"Κουκλάκι" (Τούντας)

Δεν νομίζω. Τα δεκάδες τούρκικα τραγούδια που ο Τούντας τους έβαλε ελληνικό στίχο και τα παρουσίασε ως δικά του (π.χ. Δημητρούλα, Χαρικλάκι….) είναι τραγουδάκια «του συρμού», τσιφτετελάκια ή εννιάρα συνήθως. Εδώ, αλλά και στο Κουκλί της Κοκκινιάς και στη Δραπετσώνα και άλλα ακόμα, έχουμε κανονική μακαμίστικη τεχνική με μετατροπίες, που μάλλον ο ίδιος έγραψε.

1 «Μου αρέσει»

Καλησπέρα @Thalia_Paleokastriti και καλωσόρισες στο φόρουμ μας :slight_smile:
Μετακίνησα το θέμα στην κατηγορία “Ερωτήσεις για τραγούδια” όπου ταιριάζει καλύτερα.

Καλές συζητήσεις να έχουμε :smile:

Έβαλες στο σχόλιο σου επιπλέον «άγνωστες λέξεις»
Ευρωπαϊκή προσέγγιση θα βοηθούσε πιστεύω :slightly_smiling_face:

Σωστό επέλεξα λιγο επιπόλαια τη κατηγορία

1 «Μου αρέσει»

το κομμάτι ανήκει στην τροπική μουσική της ανατολικής μεσογείου οπότε ευρωπαϊκή προσέγγιση δεν μπορεί να υπάρξει (παρά μόνο με σκέτες νότες για παπαγαλία). θα βοηθούσε όμως πάρα πολύ μια ανατολική προσέγγιση εκ μέρους σου!

:wink: !
Α ωραία, τόσο το καλύτερο!

Δε θυμάμαι αν έχουμε ξαναδεί την παρτιτούρα, ίσως μόνο το εξώφυλλο. Πάντως αυτή την απροσδόκητη ένδειξη «φοξ οριεντάλ» τη θυμάμαι να αναφέρεται σε σχετικά πρόσφατη συζήτηση.

Μεγάλη περιέργεια θα είχα να το ακούσω με πιάνο, έτσι όπως είναι γραμμένο εδώ, και δεσποινίδες με τις τουαλέτες τους και κυρίους με τα βραδινά τους κοστούμια να χορεύουν φοξ στη μεγάλη σάλα.

Θα υπέθετα ότι φοξ οριεντάλ δε θα σημαίνει διαφορετικό χορό (όπως φοξ τροτ, φοξ ανγκλέ) αλλά απλώς ένα φοξ που η μουσική του έχει οριεντάλ χρώμα. Πάντως, είτε δηλώνει παραλλαγή του χορού είτε ύφος της μουσικής, βρίσκω ότι το είδος «φοξ οριεντάλ» υπήρχε, δεν είναι πατέντα του Τούντα, ούτε ελληνική. Να π.χ. ένα «οριένταλ φοξ τροτ» του 1918: Out of the East (Oriental Fox Trot) by Joe Rosey .

Θα υπέθετα, επίσης, ότι ο Τούντας απλώς έγραψε ένα σμυρναίικο κομμάτι, χασάπικο, και του κοτσάρισε αυτό τον χαρακτηρισμό, φοξ οριεντάλ, έτσι για λόγους εμπορικότητας. Ξαφνικά αρχίζω να αναρωτιέμαι μήπως ανάμεσα στις παμπλήθεις και πολυειδείς επιρροές του υπήρχε και αυτό, το ευρωπαϊκό φοξ οριεντάλ. Η διαφορά είναι σημαντική, γιατί ο μεν Τούντας ήταν ένας βέρος Ανατολίτης, έστω και με δυτική μουσική παιδεία, για τον οποίο φανταζόμουν ότι θα έκανε και κινήσεις προσέγγισης της δυτικής μουσικής, ενώ οι συνθέτες των φοξ οριεντάλ πρέπει λογικά να ήταν το αντίστροφο, βέροι Δυτικοί που σε κάποιες συνθέσεις τους έβαλαν κι ένα ανατολίζον επίχρισμα…

Πάντως βλέπω ότι η παρτιτούρα παρουσιάζει τη μουσική σαν να ήταν μια κανονική ευρωπαϊκή μελωδία σε Λα μείζονα: τόσο τα μέρη Χιτζάζ όσο και τα Σαμπάχ -δηλαδή όλο το κομμάτι- αποδίδονται απλώς με τυχαίες αλλοιώσεις.

