Έχει κάποιος παρακολουθήσει-απασχοληθεί με τα video και την προσέγγιση αυτού του χρήστη;
πραγματικά θαυμάσιο!
υπέροχη συσχέτιση
Η αναμενόμενες και προφανείς μουσικές αλληλοεπιρροές στην ευρύτερη περιοχή (Βαλκάνια, Τουρκία, Μεσόγειος) έχουν κατ’ επανάληψη και από πολλούς επισημανθεί.
Σχετικά πρόσφατα ντοκυμανταίρ (Βουλγάρας) που αφορούσε την πατρότητα του τραγουδιου “από ξένο τόπο κι’ απ’ αλλαργινό” είχε κερδίσει και πρώτο βραβείο σε διεθνή διαγωνισμό. Νομίζω ότι το είχε πάρει το μάτι μου στο youtube.
Τα τελευταία χρόνια πολλοί Τούρκοι (αυτοί το ξεκίνησαν πρώτοι) και Έλληνες ασχολούνται με τον εντοπισμό και την ανάδειξη λαϊκών μελωδιών κοινών και στους δύο λαούς. Για εκείνους που τα πρωτοβρίσκουν είναι εντυπωσιακές οι ομοιότητες, συχνότατα και η απόλυτη ταύτιση των μελωδιών. Για τον ερευνητή είναι γνωστότατο ότι, μία είναι η μουσική παράδοση της περιοχής μας και είναι κοινή σε όλους τους λαούς που την εποικούσαν, πριν τις βίαιες μετακινήσεις των αρχών του 20ού αιώνα. Τούρκους, Έλληνες, Αρμένιους, Εβραίους, Βούλγαρους, Ρουμάνους, Σέρβους, Αλβανούς, συγνώμη αν ξέχασα κάποιους. Σε αυτά τα κομμάτια εντάσσονται και Το Χαρικλάκι και η Δημητρούλα του Τούντα, δύο πολύ γνωστά κομμάτια της κοινής αυτής λαϊκής παράδοσης.
Ενδιαφέρον στο συγκεκριμένο βίντεο έχει το κομμάτι της σιφναίικης γαμήλιας πατινάδας, ηχογραφημένο από τον Ιωάννη Αντιλαβή στη σειρά του μουσικού λαογραφικού αρχείου (δίσκοι Μέλπως Μερλιέ). Μερικά από τα κομμάτια έχει καταγράψει στο πεντάγραμμο ο Σκαλκώτας.
Η ιστορία του “Γεφυριού της Άρτας” είναι καταγεγραμένη σε εφτά διαφορετικές παραλλαγές σε βαλκάνια και Κ.Ευρώπη. Το δημοτικό, “Του νεκρού Αδερφού” έχει ομοιότητες με τη Μπαλάντα “Λεονόρα” του Γερμανού ποιητή Burger, το “τζιβαέρι”, το “Στό 'πα και στο ξαναλέω”, τα μισά ποντιακά τραγούδια, ο ζεϊμπέκικος που συναντάμε και στους εξ’ ανατολών γείτονες, και άπειρα άλλα παραδείγματα που όλοι γνωρίζουμε, αποδεικνύουν ότι ο χώρος αυτός είναι ενιαίος και τα σύνορα, όταν μιλάμε για πολιτισμό, είναι ουτοπία. Ειρωνεία: Οι περισσότεροι πρώτα γνωρίσαμε τα κρουστά του Μπρέγκοβιτς κι ύστερα τα “Χάλκινα της Γουμένισσας”…
Τώρα που το ανέφερες, είχα δει μια εκπομπή για το συγκεκριμένο τραγούδι, που το διεκδικούσαν όλοι οι λαοί των Βαλκανίων και οι Τούρκοι (οι οποίοι έχουν περάσει σημαντικό μέρος της ιστορίας τους στα Βαλκάνια και έχει επιδράσει την πολιτιστική τους ταυτότητα τπ γεγονός αυτό. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, εκδηλώνονταν και φανατισμός. Δυστυχώς, δεν θυμάμαι τον τίτλο του ντοκυμαντέρ, ούτε τον σκηνοθέτη, αν και νομίζω ότι είναι γυναίκα. Θα το ψάξω και πολύ πιθανόν μέχρι αύριο να γνωρίζω.
