Υπάρχουν στοιχεία γι΄ αυτή την τραγουδίστρια;
Πέρα από το ότι ηχογράφησε τραγούδια στην Αμερική, ξέρει κανείς να με παραπέμψει σε βιβλιογραφία για τη ζωή της;
Ή, μήπως υπάρχουν αναφορές σ΄αυτήν, σε βιογραφίες άλλων δημιουργών;
http://rebetiko.sealabs.net/wiki/mediawiki/index.php/Κυρία_Κούλα
Για ρίξε μια ματιά, Άλκηστη, λινκ που παραθέτω. Δεν έχει πολλά, αλλά είναι μια αρχή!
Και από τις τόσες πολλές ηχογραφήσεις,ποσες υπάρχουν αυτή την στιγμή?Γιατί πολύ λίγες έχω ακούσει.Υπάρχει δισκογραφία στο διαδίκτυο?
Τα παιδιά στο sealabs κατάφεραν ν’ ανεβάσουν 17 τραγούδια. Είναι πολλά ακόμα που πρέπει να βρεθούν…
Υπάρχουν?Τα έχουνε συλλέκτες?Επίσης,η εταιρία της έχει κάνει ηχογραφήσεις σε άλλους γνωστούς τραγουδιστές?
Κάποια σημαντικά νέα στοιχεία για την Κούλα Αντωνοπούλου βρήκαν στο περιοδικό “Λαϊκό Τραγούδι”. Φαντάζομαι θα δημοσιευτούν στο τεύχος που θα βγει.
Συμφωνα με τελευταιες ερευνες που γιναν απο τον συλλεκτικο κυκλο εχουμε τα εξης στοιχεια.
Η Κυριακη(Βασιλικη) Αντωνοπουλου-Γιωρτζη γεννηθηκε στην Κωνσταντινουπολη στα τελη του 19 ου αιωνα απο Πελλοπονησιους γονεις .
Σιγουρα επεστρεψε στην Ελλαδα και εδρασε κυριως στην Πελλοπονησο ,οπου και γνωρισε μαλλον τον ανδρα της Ανδρεα Αντωνοπουλο.
Ίδρυσε την εταιρεία Panhellenion το 1916 και υπηρξε μαζι με την Μαρικα Παπαγκικα την μεγαλη της ανταγωνιστρια απο τις πρωτες γυναικες που εκαναν την μεγαλη καριερα τραγουδιστρια ποτε.
Το στυλ της στα δημοτικα φερει πολυ στο γνησιο πελλοπονησιακο στυλ αλλα ειναι απαραμιλλη η τεχνη της στους μανεδες σε αδεσποτα ρεμπετικα ,σμυρνεικα κ.α.Ν σημειωθει οτι ι εταρειας της ηχογραφησε πανω απο 500 τραγουδια και οτι σε αυτα πρωταγωνιστισαν και ξεκινησαν την καριερα τους μεγαλοι καλλιτεχνες οπως οι Σακκελαριου,Αλεξης Ζουμπας,Αχιλλεας Πουλος,Γιωργος Μακρυγιαννης και αλλοι παρα πολλοι απο ολλα τα ειδη τραγουδιου.Ακομα και σημερα οι δικσοι δεν εχουν εντοπιστει ολοι και το μελλον μας επιφυλασει πολλες εκπληξεις οσο αφορα τους συλλεκτες
Προσφατα βρεθηκε η ηχογραφηση του τραγουδιου τι σε μελλει εσενα νε και πιθανολουμε οτι προκειται μαλλον για την πρωτη εκδοχη του κομματιου
Η εταιρεια εκλεισε το 24 και μετα το θανατο του συζυγους της αποσυρθηκε.
Το 1940 ξαναδημιουργει την εταιρεια Panhellenic και ηχογραφει λιγα τραγουδια μονη της και αρκετα αλλοι καλιτεχνες,πεθανε γυρω στη δεκαετια του 50 .
Αυτη η θρυλικη αγνωστη ηρωιδα και μορφη του ελληνικου τραγουδιου,χρονια τωρα πασχει απο μια εκδοση που θα την τιμησει και φυσικα δεν ειναι η μονη.
