Συρτός και μπάλλος

Μουσική Θεωρία
21

Η αλήθεια είναι πως όχι, δεν “δινόμαστε” ολόψυχα σε όλα όσα
χορεύουμε. Προσωπικά έχω χορέψει πολλές φορές δίπλα στον
παππούλη μου όχι για 'μένα αλλά για εκείνον. Για να “τον κρατήσω”
να χορέψει επειδή το λαχταρά ο άνθρωπος! Αυτό μου δίνει μεγάλη χαρά
και του χαμογελώ με ειλικρίνεια εκείνη την ώρα!
Δεν είναι αλήθεια όμως να πω ότι εκείνη την ώρα “δίνομαι ολόψυχα”.

Είναι πάρα πολλοί οι παράγοντες που κάνουν έναν άνθρωπο να
σηκωθεί από την καρέκλα του για να δηλώσει και με το σώμα του
κάποια πράγματα.
Είναι η ηλικία του, αυτά που έχει περάσει στη ζωή του, αυτά που λαχτάρισε και δεν του δόθηκαν ποτέ, είναι η θέση του σε μια κοινωνία που καλείται να την υποστιρίξει με τον χορό του παρόλο που κάποιες φορές μπορεί μέσα του να μη το θέλει γιατί στην ζωή του περιορίστηκε από τα κοινωνικά πρέπει…πάρα πολλά συμβάλουν και διαμορφώνουν
το πως θα χορέψει κάποιος, πότε, ποιο τραγούδι, θα είναι μόνος του, μαζί με έναν (ζευγάρι), μαζί με περισσότερους (ομάδα);
Σαφώς αναγνωρίζω και όλους όσους δεν θα σηκωθούν
από την καρέκλα τους να χορέψουν γιατί δεν έχουν την ανάγκη να δηλώσουν
πράγματα και με το χορό τους! Όχι γιατί δεν ξέρουν να χορέψουν…υπάρχει διαφορά.
Ίσα ίσα που μπορεί αυτοί οι συγκεκριμένοι, με ένα συγκεκριμένο τραγούδι
να κατεβάσουν άλλο ένα κιλό κρασί εκείνη την ώρα καθισμένοι στην καρέκλα και αυτό όχι γιατί είναι αλκοολικοί…Προσωπικά αυτούς τους σέβομαι.

Δεν είναι τόσο απλό όσο το περιγράφετε δεσποινίς Άννα (όταν είσαι σε ένα γλέντι ,σε ένα πανηγύρι,είσαι εκεί για να γλεντήσεις,να χορέψεις να ευχαριστηθείς).
Σαφώς και ναι, είσαι εκεί για να χαρείς και να μοιραστείς αυτή τη χαρά με τους άλλους
που βρίσκονται γύρω σου. Εγώ δεν είπα ότι πάμε σε κηδεία! χαχα (Αν και εκεί γελάνε οι άνθρωποι για να αντέξουν στην σκέψη ότι δεν θα ξαναδούν την εικόνα αυτού που φεύγει…).
Αλλά για να επέλθει κάθαρση (πάει να πει πολύ μεγάλη κουβέντα…) πρέπει να έχεις
λαχταρίσει για κάτι, να το έχεις στερηθεί.
Αλλιώς καταντάει “πανηγυράκι” η όλη υπόθεση.
Δείτε τι συμβαίνει όταν οι πολιτιστικοί σύλλογοι διοργανώνουν χορούς
σε κλειστούς χώρους με ζωντανή ορχήστρα και πίστα και καλούν όλους τους
συντοπίτες…Όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε! χαχαχαχα:019:
Ανεβαίνουν όλοι στην πίστα μέχρι τελικής πτώσεως!
Δεν “παραιτείται” ουδείς.
Μετά στραβώνουν και τα μούτρα γιατί δεν έχουν χώρο για να κάνουν
το κομμάτι τους! Αστεία πράγματα δηλαδή.

