Πρώτη ηχογράφηση στο μπουζούκι

Θέσεις & αντιθέσεις
21

Aν και κατά βάθος δεν με απασχολούν οι χρονολογίες και τα “παρατράγουδα” των ηχογραφημάτων παρά μόνο η “αισθαντικότητα” του αποτελέσματος, έχω να προτείνω ένα νέο βιβλίο:
“Σμύρνη, η μουσική ζωή 1900-1922, H διασκέδαση, τα μουσικά καταστήματα, οι ηχογραφήσεις δίσκων” του Aριστομένη Kαλυβιώτη σε επιμέλεια Nίκου Διονυσόπουλου (Eκδόσεις Music Corner & Tήνελα, Δεκ. 2002).

Στη μελέτη αυτή αναδεικνύονται όλες οι πτυχές της πολύμορφης μουσικής ζωής της Σμύρνης. Γίνεται καταγραφή των καταστημάτων που πουλούσαν μουσικά όργανα και δίσκους γραμμοφώνου, καταγράφονται (με ντοκουμέντα) οι “ιδιαίτερες” σχέσεις των μαγαζατόρων αυτών με τις νεοσύστατες δισκογραφικές εταιρίες - που εξορμούσαν ανά τον κόσμο για καταγραφή τραγουδιών- και τους μουσικούς, δίνονται αναλυτικοί πίνακες των τραγουδιών που ηχογραφήθηκαν πριν το 1922 (Σε Kωνσταντινούπολη, Σμύρνη και ελάχιστα στην Aθήνα), υπάρχουν ντοκουμέντα-επιστολές αλληλογραφίας των εταιριών δίσκων με τους μηχανικούς ήχου που έστελναν στις πόλεις για τις ηχογραφήσεις, αναφέρονται βιογραφικά μουσικών που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στις ηχογραφήσεις της περιόδου, υπάρχουν φωτογραφίες-ντοκουμέντα και ένας δίσκος (ακτίνας) με 18 τραγούδια της περιόδου 1906-1912 που τεκμηριώνουν τα γραφόμενα και αναδεικνύουν για άλλη μια φορά το μεγαλείο αυτής της πολυπολιτισμικής πόλης, της Σμύρνης.
Tα στοιχεία έχουν προκύψει από έρευνα του A. Kαλυβιώτη με τη συνδρομή-σπουδαία συμβολή- του Hugo Str…tbaum, καθως και από μια αναλυτική βιβλιογραφία επί του θέματος (από Δ. Aρχιγένη, Λ. Kαρακάση, Σ. Προκοπίου, Π. Eνεπεκίδη, Π. Kουνάδη κλπ).
Aξίζει να το μελετήσει ο καθένας μας. Θα είναι μια καλή αρχή για το τι συνέβη τότε και λίγο μετά και στον ελλαδικό χώρο.

Kαλή και δημιουργική χρονιά σε όλους!!!
Iωάννα

22

Μια ερώτηση για το βιβλίο: στο συνοδευτικό CD υπάρχει ένα τραγούδι που το λέει ο Γιάννης Αγγελόπουλος (μέσα στο βιβλίο υπάρχει και η ετικέτα του δίσκου, άρα δεν αμφισβητείται). Ακούγοντας το προσεκτικά και έχοντας ακούσει πάρα πολλή δισκογραφία του εξαιρετικού λυρικού καλλιτέχνη Γ. Αγγελόπουλου, κατέληξα πως πρόκειται για άλλο πρόσωπο. Θα ήθελα πραγματικά, αν κάποιος από έχει άποψη επ’ αυτού, να την καταθέσει. Με γελάνε τ’ αυτιά μου, ή όντως έχουμε 2 Αγγελόπουλους;

