Σαν ισοκράτες, κάθε 5χ έχει τον δικό του. Στις συγχορδίες όμως είναι αρκετά πιο ομαδοποιημένα τα πράγματα. Δηλαδή εκεί που το ραστ θα είχε ισοκράτη ντο, το ουσακ ρε, σεγκιαχ μι, το σολ ραστ σολ κλπ, η ντο ματζόρε καλύπτει τα περισσότερα από αυτά και γι’αυτό έχουμε ένα σωρό ραστ κομμάτια με μόνο ακκορντο το ντο ματζόρε. Ομοίως η συγχορδία ρε μινόρε καλύπτει τόσο το 4/5χ ρε ουσακ όσο και το 4χ λα ουσακ, με ένα σωρό τραγούδια που μένουν στο ακκορντο ρε μινόρε.
Τώρα για τις βαθμίδες, όταν ένας δρόμος έχει βάση το ντο τότε έχει εν δυνάμει συγχορδία κλεισίματος στην 5η βαθμίδα (πχ χουζαμ). Όταν όμως έχει βάση το ρε, τότε έχει εν δυνάμει στην υποτονική (Ουσάκ, Χιτζάζ κλπ).
Λέω υποτονική και όχι 7η, δηλαδή η βαθμίδα κάτω από τη βάση, στην οποία εδράζεται σημαντικό 5χ. Άλλο η 7η που είναι μια απομακρυσμένη νότα και συνήθως δεν χρειάζεται αλλαγή ακκορντου (πχ στο έμαθα πολλά μικρό μου).
Κατά τη γνώμη μου αυτό ήταν ένα από τα μεγάλα λάθη του Παγιάτη. Ενώ θα μπορούσε να καταγράψει απλά την πρακτική των λαϊκών μουσικών, τι συγχορδίες χρησιμοποιούν κλπ, έκατσε να δημιουργήσει 7συγχορδίες με βάση τις νότες του δρόμου, εντελώς θεωρητικά.
Υπάρχει αυτό που λέει ο Λίγκα Ρόζα παρακάτω, για το ποιες βαθμίδες είναι βάσεις τριχόρδου ή τετραχόρδου ή πενταχόρδου. Αλλά επειδή αυτό το θεωρώ κάπως άπιαστο για ξεκίνημα (ποιο πιθανό είναι να το συλλάβει κάποιος που ήδη ξέρει να συνοδεύει με τις σωστές συγχορδίες, και το πρόβλημά μας είναι πώς το έμαθε!), ένας απλός εμπειρικός τρόπος είναι ο εξής:
-Βρίσκεις όλες τις συγχορδίες που μπορούν να σχηματιστούν από τις νότες της κλίμακας. (Θα μου πεις, μα εδώ λέμε ότι κάποιες σχηματίζονται και με νότες εκτός κλίμακας! Τέλος πάντων, άσ’ το στην άκρη αυτό. Είναι μια αρκετά μικρή εξαίρεση, και εξηγείται με τη λογική που εκτέθηκε από τον Γιώργο @admin).
-Όσες συγχορδίες περιλαμβάνουν π.χ. τη νότα Ντο, είναι υποψήφιες να μπουν στη συνοδεία ότα η νότα της μελωδίας είναι Ντο. Το ίδιο για κάθε άλλη νότα.
-Αρχίζεις τις δοκιμές. Πιάσε ένα ένα μερικά τραγούδια που ξέρεις, και δοκίμαζε όλες τις πιθανές συγχορδίες να δεις πώς σου ακούγονται.
-Με βάση τα μουσικά σου ακούσματα, θα καταλήξεις ότι ορισμένες συγχορδίες ακούγονται αναμφισβήτητα σωστές. Για κάποιες άλλες, μπορεί να βρεις ότι στο ίδιο σημείο ταιριάζει κι η μία κι η άλλη. Κάποιες θα σου θυμίσουν «μοντέρνες» διασκευές ρεμπέτικων επό το '60 ή '70 και δώθε, ή πρωτότυπα λαϊκά των ίδιων περιόδων. Και κάποιες θα είναι κραυγαλέα άσχετες.
Κι ένα άλλο σχόλιο:
Ωπ! Δεν είναι ακριβώς έτσι.
Έτσι είναι.
Δεν το λέω για παραδοξολογία. Απλώς, στους λαϊκούς δρόμους η δεσπόζουσα μπορεί να είναι η 5η αλλά μπορεί και να είναι άλλη βαθμίδα. Αντίθετα από τη δυτική μουσική, όπου είτε πεις πέμπτη είτε δεσπόζουσα είναι συνώνυμα.
(Βασικά, και για τη χρήση του όρου «προσαγωγέας» έχω τις μικροενστάσεις μου, όπως και για το «συγχορδία 7ης [ενν. βαθμίδας της κλίμακας]», αλλά ίσως δεν είναι της παρούσης να τις αναλύσω.)
Ε, τώρα, αυτό είναι πάρα πολύ απλό στην ανάλυσή του: Από τη στιγμή που σε μία βασική συγχορδία προστίθεται και η έβδομη βαθμίδα (ο προσαγωγέας), αυτόματα η συγχορδία αυτή μας σπρώχνει στην τονική βαθμίδα, όπως και ο ίδιος ο προσαγωγέας που γιαυτό ονομάστηκε έτσι.
Όχι, δεν εννοούσα αυτό.
Άσ’ το, μην μπλέξουμε. Μπορούμε ν’ ανοίξουμε άλλο νήμα ή να τα πούμε μεταξύ μας με πμ.