Δεν χρησιμοποίησα την λέξη πρέπει ή δεν πρέπει.
Είναι καθαρά θέμα επιλογής.
Είναι όμως πολύ απλό:
Άλλη βαρύτητα υπάρχει όταν θα επιλέξεις τι θα χορέψεις και πότε.
Εκεί ξεχωρίζουν οι μερακλήδες άνθρωποι.
Σε επιλέγει και το κομμάτι!
Είναι ο στίχος του, η μουσική του, το σόλο ενός καλού μουσικού,
η ερμηνεία αυτού που θα στο τραγουδήσει (και όχι θα στο “πει” το τραγούδι).

(Κακώς τα αναλύουμε αυτά γιατί χάνουν το νόημα τους.
Κάποια πράγματα είναι αυτονόητα).

Σας χαιρετώ!

Και πάλι πολλά είπα…Χιονοστιβάδα κανονική που είπε πολύ σοφά
η κυρία Τίνα πριν κάποιες μέρες! :slight_smile:

22

Κ.Πολίτη, εννοούσα το “Μάτια σαν και τα δικά σου”.\

Ωστόσο, αφήνω ένα μικρό περιθώριο ακόμα για την “αποκλειστικότητα” του ερωτικού στοιχείου στο μπάλλο, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι -τουλάχιστον τις προηγούμενες δεκαετίες- ο λαουθιέρης που όριζε τις παραμέτρους του γλεντιού και που παράλληλα ήταν ο τραγουδιστής και ο δημιουργός αυτοσχέδιων -κατά τον χορό- στίχων μπορούσε να πει ένα δίστιχο ή ένα κοτσάκι, όπως λένε στο νησί μου, με βάση τους χορευτές, τον χαρακτήρα τους, το είδος της σχέσης τους, την περίσταση και ό,τι άλλο.

:slight_smile:

23

δεν ειναι σωστο να γενικευουμε κουβεντες οπως:’‘οχι,δεν δινομαστε ολοψυχα σε οσα χορευουμε’‘βασιζομενοι στο πως αισθανομαστε οι ιδιοι.
το σωμα ειναι το εργαλειο του ανθρωπου να βγαλει τη ψυχη του…για να μη σκασει μεσα του(αλλος το κανει ζωγραφιζοντας,αλλος γραφοντας αλλος χορευοντας αλλος παιζοντας…αλλος μαστορευοντας).οσον αφορα το χορο τα γλεντια ή τα πανηγυρια ειναι τοποι που προσφερουν στον ανθρωπο αυτη τη δυνατοτητα.δεν σημαινει πως οποιος χορευει εκει ειναι μες τη καλη χαρα και κανει φιγουρα αν χορευει ολο το βραδυ π.χ.το θεμα δεν ειναι αν χορεψει καποιος καλα ή οχι αλλά το γιατι θα σηκωθει.και αυτο φαινεται.
ειναι αληθεια τοσο απλη η κουβεντα που περιεγραψα?πως σε ενα γλεντι εισαι εκει για να χορεψεις κια να ευχαριστηθεις?ειναι για ολους τοσο ευκολη η ευχαριστηση?η φραση’‘γλεντα-γελασε και σωπα!’'σημαινει κατι?
δεν εχει παντα αξια το τι επιλεγεις να χορεψεις και ποτε.καποιε ςφορες μετρα περισσοτερο να μην κανεις καμια επιλογη,και να σε επιλεγει αυτο…
τιποτα δεν ειναι αυτονοητο…ο καθενας αντιλαμβανεται τα πραγματα οπως τα νιωθει,και απο πια μερια τα βλεπει.

24

Και γω το μόνο που έκανα ήταν να σας φωτίσω μερικές άλλες πλευρές.
Αν σας ενδιαφέρει δεν έχετε παρά να τις παρατηρήσετε στο επόμενο γλέντι
στο οποίο θα βρεθείτε.Βέβαια είναι κάπως δύσκολο να συνδυάσει κανείς την διασκέδαση
με την παρατήρηση αλλά δεν χάνετε τίποτα. Το αντίθετο μάλιστα!
Αλλά μην αναλωθείτε στην παρατήρηση! Καλύτερα να το γλεντάτε.
Απλά ίσως 1-2 φορές και πάλι μόνο αν σας ενδιαφέρει να παρατηρήσετε
τους ανθρώπους.