Θα μιλησω για μερικους συλλεκτες απο εδω μεσα
Εχωντας λοιπον μαζεψει το 90 % της δισκογραφιας της κανουμε εκκληση για μια εκδοση απο καποια εταιρεια .Το γεγονος της ακουστικης τεχνολογιας υλικο στερει αυτην την στιγμη απο το κοινο να απολαυσει μια καλλιτεχνιδα που ειναι πραγματικο ντοκουμεντο για τον τροπο εκτελεσης εκεινης της εποχης τοσο των ρεμπετικων οσο και των δημοτικων και των σμυρνεικων.
Σταύρο, περιέχει και αυτή η ηχογράφηση το στίχο “να βρώ μεσ’ στην Αθήνα μας αγάπη κι αγκαλιά”, ή μήπως είναι η παλαιότερη εκδοχή (μάλλον παλαιότερο μικρασιάτικο) που περιέχει την ερώτηση “και τι σε μέλλει εσένανε απ’ το σαλβάρι μου;” και έχει περισσότερες μουσικές φράσεις; Χρονιά ηχογράφησης;
Νικο δεν εχω ουτε την ηχογραφηση ουτε το δισκο.
Αλλα ξερω οτι δεν λεει για Αθηνα μεσα και οτι ανφερει τον στιχο για το σαλβαρι ομοιο με την εκτελεση του Νταλγκα.Επισης λεει “σε μελλει εσενανε για το φουστανι μου”
Ηχογραφηση πιθανως 1924 ειναι η τελευταια σειρα απο δισκους που εκανε η εταιρεια Panhellenion.
Επομένως μάλλον πρόκειται για την αρχική, μικρασιάτικη εκδοχή. Η μετατροπή του σαλβαριού σε φουστάνι είναι προφανέστατα λόγω Αμερικής. Η ηχογράφηση της Παπαγκίκα έγινε, καθώς και το ίδιο το τραγούδι, από τους πρόσφυγες πλέον Μικρασιάτες, έχει όμως ξεχαστεί η μουσική φράση που λέει για σαλβάρι (για κοντό μου, για μακρύ μου για καράρι μου).
Η λέξη καράρι («ταιριαστό» για την περίπτωσή μας) πρέπει να προστεθεί στο γλωσσάρι. Η αρχική της σημασία στα τουρκικά είναι απόφαση κλπ., δηλαδή «γούστο μου και καπέλο μου, το μήκος του σαλβαριού μου».
Η Panhellenion ιδρύθηκε στις αρχές του 1919, αμέσως μετά την βραχύβια orpheum records, που είναι η πρώτη δισκογραφική εταιρεία που ίδρυσε η Κούλα Αντωνοπούλου.
Το 1916 που γράφει ο Σταύρος η Κα Κούλα τραγούδησε για πρώτη φορά σε πλάκες γραμμοφώνου για την Αμερικάνικη Columbia.
Σύμφωνα με το sealabs το πρώτο τραγούδι της ήταν το “Ελενάκι”.
Εδώ προηγούμενη συζήτηση στο sealabs για την panhellenion και για την orpheum.
http://rebetiko.sealabs.net/viewtopic.php?f=9&t=5340&start=7
1 «Μου αρέσει»
Απο τα Αμερικανικά αρχεία αφίξεων μεταναστών.
Name: Kyriaki Antonopoulon
[Kyriaki Jonrlzin]
Gender: Female
Ethnicity/ Nationality: Greek
Marital status: Married
Age: 24
Birth Date: abt 1886
Birth Place: Turkey
Other Birth Place: Imyrne
Last Known Residence: Smyrne, Turkey A
Departure Port: Pireas, Greece
Arrival Date: 19 Dec 1910
Arrival Port: New York, New York, USA
Final Destination: New York, U S
Height: 5 Feet, 3 Inches
Hair Color: Dark
Eye Color: Brown
Complexion: White
Money in Possession: 27
Person in Old Country: Caterina Jonrlzin
Person in Old Country Relationship: Father
Person in Old Country Residence: Srijine Turkey
Person in US: P Antonopoulon
Person in US Relationship: Husband
Father: Caterina Jonrlzin
Spouse: P Antonopoulon
Ship Name: Themistocles
2 «Μου αρέσει»
απορία?
