Αγαπητοι φιλοι, επειδη ισως παρεξηγηθηκαν οσα εγραψα, επιτρεψτε μου μια δικευκρινηση: Αυτο που ισχυριζομαι ειναι, πως, δεδομενου οτι δεν υπαρχει συγκεκριμενη υλη για το οργανο (γεγονος που ισως συνδεεται με την ελαφρως…αναρχη κατασκευαστικη του φυση ή και οχι) παρα τις περι του αντιθετου διακηρυξεις, ολες οι μεθοδοι επιλυσης τεχνικων προβληματων δυνανται να τεθουν στο τραπεζι-εξ ου και η πρωτοβουλια μου να εκθεσω (και οχι να προτεινω ως ενδεδειγμενη) τη συγκεκριμενη. Τα αποτελεσματα θα μας πουν εαν μια μεθοδος αποδιδει ή οχι. Σε αλλη περιπτωση παμε με τα νερα ορισμενων (ας μην τους αναφερουμε καν) δεινοσαυρων-μεγαλοδασκαλων που λενε: “Καντο οπως στο λεω εγω, αλλιως παρατα το οργανο γιατι οποιος δεν παιζει οπως παιζω καλυτερα να μην παιζει καθολου.”
Περικλή θα έλεγα ότι είναι λίγο σχετικό αυτό, γιατί αν πιάσει ένας που έχει κύφωση η σκολίωση το μπουζούκι σαν τον Σκουτα η τον Κουτσουρα που το κρατάνε επ ώμου αρμ πιθανόν να επιδεινωθεί το πρόβλημα τους και πάει λέγοντας.
Βέβαια αυτό δεν σημαίνει επειδή κάποιοι παίξαν με ιδιαίτερες τεχνικές, θέσεις κ.τ.λ. ότι είναι εφικτό να δούμε κάποιον να παίζει όπως να ναι και ότι να ναι.
Ούτε αυτό είναι απαραίτητο, άλλο προτείνω κάτι αποδεδειγμένα ασφαλές και άλλο προτείνω κάτι που πιθανόν να φέρει έναν τραυματισμό.
Δεν λέω ότι εσύ πρότεινες κατι επικίνδυνο απλά τονίζω την διαφορά.
Αυτό δεν ξέρω που το άκουσες, προσωπικά δεν το έχω ακούσει ούτε από τον ίδιο τον Παλαιολόγου που ήταν “αυστηρός” στο όργανο.
Να καταθέσω και μία σκέψη, όχι για να λύσουμε κάτι εμείς εδώ τώρα αλλά… έτσι, θεωρητικά:
Σε πολλές μουσικές είτε λαϊκές είτε που, εν πάση περιπτώσει, στηρίζονται σε πρακτικούς ή κυρίως πρακτικούς μουσικούς, συνηθίζεται τα πιο δύσκολα πράγματα να τα κάνουν με τον δύσκολο τρόπο, επειδή ακριβώς ο καθένας ανακαλύπτει τους τρόπους μόνος του. Κι επίσης, επειδή δεν υπάρχει απόλυτα φιξ ρεπερτόριο: τα πιο τρελά σόλα του Τσιτσάνη ή του Μπέμπη τα έχουν παίξει μόνο οι ίδιοι, αν ο ένας πάει να παίξει του αλλουνού θα το προσαρμόσει στο προσωπικό του παίξιμο.
Αντίθετα, όπου υπάρχει ωδειακή παράδοση (που συνήθως πάει και μαζί με το δεδομένο ρεπερτόριο, δηλαδή για το κάθε κομμάτι υπάρχει συγκεκριμένη παρτιτούρα και δεν το παίζει ο καθένας όπως νομίζει) έχουν βρει τους εύκολους τρόπους, οι οποίοι όμως… είναι δύσκολοι! Δύσκολοι στο να ανακαλυφθούν, και επιπλέον δύσκολοι γιατί θέλουν πολλή και ιδιαίτερα μεθοδική δουλειά για να κατακτηθούν. Άμα γίνουν όλα αυτά όμως, μετά είναι πιο εύκολοι.
