Με το συγκεκριμένο όνομα πάντως, τα πράγματα εξελίχθηκαν αλλοιώς: Όπως όλοι ξέρουμε, σε μίαν εποχή (αρχές 1932) όπου η Σμυρναίικη σχολή κυριαρχούσε στην αγορά, κυκλοφορεί ξαφνικά η ανατύπωση μιάς ηχογράφησης της αμερικανικής Κολούμπια με το Μινόρε του τεκέ, οργανική παραλλαγή του Σμυρναίικου Μινόρε, παιγμένο από τον περιθωριακό Ι. Χαλικιά ή Τζάκ Γκρέγκορυ στο μπουζούκι, με κάποιον Σοφοκλή Μιχελίδη στη συνοδευτική κιθάρα. Ο δίσκος (πίσω πλευρά: Μυστήριο Ζεϊμπέκικο, η γνωστή «Μανταλιώ και Μανταλένα) γίνεται ανάρπαστος. Η εταιρία πιστώνει την τεράστια επιτυχία στο όργανο και όχι στη μελωδία που εκείνο παίζει, και ψάχνει εναγωνίως για «έναν ψηλό και όμορφο 25άρη Πειραιώτη απ’ τη Σύρο» που, ανεπιτυχώς μέχρι τότε, προσπαθούσε να πλασάρει τα τραγουδάκια του ίδιου και της μικρής παρέας του στις εταιρίες. Έτσι, σύντομα οδηγούνται σε ξενοδοχείο για ηχογράφηση ο Μάρκος και ο Μπάτης, και η τύχη το φέρνει ώστε η παγκοσμίως πρώτη ηχογράφηση «Πειραιώτικου Ρεμπέτικου» να πιστωθεί στον Μπάτη (Σού ΄χει λάχει και Μπάτης ο δερβίσης) με τον Μάρκο (Ταξίμ σερφ και Εφουμάραμ’ ένα βράδυ) δεύτερο. Οι ηχογραφήσεις τους (ακολούθησαν και λίγες ακόμα) όμως δεν προωθήθηκαν, και κάποιους μήνες αργότερα έγινε στη ανταγωνίστρια Οντεόν, πλέον, το γνωστό αποφασιστικό βήμα που άλλαξε τη μουσική ζωή του τόπου, με τον Μίνο Μάτσα να προτιμάει τον Μάρκο και την παρέα του αντί του μεγάλου μαέστρου της οπερέτας Ν. Χατζηαποστόλου.
Νίκο τα πρώτα τραγούδια που ηχογραφεί ο Μάρκος είναι το “Καραντουζένι” και το “Αράπ Ζεϊμπέκικο” τον Οκτώβριο του 1932, σύμφωνα με τον Charles Howard. Κυκλοφόρησαν από την Parlophone.
Ο Μπάτης ηχογράφησε στην Columbia αυτά τα τραγούδια, λίγο πριν τον Μάρκο ή ταυτόχρονα.
Ακολουθούν αυτά που γράφεις, “Ταξίμ-Σερφ” και “Εφουμάραμ΄ένα βράδυ” τον Ιούνιο του 1933 στην Columbia.
Τον ίδιο μήνα ή τον Ιούλιο του 1933 ηχογραφεί πρώτη φορά στην Odeon τα τραγούδια “Ο Χαρμάνης” και “Ο Δερβίσης”.
Και τελευταία στην HMV τα τραγούδια “Όταν πίνω τουμπεκάκι” και “Μάρκος ο Συριανός”. Σύμφωνα με τον Ch.Howard ηχογραφούνται στις 24/11/1933.
Όχι, Φώτη. Αυτό που εννοεί ο Χάουαρντ είναι «τα πρώτα που κυκλοφόρησαν»! Πράγματι, τα τραγούδια που είχαν ηχογραφήσει Μάρκος και Μπάτης στην Κολούμπια το καλοκαίρι του ΄32, έμειναν στο ράφι. Ο Μάτσας κυκλοφόρησε στην Παρλοφόν τα Καραντουζένι / Αράπ ζεϊμπέκικο και άλλα, το χειμώνα του ΄33, και τότε η Κολούμπια (ίσως ξεθάρρεψε και) έβγαλε στην κυκλοφορία τις ηχογραφήσεις του καλοκαιριού του ΄32. Δεν έχω στο γραφείο μου αυτή τη στιγμή το Μάρκος Βαμβακάρης του Κουνάδη (το έχω κάπου δανείσει) όπου καταγράφονται τα ιστορικά των πρώτων ηχογραφήσεων Μάρκου / Μπάτη στις δύο ανταγωνίστριες Κολούμπια / ΗΜV και Οντεόν / Παρλοφόν.