ποιος ειναι ο P Antonopoulos?
το P δεν μπορεί να βγει απο το Ανδρέας(συζηγος της)
.
Αν δουμε την λεπτομέρεια του καταλόγου των επιβατών, κατι σαν Alexander γραφει.
(εκτο απο επάνω. κατω απο το kyriaki)
Ναι, Alexander γράφει σαφώς.
το μόνο Π που υπήρχε στην οικογένεια ήταν η κόρη της Βιβή (Παρασκευή) αλλά πάντα υπέθετα πως γεννήθηκε Αμερική…Δεν γνωρίζω με βεβαιότητα…
(λάθος κάνω, Ελλάδα γεννήθηκε γύρω στο 1900)
Madame Koula (circa 1880–1954)1
Stavros K. Frangos
DOI:10.14325/mississippi/9781496819703.003.0019
Kyriaki Yiortzi Antonopoulos was the first internationally successful Greek female vocalist who made North America her permanent home. Known simply as Madame Koula or Coula, this woman proved to be so popular that between 1916 to 1917 and 1927, she recorded at least 199 individual songs. No other female vocalist of Greek heritage in North America made or sold as many records during this same period.She sang in every genre, but was especially known for her songs in the café aman style, and she was the first Greek American vocalist to record in Turkish.She and her husband founded the Panhellenion Record Company in New York
1 «Μου αρέσει»
Εδώ επίσης ο Frangos:
Γενικότερα, εδώ βρίσκει κανείς πληθώρα άρθρων του Frangos:
2 «Μου αρέσει»
βιογραφικό
της Κυριακής Αντωνοπούλου
απο τον Σάκη Πάπιστα
ΚΟΥΛΑ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ (1878 – 1954) «Το
Αηδόνι της Αμερικής»
Η Κούλα Αντωνοπούλου ή Κυρία Κούλα (όπως
είναι περισσότερο γνωστή) γεννιέται το 1878
στην Κωνσταντινούπολη. Κατά άλλες
βιογραφικές της πληροφορίες γεννήθηκε στο
Μεσσολόγγι ή στη Σπάρτη. Ο πατέρας της
καταγόταν από τη Σπάρτη και η μητέρα της
από την Προύσα. Το πλήρες όνομά της είναι
Κυριακούλα Πασχάλη (από το πατρώνυμο) και
Γιορτζή (από το μητρώνυμο). Υπάρχει
αναγραμμένο το όνομα Κούλα Πασχάλη-
Γιορτζή σε δίσκο, αν και όλοι την ήξεραν ως
Αντωνο-πούλου (Αντωνόπουλο έλεγαν τον
άνδρα της, που έπαιξε τεράστιο ρόλο στη ζωή
και στην καριέρα της). Το όνομα Κούλα είναι
χαϊδευτικό του ονόματος Κυριακή.
Η αναφορά, επίσης, στο ονοματεπώνυμο
Κούλα Αντωνοπούλου-Βλάχου είναι
ανακριβής. Υπήρξε καταξιωμένη
τραγουδίστρια του δημοτικού και ρεμπέτικου
τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα, με
σταδιοδρομία στην Αμερική. Ο πατέρας της
Κυρίας Κούλας ήταν καπετάνιος σε εμπορικό
πλοίο που εμπορευόταν κυρίως μπαχαρικά
της Κωνσταντινούπολης. Ταξίδευε συχνά στο
λιμάνι της Πάτρας, απ’ όπου επέστρεφε στην
Πόλη με σταφίδες και κρασί Μαυροδάφνη.
Φίλος του ήταν ο Ευάγγελος Αντωνόπουλος,
ιδιοκτήτης ταβέρνας στην Πάτρα, με τον
οποίο συνεργαζόταν και επαγγελματικά.