Αντε ένας η μία πληκτράς, να μας το “αφιερώσει”. :blush:

1 «Μου αρέσει»

Ναι αλλά θα χορέψεις όμως! :wink:

1 «Μου αρέσει»

Δεν νομίζω να συνέβη κάτι τέτοιο στην εποχή που γράφτηκε το κομμάτι…

Υ.γ. το κομμάτι είναι τεσσάρι, όχι χασάπικο και αυτό ακολουθήθηκε και στην καταγραφή.

Δεν μπορεί να χορευτεί χασάπικο;

Υπάρχει (τουλάχιστον στο μυαλό μου) κάποια σύγχυση μεταξύ των εννοιών που είχαν κατά καιρούς οι όροι χασάπκο, χασποσέρβικο, σέρβικο κλπ., αλλά εν πάση περιπτώσει, ξέροντας ότι πολλά κομμάτια, αρκετά γρήγορα, που σήμερα θα τα χορεύαμε χασαποσέρβικα, σημαίνονταν τότε ως «χασάπικα», εκεί το κατατάσσω και το Κουκλάκι. Ότι δηλαδή μπορείς να το χορέψεις χασαποσέρβικο αλλά στην παλιά ετικέτα περιμένεις να δεις τη λέξη χασάπικο. (Μέχρι που σου 'ρχεται η έκπληξη: φοξ οριεντάλ!)

Σίγουρα δεν είναι το κομμάτι εκείνο που θα πάρει από τον ώμο έναν καλό, σωστό χορευτή του παλιού χασάπικου και θα τον προτρέψει – Σήκω και φώναξε την παρέα σου!

Και δεν είναι μόνο το τέμπο, είναι και το μέτρο. Το τετράσημο μέτρο δεν είναι χαρακτηριστικό του χασάπικου, που βασίζεται στο δημοφιλές, στα βόρεια Βαλκάνια, δίσημο μέτρο. Τα γνωστά μαυροθαλασσίτικα της πολίτικης λατέρνας.

Μετρώ δυο αντιρεμπέτικα άρθρα του συμπατριώτη μου (Αι)μίλιου Χουρμούζιου, που για τη δεκαετία που γράφτηκαν μάλλον αντιΘεοδωρακικά άρθρα θα ήταν

Πάντως όχι στη συζήτηση για το λήμμα φοξάκι ίσως να ήταν καλό να την αναφέρουμε κι εκεί.
Έχω δει ρυθμό σκέτο οριεντάλ, χωρίς να κοτσάρεται :grinning: και το φοξ , σε παλιές μεθόδους.

Αυτό ακριβώς είναι ένα θέμα που αξίζει να ερευνηθεί, πότε το λα χιτζάζ γράφτηκε σαν τρόπος του ρε αρμονικού μινόρε και πότε σαν Λα με αλλοιώσεις.

1 «Μου αρέσει»

Αυτό είναι το κοινώς λεγόμενον τσιφτετέλι.

1 «Μου αρέσει»

Γνωρίζουμε αν η παρτούρα του Τούντα έχει γραφτεί απο τον ίδιο;

Ενδιαφέρον θα ήταν, αν υπήρχε κάποιος τρόπος να το καταλάβουμε αυτό… Πάντως, τα δικαιώματα είχαν κατοχυρωθεί και για ΗΠΑ και Καναδά.–

1 «Μου αρέσει»

Το σκεφτόμουν κι εγώ όλο αυτό. Για το δεύτερο, νομίζω ότι λογικά όχι, από τους ανθρώπους του εκδοτικού οίκου θα γράφτηκε (αλλά αμφιβάλλω αν θα βρεθεί ποτέ απόδειξη). Όμως έχουμε παρτιτούρες του Παπάζογλου που είναι ιδιόχειρες.