Νίκο, οι ημερομηνίες που έγραψα παραπάνω, καταγράφονται στο cd «MARKOS VAMVAKARIS” rembetika 5, του Ch.Howard, το οποίο κυκλοφόρησε το 2010. Αφορά όλα τα τραγούδια του Μάρκου από το 1932 ως και το 1937.
Πατώντας αριστερά πάνω, στην θρυλική φωτογραφία της «τετράδας του Πειραιώς», και στα εσωτερικά του συνοδευτικού βιβλιαρίου, δίνονται οι ημερομηνίες ηχογραφήσεων 85 τραγουδιών του Μάρκου.
Στη δεύτερη σελίδα υπάρχουν οι τίτλοι τραγουδιών του πρώτου cd (συνολικά 4).
Στην τέταρτη σελίδα, υπάρχουν οι ημερομηνίες ηχογραφήσεων αυτών των τραγουδιών.
Έτσι ο Ch.Howard, σημειώνει ότι τα «Καραντουζένι» και «Αράπ-Ζεϊμπέκικο», ηχογραφήθηκαν μετά τον Οκτώβριο του 1932 (και όχι των Οκτώβριο που έγραψα εγώ).
Αντίστοιχα τα «Εφουμάραμ΄ένα βράδυ» και «Ταξίμ-Σερφ» ηχογραφούνται τον Ιούνιο του 1933.
Σε όλα αυτά να προσθέσω και αυτό που έγραψε ο Σταύρος Κουρούσης στην σελίδα μας και συγκεκριμένα στο νήμα
Ο Μάρκος Βαμβακάρης στα κομμάτια Καραντουζένι-Αράπ (δίσκος parlophon 21654,Δεκέμβρης του 1932) και (Εφουμερναμ ενα βραδυ-Ταξιμ σερφ) Ιούνιος του 1933(πηγή για τις ημερομηνίες Charles Howard) (#32).
Άρα ο Μάρκος ηχογραφεί στην Parlophone τον Δεκέμβριο του 1932, ενώ ο Μπάτης στην Columbia τον Νοέμβριο του 1932, παίρνοντας την πρωτιά από τον Μάρκο.
Επίσης Νίκο στο θέμα μου με τον τίτλο «Χρονολόγηση των πρώτων ηχογραφήσεων του Μ. Βαμβακάρη στην Columbia», που ανέβηκε στο sealabs το καλοκαίρι του 2017, παρουσιάζονται αναλυτικά οι πρώτες ηχογραφήσεις του Μάρκου στην Columbia, στην Odeon και στην HMV. Αν έχεις λίγο χρόνο ρίξε μια ματιά.
http://rebetiko.sealabs.net/viewtopic.php?f=59&t=5317
Εκεί, ο Κώστας @peloponnisios, σημειώνει ότι ο Κουνάδης στο βιβλίο του «Εγώ μάγκας γεννήθηκα και μάγκας θα πεθάνω» του 2005, αναφέρει λανθασμένα ότι τα δύο τραγούδια της Columbia («Εφουμάραμ΄ένα βράδυ» και «Ταξίμ-Σερφ») ηχογραφήθηκαν τον Νοέμβριο του 1932.
Εδώ το σχόλιο του Κώστα.
“Ακόμα κι εδώ στη σελίδα, από το 2006 κι έπειτα, το έτος για το “Εφουμέρναμ’ ένα βράδυ” είναι το 1933 αν και στα σχόλια εξακολουθεί να αναφέρεται παράλληλα και η λανθασμένη χρονολογία. Η πηγή αυτής της λανθασμένης χρονολογίας είναι ο Κουνάδης και συγκεκριμένα το Μάρκος Βαμβακάρης: Εγώ Μάγκας Γεννήθηκα και Μάγκας θα Πεθάνω (2005). Εκεί λέει για Νοέμβριο του '32”.