Γεγονός όμως είναι, πως, όποτε το πλοίο
έπιανε Πάτρα, εκείνος τον φιλοξενούσε στο
σπίτι του. Ο Αντωνόπουλος είχε μία
εξαιρετικά φιλόμουση οικογένεια. Τέσσερα
από τα επτά παιδιά του ήταν σίγουρα
μουσικοί. Συγκεκριμένα, γνωρίζουμε ότι τρία
από τα αγόρια έπαιζαν κάποιο όργανο: Ο
Γιώργος μπουζούκι, ο Δημήτρης αρμόνικα και
ο Ανδρέας, ο μεγαλύτερος, λαούτο. Χρόνια
αργότερα θα δούμε τον Γιώργο Αντωνόπουλο
ως τραγουδιστή σε δίσκους μίας από τις
εταιρείες της Κας Κούλας!
Πριν από το 1900, και ενώ η Κυριακούλα ήταν
περίπου 15 ετών, ακολούθησε τον πατέρα
της, τον καπετάν-Πασχάλη, σε ένα ακόμη
ταξίδι του στην Πάτρα. Τότε ο Ανδρέας
Αντωνόπουλος, ο μεγαλύτερος γιος του
φίλου του πατέρα της, ήταν περίπου 19 ετών
και σπούδαζε στην Αθήνα. Έτυχε, όμως, να
βρίσκεται κι αυτός στην Πάτρα και να
γνωρίσει την Κυριακούλα. Αμέσως
αναπτύχθηκε μία έντονη έλξη μεταξύ τους.
Από τη φιλία αυτή των δύο οικογενειών,
Πασχάλη και Αντωνόπουλου, έμελλε ο
Ανδρέας να γίνει ο αγαπημένος της
Κυριακούλας, την οποία έκλεψε γιατί ήταν
ανήλικη και ο μετέπειτα σύζυγός της. Η Κα
Κούλα μετανάστευσε στις ΗΠΑ με το σύζυγό
της Ανδρέα Αντωνόπουλο το 1912. Το 1913
την συνάντησε εκεί ο Γιώργος Κατσαρός-
Θεολογίτης. Υπήρξε το αντίπαλον δέος της
πιο γνωστής Μαρίκας Παπαγκίκα τη δεκαετία
1916-26 στις ΗΠΑ. Πιο γνωστή λέμε ότι είναι
η Παπαγκίκα σήμερα, που αν και ποσοτικά
ηχογράφησε λιγότερα τραγούδια, συνέχισε να
ηχογραφεί τα αμέσως επόμενα χρόνια,
δηλαδή μετά την «πτώση» της Κυρίας Κούλας.
Η τρίτη μεγαλύτερη Ελληνίδα τραγουδίστρια
της Αμερικής, σύγχρονη της Κας Κούλας και
της Παπαγκίκα, ήταν η Αμαλία Βάκα, με την
οποία η πρώτη είχε στενές προσωπικές
σχέσεις και κανενός είδους ανταγωνισμό. Η
Κυριακούλα Αντωνοπούλου είχε το χάρισμα
της καταγραφής, ό,τι άκουγε δηλαδή
μπορούσε να το αφομοιώνει και να το
τραγουδάει σε οποιαδήποτε γλώσσα. Πέραν
αυτού, η μόρφωσή της υπήρξε πολύπλευρη.
Μιλούσε ελληνικά, τουρκικά, γαλλικά,
αραβικά και εβραϊκά. Αναμφισβήτητα, δεν
ήταν η τραγουδίστρια που έλεγε απλώς τα
δημοτικά ή τα ρεμπέτικα τραγούδια της
ταβέρνας –αν και ο όρος «ρεμπέτικο» είναι
αδόκιμος για την περίπτωσή της–, αλλά το
ρεπερτόριό της ήταν απόλυτα διεθνές, κάτι
που θα μας έκανε σήμερα να της αποδώσουμε
άνετα τον χαρακτηρισμό της προδρομικής
ethnic τραγουδίστριας. Η πρώτη γενιά
μεταναστών στις ΗΠΑ ανέδειξε περί τις 35
τραγουδίστριες με κορυφαίες σίγουρα την κ.
Κούλα και την Μαρίκα Παπαγκίκα.