23

Aegeos το πήρα και σ’ ευχαριστώ.
ΑΝ

24

Ευχαριστούμε, Ιωάννα, γιά την είδηση, χρόνια περίμενα αυτή την έκδοση του Νίκου και (απ’ ό,τι ξέρω) κανένας δεν την ανήγγειλε.
Βέβαια, πρέπει να διευκρινίσω (χωρίς να ξέρω αν το κάνει ήδη ο Διονυσόπουλος, που πολύ το ελπίζω) πως ΑΥΤΗΝ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ, και Μ’ ΑΥΤΕΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΙΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (Αρχιγένης, Καρακάσης, Προκοπίου κ.λ.) τ’ ανέλυσε, εξέθεσε και “δημοσίευσε” πρώτος ο Σπύρος Παπαϊωάννου (ο ΜΕΓΑΣ) στις αρχές της δεκαετίας του 80, στην ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ ραδιοφωνική του σειρά των ΕΚΑΤΟ ΚΑΙ εκπομπών με τον τίτλο “Το ρεμπέτικο τραγούδι”, στο Β! Πρόγραμμα της Αθηνάς Μιχαλίτση (τότε).
Όπως είπα κι άλλοτε, έχω απομαγνητοφωνημένα όλα τα κείμενα, και χρόνια τώρα προσπαθώ να πείσω τον Σπύρο να τα εκδώσει, αλλά φαίνεται πως τον πρόλαβε ο Διονυσόπουλος, γιά το καλό όλων μας. Έστω, αλλά καλά κάνομε να μην ξεχνάμε τον Σπύρο, όπως τον… ξέχασε ο φίλος μας ο Κουνάδης.

Και a propos, Φραγκίσκο, τον είδα πριν από δεκαπέντε μέρες, και μούπε πως τα 10-12 τραγούδια που ο Μπέζος έγραψε ως Α.Κωστής, τα έγραψε ΟΛΑ σε δύο μέρες, το 1932, κι ήταν τότε αμούστακο αγόρι, κι ήταν η πρώτη του τραγουδιστική εμφάνιση, πολύ πριν τ’ “ʼσπρα πουλιά”. Επιμένει μάλιστα ο Κουνάδης πως το “Ήσουνα ξυπόλητη” ανήκει (στίχοι-μουσική) στον Μπέζο, αλλά εγώ το αμφισβητώ σοβαρά.

ʼντε, ʼρη, ξυπνήσαμε γιά τα καλά με τον νέο χρόνο!

25

Στη Ραδιοτηλεόραση της περασμένης βδομάδας, στα πλαίσια μιάς συνέντευξης με τον Λάκη Παπαστάθη γιά την εκπομπή Παρασκήνιο, δημοσιεύτηκε και μιά φωτογραφία όπου φαίνονται με τη σειρά (από αριστερά προς τα δεξιά): (α) Ο υποφαινόμενος (β) ο Γιώργος Παπαδάκης (τότε ακόμα απλός… ηχολήπτης) (γ) Ο οπερατέρ Νίκος Πετανίδης (δ) ο δημοσιογράφος Δημήτρης Γκιώνης (ε) Ο Βασίλης Τσιτσάνης και (δ) Ο Θοδωρής Μαργκάς (τότε ακόμα απλώς βοηθός οπερατέρ).

Πρόκειται γιά μιά φωτογραφία του 1975, από τα γυρίσματα του “Παρασκήνιου” γιά τον Τσιτσάνη. Η ιστορική σημασία αυτής της εκπομπής, είναι πως πρόκειται γιά την πρώτη φορά που απέσπασα από τον Τσιτσάνη την πληροφορία γιά τον μουσικολόγο Ιωάννη Ψαρούδα, που λογόκρινε (επί Μεταξά) τα “μπεμόλια”. Ο ίδιος μάλιστα ο Τσιτσάνης, στην ερώτησή μου “τι είναι τα μπεμόλια;” έπιασε το μπουζούκι κι έπαιξε την “Αλανιάρα” του Μάρκου, όπως του την είχε “κόψει” ο Ψαρούδας: “Κάθε βράδυ θα ΣΕΕΕΕΕΕ (ΣΕΕΕΕ… ΣΕΕΕ…) περιμένω” κι επέμενε στο ημιτόνιο του ΣΕΕΕΕ! Ισχυρίστηκε μάλιστα πως ο ίδιος το Τσιτσάνης “διόρθωσε” το ΣΕΕΕΕ, και τόκανε… ματζόρε γιά να βοηθήσει το Μάρκο να περάσει τη λογοκρισία.