Εγώ το μόνο που σας εύχομαι με ειλικρίνεια είναι να είστε από τους τυχερούς
που θα έχουν αληθινούς ανθρώπους δίπλα τους για να γλεντήσουν και να πιουν
παρέα το κρασί τους! Αυτό είναι το πλέον σπάνιο σήμερα. Σαν να λέμε δηλαδή
ψείρα μέσα σε αχυρώνα! όχι βελόνα…Πιότερο δυσεύρετο και από τους
καλούς μουσικούς, ερμηνευτές, χορευτές και όοολο το επιτελείο αντάμα!

Για να απομαγνητίσω την ατμόσφαιρα σας αφιερώνω το χασαποσέρβικο που λέει
“Χορέψετε, Χο-ρε-ψεεε-τε! παπούτσια μην λυπάστε!
Αυτά θα ξε-κου-ρά-ζοοο-νται ! την νύχτα που κοιμάστε” !

25

Συμπληρώνω κάτι που μάλλον το διέγραψα χθες κατά λάθος και μόλις τώρα το συνειδητοποίησα:

[…] Συνεπώς, το αν έχουν επικρατήσει στη δισκογραφία και στο σύνηθες ρεπερτόριο των μουσικών οι ερωτικού/ αισθηματικού περιεχομένου στίχοι, ίσως να οφείλεται σε ένα κενό στην καταγραφή τραγουδιών που είχαν περιεχόμενο διάφορο από αυτό. Κάποιοι στίχοι δηλαδή παγιώνονται πιο εύκολα σε κάποιες μελωδίες, ειδικά δε όταν έχουν γενικό περιεχόμενο και δεν προσωποποιούν.

:slight_smile:

26

Και ειναι μεγαλο λαθος , το οτι γλεντουν ντε και καλα μονο οσοι χορευουν …
Εχω κανει καθιστη απιθανα γλεντια πινοντας , τραγουδωντας και βλεποντας …
Που την πας την εικονα , ειναι το κατι αλλο , να χαζευεις κορμια να λικνιζονται
κι εσυ να πινεις και ν` ακους και να οσφραινεσαι τον ιδρωτα αναμικτο με την
κολωνια και τα συναισθηματα …

Ποσες φορες δε μου την εσπασε το τραβηγμα απ` το χερι με την παροτρυνση
να χορεψω … βρε δε θελω , αστε με ησυχη , γλεντω με τον δικο μου τροπο …
“μελετω” το ολο σκηνικο , τις συμπεριφορες , τα χορευτικα βηματα , τις φορεσιες
και ο,τι αλλο υπαρχει στο πλανο …

Σας το δηλωνω υπευθυνα , εαν καποιος εχει προδιαθεση να το “καψει” ,
το καταφερνει διχως να ριξει βημα …:089:

27

ο τροπος που θα ευφρανθει(πως μουρθε αυτη η λεξη?αν ειναι λαθος γραμμενη σορυ…) η καρδια του καθενα μας ειναι μοναδικος!αλιμμονο αν πιστευει κανεις πως γλεντα μονο οποιος χορευει ή πως οποιος χορευει οπωσδηποτε γλεντα.οπως επισης και πως μουσικες και τραγουδια αισθανονται μονο οσοι τα χορευουνε.απλά ΄΄κολλησε΄΄ εκει το θεμα (στο χορο) λογω του γενικοτερου θεματος απο το οποιο ξεκινησε η κουβεντα,και μονο γι αυτο.
οταν βρισκεσαι σε ενα χωρο με πολλα ατομα(σε γλεντι )λογικο ειναι και να απολαμβανεις (αν καλυπτει το γουστο σου το γενικοτερο περιβαλλον)και να ενοχλεισαι αν στο μεγαλυτερο ποσοστο δεν!συμβαινει αυτο.οταν μαλιστα συμβαινει το δευτερο θελοντας και μη παρατηρεις τα παντα.απλά αν εισαι τυχερος (που θασαι δε μπορει…)καποιες φορες βρισκεσαι μεσα σε αυτο που επιθυμεις…και αυτο ειναι ευλογια.
δε μου αρεσε (χιονονυμφαδα)νασ ε΄΄διαβαζω΄΄τοσο πολύ απαισιοδοξη στο θεμα τη ςπαρεας και των αληθινων ανθρωπων.ευχομαι αληθινα να αλλαξει συντομα η αποψή σου για αυτο.αν αισθανεσαι ετσι,καλα κανεις και εχεις τα ματια σου ανοιχτα …αλλά παντα να αφηνεις χωρο διπλα σου,ειναι και άλλοι που αναζητουν αληθινα πραγματα,και δε βολευονται με τα ΄΄φτιασιδωμενα΄΄.