Αυτό και αν ισχύει, όχι ότι απαραίτητα είναι κακό. Έχει διπλή διάσταση, το πρώτο ότι δεν προωθούνται τέτοιες προσπάθειες ώστε να φανούν στοιχεία της παράδοσης και της ταυτότητάς μας (πόσο μάλλον όταν πρόκειται να ενώσουν λαούς, γιατί αυτά που μας χωρίζουν με τους γείτονές μας μια χαρά τα προβάλλουν), από την άλλη στο χώρο της νεολαίας υπάρχει μια ιδιαιτερότητα.
Ακούγοντας τα Χάλκινα της Γουμένισσας τα χλευάζει ένας νέος στη βάση μιας διεθνιστικής υποτιθέμενης(σιγά μην είναι έτσι ο διεθνισμός) βλακείας που τον κάνει να έρχεται σε σύγκρουση με τις παραδόσεις του τόπου. Τα ίδια κομμάτια (μα τα ίδια όμως), τα θαυμάζει σε μια ταινία του Κοστουρίτσα ή από την ορχήστρα του Μάρκοβιτς ή του Μπρέγκοβιτς και το θεωρεί και πρωτοποριακό και υπέρμετρα διεθνιστικό που ακούει “σέρβικη” μουσική. Αν ακούσει όμως την μπάντα της Φλώρινας του σηκώνεται η τρίχα κάγκελο και φωνάζει “******** πατριώτες”. Αναφέρομαι σε απόψεις που έχω συναντήση και με έχουν συγχύσει, σαν έναν άνθρωπο που ακούει συνειδητά χάλκινα εδώ και 15 χρόνια σαν μουσική των Βαλκανίων (αυτός είναι και ο λόγος που τα χάλκινα δεν έχουν κατά βάση λόγια, γιατί ενώνουν τα έθνη που ζούσαν και ζουν στην περιοχή των Βαλκανίων).
Ταλαιπωρημένοι είναι οι λαοί της περιοχής και δυστυχώς θα είναι για καιρό ακόμα, χωρίς να έχουν και τίποτα να χωρίσουν.:106:
Δημήτρη, και η Λεονόρα σε λαϊκό κεντροευρωπαϊκό τραγούδι βασίζεται. Μόνο που εκεί, η διαφορά είναι ότι τα αδέρφια έρχονται σε επιμιξία, που στην ελληνική παραλογή (με όμικρον)αφήνεται μεν να εννοηθεί αλλά δεν ομολογείται και «επίσημα». Η σφαγή κόκορα κατά την τοποθέτηση του θεμελίου λίθου, σε όλη την Ευρώπη, τον ίδιο συμβολισμό με εκείνον της γυναίκας του πρωτομάστορα έχει για βάση.
Βέβαια, μιλάς για τα χάλκινα του Μπρέγκοβιτς, όχι για κρουστά.
Gogos, η ταινία «Whose is this song» που υπονοείς, αναφέρεται στο τραγούδι «Από ξένο τόπο» και το αντίστοιχο τουρκικό «Üsküdar» (Σκούταρι). Την έχει φτιάξει η Adela Peeva, Βουλγάρα. Το νόημα που βγάζει η ταινία είναι ακριβώς η κοινή πολιτισμική κληρονομιά στην Ανατολική Μεσόγειο (ακόμα και Λιβανέζικο θεωρείται από μερικούς Λιβανέζους το τραγούδι).
Μην ξεχνάς ότι πριν λίγα, ελάχιστα χρόνια, οι μπάντες χάλκινων στην Φλώρινα, Κοζάνη και όλη την περιοχή «απηγορεύοντο παρά της Αστυνομίας».
Με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνο. Έχω φίλους από Δυτ.Μακεδονία κι εσύ απ’ ότι είπες σε άλλο μήνυμα, καταγωγή από Καστοριά,οπότε ξέρεις τα πράγματα από μέσα. Κάποτε, το 1913, τραβήχτηκε μια γραμμή που, πολλές φορές χώρισε και οικογένειες. Άλλωστε, μην ξεχνάμε πως, η πρώτη ουσιαστική διαφοροποίηση Ελλήνων και λοιπών ορθοδόξων έγινε το 1870 με τη δημιουργία της βουλγαρικής Εξαρχίας. Μέχρι τότε, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπήρχαν δύο κατηγορίες πολιτών: μουσουλμάνοι και ραγιάδες. Ο Έλληνας χωρικός δεν είχε τίποτα να χωρίσει από το σλαβόφωνο γείτονά του. Και, φυσικά, ούτε σήμερα έχει. Εντός και εκτός γραμμών…
:109::109::109::109: :109::109::109: :109::109::109::109::109::109::109::109:
Αρκετά …ρομαντικό.