Μάλλον σε αυτό το βιβλίο αναφέρεσαι, το οποίο δυστυχώς δίνει λάθος πληροφορίες για τα τραγούδια αυτά.
Τέλος να πω ότι ο Ch.Howard, διαθέτει τα φύλλα ηχογραφήσεων των τραγουδιών, στα οποία καταγράφονται οι ημερομηνίες ηχογράφησης και όχι οι ημερομηνίες κυκλοφορίας.
Στην δική μου έρευνα εκτός των ημερομηνιών ηχογράφησης, δίνονται και οι ημερομηνίες κυκλοφορίας των τραγουδιών.
Αν υπάρχουν αμφιβολίες για όλα τα παραπάνω εδώ είμαστε να τις συζητήσουμε.
Ό,τι έγραψα στα #1 και #3 παραπάνω, είναι πράγματι από το βιβλίο Μ. Β. του Κουνάδη αλλά από μνήμης, αφού χτές δεν το είχα μπροστά μου. Το ξαναζήτησα όμως και σήμερα το έχω. Πράγματι, υπάρχει λάθος: Αφού εξιστορήσει τα περί Τζακ Γκρέγκορυ, ψαξίματος για Μάρκο από Κολούμπια κλπ, αναφέρει επί λέξει: Το καλοκαίρι του 1932, για πρώτη φορά μετά τον μοναχικό Μανέτα, μπουζούκια και μπαγλαμάδες θα εισβάλλουν στους θαλάμους ηχογραφήσεων [κλπ.]. Ο Μπάτης γραμμοφώνησε σ’ ένα δίσκο τα Σού΄χει λάχει και Μπάτης ο δερβίσης, ενώ ο Μάρκος τα Εφουμάραμ’ / Σερφ ταξίμι και Μαστούρας / Μόρτισσα χασικλού. Για τα δύο τελευταία (δίσκος DG 473) δίνει ηχογράφηση 1993. Πάντως, και το «περ. Οκτ. 1932» που δίνει ο CH για τα Καραντουζένι / Αράπ (ο Κ. λέει απλά «1932») δεν ξέρω αν είναι σωστό, αφού ο Μανιάτης δίνει την ημερομηνία ακριβέστατα (1/9/32), κάτι που σπανιότατα κάνει. Ναι μεν δεν διευκρινίζει, στη συγκεκριμένη στήλη, αν είναι ημέρα ηχογράφησης ή κυκλοφορίας, αλλά η κυκλοφορία δεν γίνεται να προηγείται της ηχογράφησης.
Ερώτηση του τεμπέλη (που βαριέται να ψάξει και θέλει έτοιμη τροφή) και του δρομέα τύπου Βέγγου (που τρέχει και δεν φτάνει):
υπάρχει τελικά ασφαλής και ακριβής χρονολογική καταγραφή των ηχογραφήσεων του Μάρκου; όχι ανα εταιρία, μόνο χρονολογικά στοίχιση;
αν κάποιος την έχει, κερνάω κρασάκι στην επόμενη μάζωξη (που θα μπορώ να είμαι, μιας και ανήκω κυρίως στην κατηγορία νο2)
Χμμμ…. Από καιρό ήθελα (μα πού καιρός….) να χτίσω σιγά σιγά ένα πίνακα: κάθε φορά που μου τυχαίνει να συνδυάσω κάποια συγκεκριμένη μήτρα κάποιας εταιρίας με κάποια 100 % σίγουρη ημερομηνία, να το καταγράψω. Σιγά σιγά, ήλπιζα, θα στήσω μια «λίστα αναφοράς» που θα χρησιμοποιώ για μπούσουλα σε μήτρες που οι αριθμοί τους θα πέφτουν κάπου ενδιάμεσα. Όσο ακόμα είναι μικρή και αραιή η λίστα, μπορεί να δέχεται και “προσωρινές” ενδιάμεσες εγγραφές, με στο περίπου ημερομηνίες που όσο η λίστα θα πυκνώνει, θα καταγράφονται με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Πλήθος καταγραφών της λίστας μου μέχρι σήμερα: 0 καταγραφές. Οπότε και… κρασάκι γιόκ!