28

Θα ήταν αχαριστία από μέρος μου αν ένιωθα απαισιοδοξία ή αν παραπονιόμουν.
Δεν θα υπερασπιστώ τον εαυτό μου γιατί δεν χρειάζεται.
Λυπάμαι λίγο διότι αυτά που περιγράφω εδώ και μέρες τα βλέπω γύρω μου, στα “διπλανά τραπέζια”. Απλά περιέγραψα χωρίς καλλωπισμούς μια πραγματικότητα που υπάρχει γύρω μας.
Όχι μέσα μου. Και ευχήθηκα να μην συμβαίνει και σε άλλους αυτό.

Αυτό μόνο :230:.
Δεν ξέρω τι άλλο να πω…
Για μένα η συζήτηση εξ αρχής δεν ήταν προσωπική.
Όταν διάβαζα τα μηνύματα σας, σκεφτόμουν ότι τη γνώμη
σας θα την συμμερίζονται και άλλοι άνθρωποι.
Οπότε απαντούσα προς όλους αυτούς με ειλικρινές ενδιαφέρον.

Με συγχωρείτε αν ο λόγος μου ήταν κάπως “τραχύς” αλλά δεν γινόταν και αλλιώς.
Επ’ ουδενί όμως δεν ήταν προσωπικός.

— Νέο μήνυμα προστέθηκε στις 22:22 ::: Το προηγούμενο μήνυμα δημοσιεύθηκε στις 22:06 —

Ωραία πράγματα !
Με τις υγείες μας!

29

Έχει δίκιο η Χιονονυμφάδα (αυτή τη φορά το πέτυχα, κι ας μου το υπογραμμίζει ο ορθογραφικός έλεγχος…). Σε όλα τα οργανωμένα γλέντια, είτε σε κέντρα είτε σε πανυγήρια, η σχεδόν αποκλειστική επιδίωξη των «γλεντιστάδων» είναι η προσωπική τους προβολή και όχι η γνήσια διασκέδαση όπως η Χιονονυμφάδα, η Άννα και εμείς όλοι την εννοούμε. Θα ζητήσουν τις παραγγελίες τους για να χορέψουν αυτοί και η παρέα τους (αδιαφορώντας για το αν θα ξαναακουστεί είκοσι και τριάντα φορές το ίδιο κομμάτι και αν οι άλλοι θα περιμένουν μία ώρα για τη δική τους σειρά), θα μετρήσουν με προσοχή τις παραγγελίες των άλλων τραπεζιών ώστε οι ίδιοι να δώσουν περισσότερες, θα φροντίσουν να μην απομακρύνουν τα γκαρσόνια τις άδειες μπουκάλες της μπίρας από το δικό τους τραπέζι, θα κρατήσουν όλο τον κύκλο των χορευτών του τσάμικου σε ακινησία προκειμένου να εξαντλήσουν όσες φιγούρες έχουν προγραμματίσει να παρουσιάσουν (και ας προσπαθεί ο κλαριτζής να δηλώσει ότι το βέρσο του τελειώνει), γενικά θα κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να παραμείνουν όσο γίνεται περισσότερο στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Για τους λόγους αυτούς, αλλά και άλλους πολλούς, έχω από πολλά χρόνια σταματήσει να κυνηγάω πανυγήρια και εκδηλώσεις τοπικών συλλόγων και να περιορίζομαι σε ό,τι ξεκινάει και εξελίσσεται απρογραμμάτιστο και αυθόρμητο.