2 «Μου αρέσει»

Σε τεύχος του περιοδικού Λαϊκό Τραγούδι υπάρχει δημοσιευμένο γράμμα του Γεώργιου Βουγιούκα της Apollo Music Company - Music Engraving and Publishing με έδρα τη Νέα Υόρκη προς τον Τούντα όπου του ζητείται να τους γράψει για πιάνο 4 κομμάτια (Λιλή σκανδαλιάρα, Χασαπάκι, Αλανιάρα μερακλού, Μοντέρνα χήρα) έναντι 15 δολαρίων, προφανώς για δημοσίευση. Επομένως, είναι πάρα πολύ πιθανό οι εμπορικές παρτιτούρες που κυκλοφορούσαν να είχαν γραφτεί από τον Τούντα. Μη βιάζεστε όμως να βγάλετε συμπέρασμα μόνο από μία παρτιτούρα και μάλιστα εμπορική. Ο Τούντας μπορεί να την είχε γράψει με μικτό οπλισμό και να προσαρμόστηκε από τον εκδοτικό οίκο. Ή μπορεί ο Τούντας να επέλεξε εξ αρχής τον κλασικό οπλισμό γνωρίζοντας για πού προορίζεται η παρτιτούρα. Άλλωστε, είναι προφανές ότι μια παρτιτούρα ενός «φοξ-τροτ» για πιάνο απευθύνεται σε δυτικοαναθρεμμένους (το φοξ-τροτ σε εισαγωγικά διότι ως τέτοιο πλασάρεται, δεν έχει νόημα να αναλύσουμε εδώ αν όντως είναι). Οπότε μην περιμένουμε να δούμε σε πάρτες για πιάνο μικτό οπλισμό.

Να σημειώσω ότι έχοντας μελετήσει παρτιτούρες του Τούντα, του Παπάζογλου και του Παντελίδη, όλοι αυτοί χρησιμοποιούσαν ενίοτε για τα χιτζαζοειδή και μικτό οπλισμό, πέρα από τον κλασικό. Αυτό αποδεικνύει ότι η επιλογή του οπλισμού γινόταν με γνώμονα την ευκολία στη γραφή και την ανάγνωση. Με βάση αυτό, η επιλογή μικτού οπλισμού στην καταγραφή παρτιτούρων τέτοιου ρεπερτορίου τη σήμερον ημέρα είναι απολύτως θεμιτή.

Για μένα ο Τούντας δεν είναι βέρος Ανατολίτης. Αυτό δεν ξέρω πώς προέκυψε, είναι τελείως αυθαίρετο. Το έργο του, οι σπουδές του, η ιστορία του με τα Πολιτάκια, ακόμα και το όργανο που έπαιζε δείχνουν ότι υπερτερεί η δυτικότητα μέσα του. Βέβαια, μπορούσε να πατήσει άνετα και στη Δύση και στην Ανατολή και το έκανε όποτε ήθελε με βάση και τις εκάστοτε εμπορικές ανάγκες. Μεταξύ Παπάζογλου και Τούντα δηλαδή, ο μεν πρώτος έκλινε προς την Ανατολή και ο δε δεύτερος προς τη Δύση, αν θα μας επιτρεπόταν αυτή η χονδροειδής προσέγγιση. Αλλά το ταλέντο τους ήταν τέτοιο που μπαινόβγαιναν σε Ανατολή και Δύση με ευκολία. Και ναι, έχει και ο Παπάζογλου δυτικότροπο έργο μόνο που άντε να το βρεις αφού το χάριζε δεξιά κι αριστερά.

5 «Μου αρέσει»

Όχι, είναι ο ρυθμός του καϊξή, της Ζεχρά και του «παίρνω απόσταση απ’ το χθες».

Τεσσάρι είναι.
Τσιφτετέλι = 1/8 1/8. 1/4,1/4,1/4
Συρτοτσιφτέλι = 1/4,1/8,1/8,1/4,1/4
(το παρόν)

Να δώσουμε την πλήρη παραπομπή. Επρόκειτο για αφιέρωμα στον Τούντα που είχε επιμεληθεί ο Κώστας Χατζηδουλής μέσα από το ανέκδοτο αρχείο του συνθέτη (Λ.Τ. τχ. 24, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2008)

Ανεβάζω από το αφιέρωμα αυτό και παρτιτούρες του Τούντα:

4 «Μου αρέσει»