Η κ. Κούλα υπήρξε η πρώτη διεθνώς
αναγνωρισμένη ελληνίδα τραγουδίστρια που
είχε ως μόνιμη κατοικία την Αμερική. Αυτή η
μοναδική γυναίκα έγινε τόσο δημοφιλής, ώστε
ανάμεσα στα 1916 (ή 1917) και το 1927, όχι
μόνο τραγούδησε τουλάχιστον 200-250 (ίσως
και περισσότερα) τραγούδια, αλλά κατά τη
δεκαετία αυτή υπερίσχυσε όλων των
αντιπάλων της σε αριθμό πώλησης δίσκων.
Στα τέλη του 1916 (ή στις αρχές του 1917) η
κ. Κούλα Αντωνο-πούλου μπήκε στα στούντιο
της Columbia στη Νέα Υόρκη και κατέκτησε
τη δισκογραφική σκηνή. Θα ανοίξει έτσι το
δρόμο και θα γίνει η πρώτη Ελληνίδα λαϊκή
τραγουδίστρια που θα ηχογραφήσει με την
αμερικάνικη δισκογραφική εταιρία Columbia.
Τραγουδώντας δια μέσου ενός μεγαφώνου
γραμμοφώνησε 34 τραγούδια. Η ανέλπιστη και
χωρίς προηγούμενο δημοτικότητα των
δίσκων της στην αγορά, παρακίνησε όλες τις
σημαντικές αμερικάνικες δισκογραφικές
εταιρείες ν’ ασχοληθούν με την παραγωγή
ελληνικών δίσκων. Είναι βέβαιο ότι η Κα
Κούλα και το συγκρότημά της υπήρξαν οι
πρώτοι ιστορικά που ηχογράφησαν ελληνικά
λαϊκά τραγούδια στις ΗΠΑ και η ίδια
προσωπικά η πρώτη μη μουσουλμάνα που
τραγούδησε τουρκικά τραγούδια, πάντα σε
δίσκους στις ΗΠΑ, εφόσον στις Τουρκάλες
τραγουδίστριες δεν επιτρέπονταν οι
ηχογραφήσεις. Επιπλέον, μπορεί να είχαν
προηγηθεί άλλοι Έλληνες οι οποίοι
δισκογράφησαν τραγούδια στις ΗΠΑ,
προέρχονταν όμως από το αστικό ελαφρό
τραγούδι ή το «τραγούδι του μελοδράματος».
Το δισκογραφικό ρεπερτόριο της Κας Κούλας
περιλαμβάνει στεριανά δημοτικά τραγούδια,
κλέφτικα, εκκλησιαστικά και πατριωτικά.
Τη διετία 1916-1918 η Κα Κούλα ηχογράφησε
για την Columbia τέσσερα ελληνικά
πατριωτικά άσματα σε ρυθμό εμβατηρίου: τα
«Μαρς Αβέρωφ», «Βότσης», «Κιλκίς» και
«Γιάννινα», όλα αναφερόμενα στα
κατορθώματα των Ελλήνων στους
Βαλκανικούς Πολέμους. Μαζί με αυτά, και ένα
επιτραπέζιο κλέφτικο για την κατάληψη των
Ιωαννίνων από τον ελληνικό στρατό. Η κ.
Κούλα υπήρξε και σπουδαία επιχειρηματίας (η
πρώτη Ελληνίδα ιδιοκτήτρια εταιρείας
δίσκων), αφού τον Φεβρουάριο του 1919,
έχοντας αποκτήσει μεγάλη φήμη ανάμεσα
στους Έλληνες της Αμερικής, η μεγάλη της
«ανταγωνίστρια» της Μαρίκας Παπαγκίκα,
ιδρύει (πιθανόν μαζί με άλλους) την πρώτη
ελληνική δισκογραφική εταιρεία στην
Αμερική, την Orpheum. Ένα χρόνο αργότερα,
ιδρύει μαζί με τον κλαρινίστα Γιάννη
Κυριακάτη και δύο γερμανικής καταγωγής
χρηματοδότες, την Panhellenion Phonograph
Record Company στη Νέα Υόρκη, που
λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία για σχεδόν
επτά χρόνια, κι άνοιξε παραρτήματα στο
Σικάγο κι ίσως αλλού, με την οποία
ηχογράφησε πάνω από 200 τραγούδια. Το
1927 μετά τον ξαφνικό θάνατο του ανδρός
της Ανδρέα Αντωνόπουλου, η κ. Κούλα μη
μπορώντας ν’ αντέξει στη λύπη της
αποσύρθηκε για λίγο από την ενεργό δράση.