30

δυστυχως αυτο συμβαινει.
γι αυτο σταματαμε να πηγαινουμε σε τετοιου ειδους εκδηλωσεις.ή αν παμε για καποιο λογο,δεν αφηνουμε να περασει μεσα μας αυτο το σκηνικο!τα παιρνουμε τα ματια μας απο ολους αυτους που περιμενουνε να κολλησουμε τα ματια μας πανω τους.μεσα στο μικροκοσμο…ακομη ενα ςμικροτερος :ο δικος μας,η παρεα μας, η δικη μας πραγματικοτητα. υπαρχουν ομως και στιγμες που οι μικροι-μικροι μικροκοσμοι σμιγουνε…(ναι, σχεδον παντα απροβλεπτα και εκτος προγραμματος και σχεδιασμου οπως ειπε ο νικος).

31

Ωραία τα λες…αλλά αυτό το Κυρία Τίνα…με σκοτώνει!!!:slight_smile:

32

κ. Πολίτη να πηγαίνετε σε ποντιακά (παραδοσιακά ) γλέντια! :78: (θα μου πείτε βέβαια, που να τα βρώ…). Είχα την τύχη να βρεθώ σε αρκετά (και δεν εννοώ βεβαια τα “ποντιακά” μαγαζιά με τα “νεοποντιακά” και το “λαικό” πρόγραμμα! :079:).
Όπως ξέρετε οι πόντιοι χορεύουν όλοι μαζί (χωρις παραγγελιές) και δημοκρατικότατα, χωρίς ιδιαίτερες φιγούρες από τον πρωτοχορευτή, και για “πίστα” αφήνουν συνήθως περισσότερο χώρο απ΄ότι για τα…τραπέζια, γιατί δεν μπορούν να διανοηθούν ότι πρέπει να περιμένουν τη σειρά της παραγγελιάς τους για να χορέψουν! :109:

33

Εντάξει ρε Πέλη, εμπιστεύομαι την άποψή σου και χαίρομαι. Θα το έχω υπόψη για το μέλλον.

Και άσʼ τα αυτά τα «Κύριε»! Νίκο με λένε. Μια παρέα είμαστε.

34

Τότε δε το ξαναλέω και γω!
:slight_smile:

35

Κρίμα!!! και ακούγεται τόσο ωραίο…!!!:044::043:

36

Μην το πάρει είδηση ο Πρίαμος και αρχίσει να αναφωνεί:
“Γειά σου κυρία Τίνα με τα μπαλέτα σου” :slight_smile:

37

Τι μου θύμισες τώρα!:112:

38

Καταπληκτική περιγραφή!

Σίγουρα δε μοιάζει με τίποτε απ’ όσα ξέρω από άλλα νησιά. Είναι βέβαια γνωστό ότι σε κάθε τόπο είναι και λίγο αλλιώς τα πράγματα, αλλά ένα τέτοιο παράδειγμα ρίχνει πολύ περισσότερο φως απ’ όσο μια γενική διατύπωση. Γιατί εξηγεί και το ρόλο που αναλαμβάνει ο καθένας, και τα ζητούμενά τους. Σε άλλο νησί μπορεί να έχουν άλλα ζητούμενα, ή άλλο τρόπο να τα πετύχουν.

Σε ό,τι αφορά τη μουσική, που ήταν και το αρχικό ερώτημα. Κατ’ αρχήν, ας μην ξεχνάμε ότι εκτός από το συρτό και τον μπάλο του βιολιού, υπάρχει και ο συρτός και ο μπάλος της τσαμπούνας, που μουσικά είναι τελείως διαφορετικό πράγμα. Η τσαμπούνα μπορεί να παίξει πολύ λιγότερα πράγματα από το βιολί, και πάντοτε εν ρυθμώ -ποτέ ταξιμιάρικα. Και σε ρυθμικό επίπεδο, το τουμπάκι (τύμπανο που συνοδεύει την τσαμπούνα) τα παίζει όλα με μια συνολική ρυθμική αίσθηση διαφορετική από αυτήν του λαούτου που συνοδεύει το βιολί.