Αυτό τον καιρό όλο παρακολουθώ βιντεάκια με λύρες. Οι πρακτικοί λαϊκοί μουσικοί σε διάφορες ανά τον κόσμο παραδόσεις, όλες τις ψηλές νότες τις παίζουν με το μικρό δάχτυλο σέρνοντας όλο το χέρι πάνω-κάτω. Για να πετύχεις ακρίβεια μ’ αυτό τον τρόπο πρέπει να είσαι υπεράνθρωπος, και φαίνεται ότι πολλοί όντως είναι. Οι ωδειακοί όμως της πολίτικης λύρας έχουν αναπτύξει και τελειοποιήσει την τεχνική της αλλαγής θέσεων σε βαθμό ώστε να παίζουν με ευκολία (τουλάχιστον έτσι φαίνεται) το καθετί, μόνο που πίσω από τον κάθε σολίστα που εφαρμόζει αυτές τις τεχνικές βρίσκονται γενεές προηγούμενων σολιστών, και δασκάλων, που τις διαμόρφωσαν.
Θεωρώ λοιπόν ότι, για τα όντως δύσκολα, το μπουζούκι δε θα είχε τίποτε να χάσει αν δανειζόταν know-how από όργανα που με παρόμοιους τρόπους έχουν λύσει αυτά τα προβλήματα (κλασική κιθάρα ίσως;). Είναι δυνατόν να γίνει χωρίς να αλλοιωθεί ο ήχος και το ύφος.
Δε θα έλεγα βέβαια το ίδιο για κομμάτια όπου η δυσκολία δεν είναι στο να πετύχεις τη νότα με καθαρότητα και ταχύτητα αλλά στο να πιάσεις το χρώμα. Αυτό θέλει την παραδοσιακή πρακτική εκμάθηση, έναν δάσκαλο που να σε πάει μέχρι το κατώφλι και μετά να βρεις τον δικό σου δρόμο.
Να κάνω και εγώ μια ερώτηση. Δηλαδή απορρίπτουμε την τεχνική; Επειδή μιλάμε για ένα λαϊκό όργανο όπως είναι το μπουζούκι δεχόμαστε ότι ο καθένας παίζει όπως θέλει;
Εγώ πάνω σε αυτό διαφωνώ. Έχουμε δασκάλους που έχουν βρει τρόπους και έχουν διδάξει τεχνική σε μαθητές τους. Άσχετα αν δεν μας αρέσει πχ το μουσικό αποτέλεσμα λόγω αισθητικής.
Τεχνικά το μπουζούκι έχει προχωρήσει πολύ. Επαναλαμβάνω, άσχετα αν δεν μας αρέσει η αισθητική. Σήμερα περισσότεροι παίζουν αξιόλογο μπουζούκι απ’ ότι τα χρόνια των βιρτουόζων που θαυμάζουμε όλοι μας.
Με αυτά τα καψόνια με το μπουκάλι που βλέπω μπορεί να δούμε και κανέναν δάσκαλο να μαστιγώνει το μαθητή στην περίπτωση που πάει αδιάβαστος στο μάθημα.
αγαπητέ Γιώργο, φυσικά δεν προσάπτω εγώ κάτι σε σένα που έβαλες εδώ το βίντεο.
Και για να πούμε και του λόγου το αληθές, ακούγεται ότι ο συγκεκριμένος δάσκαλος έχει βγάλει πολλά πολλά καλά μπουζούκια στην Κρήτη.
Και πολλοί από τους παλιούς δασκάλους όμως στα σχολεία, που ξυλοφόρτωναν τους μαθητές ή τους πρόσβαλαν, τους έμαθαν καλά γράμματα και τα παιδιά γίνανε επιστήμονες…
Εχθρός του καλού είναι το καλύτερο.
Το μπουζούκι το τρίχορδο δεν έχει μείνει πια στον Τσιτσάνη και τον Μπέμπη και τον Παπαιωάννου και τον Χιώτη, πόσο μάλλον στον Μάρκο.
Φυσικά και αυτοί οι παίχτες είναι αξεπέραστοι, αλλά έχουν βρεθεί τρόποι να παιχτεί ό,τι έπαιξαν και φυσικά έχουν από τότε γραφτεί και άλλα απαιτητικά σε δεξιοτεχνία και ταχύτητα κομμάτια, ταξίμια κτλ.