Όταν συνήλθε έκλεισε την εταιρεία της και
άρχισε μια καινούρια καριέρα ως
τραγουδίστρια (είχε φωνή σοπράνο) σε
κέντρα διασκεδάσεως.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 η κ. Κούλα
ξανάνοιξε την εταιρεία της με ελαφρά
παραλλαγμένο όνομα (Panhellenic αντί από
Panhellenion Records), που όμως λειτούργησε
μόνο για λίγα χρόνια. Στα χρόνια που διηύθυνε
τη δεύτερη εταιρεία της δεν τραγουδούσε πια
η ίδια, αλλά ασχολιόταν με την παραγωγή
δίσκων άλλων καλλιτεχνών, όπως π.χ. του
Τζιμ Αποστόλου. Η Panhellenion Record
αναδείχθηκε σε δυναμική εταιρεία,
χτυπώντας στα ίσια την παντοδύναμη
Columbia αλλά και άλλες αμερικανικές
δισκογραφικές. Στο δυναμικό της εντάχθηκαν
οι καλύτεροι Έλληνες μουσικοί όλων των
οργάνων κι έτσι διασώθηκαν ηχογραφήσεις-
κεντήματα για όσους από τους σημερινούς
μουσικούς είχαν την τύχη να τις ακούσουν και
να τις μελετήσουν. Η Κυρία Κούλα
ηχογράφησε με την φωνή της τεράστιο όγκο
τραγουδιών. Ενδεικτικά, μόνο από την
περιόδο 1916-1927, όπως προαναφέραμε,
είναι γνωστές περί τις 200 ηχογραφήσεις, αν
όχι και περισσότερες. Συνεργάτες της στην
δισκογραφία υπήρξαν μεταξύ άλλων οι
βιολιστές Αθανάσιος Μακεδόνας και
Διονύσης Πόγγης, ο λαουτιέρης Ανδρέας
Πατρινός, ο σαντου-ρίστας Λουί Ρασσιάς και οι
κλαρινίστες Βαγγέλης Βλάχος, Θανάσης
Βρούβας, Γιάννης Κυριακάτης, Νίκος Ρέλλιας
και Αντώνης Σακελλαρίου. Πρώτο της
τραγούδι στη δισκογραφία είναι το ΕΛΕΝΑΚΙ
(ΣΥ ΜΕ ΠΟΤΙΣΕΣ ΦΑΡΜΑΚΙ) [Παραδοσιακό]
(1916, Columbia E-3324, 44848). Ανάμεσα στα
παραδοσιακά κυρίως τραγούδια που
ηχογράφησε η Κα Κούλα στις ΗΠΑ, υπήρξαν
και μερικά ρεμπέτικα. Ο Μάρκος Φ.
Δραγούμης αναφέρει το πασίγνωστο
«Μπαγλαμάδες» («Παίζουν τα
μπαγλαμαδάκια»), τα αδέσποτα «Αμάν-αμάν
Χιώτισσα», «Βλαμάκι», «Κουτσαβάκι», «Νίνα»,
«Νέο μελαχροινό» και το ζεϊμπέκικο «Τα ούλα
σου», που έγινε γνωστό από την Παπαγκίκα.
Δεν έχει αναφερθεί πουθενά, όμως, πως η Κα
Κούλα ήταν η πρώτη που ηχογράφησε
χασικλήδικο ρεμπέτικο. Η σχέση της με τις
ουσίες επίσης αμφισβητείται, δεδομένης της
έντονης επιχειρηματικής δράσης της ίδιας
και του άνδρα της. Εν ολίγοις, κάθε άλλο παρά
λούμπεν ήταν αμφότεροι και καταστάσεις σαν
αυτές που έζησε ο Πειραιάς των δεκαετιών
1930 και 1940 τους ήταν μάλλον άγνωστες.
