να παράγει αξία πχ 8 ωρών τη μέρα.
Βέβαια η “αυθόρμητη” εντύπωση κάθε γενεάς είναι, ότι όσα υπάρχουν (πχ η γενική ισχύς των νόμων της αγοράς) υπήρχαν από πάντα και θα υπάρχουν για πάντα. Εξ ου και η απέχθεια της εξουσίας για την ιστορία, η οποία διδάσκει το ακριβώς αντίθετο. Όχι μόνο όσα υπάρχουν (μεταξύ τους και η γενική ισχύς των νόμων της αγοράς) δεν υπήρχαν από πάντα, αλλά και η ίδια η εξέλιξη των όσων υπάρχουν τα οδηγεί στο να γίνονται αγνώριστα και στο να μετατρέπονται από στοιχεία ορισμένης κοινωνικής προόδου σε καταστάσεις τερατογένεσης που η ανθώπινη κοινωνία αδυνατεί να ανεχθεί. Τέτοια είναι πχ η σύγκριση των νόμων της αγοράς στην εποχή του ελεύθερου συναγωνισμού των κεφαλαίων με τους νόμους της αγοράς στη σημερινή εποχή όπου κυριαρχεί το μονοπωλιακό κεφάλαιο.
Μάλιστα, όσο πιο ανεμπόδιστες και όσο πιο παρατεταμένα αφήνονται τέτοιες οικονομικές-κοινωνικές σχέσεις στην “φυσική” τους εξέλιξη, τόσο πιο βίαιη επέρχεται η σύγκρουση αυτής της εξέλιξης με τις απαιτήσεις των κοινωνικών αναγκών.
Οι επαναστάσεις που έχουν σημαδέψει την ιστορία δεν προήλθαν ούτε από έλλειψη “πραγματισμού”, ούτε από “ευχές” για αιματοχυσία. Προήλθαν από την εξέλιξη και τις αντιφατικές συνέπειες των σχέσεων που ανατράπηκαν.
Αυτά, λοιπόν, μια που μπήκαμε σε σχετική συζήτηση. Φυσικά στην παραπάνω περιγραφή υπάρχουν κενά, ίσως και κάποιες ανακρίβειες, αφού πρόκειται για “συμπεράσματα σκόρπιων διαβασμάτων”. Όχι όμως τόσα κενά και τόσες ανακρίβειες που να αναιρούν το γενικό της νόημα.
Α, και χωρίς την πρόθεση να γυρίσω οποιονδήποτε εκεί που ήταν πριν, και χωρίς την αυταπάτη ότι δεν θα συναντήσω ξανά και ξανά την διαβεβαίωση, ότι ο κόσμος όπως τον ξέρουμε υπάρχει από την “εποχή των σπηλαίων” και ότι ταυτόχρονα είναι ο καλύτερος δυνατός κόσμος, προορισμένος επίσης να υπάρχει αιώνια.
Απλά για να μη μένει σαν λόγος του αέρα η φράση:
2 «Μου αρέσει»
Άγη μου τα είπαμε, τα ξαναείπαμε, τα ξαναματαείπαμε μπόλικες φορές, μπόλικα χρόνια. Εδώ όμως δεν είναι προεκλογικό ντημπέητ, να προσπαθεί ο καθένας να έχει τον τελευταίο λόγο, γιατί αλλιώς ο ψηφοφόρος θα σκεφτεί: -Δεν απαντάει άρα, δεν έχει τι άλλο να πεί, δεν θα τον ψηφίσω. Θα είχα πολλά να πώ, όπως κι εσύ, αλλά τα έχω ξαναματαπεί κι εσύ το ίδιο… Καλά να ΄μαστε!!!
2 «Μου αρέσει»
Δεν μιλάει καλύτερα όποιος μιλάει τελευταίος. Σε αυτό μπορούμε να συμφωνήσουμε, Νίκο.
Εκεί όμως που βγαίνω έξω από τα διαλεκτικά νερά μου (πράγμα που αποτέλεσε και το βαθύτερο κίνητρο για να βάλω το προηγούμενο ποστ) είναι όταν ως απάντηση σε μια θέση ή ένα επιχείρημα εισπράττω μια επίκληση της “κομματικής μας ιδιότητας” ως αν αυτή να τα εξηγεί όλα και να βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Τελικά γυρνά ο ήλιος γύρω από τη γη ή η γη γύρω από τον ήλιο και τον άξονά της; “Άθεος είσαι Τζορντάνο, τέτοια θα λες”.
Σε αυτό λοιπόν που δεν μπορώ να συμφωνήσω είναι ότι το ζήτημα που συζητήσαμε (; ) κρίνεται όχι από την αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, αλλά από την κομμουνιστική ή την πραγματιστική “κομματική ιδιότητα” του μεν και του δε.
Να 'μαστε καλά λοιπόν, και να 'ναι καλά κι όλος ο κόσμος που μαστίζεται από τους νόμους της αγοράς, αν και ιδίως αυτό το τελευταίο δεν είναι και τόσο θέμα ευχής.
2 «Μου αρέσει»
Σίγουρα. Όμως η έκφραση, νομίζω, υπάρχει με το ρήμα γελάω, όχι μιλάω, οπότε είναι σωστή, υπό κάποιαν έννοια.
1 «Μου αρέσει»