Διαφωνώ με το ότι ο Μπέμπης έπαιζε αλλοπρόσαλλα ή ανορθόδοξα. Ο Τσιτσάνης κάπως περισσότερο έπαιζε με ορμή, με φόρα, αλλά όχι ανορθόδοξα.
Υπάρχουν σήμερα πολύ σοβαροί δάσκαλοι, όπως ο Σπύρος Γκούμας.
Ο Σπύρος, γιός μπουζουξή, μου είχε πει ότι χρόνια παρακολουθούσε τα χέρια των παλαιότερων, πως παίζανε και κράτησε όλα τα θετικά από το παίξιμο του καθενός.
Έχει μια πλήρη μέθοδο, κομματιών και ασκήσεων, που όταν την ολοκληρώσεις, έχεις μάθει να μπορείς να παίξεις όλα τα δεξιοτεχνικά κομμάτια που υπάρχουν, έχεις μάθει όλες τις κλίμακες, όλες τις τονικότητες, παίζεις χωρίς να ακουμπάς καπάκι, βγάζεις όλον τον ήχο από το όργανο χωρίς να κοπανάς, ξέρεις να χρησιμοποιείς τέσσερα δάχτυλα στο αριστερό, να φεύγει το χέρι στην ταστιέρα χωρίς να σκέφτεσαι…
Και φυσικά υπάρχουν και άλλοι εξαιρετικοί δάσκαλοι.
Συνεπώς γίνεται.
Το πρόβλημα με το μικρό δάκτυλο που πετάει συνήθως λύνεται με την ενδυνάμωση του δακτύλου είτε επάνω στην ταστιέρα με ασκήσεις είτε με κάποιο grip master (είδα μια φωτογραφία παραπάνω) Αλλά και και με την τοποθέτηση του χεριού επάνω στην ταστιέρα, όσο πιο κάθετα είναι τα δάκτυλα τόσο λιγότερο χώρο έχουν για να κάνουν ανεπιθύμητες κινήσεις. Αν βάλεις και το γεγονός πως τρίτο και τέταρτο δάκτυλο ελέγχονται από τον ίδιο τένοντα κάνει την διαδικασία αρκετά επίπονη και κουραστική. Δεν χρειάζεται να κάνεις διαλογισμό ή να γίνεις Jedi για να ελέγχεις το μικρό δάκτυλο του αριστερού σου χεριού, τοπικό body bylding χρειάζεσαι.
Και αν με ρωτήσεις αν έχω λύσει το πρόβλημα (δεν είσαι ο μόνος που του πετάει το δάκτυλο) , θα σου απαντήσω … Όχι!!!
Και εγώ ήθελα να αναφερθώ σε αυτό που είπες Γιώργο, (ελπίζω να μου επιτρέπεις τον ενικό). Ο Μπέμπης ξέρουμε ότι ήταν πολύ καλός κιθαρίστας και αν θυμάμαι καλά πρώτα έπιασε κιθάρα και μετά μπουζούκι. Είχε σοβαρή κλασική παιδεία πριν πιάσει μπουζούκι. Οπότε το “ανορθόδοξα - αλλοπρόσαλλα” ως χαρακτηρισμός νομίζω ότι είναι άστοχος.
“Ο Μπέμπης σε ηλικία 10 χρονών έπαιζε στην ορχήστρα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά ως πρώτο μαντολίνο”
Πηγή:Ήταν ο θρύλος Δημήτρης Στεργίου - Μπέμπης ο μεγαλύτερος σολίστας μπουζουκιού που υπήρξε ποτέ; | LiFO
Όσο για τον Τσιτσάνη είναι γνωστό ότι ξεκίνησε να παίζει μαντολίνο και βιολί και πέρασε και αυτός για κάποιο διάστημα από ωδείο.
Βασίλης Τσιτσάνης - Βικιπαίδεια
Άρα και τα δύο παραδείγματα που αναφέρεις είχαν τεχνικές γνώσεις. Και το κοινό όργανο ήταν το μαντολίνο που ήταν και είναι όργανο ωδείου ως επί το πλείστον, με συγκεκριμένη και πολύ ανεπτυγμένη τεχνική από τότε.