Από τότε, αυτή η ιστορία έκανε… το γύρω του κόσμου του ρεμπέτικου!

26

Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού ΠΑΛΚΟ, υπάρχουν στοιχεία γιά παλιώτερες ηχογραφήσεις (και προ του 1900 νομίζω…).
ΛΑΜ

27

'Εχει κανείς το τηλέφωνο των εκδόσεων Music Corner να κυττάξω να πάρω το βιβλίο “Σμύρνη, η μουσική ζωή 1900-1922, H διασκέδαση, τα μουσικά καταστήματα, οι ηχογραφήσεις δίσκων” του Aριστομένη Kαλυβιώτη σε επιμέλεια Nίκου Διονυσόπουλου ?
Λαμ

28

Το βιβλίο υπάρχει στα κεντρικά βιβλιοπωλεία και συνοδεύεται απο cd με κόστος 22 ευρώ.

29

Music Corner: Πανεπιστημίου 56, Tηλ: 210-3304000

30

Αυτή την Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου, στις 12.30 το μεσημέρι, στο ΚΕΝΤΡΟ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (Κυδαθηναίων 11, Πλάκα) θα γίνει η παρουσίαση του βιβλίου -που ανέφερα πιο πάνω- “Σμύρνη, η μουσική ζωή 1900-1922, H διασκέδαση, τα μουσικά καταστήματα, οι ηχογραφήσεις δίσκων” του Aριστομένη Kαλυβιώτη σε επιμέλεια Nίκου Διονυσόπουλου.
Θα μιλήσουν ο μουσικολόγος Μάρκος Δραγούμης, ο Παναγιώτης Κουνάδης, ο Αιμίλιος Καλιακάτσος, ο Νίκος Διονυσόπουλος και βέβαια ο συγγραφέας Αριστομένης Καλυβιώτης.

31

ego, distixos eimai ligo makria…:frowning:

32

Παιδιά, για την συζήτηση που προηγήθηκε υπάρχουν καινούργια στοιχεία που είναι
όπως καταλάβατε μοναδικά ντοκουμέντα !
Κάνω copy paste από τη σελίδα του Παραδοξολόγου

Μιά ματιά στο παρελθόν, μιά συμβουλή γιά το μέλλον

[i](Μέρος Α΄)

Μιά φορά κι έναν καιρό, πριν 87 ακριβώς χρόνια και κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Γκοερλιτς στη Γερμανία «φιλοξενούσε» αρκετούς Έλληνες ανάμεσα σε δεκάδες άλλες εθνικότητες. Εκείνη την εποχή, σε πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης αιχμαλώτων, γίνονται ηχογραφήσεις μουσικού και γενικότερα λαογραφικού ενδιαφέροντος σε κυλίνδρους. Την γενική εποπτεία του προγράμματος είχαν ο Καρλ Στουμφ (διευθυντής της Πρωσσικής Επιτροπής Φωνογράφου) και ο Γκεόρκ Σουένεμαν. Το αποτέλεσμα αυτής της δουλειάς μεταφράζεται σήμερα σε 1000 ηχητικά ντοκουμέντα. Παράλληλα γίνονται από τον Βίλχελμ Ντοεγκεν και την εταιρεία Λίντσροεμ ηχογραφήσεις πάνω σε δίσκους με γραμμόφωνο. Τη εποπτεία των ηχογραφήσεων στο στρατόπεδο του Γκοερλιτς είχε ο Αουγκούστ Χαϊσενμπεργκ. Εκεί έγιναν τον Ιούλιο του 1917 ηχογραφήσεις με Έλληνες αιχμαλώτους.

