Χα! Μετά από τόσες δεκαετίες, δεν θυμόμουν πια ότι ο “συνδετικός κρίκος” ήταν η πεντατονία (η οποία απλά προηγήθηκε της επτατονίας, απανταχού της υφηλίου). Και τώρα που το συνειδητοποιώ, δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιους συσχετισμούς.
Αυτά τα περί ηπειρώτικων πεντατονικών αυτοσχεδιασμών που ξεφεύγουν απ΄την κλίμακα και ινδικών πεντατονικών αυτοσχεδιασμών που δεν, δεν τα είχα τότε συνειδητοποιήσει, οπότε και δεν είχα καταλάβει το πρόβλημα. Άρα:
Πρώτον: πέρασέ μου, παρακαλώ, τα στοιχεία του δίσκου της συναυλίας, να τον βρώ και να τον ξανακούσω. Δεύτερον, αφού τον ξανακούσω, θα πρέπει να κανονίσουμε συνάντηση όπου θα τα πούμε, ώστε να μπορέσω κι εγώ να ξαναθυμηθώ το τί είχε παρουσιαστεί τότε και τί ακριβώς συνέβη. Όμως, η εντύπωση που τότε μου είχει δημιουργηθεί, ότι ο καθένας έλεγε τα δικά του και μεταξύ των μεν και των δε, κοινά στοιχεία δεν υπήρχαν, φοβάμαι πως θα παραμείνει…
Στην ειδική έκδοση του περιοδικού Sonik «Η μουσική από τα 10ς στα 40ς» (του 2015-16 αλλά εγώ τώρα το διάβασα) περιλαμβάνεται και το άρθρο «είναι όμοια και όμως διαφέρουν», για μπλουζ και ρεμπέτικο, του Βαγγέλη Πούλιου. Ο συγγραφέας παραπέμπει στο Στάθη Δαμιανάκο («Ήθος και πολιτισμός των επικίνδυνων τάξεων στην Ελλάδα») και συγκεκριμένα στη φράση
Το φάντο και το ρεμπέτικο ανήκουν, εξίσου με άλλες ομόλογες μορφές ανά τις χώρες και τις ηπείρουσ (όπως για παράδειγμα τα αμερικάνικα αστικά μπλουζ ή το ταγκό της Αργεντινής) , σ’ένα είδος το οποίο θα μπορούσε να οριστεί ως η «Διεθνής» του απόβλητου και περιθωριακού τραγουδιού.
Το διάβασα το άρθρο του κ. Πούλιου. Φυσικά και δεν συμφωνώ: Όχι, δεν είναι όμοια, διαφέρουν, σε ό,τι αφορά τη μουσική βεβαίως. Για τους στίχους, τα έχουμε βέβαια ξαναματαπεί πολλές φορές: οπουδήποτε της υφηλίου κάποιος μιλάει για καταπίεση, λέει ακριβώς τα ίδια με αυτά που λέει κάποιος άλλος, κάπου αλλαχού της υφηλίου, για καταπίεση.
Μα πώς διαφωνείς Νίκο, αφού κι εκείνος δε βρίσκει καμία ομοιότητα;
Βρίσκει αναλογίες, οι οποίες είναι αυτονόητα αναμενόμενες δεδομένων των αναλογιών στους όρους δημιουργίας τους, και οι οποίες επεκτείνονται και σε άλλα μουσικά είδη που δημιουργήθηκαν υπό παρόμοιους όρους την ίδια περίοδο, αλλά τονίζει (α) ότι αυτές δεν αφορούν τη μουσική, παρά άλλα στοιχεία της ιστορίας των ειδών αυτών, και (β) ότι οι αναλογίες δε συνιστούν ομοιότητα:
Αν τώρα τέτοιες αναλογίες τις «προάγουμε» με το στανιό σε ομοιότητες , θα αρχίσουμε να αναλύουμε περισσότερο τις δικές μας προβολές, επιθυμίες ή εμμονές, παρά τα ίδια [=τα δύο μουσικά είδη, ρεμπέτικο και μπλουζ]
Ρίξτε μια ματιά όσοι ενδιαφέρεστε. Το άρθρο είναι σύντομο, εύληπτο, εμπεριστατωμένο.
Ο Πούλιος το στενεύει λίγο. Όχι οπουδήποτε γης - τονίζει και τον σημαντικό παράγοντα του αστικού περιβάλλοντος. Και σε αγροτικά περιβάλλοντα υπάρχουν καταπιεσμένοι, αλλά έβγαλαν άλλη μουσική.
Το άρθρο περιέχει μία τονισμένη (η μόνη τονισμένη) φράση που λέει ότι “δεν είναι μόνο τα μπλουζ που” μοιάζουν" με το Ρεμπέτικο, αλλά όλες οι μουσικές που διαμορφώθηκαν την ίδια πάνω κάτω περίοδο". Ε, δεν μπορώ να συμφωνήσω μ’ αυτό.