Προσωπικά πιστεύω ότι οι τεχνικές ήταν κοινές σε ένα πιο γενικό βαθμό. Αυτό που έκανε τη διαφορά ήταν ο ήχος του καθενός. Παίκτες με κοινή τεχνική από κοινό δάσκαλο βγάζουν διαφορετικό ήχο.
Αγαπητοι φιλοι, διαβασα προσεχτικα τις απαντησεις και τι ενστασεις σας πανω στις αποψεις μου, και σας ευχαριστω απο καρδιας που μπηκατε στον κοπο να τις γραψετε ωστε να τις μοιραστουμε. Μια παρατηρηση μονο: Οσα γραφετε δεν μου ειναι καινουρια. Επι παραδειγματι, γνωριζω για την περιπτωση του Σπυρου Γκουμα, οτι ο Τσιτσανης επαιζε βιολι, ο Μπεμπης κιθαρα κτλ. Πραγμα που σημαινει πως εφτασα στα συμπερασματα που εφτασα, οχι απο αγνοια, αλλα απο αλλη επεξεργασια. Γνωριζω δηλαδη οτι εχουν γινει πολλες και σοβαρες αποπειρες για οριστικη κωδικοποιηση μιας “ορθης” τεχνικης. Καποια στιγμη, οταν με το καλο βρεθουμε, θα σας παιξω κατι, με αρκετους διαφορετικους τροπους (ετσι κι αλλιως δεν εχω ΜΙΑ μονο τεχνικη) και δεσμευομαι οτι θα ακουστει εξισου καλα (ή ασχημα) με καθεναν απ τους τροπους αυτους: Αλλη πενα, αλλο κρατημα, αλλη δαχτυλοθεσια, αλλο μερος της πενας. Που ισως σημαινει με τη σειρα του οτι προηγειται σε σημασια η αναγκη να εκφραστει κανεις με καποιο καλλιτεχνικο μεσο και επεται η τεχνικη που θα μετελθει για να φτασει στο στοχο του. Ή διαφορετικα: Η μορφη διαμορφωνει το περιεχομενο και οχι το αντιθετο, ενω δυναται να , . υπαρχει μορφη με ολους τους κανονες στις “Ακαδημιας” χωρις περιεχομενο είτε απουσιαζει ολοτελα ειτε ειναι ασημαντο.
Προσοχη τωρα: Δεν θελω να κανω τον εξυπνο, να πω π.χ. οτι καταφερνω να κανω κατι που οι αλλοι δεν ξερουν ή δεν μπορουν. Ισχυριζομαι μονο οτι εκεινο που ακουμε οταν ακουμε εναν πολυ καλο παιχτη ειναι κυριως το πλαισιο (αισθητικο, οικονομικο, πολιτικο, ευρυτερα ιστορικο) μεσα στο οποιο, το όποιο χαρισμα αυτος διαθετει, ταχτοπιειται, λαμβανοντας μια οριστικη, μοναδικη και ανεπαναληπτη θεση. Εκει οφειλεται η μορφη του παιξιματος κι οχι στην τεχνικη του παιχτη, η οποια εχει τοσο δευτερευοντα ρολο που καθενας μπορει να ανακαλυψει μια δικη του.
Μισό λεπτό, αυτό δεν αρκεί. Το ότι πέρασαν από ωδείο σημαίνει απλώς ότι θα μπορούσαν να ξέρουν ωδειακές τεχνικές. Το αν τις εφήρμοζαν το λένε τα βίντεο, όσα υπάρχουν, οι μαρτυρίες, και αν τυχόν κάποιος τούς έχει προλάβει ζωντανούς και ήταν ήδη σε ηλικία να προσέχει τέτοια πράγματα.
Ειδάλλως, όλοι θα ξέρουμε (προσωπικά ή από μακριά) κάποιον μουσικό που μικρός ξεκίνησε ωδείο και μεγάλος κατέληξε αυτοδίδακτος στο μπουζούκι ή την ηλεκτρική κιθάρα ή κάτι τέτοιο.
Μπαμπη, επιτρεψε μου καποιες σκεψεις πανω σε οσα γραφεις: Λες
“Το μπουζούκι το τρίχορδο δεν έχει μείνει πια στον Τσιτσάνη και τον Μπέμπη και τον Παπαιωάννου και τον Χιώτη, πόσο μάλλον στον Μάρκο.