Στις 12.07.1917 ο Παναγιώτης Κ., ετών 24 από το Πέρα Χωριό Λιβαδειάς τραγούδησε έναν ποιμενικό σκοπό, και ο Μιχάλης Δ., ετών 40 από το Σταυρί, δήμου Οιτύλου, νομού Λακωνίας, τραγούδησε δύο Μοιρολόγια. Στις 13.07.1917 ο Μ. Σ., ετών 23 από τα Δημοτικά Ανδριανούπολης, τραγούδησε ένα τραγούδι του γάμου, ο Ιωάννης Π., ετών 24, από το Ματζούκι Αρτας έπαιξε με φλογέρα τη «Λαφίνα» κι άλλα 2 τραγούδια του γάμου. Στις 16.07.1917 ο Δημήτρης Σ., ετών 23, απ΄τη Χαλκίδα είπε ένα τραγούδι και ο Γεώργιος Δ., ετών 23, από Ρόκα Φιλλιπιάδος έναν ποιμενικό τραγούδι. Στις 17.07.1917 ηχογράφησαν τον Θεόδωρο Χ., ετών 27, από την Νικόπολη της Μ. Ασίας να τραγουδά τα 5 Τραγούδια, τον Ανδρέα Κ., ετών 24, από την Λιβαδειά σ΄ ένα τραγούδι γιά το τόπο του, ένα γιά τον Κολοκοτρώνη, κι ένα τροπάρι, τον Βασίλειο Σ., ετών 24, από την Σκριπού Βοιωτίας με το τραγούδι Γιαννάκης Καλάρης μαζί με τον Β. Μ., τον Δημήτρη Τ., ετών 26 από τη Νικομήδεια Μ. Ασίας στο τραγούδι «Ο Ξένος», τον Σπυρίδωνα Γ., ετών 24, από Σούλι Κορινθίας να παίζει ένα κομμάτι με τη φλογέρα του και να τραγουδά ένα ερωτικό, τον Μιχάλη Π., ετών 23, από τον Κίσσαμο να παίζει με την Λύρα του και να τραγουδά δυό κρητικά κομμάτια καθώς κι ένα δρόμο με φλογέρα, και τους Απόστολο Π., (φωνή) ετών 24 από την Σκιάθο και Κωνσταντίνο Κ., (μπουζούκι) από την Σύρο, ετών 23 στο τραγούδι «η Χήρα». Μιά ηχογράφηση που μέχρι αποδείξεως του εναντίου θεωρείται η πρώτη ηχογράφηση μπουζουκιού…(συνεχίζεται) [/i]

b[/b]

http://www.paradoxon-klangorchester.de/
και μετα => παραμυθι

Αυτά είναι τα πρώτα στοιχεία για το θέμα που με πολύ κόπο μάζεψε ο Παραδοξολόγος
και σ’ αυτή την προσπάθεια έχω τη χαρά να συμμετέχω.

Αιγαίος

33

Καλό!
Να κάνω την ερώτηση που όλοι σίγουρα θέλουν να κάνουν:
Βρέθηκε η ηχογράφηση;
ΑΝ

34

Μπραβο, μπραβο, μπραβο Αιγαίο και Παραδοξολόγε !!!
Κανετε μεγαλο εργο !!
Ποτε θα τα ακουσουμε ολα ;; Για να τα δωσουν χρειαζονται “αντιτιμο” ;;
Εδω ειμαστε…

35

Η ηχογράφηση βρέθηκε, την άκουσα μαζί με άλλα ηχητικά ντοκουμέντα αλλά δεν μπορώ προς το παρόν
να δώσω άλλα στοιχεία γιατί θα εκθέσω αυτούς που με βοήθησαν (έχω άλλωστε υπογράψει γιά να αποκτήσω πρόσβαση).
Τα ηχητικά αυτά ντοκουμέντα βρίσκονται στο στάδιο
της Digital καταγραφής τους και θα κυκλοφορήσουν
περίπου σ΄ένα χρόνο (σε συνεργασία με την UNESKO/
Όπως άλλων χωρών που ήδη έχεις βρει yiorgosv κι έχουν ήδη κυκλοφορήσει).
Αυτή τη στιγμή εγώ μεταφράζω τα στοιχεία που έχω μαζέψει, τα διορθώνω γιατί υπάρχουν αρκετά λάθη
και την επόμενη εβδομάδα θα γράψω τους στίχους του
τραγουδιού. Το τραγούδι είναι παραλλαγή γνωστού
τραγουδιού.
Λίγο υπομονή!