Από το 1918 και μετά, απ’ όταν, δηλαδή, η Κα
Κούλα ηχογρά-φησε ένα τραγούδι με τίτλο
«Ζεϊμπέκικο των Χασισοποτών», ξεκινά και
επισήμως η καταγραφή του ρεμπέτικου
χασικλήδικου ρεπερτορίου. Πιθανώς να έγινε
τυχαία, πάντως κι αυτό φανερώνει πόσο
διευρυμένους μουσικούς ορίζοντες διέθετε.
Πιθανώς, ακόμη, η Κα Κούλα έμαθε αυτό το
ρεπερτόριο από κακοποιά στοιχεία που είχαν
κατακλύσει τότε τον ελληνισμό της Νέας
Υόρκης – υπάρχει η παροιμιώδης δημοσίευση
ελληνικής εφημερίδας του 1918, σύμφωνα με
την οποία «άδειασαν οι φυλακές της
Πελοποννήσου και γέμισε το Μανχάτταν με
κακοποιούς!». Γιατί η Κα Κούλα –κάτι επίσης
πολύ σημαντικό–, αν και από τους πρώτους
καταγραφείς της λαϊκής παράδοσης,
οσμιζόταν τι ζητούσε ο πολύς κόσμος από την
τέχνη του τραγουδιού. Ως απόλυτα σύγχρονη
τραγουδίστρια, γυρνούσε τα περίφημα «καφέ
αμάν» της Αμερικής και μάζευε τα αγροτικά
και λαϊκά τραγούδια από την Πελοπόννησο
μέχρι τη Σμύρνη, φτιάχνοντας ένα πρώτο
είδος αστικού τραγουδιού, το μετέπειτα
ρεμπέτικο. Αναφορικά, πάντως, με το
«Ζεϊμπέκικο των Χασισοποτών» που πρώτη
ηχογράφησε, επρόκειτο για ένα τραγούδι με
στίχους πάνω σε αδέσποτη παραδοσιακή
μελωδία, χωρίς δηλαδή τη συνθήκη «αρχή,
μέση και τέλος» των μεταγενέστερων
κανονικών συνθέσεων: «Μπαρμπα-Γιάννη μου,
δερβίση / πού πουλιέται το χασίσι» κ.λπ.
Άλλωστε, και το πρώιμο ρεμπέτικο
στηρίχτηκε ολόκληρο στην επένδυση
παραδοσιακών μελωδιών με σκόρπια δίστιχα.
Δεν είναι τυχαίο, έτσι, πως πάνω στο
ζεϊμπέκικο «Τα ούλα σου», που τραγουδήθηκε
από την Κα Κούλα και τη Μαρίκα Παπαγκίκα, ο
Μάρκος Βαμβακάρης έφτιαξε το δικό του
περίφημο «Αντιλαλούν οι φυλακές».
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός πως το
μπουζούκι απουσιάζει από την ορχήστρα της
Κας Κούλας. Όλα τα τραγούδια που λέει
αποδίδονται από το δημοτικό σχήμα βιολί -
σαντούρι - λαούτο - κλαρίνο. Είναι άγνωστο αν
συνεργάστηκε με κάποιον μπουζουξή της
εποχής, δεδομένου ότι και το μπουζούκι
έπαιζε δημοτική μουσική ως μετεξέλιξη του
παλαιότερου ταμπουρά. Προς τα τέλη της
δεκαετίας του 1940 το άστρο της Κας Κούλας
δύει οριστικά και αμετάκλητα. Έχει περάσει
τα εβδομήντα και πλέον τραγουδάει κάθε
καλοκαίρι μόνο σε ξενοδοχείο που βρίσκεται
στο τουριστικό θέρετρο Catskills.
Σύμφωνα με μαρτυ-ρία της δισέγγονής της, οι
τελευταίες εμφανίσεις της είχαν
φιλανθρωπικό χαρακτήρα. Άλλες
πληροφορίες θέλουν το όνομά της μεταξύ
των χορηγών για το χτίσιμο ελληνορθόδοξης
εκκλησίας στην ορεινή περιοχή του Catskills.
