Πριν μερικά χρόνια είχα πάει στο σπίτι του σχωρεμένου του Τάκη Μπίνη (με είχε πάει η Ιωάννα, που τότε ήταν στα τελειώματα της βιογραφίας του). Στη μικρή συζήτηση που προλάβαμε να κάνουμε για το ρεμπέτικο μου ανέπτυξε μερικές απόψεις και αντιρρήσεις του, εκ των οποίων οι περισσότερες πατούσαν σε γερή βάση. Ανάμεσά τους ήταν και το “Αντιλαλούν οι φυλακές”.
Η μουσική του τραγουδιού βασίζεται σε παλιότερη μελωδία, πιθανώς παραδοσιακή, που χρησιμοποιήθηκε προηγούμενα και στο “Παπούτσια μερακλήδικα”. Το ενδιαφέρον από τον Μπίνη είναι η τοποθέτησή του όσον αφορά τους στίχους. Μου είπε λοιπόν ότι και τα λόγια του τραγουδιού βασίζονται σε παραδοσιακά φυλακόβια δίστιχα, που μάλιστα ο Μάρκος τα αναπαρήγαγε λανθασμένα δίνοντάς μου δύο παραδείγματα:
Πρώτα-πρώτα ήταν κάθετα αντίθετος στη χρησιμοποίηση της λέξης Γεντικουλές (αρσενικό), αντί του ουδέτερου Γεντικουλέ (=Επταπύργιο).
Επειτα (και το πιο ενδιαφέρον) τόνιζε ότι έτσι όπως το μετέφερε το τραγούδι από την παράδοση ο Μάρκος, έχασε το νόημά του. Το παραδοσιακό φυλακόβιο δίστιχο έλεγε:
“Αντιλαλούν οι φυλακές
το Μπούρτζι και ο Ιτς Καλές”.
Μπούρτζι είναι το Κάστρο στο νησάκι απέναντι από το Ναύπλιο (ο Μάστορας παραπάνω έχει δώσει αναλυτικές πληροφορίες), το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή.
Ιτς Καλές είναι η Ακροναυπλία, επίσης φυλακή, στη στεριά απέναντι από το Μπούρτζι. Αυτά λοιπόν αντιλαλούσαν, οι φωνές των μεν απέναντι στους δε.
“Ανάμεσα στο Ναύπλιο και τη Θεσσαλονίκη (ή το Ρίο σε άλλες εκτελέσεις) τι φωνές να αντιλαλήσουν;” αναρωτιόταν ο Μπίνης. Και κατά πάσα πιθανότητα είχε δίκιο.