Φυσικά και αυτοί οι παίχτες είναι αξεπέραστοι, αλλά έχουν βρεθεί τρόποι να παιχτεί ό,τι έπαιξαν και φυσικά έχουν από τότε γραφτεί και άλλα απαιτητικά σε δεξιοτεχνία και ταχύτητα κομμάτια, ταξίμια”.
Πιθανον. Κατα τη γνωμη μου, ομως, η κυριαρχη εικονα ειναι λιγο διαφορετικη: Κατα αρχας η τεχνη ουτε “μενει” ουτε “προοδευει” με τον τροπο που το κανει λ.χ. η επιστημη ή η τεχνολογια. Μπορει μια αρχικη πριμιτιφ εκδοχη ενος εργου να ειναι ανωτερη απο μια μεταγενεστερη επεξεργασμενη εκδοχη του. Π.χ. “το Μινορε του τεκε” σε σχεση με οσα Μινορε ακολουθησαν, με εξαιρεση ισως το Μινορε του Τσιτσανη. Πιστευω, πως, επειδη ηταν πρακτικα αδυνατο να ξεπεραστουν παιξιματα σαν του Μαρκου, του Τσιτσανη, του Κερομυτη αναπτυχθηκε συν τω χρονω ενα ειδος τεχνικης δεξιοτεχνιας και αρμονικου εμπλουτισμου ως υποκαταστατο. Ο Κερομυτης σε συνεντευξη του ειναι σαφης: “Οι νεοι θελουν αν γινουν σαν εμας, αλλα δεν μπορουν να μας μιμηθουν”. Αυτο μοιαζει να γεννησε την αναγκη για υπερβαση κι αφου αυτη ειναι ανεφικτη στο πεδιο του (παιχτικου) περιεχομενου, “ας την κανουμε στο επιπεδο της μορφης, της τεχνικης επιδεξιοτητητας”. Ετσι ξεκινησε μια ταση που αρχισε με τον Χιωτη και μοιαζει να καταληγει στον Παουρη.
Τωρα, σε οτι αφορα σωστους και λαθος τροπους στο επιπεδο της τεχνικης, εχω κανει και γω τη μικρη μου ερευνα: Λεγοντας οτι παιχτες σαν τους Μπεμπη-Τσιτσανη παιζαν “αλλοπροσαλλα-ανορθοδοξα” εννοω, ως προς το τι εχει παγιωθει ως “ορθη” τεχνικη στις μερες μας. Εσυ ο ιδιος παραθετεις τα βασικα της χαρακτηριστικα οπως συμπυκνωνονται στη διδασκαλια του Σπυρου Γκουμα. Μπορω να σε διαβεβαιωσω πως, οτι ξερουμε για τους Μπεμπη-Τσιτσανη, δεν εχει ΚΑΜΙΑ μα καμια σχεση με οτι διδασκεται σημερα ουτε απο τον Σπυρο Γκουμα ουτε απο κανεναν αλλο. Πασιγνωστος συγχρονος δεξιοτεχνης μου εχει πει επι λεξη: “αυτο διδασκεται σημερα”. Ο ανθρωπος ηταν σαφεστατος: Τροποι υπαρχουν πολλοι, αλλα ενας μονο διδασκεται. Παρα το γεγονος αυτο παρατηρουμε, πως, οχι ειδικα οι παλαιοι, αλλα και οι συγχρονοι δεξιοτεχνες εχουν ΕΝΤΕΛΩΣ διαφορετικους χειρισμους, ιδιαιτερα στην πενα: Αλλο Παππος-αλλο Τριγκας, αλλο Καραντινης-αλλο Στεργιου, Αλλο Παπαβασιλειου-αλλο Βασιλας. Ολα αυτα με ωθουν να πιστεψω, οχι πως δεν υπαρχει τεχνικη ή δεν αξιζει να ασχοληθει κανεις μαζι της, αλλα οτι απο συγκεκριμενες μουσικες ενορατικες συλληψεις προκυπτει καθε φορα, αν ολα πανε καλα και η εμπνευση τελεσφορησει, μια διαφορετικη τεχνικη μορφη που υπηρετει τις αναγκες της συλληψης απ οπου προεκυψε κι οχι το παιξιμο του μπουζουκιου γενικως και αοριστως. Τωρα φυσικα, αν πουμε “παω σ ενα δασκαλο να μαθω μια τεχνη για να βγαλω το ψωμι μου” ολα αυτα που σου γραφω δεν εχουν κανενα απολυτως νοημα. Ομως, εσυ ξερεις οτι η μουσικη παει πολυ παρα περα απο κατι τετοιο.