Θεωρώ πιθανότερο λόγο τη δυσκολία να ακουστεί ανθρώπινη φωνή ανάμεσα σε μια ντουζίνα χάλκινα.
Ίσως δεν είναι ακριβώς αυτό, Άρη, αν και έπιασες πολύ καλά την εικόνα του ήχου των χάλκινων. Εσύ, που ξέρεις πολύ καλύτερα από εμένα τα πολιτιστικά πράγματα σλαβόφωνων κοινωνιών των Βαλκανίων, θα μπορούσες να με (μας) διαφωτίσεις ως προς το ποσοστό μελωδιών με στίχο και σκέτων οργανικών, σε αυτές τις χώρες. Στην Ελλάδα πάντως, όπου κάτι ξέρω και εγώ, είναι σπανιότατα τα μουσικά κομμάτια που είναι σκέτα οργανικά, χωρίς στίχο. Νομίζω ότι δεν ξεπερνούν τα δέκα – είκοσι, σε σύνολο αρκετών χιλιάδων τραγουδιών με στίχο. Ο λόγος, στα ελληνικά πολιτιστικά πράγματα, είναι απαραίτητος ενώ σε άλλες γειτονικές κοινωνίες ίσως όχι.
Το έχω σκεφτεί και αυτό σαν ένα ενδεχόμενο και μάλλον αποτελεί σοβαρότατο λόγο. Απλά αυτό πάνω στο οποίο βασίζω εγώ το σκεπτικό μου είναι ότι με βάση μαρτυρίες: Στους γάμους, που δεν εμφανίζονταν μια ντουζίνα πνευστά όργανα, αλλά ακόμα και μόνο δύο, τρομπέτα νταούλι, οι οργανοπαίκτες ήταν πολλές φορές σλαβόφωνοι που τις συνενοήσεις τις κάναν σε σπαστά ελληνικά, οπότε φαντάζομαι ότι ούτως ή άλλως δεν μπορούσαν να έχουν λόγια που να γίνονται αντιληπτά από ολόκληρο τον ντόπιο πληθυσμό της περιοχής. Ίσως και η έκταση της χρήσης των μουσικών οργάνων (ακόμα και του είδους τους) να επιλέχθηκε για να καλύψει αυτή την “αδυναμία” έλλειψης ανθρώπινης φωνής.
Αγαπητέ κύριε Πολίτη, το ντοκυμαντέρ το οποίο ανέφες το έχω υπόψιν μου αλλά σίγουρα υπάρχει και αυτό που εγώ ανέφερα (ίσως να μπέρδεψα τα δύο όσον αφορά το ότι το σκηνοθέτησε γυναίκα, ίσως και πραγματικά να κάνω λάθος, ίδιο μυαλό χειμώνα καλοκαίρι που λέμε).
Όσον αφορά τις διώξεις αυτό δεν το γνωρίζω και δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω ή να το αμφισβητήσω. Απλά θεωρώ ότι θα είχε πέσει στην αντίληψή μου τουλάχιστον από ανθρώπους γεννημένους τη δεκαετία του '20 ή του '30 που συζητώ μαζί τους πάνω στο θέμα. Έκτος αν αυτό δεν συνέβαινε στο νομό Καστοριάς (όπου είναι και η βάση των αναζητήσεών μου λόγω καταγωγής), αφού ήδη από το '49 και την ήττα του ΔΣΕ στο γράμμο, οι περισσότεροι σλαβόφωνοι πληθυσμοί εκτοπίστηκαν στην Αλβανία και από εκεί στις υπόλοιπες λαϊκές δημοκρατίες. Αλλά μου έδωσες το ερέθισμα να κοιτάξω κατά τη Φλώρινα όπου μάλλον εκεί θα επικεντρώνεται αν είναι ιστορικό γεγονός το φαινόμενο.
Θα βγει όμως μια άκρη πάνω στα ζητήματα αυτά, μιας και ήδη έχω ξεκινήσει να κάνω μία έρευνα γύρω από τα χάλκινα σαν κομμάτι τους μουσικής μας παράδοσης. Θα ήθελα η όποια έρευνα να συνοδεύεται από οπτικοακουστικό υλικό, αλλά είναι κάτι το πολυδάπανο και ιδιαίτερα φιλόδοξο (να δούμε τι θα προλάβουμε να πρωτοκάνουμε, αν και έχουμε όλη τη ζωή μπροστά μας).:089: