"Κουκλάκι" (Τούντας)

evxapistw TTolú Niko

1 «Μου αρέσει»

Εδώ πολύ ενδιαφέρουσα πτυχιακή εργασία για τον Τούντα:

4 «Μου αρέσει»

Πολύ ενδιαφέρουσα μοιάζει πράγματι, και τεκμηριωμένη. Για τις παρτιτούρες πάντως που ανέβηκαν εδώ, δεν είδα να σημειώνεται κάτι, σε πρώτο ψάξιμο.

Μα αυτό λέω κι εγώ. Αν θέλετε, ο Τούντας ήταν μουσικά δίγλωσσος με κυρίαρχη τη Δύση μέσα του. Φαίνεται ότι σκέφτεται στη μουσική γλώσσα της Δύσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υστερεί στην άλλη.

Ίσως αυτό είναι αποτέλεσμα auto translate αλλά ας επισημάνω: όχι το πρώτο αλλά το μόνο. Δεν έπαιζε κάποιο άλλο όργανο ενώ και ο δάσκαλός του ήταν μαντολινίστας και μάλιστα του χάρισε το μαντολίνο του.

2 «Μου αρέσει»

Εδώ πάντως αναφέρεται και ο Βασιλάκης σαν δάσκαλος του.

Στον σμυρνιό μπαρμπα-Βασιλάκη αναφερόμουν κι εγώ. Παρακάτω τα δύο μαντολίνα του Τούντα από φωτογραφίες του Παναγιώτη Κουνάδη. Το πρώτο —κατασκευασμένο στην Αίγυπτο στα τέλη του 19ου αιώνα— ήταν του Βασιλάκη και το χάρισε στον Τούντα, όπως είπαμε ήδη.


Αρχείο Κουνάδη, “Το πρώτο μαντολίνο του Παναγιώτη Τούντα”, 2019, https://www.vmrebetiko.gr/item?id=10855


Αρχείο Κουνάδη, “Το δεύτερο μαντολίνο του Παναγιώτη Τούντα”, 2019, https://www.vmrebetiko.gr/item?id=10856

7 «Μου αρέσει»

Μήπως έβαλε ο μούρτζινος το χέρι του στο πρώτο;
Τι ωραία όργανα

…και εκεί που ξεκίνησα να τη διαβάζω, φτάνω στη σελίδα 9 και βλέπω το εξής:

“…τον πολυπράγμων Γιώργο Βιδάλη…”

Ένας διορθωτής χάθηκε, βρε αδελφέ;

3 «Μου αρέσει»

Ο συγγραφέας όμως παρασύρθηκε από τη συνωνυμία και αναφέρεται στον δεξιοτέχνη της λύρας από τη Σηλυβρία και παραπέμπει στο Τσιαμούλη και Ερευνίδη.

Μα πώς είναι δυνατόν να έγραφε μακαμίστικα πράγματα, τα οποία δεν μπορούσε να δοκιμάσει παρά μόνο σε μια, ας πούμε, συμβατική απομίμηση του τελικού ακούσματος; Είναι εξακριβωμένο ότι δεν έπαιζε ούτε ερασιτεχνικά κανένα ούτι, βιολί, κάτι τέτοιο;

Δε λέω, όλα γίνονται σ’ αυτό τον κόσμο, αλλά πάντως μου φαίνεται τουλάχιστον ιδιόρρυθμο.

Δεν υπάρχει καμία αναφορά για άλλο όργανο. Μάλιστα, έτυχε κάποτε να μιλήσω με συγγενή του Τούντα που τον έζησε για λίγο και τον ρώτησα επί τούτου. Επέμεινε ότι μόνο μαντολίνο έπαιζε. Η κόρη του σε τηλεοπτική συνέντευξη μόνο για μαντολίνο λέει και αναφέρεται στο πόσο γρήγορα μπορούσε να γράψει μουσική (ίσως και να τα παραλέει) αλλά και πώς εμπνεόταν για στίχους από μια κουβέντα που μπορεί να άκουγε. Αφήνω στην άκρη προς το παρόν το υλικό που φέρει το όνομά του αλλά είναι από την παράδοση γιατί ακόμα κι όταν δεν είναι πρωτογενώς δικό του δημιούργημα, είναι σίγουρα φιλτραρισμένο/διασκευασμένο/βελτιωμένο/επαναπροσδιορισμένο από τον ίδιο και όχι απλά αντιγραφή. Στις δε παρτιτούρες του δεν γράφει ποτέ «ασυγκέραστα». Αυτό που ακούμε στις μακαμίστικες ηχογραφήσεις είναι η ερμηνεία του εκάστοτε εκτελεστή. Αυτό δεν είναι απίθανο να συμβεί, ούτε δύσκολο. Κι εγώ που δεν παίζω κανένα άταστο όργανο, μπορώ και έχω γράψει μακαμίστικα πράγματα δοκιμάζοντάς τα απλά στο μπουζούκι. Πόσο μάλλον ένας Τούντας που πιθανόν να μην είχε καν την ανάγκη να τα δοκιμάσει. Σίγουρα θα διέθετε πολύ καλό εσωτερικό αυτί.

Πάνω απ’ όλα, όμως, ο Τούντας ήταν ένας πολύ έξυπνος και ικανός καλλιτεχνικός διευθυντής, αυτό που θα λέγαμε σήμερα μουσικός παραγωγός. Για μένα ένας από τους καλύτερους που έχουν περάσει ποτέ, ίσως και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ήξερε να διαλέγει τους κατάλληλους παίχτες γι’ αυτό που ήθελε. Κι αν δεν ήταν διαθέσιμοι, δεν καθόταν να σκάσει. Έπαιρνε τους αμέσως επόμενους διαθέσιμους και με τον τρόπο του έβγαζε από τον καθένα τους το καλύτερο. Αυτά τα τελευταία, σχετικά με το πώς δούλευε σαν παραγωγός, μου τα είχε αναφέρει προσωπικά ο Χατζηδουλής που γνώριζε πολύ καλά τη γυναίκα του Τούντα. Ο Χατζηδουλής και ο Κουνάδης έχουν γράψει τα βιογραφικά του Τούντα, έχοντας πηγή τη γυναίκα του, και σε αυτά δεν υπάρχουν πολλά που θα μπορούσε να προσθέσει κανείς.

ΥΓ.: Και ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είχε πάρει συνέντευξη από τη γυναίκα του Τούντα. Ίσως και άλλοι ερευνητές να συνομίλησαν μαζί της ή με συνεργάτες του Τούντα (π.χ. ο Σχορέλης), αλλά οι βασικές πηγές για τη βιογραφία του Τούντα πρέπει να θεωρούνται οι δύο πρωτοαναφερόμενοι.

3 «Μου αρέσει»

Ε…τα νέα παιδιά ζορίζονται λιγάκι σε κάποιες λέξεις…

Σε μια πτυχιακή κάτι τέτοια είναι συγγνωστά, αν και θα μπορούσε να προσέξει περισσότερο.

Σε βιβλία κανονικότατα, με τους διορθωτές τους και από όλα, και πάλι σου βγαίνει το μάτι…
Ακόμα θυμάμαι τι άσχημη εντύπωση μου είχε κάνει η πλημμύρα λαθών στο βιβλίο του Κουρούση “Από τον ταμπουρά στο μπουζούκι” :astonished:

1 «Μου αρέσει»

Και να ΄ταν μόνο τα νέα παιδιά… Υπάρχουν και μη νέοι, με επαγγελματική εμπειρεία δεκαετιών, που κλίνουν π.χ. ο ευθυτενής, του ευθυτενή και ο ευγενής, του ευγενή. Και από διπλώματα και διδακτορικά, άφθονα…

Επειδή είναι «επί προσωπικού» το θέμα και το έχεις αναφέρει ξανά, Άνθιμε,
ας διευκρινίσω ότι έγινε από μέρους μου διόρθωση σε τμήματα μόνο του βιβλίου του Σταύρου
[τον οποίο, να σημειώσω, θεωρώ πολύτιμο φίλο και τη συγκεκριμένη εργασία του μοναδική στο είδος της]
ενώ στη συνέχεια προστέθηκαν και άλλα κεφάλαια, υποσημειώσεις κ.λπ.

Δεν επεξεργάστηκα το βιβλίο στην τελική του μορφή, εννοώ, ώστε να παρέμβω με διορθώσεις.

Αν θυμάμαι καλά, το ίδιο ισχύει και για τον Περικλή, όσον αφορά στο συγκεκριμένο βιβλίο.

Εδώ, όμως έχουμε ένα φοιτητή που έχει φτάσει στο Πτυχίο, παρουσιάζει την Πτυχιακή του, πώς γίνεται να του ξεφεύγουν τόσο χοντρά λάθη;
Αναρωτιέμαι!

2 «Μου αρέσει»

ακουστηκε οτι και αυτος εχει βαλει τραγουδια αλλωνων στο ονομα του…

Ούτε ο πρώτος είναι, Μιχάλη, ούτε ο δεύτερος, ούτε ο τρίτος… Όλοι (σχεδόν) ανεξαιρέτως έκαναν αυτή τη δουλειά.

1 «Μου αρέσει»

Φυσικά υπάρχει στο youtube

1 «Μου αρέσει»

Οι παρτιτούρες τραγουδιών του Τούντα στη βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη:
Item hits:

Για Δημητρούλα και πονεμένο με αφήνει να δω μόνο εξώφυλλο. Η Αθηναία έχει σφραγίδα «Παν. Τούντας Σμυρναϊκή μανδολινάτα». Το κουκλάκι δις, έγχρωμο και μαυρόασπρο, είναι η παρτιτούρα που είδαμε πιο πάνω.Οι δυο σεβντάδες και το «ε ρε ντουνιά προδότη» με «τροπικό» οπλισμό, δίεση και ύφεση. Στο εξώφυλλο της προσφυγοπούλας διακρίνουμε την υπογραφή του λιθογράφου «Άγγελος Πανουργιάς»
Το εξώφυλλο του «Ε ρε ντουνιά προδότη» το ερμηνεύω σαν κατάλογο 4 φυλλαδίων/άλμπουμ, το πρώτο με 3 τραγούδια, και τα άλλα με 2.
TOU_M00006_0001

7 «Μου αρέσει»

Έγραψα ένα κατεβατό εδώ, για το θέμα της εμπορικότητας των παρτιτούρων, και αυτής και των άλλων που βρήκα στη βιβλιοθήκη Λίλιαν Βοδούρη.

Για το θέμα του μαντολίνου και της κιθάρας στην ελληνική παροικία της Αιγύπτου την ίδια εποχή, υπάρχει ένα άλλο στοιχείο, ο κιθαρίστας που μετέπειτα έκανε καριέρα στην Αμερική σαν Σοφοκλής Παπάς (το πραγματικό του επώνυμο Παπαδόπουλος, ήταν πιο δυσκολοπρόφερτο για τους αμερικάνους) πρωτόμαθε μαντολίνο όταν έμενε με το θείο του στο Κάιρο στις αρχές του 20ου αιώνα, με τον ιταλό Mancini.

1 «Μου αρέσει»