Περικλή, το απόσπασμα που ανέφερα πέφτει στην κατηγορία που αναφέρεις.
Συγκεκριμένα: “Κάποια στιγμή φιλοξενούμενος του Γεραμάνη ήταν ο φίλος τού τρανού οργανοπαίκτη ο ζωγράφος και αγιογράφος Χρήστος Λεβέντης. Εκείνα τα λόγια του Λεβέντη τα ξαναδιάβασα χρόνια μετά, εσχάτως μάλιστα, στο βιβλίο του Γιώργου Αλτή «Λαϊκά Πορτρέτα Ι/ Μεγάλοι σολίστες του μπουζουκιού από τη δεκαετία του ’50» [Μετρονόμος, 2015] και μεταφέρω, εδώ, ένα μικρό μέρος τους:
«Ο Μπέμπης από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να ασχολείται με τη μουσική. Τα πρώτα του μαθήματα τα πήρε από τον πατέρα του. Ο παππούς του ήταν ερασιτέχνης μουσικός. Όλη η οικογένεια είχε σχέση με τη μουσική.(…) Σε ηλικία 10 χρονών ο Μπέμπης έπαιξε στην ορχήστρα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, ως πρώτο μαντολίνο, κλασικά έργα όπως ο “Κουρέας της Σεβίλης” και άλλα.”
Άρα έχουμε προσωπική μαρτυρία ότι ο Μπέμπης τουλάχιστον κατείχε τεχνική έγχορδου οργάνου σε υψηλό επίπεδο και δη μαντολίνου. Το θέμα είναι ότι έχουμε παραδείγματα προγενέστερων του Μπέμπη που ακολούθησαν τον ίδιο δρόμο. Περιστέρης, Χρυσίνης και άλλοι. Το ότι προσάρμοσαν την όποια τεχνική τους στο μπουζούκι όντας φτασμένοι σολίστες σε άλλο έγχορδο όργανο, για μένα είναι ηλίου φαεινότερον. Για ποιο λόγο να ανακαλύψουν πάλι τον τροχό;
Φιλε Loukasfilm, λεγονται πολλα για τα πρακτικα και θεωρητικα εφοδια για προσωπα σαν τους Χιωτη-Μπεμπη. Αν ψαξεις το βιβλιο του Γιωργου Αλτη για τον Μπεμπη, σε καποια στιγμη αναφερεται μεσα απο μαρτυριες στην τεχνικη του. Το συγκεκριμενο αποσπασμα κυκλοφορει και στο διαδικτυο, αν και δεν θυμαμαι που. Εκει θα διαπιστωσεις οτι, αν ισχυουν οσα γραφονται, ο ανθρωπος δεν ειχε τεχνικη παιδεια στο μπουζουκι, πραγμα φυσικα λογικο, επειδη στν εποχη του δεν υπηρχε τεχνικη παιδεια για το συγκεκριμενο οργανο. Επισης, αυτο που περιγραφεται δεν συμπεριλαμβανεται σε καμια συγχρονη εκδοχη διδασκαλιας του οργανου. Επισης υπαρχει σε μια συνεντευξη του Μαμαγκακη που τρεχει στο yt μια μαρτυρια (ο Μαμαγκακης εζησε και δουλεψε για χρονια κοντα σ αυτους τους ανθρωπους) για το ποση μουσικη γνωριζαν, συμφωνα παντα με την ωδειακη αντιληψη για το τι συνιστα μουσικη παιδεια.