36

Και εγώ χαίρομαι πολύ που η υπόδειξή μου βρήκε αυτό το καλό αποτέλεσμα. Αυτό ήθελα, να βρουν οι Έλληνες αυτή η πολύζητούμενη ηχογράφηση, γι’ αυτό σας το έγραψα όταν διάβασα τυχαία ένα μικρό άρθρο σε μια γερμανικό περιοδικό για το φωνογράφο! Σαν “ευχαριστώ” για πληροφορίες από σας.

Και είναι αυτονόητο που θέλω πολύ να μάθω αν αυτό το τραγούδι έχει τους ίδιούς στίχους σαν αυτό που έστειλα στον Αέγο και στον Παραδοξολόγο, αν πρόκειται για αυτήν την παραλλάγη.

37

Μπραβο και παλι Παραδοξολογε !!
Απλα εμας μας τρωει η περιεργεια καταλαβαινεις…
Τωρα αυτο που λες εχεις υπογραψει, δεσμευεσαι να
πεις το οτιδηποτε ;;
Τουλαχιστον σ’αυτο που λες οτι ειναι παραλλαγη,
εννοεις στο στιχο ή στη μουσικη ή και τα δυο ;;
Εμενα με ενδιαφερει και ο Κισαμιτης (Κρητικος)
και απο το ονομα βγαινει Μιχαλης Π…ολυχρονακης
που ειναι μια μεγαλη μουσικη οικογενεια.
Συνεχισε την προσπαθεια, ευχαριστουμε !!

38

Μπραβο και σε σενα Μαρθα, δεν εχω καταλαβει ακομα το παζλ πως φτασατε ως εκει, ειναι οντως οι κυλινδροι αυτοι στο Βερολινο στο συγκεκριμενο Μουσειο που ειχες βρει ;;

39

Αυτοί είναι οι στίχοι του τραγουδιού
που αναφέρεται με τίτλο «Η Χήρα»

Χήρα ν΄αλάξεις όνομα
χήρα να μη/ χήρα να μη σε λέμε
γιατί έκαμες τα μάτια μου
μέρα και νύ/ μέρα και νύχτα κλαίνε

Μα γιατί καλέ γιατί
μα γιατί δε μου το λές
μα γιατί δε μου το λες
παρά κάθεσαι και κλαις

Μα γιατί καλέ γιατί
μα γιατί δε μου το λές
μα γιατί δε μου το λες
παρά κάθεσαι και κλαις

yiorgosv οι κύλινδροι είναι πράγματι στο Μουσείο
που αναφέρεις στο Βερολίνο αλλά η μεταφορα τους
σε Σι Ντι αργεί. Ακόμα ταξινομούν τις Λίστες.
Από τις ηχογραφήσεις σε κυλίνδρους ξέρω ότι υπάρχουν ελληνόφωνες ηχογραφήσεις αλλά πόσες και ποιές… άγνωστο.

Αυτά τα ελληνικού ενδιαφέροντος ηχητικά ντοκουμέντα που αναφέρω στη σελίδα μου εγώ
(ανάμεσά τους η Χήρα) είναι σε δίσκους φωνογράφου και βρίσκονται σε άλλο αρχείο (κι αυτά όμως στο Βερολίνο κι ίσως κυκλοφορήσουν σε Σι Ντι μέσα στο 2004).

40

Νασαι καλα paradox.
Προφανως μετα απο καποια χρονολογια οι ηχογραφησεις αρχισαν να γινονται σε δισκους γραμμοφωνου λογω προοδου της τεχνολογιας. Στο εμποριο αυτο πρεπει να γινε το 1909-10 συμφωνα και με στοιχεια απο το βιβλιο που αναφερεται πιο πανω “Σμυρνη η μουσικη ζωη 1900-22”, η ερευνητικη αυτη ομαδα ισως ξεκινησε νωριτερα ή αργοτερα (;:wink:
Παντως αφου προκειται για δισκο γραμ. θα εχει και
πισω πλευρα οπου εκει τι βρισκεται, παλι οι ιδιοι παιζουν ή ειναι κατι αλλο ;
Συνεχισε την προσπαθεια, εδω ειμαστε κι εμεις …