Ούσα άρρωστη και με δεδομένο ότι είχε
περάσει το προσδόκιμο όριο ζωής της εποχής
της, η Κα Κούλα πεθαίνει το 1954 σε ηλικία 76
ετών. Άφησε μία κόρη, την Παρασκευή, έναν
εγγονό, τον Ξενοφώντα, που έφυγε πριν από
μερικά χρόνια, και μία δισέγγονη, τη Δάφνη, η
οποία είναι εν ζωή. Από τη μαρτυρία της
γεννημένης το 1947 Δάφνης, που υποστήριξε
ότι ήταν επτά ετών όταν πέθανε η προγιαγιά
της, συμπεραίνουμε πως το 1954 είναι και η
χρονιά του θανάτου της Κας Κούλας. Παρ’ όλα
αυτά, δεν υπάρχει κανένα επίσημο έγγραφο-
πιστοποιητικό θανάτου.
Σύμφωνα επίσης με τη μαρτυρία του
Ξενοφώντα, εγγονού της Κας Κούλας, η
κηδεία της ήταν μεγαλοπρεπής, με την
παρουσία σύσσωμου του ελληνικού μουσικού
κόσμου των ΗΠΑ. Ο ίδιος μετέφερε μνήμες,
με τη γιαγιά του να τον κρατάει στην αγκαλιά
της και να τον νανουρίζει, πάντα με αραβικά
τραγούδια.
Η Κα Κούλα τάφηκε στη Νέα Υόρκη, μα μέχρι
σήμερα δεν έχει εντοπιστεί ο τάφος της. Το
σύνολο των δίσκων που άφησε η Κα Κούλα
ίσως ξεπερνά τις 250 προσωπικές
ηχογραφήσεις. Άλλες τόσες περίπου
περιλαμβάνουν οι συμμετοχές της στις
εγγραφές των εταιρειών «Orpheum»,
«Panhellenion» και «Panhellenic». Η Κα Κούλα
ξεχώρισε ως Ελληνίδα της Αμερικής, καθώς
ακολούθησε το κύμα της μετανάστευσης με
σκοπό να κάνει καριέρα στο τραγούδι. Αν
ορίσουμε το 1926 ως έναρξη της επίσημης
δισκογραφίας στην Ελλάδα, εκείνη ήταν η
πρώτη που, μια δεκαετία ακόμα πιο πίσω,
οργάνωσε την ελληνική δισκογραφία στην
Αμερική!!!
Ήταν τολμηρή, ερευνούσε και αγαπούσε το
παραδοσιακό τραγούδι, γνώρισε πλούτη και
δόξα, ταξίδεψε πολύ και μοιράστηκε το
μεγαλύτερο μέρος της ζωής και της καριέρας
της με έναν μόνο άνθρωπο: τον σύζυγό της,
Ανδρέα Αντωνόπουλο. Κι ας είναι πιο
«διάσημη» στις μέρες μας η σύγχρονή της,
Μαρίκα Παπαγκίκα, λόγω του ότι άφησε
διαυγέστερες ηχογραφήσεις της φωνής της,
συγκριτικά με τις πιο πεπαλαιωμένες της
Κας Κούλας.
Ένας χαρακτηρισμός ταιριάζει απόλυτα στην
περίπτωση της Κας Κούλας Αντωνοπούλου, κι
αυτός δεν είναι «το καναρίνι της Αμερικής»
που της απεδόθη, αλλά είναι μία λέξη μόνο:
Καινοτόμος!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Απόσπασμα από το βιβλίο μου
“ΟΛΟΙ ΟΙ ΡΕΜΠΕΤΕΣ ΤΟΥ ΝΤΟΥΝΙΑ”, Τόμος
3ος. Σ.Π.
ΠΗΓΗ: ΣΑΚΗΣ ΠΑΠΙΣΤΑΣ
1 «Μου αρέσει»
Δεν βλέπω να αναφέρθηκε ήδη, οπότε βάζω εδώ τα στοιχεία του Σταύρου Κουρούση και του Κώστα Κοπανιτσάνου για την Κα Κούλα:
1 «Μου αρέσει»