Σύμφωνα με τη γενική αρχή ότι ο συρτός είναι προετοιμασία για τον μπάλο και ο μπάλος αποκορύφωμα του συρτού, σε μερικά μέρη η ρυθμική υπόκρουση του μπάλου είναι πιο έντονη, πιο πεταχτή, ενώ του συρτού πιο συρτή. Αυτό όμως φαίνεται όταν τα ακούσεις όλα σερί. Σε μεμονωμένους συρτούς ή μπάλους μπορεί να μην υπάρχει διαφορά.

Εγώ νομίζω ότι οι δύο χοροί ξεχωρίζουν από τη μελωδία. Τα συρτά είναι συνήθως συγκεκριμένα τραγούδια (ανάλογα με τα καλαματιανά), όπου σε κάθε στροφή επαναλαμβάνεται η ίδια μελωδία με τα ένα-δυο, μάξιμουμ τρία γυρίσματά της. Αν είναι οργανικά, όπως ο Πολίτικος συρτός, ο Αζιζιές (Ατσιδιές) κλπ., έχουν περισσότερα γυρίσματα αλλά και πάλι μπορείς να ξεχωρίσεις στροφές.
Ο μπάλος είναι αλλιώς. Δεν έχει “στροφικές” μελωδίες. Οι οργανικοί μπάλοι του βιολιού αποτελούνται από φράσεις που ουσιαστικά παίζουν με την κλίμακα, την ανεβοκατεβαίνουν σα να θέλουν να τη γνωρίσουν. Οι οργανικοί μπάλοι της τσαμπούνας πάλι είναι μοτιβικοί, δηλαδή αποτελούνται από μικρές φρασούλες που επαναλαμβάνονται αρκετές φορές η καθεμία και που έχουν πολύ περισσότερο ρυθμική αξία παρά μελωδική (το ίδιο γίνεται και με το βιολί όταν παίζει “τσαμπούνα”, και όταν γυρίζει σε πολύ γρήγορο: εκεί πλέον η μουσική θυμίζει σούστα, πεντοζάλη, τέτοια πράματα, δηλαδή περισσότερος ρυθμός και λιγότερη μελωδία).
Επιπλέον ο μπάλος του βιολιού μπορεί να έχει αμανέ ή ταξίμι ή και τα δύο: μακρόσυρτες μελωδίες που δεν πατάνε στο ρυθμό αλλά πετάνε από πάνω του, και απλώς σε κάποια σημεία σμίγουν μαζί του για να πάρουν φόρα και να ξαναπετάξουν. Όμως ο ρυθμός από κάτω συνεχίζει να βαράει σταθερά. Ο τραγουδιστός μπάλος που να μην έχει αμανέ, όπως “τα μάτια ρίχνεις κάτω και τη μαντιλωσιά” που αναφέρθηκε, έρχεται σαν κλείσιμο και επίλογος του μανέ, και συνήθως λέει λόγια που δεν είναι και τόσο σημαντικά, έρχονται μάλλον σα “λεκτική επένδυση” της μουσικής, ενώ τα λόγια του συρτού μπορεί να είναι ολοκληρωμένες ιστορίες. Στιχάκια για το τι ωραία που το πάνε οι χορευτές ή οι μουσικοί ταιριάζουν περισσότερο στον μπάλο παρά στο συρτό. Τέλος, ένα συρτό μπορείς να τον σιγανοτραγουδήσεις και να είναι αναγνωρίσιμος, ενώ ο μπάλος είναι τόσο γεμάτος από αυτοσχεδιαστικά στοιχεία και από ιδιαίτερα βιολιτζήδικα ή τσαμπουνίστικα κόλπα ώστε από καθαρή μελωδία δεν περισσεύουν και πολλά πράγματα.
Γενικώς στον μπάλο προέχει ο χορός, και άρα και ο ρυθμός, και όλα τα υπόλοιπα έρχονται υποστηρικτικά. Αντίθετα στο συρτό ρυθμός, χορός, μελωδία και τραγούδι μοιράζονται στα ίσα τη σπουδαιότητά τους, και κανένα από τα τέσσερα δε φτάνει σε έντονα συναισθηματικά ή δεξιοτεχνικά ξεσπάσματα.