Ενα ακόμη πολύ ενδιαφέρον άρθρο στην Κλίκα, του Λεωνίδα Κιούση, με τίτλο “Η “συνέχεια” της ελληνικής μουσικής και τα μακάμια”:
Τα εισαγωγικά στη λέξη “συνέχεια” είναι σημαντικότατα.
Ενα από τα βασικά συμπεράσματα του άρθρου (εγώ θα το ονόμαζα “εργασία”), όπως το καταλαβαίνω εγώ και φυσικά συμφωνώντας μαζί του, συνοψίζεται ως εξής:
Σε μία ευρύτερη περιοχή, όπως είναι η Μεσόγειος και τα παράλιά της, όπου οι μετακινήσεις πληθυσμών, εθνοτήτων, φυλών κλπ. ήταν για αιώνες ο κανόνας κι όχι απλά ένα φαινόμενο, δεν υπάρχει περίπτωση να μιλήσουμε για “συνέχεια” μιας εθνικής ή φυλετικής μουσικής. Δεν μπορεί δηλαδή να εστιάσουμε στη μουσική και στην εξέλιξή της σε “εθνοκρατικά” πλαίσια, αλλά στη γεωγραφική βάση της ευρύτερης περιοχής. Οι προσπάθειες ανεύρεσης της όποιας “εθνικής μουσικής καθαρότητας” μοιάζει με το να προσπαθείς να ξεχωρίσεις τη γεύση του Ε150D σε μια γουλιά coka cola.
Το άρθρο του Λ. Κιούση είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον και πειστικό. Όμως, κάπως παραείναι απόλυτο (ποιος μιλάει!..). Η εναλλαγή δεσποτών, οι μαζικές μεταναστεύσεις λαών, οι καταστροφές και τα τοιαύτα δεν εμποδίζουν απόλυτα τη συνέχεια, χωρίς εισαγωγικά, της λαϊκής κουλτούρας, πάντα φυσικά με τις αλληλοεπιδράσεις από τον συγχρωτισμό με άλλες κουλτούρες. Ακόμα και η μέσω «αντιδανείων» μεταβίβαση σκυτάλης, π.χ. της μουσικής θεωρίας από τους Έλληνες στους Άραβες και μέσω αυτών στους Οθωμανούς και πίσω πάλι στους (νεώτερους) Έλληνες, είναι κάποιου είδους συνέχεια.
Για την εθνική καθαρότητα βεβαίως συμφωνώ, άλλωστε επανειλημμένα έχω εκφράσει έντονα τη δική μου άποψη. Μην ξεχνάμε όμως πως, ενώ πράγματι με τη γεύση και την οσμή δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε το Εχχψψ στην κόκα κόλα, στο νοσοκομείο με διάτρηση στομάχου θα καταλήξουμε σίγουρα, αν καταναλώσουμε αρκετές γουλιές.