Θα ήθελα να προσφέρω μια εναλλακτική εξήγηση για όσα περιγράφεις: Η τέχνη όντως δεν προοδεύει όπως οι επιστήμες αλλά μεταβάλλεται όπως μεταβάλλονται οι συνθήκες που την δημιουργούν. Όπως λοιπόν οι κοινωνικές συνθήκες που όρισαν τον σμυρναίικο ήχο σταδιακά άλλαξαν ροή, έτσι και η σύγχρονη λαίκή αστική μουσική άρχισε να αποκτά διαφορετική έκφραση. Αυτό συμβαίνει σε κάθε εποχή και δεν νομίζω ότι απλά επειδή ξεχάσαμε να παίζουμε όπως Μάρκος είπαμε να βάλουμε λίγες νότες παραπάνω να τα κουκουλώσουμε. Είναι άδικο να μην αναγνωρίζουμε την …πραγματικότητα κάθε εποχής, ακόμα και αν δεν αγαπάμε κάθε ήχο που προέκυψε. Η εξέλιξη σε πειραιώτικο και απο κει σε λαϊκό, σκυλάδικο κλπ ήταν συνειδητή και καμία σχέση δεν έχει με απώλεια επιπέδου μουσικής ικανότητας ή κάποιου είδους καλλιτεχνικού brain-drain. Σίγουρα χάθηκε πληροφορία, κυρίως τροπική/μακαμίστικη αλλά και αυτό ήταν επιλογή που εξέφραζε την κοινωνική αποστροφή προς την ανατολή και την προτιμηση προς την δύση.
Για το Τσιτσάνη νομίζω η επιρροή του μαντολίνου και της ευρωπαϊκής μουσικής φαίνεται στο παίξιμο του, τρέμολα-κρεσέντα, πιο συγχορδιακή και πρίμο σεκόντο εναρμόνιση κλπ .
Η κουβέντα έχει πολύ ενδιαφέρον, και δεν αξίζει να σταματήσει, άλλωστε πανω κάτω καταλαβαινομαστε κ συμφωνούμε. όμως επςιδη έχουμε απομακρυνθεί από το βασικό σημείο: η τεχνική είναι το μέσον που θα οδηγήσει να χτίσεις τη δική σου μουσική γλώσσα.
Το βασικό είναι ότι εμείς ακούσαμε αυτούς τους μπουΟυξηδες/συνθετες ΈΤΟΙΜΟΥΣ μουσικούς. Ειχανε ηδη κληρονομησει την μουσικη παιδεια του συναφιού τους και ειχαν μόνοι τους ή υπό το κλέψιμο, ήδη ξεσηκώσει τεχνικές και ειχαν μάθει να παιζουν…τοτε γραμοφωνησαν…
Ουδεποτε ακούσαμε το Μάρκο αρχάριο, ούτε τον Τσιτσάνη. Ουτε είχαμε δει τα δαχτυλά τους τότε που ξεκινουσανε πάνω στο όργανο.
Ο δε Μπέμπης ηταν πιο πολυ εκτελεστής παρά συνθέτης…
Ενας νέος μαθητής σήμερα, ο οποιος απευθύνεται σε δάσκαλο, και του οποίου το δάχτυλο πετάει πίσω, δεν έχει προφανώς αναπτύξει άποψη πάνω στο όργανο και τη μουσικότητα. Και δεν σκοπεύει να γίνει σώνει και καλά μπουζουξής ή συνθέτης.
Αν λοιπόν το δούμε από αυτή την πλευρά, πρέπει ο δάσκαλος να του στρώσει εναν εύκολο δρόμο, μαλλον τον ευκολότερο, σύμφωνα με ρη δική του πάντα προσέγγιση.
Αν έρθει σε δάσκαλο ένας μαθητής με στρωμένο μουσικό κόσμο, με άποψη πάνω στο όργανο, αλλά πετάει λίγο το δάχτυλο, ισως να μην είναι τόσο σημαντικό.
Τέλος, επειδή αναφέρθηκε ο Παούρης θα ηθελα να πω ότι αυτός είναι γρηγορος κ δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτό και μόνο…
και μασάει κιόλας…
Φίλε Μπάμπη, με όλο το συμπάθειο, εγώ δε θα ήθελα να πεις! Έχω τόσο βαρεθεί τις συζητήσεις γι’ αυτό τον άνθρωπο που φοβάμαι πως αν τον πετύχω ποτέ μπροστά μου θα τον διαολοστείλω, αυτόν και τον γρύλλο του, χωρίς να μου 'χει φταίξει!