Καλησπέρα. Μπορείς να μα κατευθύνεις για το πως θα βρω βιβλιογραφία για τα πολύ ενδιαφέροντα που αναφέρεις στο σχόλιο σου? Απο ποια πηγή έχεις αντλήσει αυτές τις πληροφορίες δλδ.
Σωτήρη, σε ποιον από τους δύο απευθύνεσαι;
Πάντως κι οι δύο παραθέτουν κάποιες πηγές:
Στον Νίκο, σε ευχαριστώ πολύ.
Ε τότε ας μας πει ο Νίκος αν το «Μάρκος Βαμβακάρης» του Κουνάδη είναι το ίδιο που αναφέρει λεπτομερέστερα ο Φώτης ως «Εγώ μάγκας γεννήθηκα…» ή διαφορετικό.
Τα πλήρη στοιχεία είναι
Παναγιώτης Κουνάδης, Μάρκος Βαμβακάρης 1905 - 1972, εκδόσεις Κατάρτι 2005.
Στο εξώφυλλο και στο δεύτερο εσωτερικό φύλλο αναγράφονται και οι φράσεις «Εγώ μάγκας γεννήθηκα και μάγκας θα πεθάνω» και στο δεύτερο εσωτερικό, επιπλέον, «όλα τα τραγούδια του από τις 78 στροφές, μία προσέγγιση στο έργο του».
Στις επί μέρους σελίδες των τίτλων των τραγουδιών παραθέτονται και τα σχετικά στοιχεία. Επιπλέον, στο κείμενο παρατίθενται γεγονότα που γνωρίζει ο συγγραφέας και αφορούν σε ημερομηνίες ηχογράφησης κλπ. (σ. 34, 35, 36).
Να σημειωθεί ότι το βιβλίο είναι δυσεύρετο.
Να στε καλά σας ευχαριστώ πολύ για τις απαντήσεις μου. Στην πραγματικότητα για τις ανάγκες της έρευνας μου θα βασιστώ στην εγκυρότητα του Χάουαρντ και θα πάρω τις ημερομηνίες από εκεί. Και πάλι ευχαριστώ.
Φώτη, στην κασετίνα του ο Τσάρλς Χάουαρντ δεν διευκρινίζει αν η σειρά με την οποία τα χρονολογεί είναι η σειρά ηχογράφησης ή η σειρά καταλογογράφησης (= εμφάνισης στην αγορά). Επειδή τα τραγούδια της Κολούμπια έμειναν για καιρό ακυκλοφόρητα στο ράφι, οι δύο σειρές διαφέρουν. Εγώ παραθέτω τις ημερομηνίες ηχογράφησης, όπως τις παραθέτει ο Κουνάδης στο βιβλίο του.
Ή, θα αποδείξεις την έλλειψη εγκυρότητας των στοιχείων του Κουνάδη (αφού τα παραθέσεις), οτιδήποτε τελικά ισχύσει.
εν τω μεταξυ, ολοι λενε ηχογραφηθηκε τοτε και τοτε, χωρις να παρουσιαζουν τις αποδειξεις, ετσι ωστε να τελειωνει επιτελους αυτο το θεμα…
Eάν φτιάξουμε τη λίστα για την οποία μίλαγα παραπάνω (#7) θα έχουμε ένα εύχρηστο και αξιόπιστο εργαλείο. όσο περισσότερες κατραγραφές έχει η λίστα, τόσο μεγαλύτερη η ακρίβεια, για κάθε μία εταιρία φυσικά. Ίσως οι τεχνικοί μας βρουν έναν τρόπο να γίνεται αυτό εδώ στο φόρουμ, σε ειδικό χώρο, όπου όλοι θα μπορούμε να καταχωρούμε αριθμούς μήτρας.
Αυτή η δουλειά γίνεται στο σήλαμπς, και έχουν ρίξει πολλή δουλειά.
Αυτό μου είχε διαφύγει! Αφού είναι έτσι, το εργαλείο υπάρχει και είμαστε και αδερφοποιτοί! Δεν έχουμε παρά να το συμβουλευόμαστε και να το συμπληρώνουμε όταν μπορούμε.